Aktualizacja. PLANU GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2008 2011 z perspektywą na lata 2012-2019 dla Miasta Bielsk Podlaski (projekt)

Aktualizacja PLANU GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA 2008 2011 z perspektywą na lata 2012-2019 dla Miasta Bielsk Podlaski (projekt) październik 2008

SPIS TREŚCI 1 WSTĘP... 7 1.1 Analiza aktualnego stanu prawnego... 9 2 ANALIZA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI... 11 2.1 Odpady komunalne... 11 2.1.1 Rodzaje, źródła powstawania, ilość i jakość wytwarzanych odpadów komunalnych... 11 2.1.2 Odpady ulegające biodegradacji... 14 2.1.3 Systemy gospodarowania odpadami komunalnymi... 16 2.2 Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych (kod odpadu 20)... 18 2.2.1 ZuŜyte baterie i akumulatory... 18 2.2.2 ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny... 19 2.3 Odpady pozostałe... 19 2.3.1 Komunalne osady ściekowe... 19 2.4 Istniejące systemy zbierania odpadów... 20 2.4.1 Systemy zbierania odpadów komunalnych... 20 2.4.2 Systemy zbierania odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych... 21 2.4.3 Systemy zbierania odpadów pozostałych... 22 2.5 Istniejące instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych... 22 2.6 Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami... 23 2.6.1 Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi... 23 2.6.2 Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi wydzielonymi ze strumienia odpadów komunalnych... 23 3 PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI... 24 3.1 Prognozy demograficzne... 24 3.2 Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi... 25 3.2.1 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji... 26 3.2.2 Prognozowanie zmian w zakresie rozwiązań organizacyjnych i techniczno technologicznych... 27 3.3 Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych (kod odpadu 20)... 28 3.3.1 ZuŜyte baterie i akumulatory... 28 3.3.2 ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny... 28 3.4 Odpady pozostałe... 29 3.4.1 Komunalne osady ściekowe... 29 4 PRZYJĘTE CELE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI ORAZ PRZYJĘTE TERMINY ICH REALIZACJI... 30 4.1 Odpady komunalne... 31 4.2 Odpady niebezpieczne wydzielone ze strumienia odpadów komunalnych... 31

4.2.1 ZuŜyte baterie i akumulatory... 31 4.2.2 ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny... 32 4.3 Odpady pozostałe... 33 4.3.1 Komunalne osady ściekowe... 33 5 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIA ODPADÓW I PRAWIDŁOWEGO ZAGOSPODAROWANIA ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI... 34 5.1 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów... 34 5.2 Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko... 34 5.3 Działania wspomagające prawidłowe postępowanie odpadami w zakresie zbierania, transportu, unieszkodliwiania... 35 5.3.1 Odpady komunalne... 35 5.3.2 Odpady niebezpieczne wydzielone ze strumienia odpadów komunalnych... 37 5.3.3 Odpady pozostałe... 38 5.4 Plan redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów... 38 5.5 Sposób realizacji planu zamykania instalacji... 39 6 HARMONOGRAM I SPOSÓB FINANSOWANIA REALIZACJI ZADAŃ... 40 6.1 Sposoby finansowania słuŝące realizacji zamierzonych celów w gospodarce odpadami... 41 7 WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO... 49 8 SYSTEM MONITORINGU I OCENY WDRAśANIA PLANU... 50 9 STRESZCZENIE... 52 SPIS TABEL TABELA 1 BILANS ODPADÓW KOMUNALNYCH WYTWORZONYCH NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W 2007 ROKU.... 11 TABELA 2 SKŁAD PROCENTOWY NIESEGREGOWANYCH (ZMIESZANYCH) ODPADÓW KOMUNALNYCH... 13 HYDROS JACEK SAWICKI 3

TABELA 3 ILOŚĆ ODPADÓW ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI WYTWORZONYCH NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W 2007 ROKU... 15 TABELA 4 ILOŚĆ ODPADÓW KOMUNALNYCH ZMIESZANYCH ZEBRANYCH W MIEŚCIE BIELSK PODLASKI WG ŹRÓDEŁ POWSTAWANIA W ROKU 2006... 16 TABELA 5 OPŁATY ZA ODBIÓR ODPADÓW KOMUNALNYCH NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W 2008 ROKU... 17 TABELA 6 KOMUNALNA OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW W MIEŚCIE BIELSK PODLASKI W ROKU 2006... 20 TABELA 7 ILOŚCI POJEMNIKÓW I KONTENERÓW W MIEŚCIE BIELSK PODLASKI... 20 TABELA 8 CZĘSTOTLIWOŚĆ OPRÓśNIANIA I WYWOZU POJEMNIKÓW NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI... 20 TABELA 9 WYKAZ FIRM POSIADAJĄCYCH ZEZWOLENIA NA ODBIERANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI Z TERENU MIASTA BIELSK PODLASKI... 21 TABELA 10 SKŁADOWISKA SPEŁNIAJĄCE WYMAGANIA FORMALNE I TECHNICZNE PRZEWIDZIANE DO EKSPLOATACJI PO 2009 ROKU.... 22 TABELA 11 PROGNOZA ZMIAN DEMOGRAFICZNYCH NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W LATACH 2010,2014, 2019... 24 TABELA 12 PROGNOZA WYTWARZANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W MIEŚCIE BIELSK PODLASKI W LATACH 2010, 2014, 2019... 25 TABELA 13 PROGNOZA ILOŚCI I RODZAJÓW WYTWARZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH W LATACH 2010, 2014, 2019... 26 TABELA 14 PROGNOZA WYTWARZANIA ODPADÓW ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W LATACH 2010, 2014, 2019... 27 TABELA 15 PROGNOZA ILOŚCI KOMUNALNYCH OSADÓW ŚCIEKOWYCH NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W LATACH 2010, 2014, 2019... 29 TABELA 16 POZIOMY ODZYSKU I RECYCLINGU AKUMULATORÓW ORAZ OGNIW I BATERII GALWANICZNYCH W LATACH 2008, 2009.... 32 HYDROS JACEK SAWICKI 4

TABELA 17 ILOŚĆ ZEBRANEGO SPRZĘTU W KOLEJNYCH LATACH NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W CELU OSIĄGNIĘCIA POZIOMU ZBIERANIA W ILOŚCI 4 KG NA MIESZKAŃCA NA ROK... 33 TABELA 18 ZESTAWIENIE PROGNOZOWANEJ ILOŚCI ODPADÓW ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI W LATACH 2010, 2014, 2019 NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI Z DOPUSZCZALNYM POZIOMEM SKŁADOWANIA TYCHśE ODPADÓW.... 38 TABELA 19 HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI... 40 TABELA 20 HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH I NIEINWESTYCYJNYCH W RAMACH GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA BIELSK PODLASKI.... 41 TABELA 21 INWESTYCJE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI- JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA ZWIĄZEK GMIN REGIONU PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ... 41 TABELA 22 LISTA PROPONOWANYCH WSKAŹNIKÓW EFEKTYWNOŚCI REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA BIELSK PODLASKI... 50 SPIS WYKRESÓW WYKRES 1 ILOŚĆ ODPADÓW KOMUNALNYCH WYTWORZONYCH NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W 2007 ROKU.... 12 WYKRES 2 SKŁAD MORFOLOGICZNY WYTWORZONYCH ZMIESZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH W MIEŚCIE BIELSK PODLASKI W 2007 ROKU [MG]... 14 WYKRES 3 ILOŚĆ ODPADÓW ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI WYTWORZONYCH W 2007 ROKU W MIEŚCIE BIELSK PODLASKI [MG]... 15 WYKRES 4 PROCENTOWY UDZIAŁ GOSPODARSTW DOMOWYCH W ZEBRANYCH ZMIESZANYCH ODPADACH KOMUNALNYCH... 16 WYKRES 5 PROGNOZA ZMIAN LICZBY MIESZKAŃCÓW W MIEŚCIE BIELSK PODLASKI... 24 WYKRES 6 PROGNOZA ZMIANY ILOŚCI I RODZAJÓW WYTWARZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W LATACH 2010, 2014, 2019... 26 HYDROS JACEK SAWICKI 5

WYKRES 7 PROGNOZA ODPADÓW ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI W LATACH 2010, 2014, 2019... 27 WYKRES 8 PORÓWNANIE PROGNOZOWANEJ ILOŚCI ODPADÓW ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI W LATACH 2010, 2014, 2019 NA TERENIE MIASTA BIELSK PODLASKI Z DOPUSZCZALNYM POZIOMEM SKŁADOWANIA TYCHśE ODPADÓW.... 39 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW HYDROS JACEK SAWICKI 6

1 Wstęp Plan gospodarki odpadami dla miasta Bielsk Podlaski na lata 2008 2011 z perspektywą na lata 2012 2019 został opracowany zgodnie z art. 14, 15 ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jednolity: Dz. U. 2007 r. Nr 39 poz. 251) i wymogami wynikającymi z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. 2003 r. Nr 66 poz. 620 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 marca 2006 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. 2006 r. Nr 46 poz. 333). Niniejszy Plan gospodarki odpadami dla miasta Bielsk Podlaski został opracowany jako wypełnienie wynikającego z ww. ustawy o odpadach wymogu aktualizacji planów nie rzadziej niŝ co 4 lata, w związku z uchwaleniem pierwszego planu dla Miasta Bielsk Podlaski w 2004r. Pierwszy plan gospodarki odpadami dla Miasta Bielsk Podlaski przyjęty został uchwałą Nr XXV/134/04 Rady Miasta Bielsk Podlaski z dnia 31 sierpnia 2004 r. w sprawie: w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska na lata 2004 2011 dla miasta Bielsk Podlaski, którego integralną część stanowi Plan Gospodarki Odpadami na lata 2004 2011 dla Miasta Bielsk Podlaski. Plan gospodarki odpadami jest opracowany dla osiągnięcia celów załoŝonych w polityce ekologicznej państwa oraz realizacji zasad, o których mowa w art. 5 ww. ustawy, a takŝe stworzenia zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska. Przedstawione w planie cele i zadania dotyczą okresu 2008-2011 oraz perspektywicznie okresu 2012-2019. Niniejszy plan gospodarki odpadami został opracowany zgodnie z polityką ekologiczną państwa i planami wyŝszego szczebla: Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010 (M.P.06.90.946 zał.) Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010 uchwalonym 3 marca 2008 roku na Sesji Sejmiku Województwa Podlaskiego, Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu Bielskiego na lata 2008 2011 uchwalonym uchwałą Nr XX/145/08 Rady Powiatu w Bielsku Podlaskim z dnia 30 września 2008r. Plan gospodarki odpadami dla miasta Bielsk Podlaski stanowi część odpowiedniego programu ochrony środowiska. Projekt niniejszego planu podlega zaopiniowaniu przez zarząd województwa, zarząd powiatu oraz przez właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej. Gminny plan gospodarki odpadami, obejmujący wszystkie rodzaje odpadów komunalnych, w szczególności odpady komunalne ulegające biodegradacji, odpady opakowaniowe oraz odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych, określa: HYDROS JACEK SAWICKI 7

1. aktualny stan gospodarki odpadami, w tym: a. rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów, b. rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku, c. rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania, d. istniejące systemy zbierania odpadów, e. rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, f. wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, g. identyfikację problemów w zakresie gospodarowania odpadami, uwzględniające podstawowe informacje charakteryzujące z punktu widzenia gospodarki odpadami obszar, dla którego jest sporządzany plan gospodarki odpadami, a w szczególności połoŝenie geograficzne, sytuację demograficzną, sytuację gospodarczą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogące mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami; 2. prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym równieŝ wynikające ze zmian demograficznych i gospodarczych; 3. cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania; 4. działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym: a. działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, b. działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, c. działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, d. działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów; 5. rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizację; 6. sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe słuŝące realizacji zamierzonych celów, z uwzględnieniem harmonogramu uruchamiania środków finansowych i ich źródeł; 7. system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości. Niniejszy Plan zgodnie z ww. rozporządzeniem zawiera rozdziały: 1. wstęp; 2. analizę stanu gospodarki odpadami; 3. prognozę zmian; 4. załoŝone cele i przyjęty system gospodarki odpadami; 5. zadania strategiczne obejmujące okres 8 lat; 6. harmonogram realizacji przedsięwzięć obejmujący okres 4 lat; HYDROS JACEK SAWICKI 8

7. wnioski z analizy oddziaływania projektu planu na środowisko i sposób ich uwzględniania w planie; 8. sposób monitoringu i oceny wdraŝania planu; 9. streszczenie w języku niespecjalistycznym. 1.1 Analiza aktualnego stanu prawnego Obowiązujące prawo wprowadza zasady, które powinny być przestrzegane w gospodarce odpadami (spis aktów prawnych znajduje się w ZAŁĄCZNIKU NR 2). W ustawie - Prawo ochrony środowiska wprowadzono następujące zasady: zasadę zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska jako całości (ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana z uwzględnieniem ochrony pozostałych elementów), zasadę zapobiegania (ten, kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu), zasadę przezorności (ten, kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie moŝliwe środki zapobiegawcze), zasadę zanieczyszczający płaci (ten, kto powoduje szkodę w środowisku, w szczególności przez jego zanieczyszczenie, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia oraz ten, kto moŝe spowodować szkodę w środowisku, w szczególności przez jego zanieczyszczenie, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu), zasadę dostępu obywateli do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach określonych w ustawie Prawo ochrony środowiska, zasadę uwzględniania wymagań ochrony środowiska i zrównowaŝonego rozwoju przy opracowywaniu polityk, strategii, planów i programów, prawo obywateli do uczestniczenia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji z zakresu ochrony środowiska lub przyjęcia projektu polityki, strategii, planu lub programu, w tym dotyczących gospodarki odpadami, w przypadkach określonych w ustawie Prawo ochrony środowiska, zasadę, Ŝe decyzja wydana z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony środowiska jest niewaŝna, zasadę, Ŝe podmioty korzystające ze środowiska oraz organy ochrony środowiska są zobowiązane do stosowania metodyk referencyjnych, jeŝeli metodyki takie zostały określone na podstawie ustaw, przy czym jeŝeli na podstawie ustaw wprowadzono obowiązek korzystania z metodyki referencyjnej, dopuszczalne jest stosowanie innej metodyki pod warunkiem udowodnienia pełnej równowaŝności uzyskiwanych wyników. W ustawie o odpadach sformułowano następujące zasady: zasadę przestrzegania właściwej hierarchii postępowania z odpadami (najbardziej preferowanym działaniem jest zapobieganie powstawaniu odpadów, następnie ograniczanie ilości i uciąŝliwości (szkodliwości) odpadów, odzysk (wykorzystanie HYDROS JACEK SAWICKI 9

odpadów), unieszkodliwianie odpadów, z wyłączeniem składowania, a najmniej preferowanym składowanie odpadów), zasadę bliskości (odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania; jeŝeli nie jest to moŝliwe, to uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię, powinny być przekazywane do najbliŝej połoŝonych miejsc, w których mogą zostać poddane odzyskowi lub unieszkodliwione), zasadę rozszerzonej odpowiedzialności producenta (producent jest nie tylko odpowiedzialny za powstające w procesie produkcyjnym odpady, ale równieŝ za odpady powstające w trakcie uŝytkowania, jak i po zuŝyciu wytworzonych przez niego produktów, odpowiednie projektowanie produktów). W ustawie o odpadach zawarto wymaganie, aby stworzyć i utrzymać w kraju zintegrowaną i wystarczającą sieć instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska. HYDROS JACEK SAWICKI 1

2 Analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami 2.1 Odpady komunalne 2.1.1 Rodzaje, źródła powstawania, ilość i jakość wytwarzanych odpadów komunalnych Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.07.39.251 z późn. zm.) zwana dalej ustawą o odpadach w artykule 3, ust.3 pkt.4 definiuje odpady komunalne jako odpady powstające w gospodarstwach domowych, a takŝe odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Istnieją dwa źródła powstawania odpadów komunalnych: gospodarstwa domowe, obiekty infrastruktury (handel, usługi, rzemiosło, szkolnictwo, przemysł w części socjalnej i inne). Tabela 1 Bilans odpadów komunalnych wytworzonych na terenie miasta Bielsk Podlaski w 2007 roku. Lp Nazwa Ilość w [Mg] 1 Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie 155,03 2 Odpady zielone z ogrodów i parków 207,99 3 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne, w tym: 6 646,07 3-1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 2 193,20 3-2 Odpady zielone 132,92 3-3 Papier i tektura 1 329,21 3-4 Odpady wielomateriałowe 265,84 3-5 Tworzywa sztuczne 930,45 3-6 Szkło 531,69 3-7 Metal 332,30 3-8 OdzieŜ, tekstylia 66,46 3-9 Drewno 132,92 3-10 Odpady niebezpieczne 66,46 3-11 Odpady mineralne w tym frakcja popiołowa 664,61 4 Odpady z targowisk 72,73 5 Odpady z czyszczenia ulic i placów 160,14 6 Odpady wielkogabarytowe 1 287,74 RAZEM 7 529,70 1 meble i inne odpady duŝych rozmiarów (poza zuŝytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym Źródło: Obliczenia własne na podstawie wskaźników z Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010 i KPGO 2010. Ilustracją graficzną powyŝszych danych jest wykres przedstawiony poniŝej. Zdecydowanie największą ilość odpadów komunalnych w całym ich bilansie stanowią HYDROS JACEK SAWICKI 11

zmieszane odpady komunalne 6 649,07 Mg/rok. Następnie odpady wielkogabarytowe 287,74 Mg/rok. Najmniejszą ilość stanowią odpady z targowisk 72,73 Mg/rok. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z powyŝszej tabeli Wykres 1 Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie miasta Bielsk Podlaski w 2007 roku. Na terenie miasta Bielsk Podlaski były wytwarzane takie grupy odpadów jak: 1. Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie 2. Odpady zielone z ogrodów i parków 3. Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 4. Odpady z targowisk 5. Odpady z czyszczenia ulic i placów 6. Odpady wielkogabarytowe Odpady komunalne zbierane selektywnie - Ustawa o odpadach w art. 10 mówi, Ŝe odpady powinny być zbierane w sposób selektywny. Zgodnie z regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy miejskiej Bielsk Podlaski z dnia 27 grudnia 2005 roku właściciele nieruchomości obowiązani są do selektywnego zbierania i przekazywania do odbioru następujących strumieni odpadów komunalnych: a) odpady kuchenne i zielone gromadzone w kompostowniach, b) odpady opakowaniowe posegregowane na butelki typu PET, papier z tekturą, tekstylia, metale oraz szkło, odbierane są w zabudowie jednorodzinnej, w cyklu miesięcznym, w zabudowie wielorodzinnej na bieŝąco w lokalnych punktach odbioru selektywnego, c) odpady niebezpieczne od właścicieli nieruchomości nie prowadzących działalności gospodarczej odbierane są: w punktach sprzedaŝy produktów tworzących odpady niebezpieczne, w punkcie zbiorczym usytuowanym na terenie Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. w Bielsku Podlaskim ul. Studziwodzka 37, w HYDROS JACEK SAWICKI 12

specjalnie oznakowanych pojemnikach zbierane są opakowania po środkach ochrony roślin, d) odpady wielkogabarytowe i budowlane odbierane są: w zabudowie jednorodzinnej, na indywidualne zgłoszenie uprawnionemu podmiotowi, w zabudowie wielorodzinnej na zasadach określonych przez zarządcę, e) odpady nieselekcjonowane odbierane są: w zabudowie jednorodzinnej, minimum raz w miesiącu, w zabudowie wielorodzinnej nie rzadziej\ niŝ dwa razy w tygodniu. Odpady zielone z ogrodów i parków - Odpady te stanowiły około 2,76% ogólnej ilości odpadów wytworzonych na terenie miasta Bielsk Podlaski, czyli 207,99 Mg/rok. Niesegregowane (zmieszane odpady komunalne) jest to grupa o największym udziale procentowym w ogólnej ilości wytworzonych odpadów komunalnych. Wskaźniki składu morfologicznego zaczerpnięto z KPGO 2010. Ustalono je na podstawie badań prowadzonych na terenie całego kraju w latach 2000-2005. Tabela 2 Skład procentowy niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych Lp. Nazwa Skład procentowy niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych wytwarzanych na obszarach miejskich 1 odpady kuchenne ulegające biodegradacji 33,00% 2 odpady zielone 2,00% 3 papier i tektura 20,00% 4 odpady wielomateriałowe 4,00% 5 tworzywa sztuczne 14,00% 6 szkło 8,00% 7 metal 5,00% 8 odzieŝ, tekstylia 1,00% 9 drewno 2,00% 10 odpady niebezpieczne 1,00% 11 odpady mineralne 10,00% Razem 100,00% Źródło: KPGO 2010 HYDROS JACEK SAWICKI 13

Wykres 2 Skład morfologiczny wytworzonych zmieszanych odpadów komunalnych w mieście Bielsk Podlaski w 2007 roku [Mg] Odpady z targowisk w ich skład wchodzą: opakowania z tworzyw sztucznych, drewno, tektura, odpady nadające się do kompostowania, w tym resztki odpadów spoŝywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Szacunkowa ilość odpadów z targowisk na terenie miasta Bielsk Podlaski wynosi 72,73 Mg. Odpady z czyszczenia ulic i placów szacunkowo ilość odpadów wytworzonych z czyszczenia ulic i placów, do których przede wszystkim zaliczono odpady pochodzące z mechanicznego oraz ręcznego podczyszczania ulic, placów i chodników, oraz zawartość koszy ulicznych. Na terenie miasta Bielsk Podlaski w roku 2007 wytworzono 160,14 Mg odpadów z czyszczenia ulic i placów. Odpady wielkogabarytowe - (wielkorozmiarowe) zaliczone są do niej opady o duŝych rozmiarach jak np. meble i inne, z wyłączeniem sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Szacuje się, Ŝe na terenie miasta Bielsk Podlaski wytworzono 287,74 Mg odpadów wielkogabarytowych. 2.1.2 Odpady ulegające biodegradacji W myśl art.3 ust. 2 pkt. 7 ustawy o odpadach odpady ulegające biodegradacji to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów. Zgodnie z Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego HYDROS JACEK SAWICKI 14

na lata 2007-2010 procentowy udział odpadów biodegradowalnych w strumieniu odpadów kształtuje się następująco: odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie (papier i tektura) 18%, odpady zielone (z ogrodów i parków) 100%, niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne: kuchenne ulegające biodegradacji 100%, odpady zielone 100%, papier i tektura 100%, drewno 100%, odpady z targowisk 70%. Tabela 3 Ilość odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych na terenie miasta Bielsk Podlaski w 2007 roku Lp Nazwa Ilość w Mg/rok 1 Papier i tektura zbierane selektywnie 27,91 2 Odpady zielone (z ogrodów i parków) 207,99 3 Odpady ulegające biodegradacji wchodzące w strumień odpadów komunalnych 3 788,26 4 Odpady z targowisk (część ulegająca biodegradacji) 50,91 Razem 4 075,07 Źródło: Obliczenia własne na podstawie wskaźników z Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010 i KPGO 2010. Wykres 3 Ilość odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych w 2007 roku w mieście Bielsk Podlaski [Mg]. Na terenie miasta Bielsk Podlaski w roku 2007 wytworzono 4 075,07 Mg odpadów ulegających biodegradacji. W roku 1995 wytworzono 4 254,44 Mg tychŝe odpadów. Porównując te dwie ilości dochodzimy do wniosku, iŝ nastąpił spadek wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji w roku 2007 w stosunku do roku 1995 o 4,22% w głównej mierze spowodowany zwiększeniem zagospodarowania odpadów biodegradowalnych z terenu miasta Bielsk Podlaski oraz spadkiem ilości mieszkańców. HYDROS JACEK SAWICKI 15

2.1.3 Systemy gospodarowania odpadami komunalnymi 2.1.3.1 Ilość odpadów zebranych z terenu miasta Bielsk Podlaski Z terenu miasta Bielsk Podlaski w roku 2006 zebrano 10 048,06 Mg 1 zmieszanych odpadów komunalnych. Zmieszane odpady komunalne Głównym źródłem powstawania zmieszanych odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe z których w roku 2006 zebrano 8 119,36 Mg odpadów. Tabela 4 Ilość odpadów komunalnych zmieszanych zebranych w mieście Bielsk Podlaski wg źródeł powstawania w roku 2006 Odpady z gospodarstw domowych [Mg] Odpady z innych źródeł [Mg] Razem zmieszane odpady komunalne [Mg] Źródło: www.stat.gov.pl 8 119,36 1 928,70 10 048,06 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z powyŝszej tabeli Wykres 4 Procentowy udział gospodarstw domowych w zebranych zmieszanych odpadach komunalnych Na terenie miasta Bielsk Podlaski 94% mieszkańców jest objętych zorganizowaną zbiórką odpadów. Miasto Bielsk Podlaski zgodnie z obowiązkiem ustawowym w 2006 r. utworzyło ewidencję umów na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Prowadzenie powyŝszej ewidencji sprzyja wzrostowi odsetka mieszkańców objętych zorganizowaną zbiórką. 1 www.stat.gov.pl/bdr HYDROS JACEK SAWICKI 16

Odpady zbierane selektywnie na terenie miasta Bielsk Podlaski w 2006 roku zebrano selektywnie z zabudowy wielorodzinnej i jednorodzinnej oraz w szkołach i przedszkolach zebrano 6,07 Mg butelek typu PET. Zgodnie z art. 41 ustawy o odpadach, odpady w postaci baterii lub akumulatorów zbiera się oddzielnie od innych rodzajów odpadów. Posiadacz odpadów w postaci baterii lub akumulatorów, który jest osobą fizyczną niebędący przedsiębiorcą, powinien zwracać te odpady do punktów ich zbierania lub wrzucać do pojemników przeznaczonych na te odpady. Na terenie miasta Bielsk Podlaski w 2007r. zostały zebrane ww. odpady w ilościach: baterie i akumulatory 8,96 Mg, zuŝyty sprzęt elektryczny i elektroniczny 0,083 Mg. 2.1.3.2 Sposób postępowania z odpadami komunalnymi Ustawa o odpadach poprzez odzysk rozumie wszelkie działania, nie stwarzające zagroŝenia dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy. Poprzez unieszkodliwianie odpadów - rozumie się przez to poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonym w załączniku nr 6 do ustawy w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagroŝenia dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub dla środowiska. W 2006 r. zostało oddane do uŝytku nowowybudowane składowisko odpadów komunalnych połoŝone na gruntach wsi Augustowo. W 2006 r. na składowisku odpadów zostało zdeponowanych 10 048,06 Mg 2, są to odpady pochodzące z terenu Miasta Bielsk Podlaski oraz gminy Bielsk Podlaski. 2.1.3.3 Koszty związane z gospodarką odpadami komunalnymi Dominującym kosztami ponoszonymi przez mieszkańców związanymi z gospodarowaniem odpadami są koszty: DzierŜawy pojemników do gromadzenia odpadów komunalnych, Koszty wywozu odpadów komunalnych, Koszty przyjęcia odpadów komunalnych na składowisko, W wyniku ankietyzacji uzyskano następujące informacje dotyczące opłat za odbiór odpadów komunalnych. Ceny zaleŝą od wielkości pojemnika. Tabela 5 Opłaty za odbiór odpadów komunalnych na terenie miasta Bielsk Podlaski w 2008 roku Lp. Miasto Opłata za odbiór odpadów komunalnych 1 Gmina miejska Bielsk Podlaski Pojemnik SM 110/MGB 120 1 raz w miesiącu 24 zł, 2 razy w miesiącu 45 zł Pojemnik MGT 240 1 raz w miesiącu 48 zł, 2 razy w miesiącu 90 zł Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety.. 2 www.stat.gov.pl/bdr HYDROS JACEK SAWICKI 17

2.2 Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych (kod odpadu 20) Zgodnie z Rozporządzeniem MŚ z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzenia planów gospodarki odpadami (Dz.U. Nr 66, poz. 620) gminny plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów komunalnych, w szczególności odpady komunalne ulegające biodegradacji, odpady opakowaniowe oraz odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych. Zgodnie z Rozporządzeniem MŚ z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1 206) odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych to: Kod odpadu Rodzaje odpadów 20 01 13 Rozpuszczalniki 20 01 14 Kwasy 20 01 15 Alkalia 20 01 17 Odczynniki fotograficzne 20 01 19 Środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne np. herbicydy, insektycydy) 20 01 21 Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 20 01 23 Urządzenia zawierające freony 20 01 26 Oleje i tłuszcze inne niŝ wymienione w 20 01 25 20 01 27 Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i Ŝywice zawierające substancje niebezpieczne 20 01 29 Detergenty zawierające substancje niebezpieczne 20 01 31 Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 20 01 33 Baterie i akumulatory łącznie z bateriami i akumulatorami wymienionymi w 16 06 01, 16 06 02 lub 16 06 03 oraz niesortowane baterie i akumulatory zawierające te baterie 20 01 35 ZuŜyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niŝ wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawierające niebezpieczne składniki ( 1 ) 20 01 37 Drewno zawierające substancje niebezpieczne (1) Do niebezpiecznych składników z elektrycznych i elektronicznych urządzeń moŝna zaliczyć akumulatory i baterie wymienione w 16 06 i oznaczone jako niebezpieczne, przełączniki rtęciowe, szkło z lamp kineskopowych i inne szkło aktywne itp. 2.2.1 ZuŜyte baterie i akumulatory Baterie i akumulatory (kody odpadów 20 01 33 w tym: 16 06 01, 16 06 02, 16 06 03) są powszechnie stosowane jako przenośne źródła prądu. Akumulatory kwasowo ołowiowe są stosowane głównie jako akumulatory samochodowe. ZuŜyte akumulatory wymieniane są na nowe - jest to jedno ze źródeł powstawania odpadów. Odpady te powstają równieŝ w stacjach demontaŝu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Baterie i akumulatory niklowo- kadmowe występują w postaci wielkogabarytowej i małogabarytowej. Ilość zuŝytych baterii i akumulatorów Ni Cd jest trudna do określenia, ze względu na ich długą Ŝywotność rzędu 10-12 lat. Baterie manganowo-cynkowe z elektrolitem alkalicznym i solnym (Mn-Zn), cynkowo- węglowo (Zn), cynkowo-manganowe(zn-mn), litowe (Li), litowo-jonowe ( Liion) i inne-mają one krótki czas uŝytkowania, więc ilość odpadów z nich powstających jest znaczna. HYDROS JACEK SAWICKI 18

Wg danych zawartych w wojewódzkiej bazie dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami w roku 2007 na terenie miasta Bielsk Podlaski wytworzono: Kod odpadu Rodzaje odpadów Ilości [Mg] 16 06 01 Baterie i akumulatory ołowiowe 8,956 16 06 02 Baterie i akumulatory niklowo kadmowe 0,004 RAZEM: 8,96 2.2.2 ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zuŝytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1495) definiuje następujące grupy zuŝytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego: wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego, małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego, sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny, sprzęt audiowizualny, sprzęt oświetleniowy, narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych stacjonarnych narzędzi przemysłowych, zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy, przyrządy medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepianych i skaŝonych produktów, przyrządy do nadzoru i kontroli, automaty do wydawania. Na terenie miasta Bielsk Podlaski zgodnie z danymi zawartymi w wojewódzkiej bazie dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami w roku 2007 wytworzono: Kod odpadu Rodzaje odpadów Ilość [Mg] 20 01 21 Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 0,083 2.3 Odpady pozostałe 2.3.1 Komunalne osady ściekowe Oczyszczaniem i odprowadzaniem ścieków w mieście zajmuje się Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Bielsku Podlaskim. Prowadzi ono eksploatację oczyszczalni i posiada pozwolenia wodnoprawne na eksploatację urządzeń oczyszczających, i odprowadzanie ścieków do rzeki Białej. Reguluje to Decyzja Starostwa Powiatowego w Bielsku Podlaskim z dnia 27.12.2007 r. Nr. AŚ.6223 5/07. Decyzja jest waŝna do dnia 3.11.2017. W decyzji określono dopuszczalną ilość ścieków odprowadzanych po oczyszczeniu i wynosi ona Q dśr = 6000 m 3 /d, Q dmśr rz. = 10 000 m 3 /d w porze deszczowej. Dopuszczalne stęŝenie zanieczyszczeń w oczyszczonych i odprowadzonych ściekach wynosi: BZT 5 = 15 mg O 2 /l lub min 90% redukcji zanieczyszczeń, ChZT = 125 mg O 2 /l lub min 75% redukcji zanieczyszczeń, zawiesina ogólna 35 mg/l lub min. 90% redukcji zanieczyszczeń, azot ogólny = 15 mg/l lub min. 80% redukcji zanieczyszczeń, fosfor ogólny 2 mg P/l lub min. 85% redukcji zanieczyszczeń. Do oczyszczalni trafiają ścieki dostarczane systemem kanalizacji oraz dowoŝone wozami asenizacyjnymi. Oczyszczalnia ścieków w Bielsku Podlaskim funkcjonuje od 1986 roku. Z uwagi na zaostrzenie przepisów dotyczących jakości odprowadzanych ścieków do odbiornika po procesie ich oczyszczania konieczna była modernizacja obiektu, zakończona w 2003 r. Usprawniony został sposób usuwania związków biogennych w procesie biologicznego oczyszczania i wyeliminowanie gnilnego procesu przeróbki osadu. W efekcie modernizacja zmniejszy uciąŝliwość oczyszczalni na otoczenie. HYDROS JACEK SAWICKI 19

Komunalne osady ściekowe powstają w komunalnych oczyszczalniach ścieków w procesie oczyszczania ścieków. Ilość powstających osadów uzaleŝniona jest od zawartości zanieczyszczeń w ściekach, przyjętej i realizowanej technologii oczyszczania, oraz stopnia rozkładu substancji organicznych w procesie tzw. stabilizacji. Odpady te są klasyfikowane w grupie 19 i określone kodem 19 08 05 - ustabilizowane komunalne osady ściekowe. Informacje na temat oczyszczalni ścieków w mieście Bielsk Podlaski oraz sposobu postępowania z osadami ściekowymi pochodzącymi z komunalnej oczyszczalni ścieków na terenie miasta Bielsk Podlaski przedstawiają poniŝsze tabele. Tabela 6 Komunalna oczyszczalnia ścieków w mieście Bielsk Podlaski w roku 2006 Oczyszczalnie Przepustowość oczyszczalni według projektu ogółem biologiczne z Ścieki z podwyŝszonym oczyszczone w podwyŝszonym biologicznych usuwaniem dam 3 /rok usuwaniem biogenów biogenów w dam 3 1-1 - 6 000 1 672 a - Łącznie z wodami opadowymi; bez ścieków komunalnych oczyszczonych przez oczyszczalnie przemysłowe, b - stan w końcu 2006 roku, bez ludności korzystającej z oczyszczalni przemysłowych. Źródło: Ochrona środowiska i leśnictwo w województwie podlaskim w 2006 r. Urząd statystyczny w Białymstoku. Na terenie miasta Bielsk Podlaski 100% komunalnych osadów ściekowych jest zagospodarowywana w rolnictwie 421 Mg. Komunalne osady ściekowe zgodnie z Art. 43 pkt 2 ustawy o odpadach mogą być stosowane, jeŝeli są ustabilizowane oraz przygotowane odpowiednio do celu i sposobu ich stosowania, w szczególności przez poddanie ich obróbce biologicznej, chemicznej, termicznej lub innemu procesowi, który obniŝa podatność komunalnego osadu ściekowego na zagniwanie i eliminuje zagroŝenie dla środowiska lub zdrowia ludzi. 2.4 Istniejące systemy zbierania odpadów 2.4.1 Systemy zbierania odpadów komunalnych Odpady stałe są gromadzone w kontenerach i pojemnikach, a następnie usuwane przez wyspecjalizowane firmy na składowiska odpadów. Tabela 7 Ilości pojemników i kontenerów w mieście Bielsk Podlaski Urząd Urząd Miasta Bielsk Podlaski Rodzaj pojemników SM110 MGB120,140,240,660,1100 PA700,1100 Ilość pojemników i kontenerów [szt.] Tabela 8 Częstotliwość opróŝniania i wywozu pojemników na terenie miasta Bielsk Podlaski Nazwa gminy Urząd Miasta Bielsk Podlaski bd Częstotliwość opróŝniania i wywozu Co 2 tygodnie, co 4 tygodnie, na zgłoszenie telefoniczne HYDROS JACEK SAWICKI 20

Tabela 9 Wykaz firm posiadających zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu miasta Bielsk Podlaski Jednostka administracyjna Gmina miejska Bielsk Podlaski Źródło: dane z ankietyzacji miasta Nazwa adres Tel,fax Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Usługowo- Asenizacyjne Astwa Białystok Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe MPO Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo- Handlowe Czyścioch Sp.z o.o. ul. Studziwodzka 37 17-100 Bielsk Podlaski ul. Kombatantów 4 15-102 Białystok ul. 27 lipca 62 15-950 Białystok ul. Kleeberga 20 15-691 Białystok 085 730 27 87 085 730 23 22 085 653 95 93 085 653 98 93 085 653 98 22 085 675 43 98 085675 27 18 085 662 98 00 085 662 98 16 085 662 9818 Ustawa z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, z późń.zm.) nakłada na gminy obowiązek uchwalenia regulaminu porządku czystości na obszarze gminy. Został on uchwalony uchwałą Rady Miasta Bielsk Podlaski NR XLIX/243/05 z dnia 27 grudnia 2005 roku. 2.4.2 Systemy zbierania odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych Na terenie miasta Bielsk Podlaski odpady niebezpieczne są odbierane przez specjalistyczne firmy i przekazywane do unieszkodliwienia lub wykorzystania poza granice jednostki administracyjnej objętej planem. Na terenie miasta Bielsk Podlaski podobnie jak na terenie województwa podlaskiego prowadzone są następujące systemy zbierania odpadów niebezpiecznych: prowadzone w szkołach, przedszkolach, obiektach handlowych, specjalnych punktach zbieranie zuŝytych baterii, akumulatorów, świetlówek, przekazywanie zuŝytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do punktów sprzedaŝy sprzętu lub odbieranie go przez firmy posiadające odpowiednie zezwolenie, organizacja punktów zwrotu przeterminowanych leków na terenie aptek i przychodni, przekazywanie zuŝytych olejów do organizacji odzysku poprzez firmy pośredniczące, bezpośredni odbiór odpadów niebezpiecznych od posiadaczy odpadów przez wyspecjalizowane firmy, miejskie punkty zbierania odpadów niebezpiecznych zbiorczy punkt usytuowany na terenie Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. w Bielsku Podlaskim ul. Studziwodzka 37, zbierane w specjalnie oznakowanych pojemnikach (kody odpadów zbieranych: 15 01 10 opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności - bardzo toksyczne i toksyczne). HYDROS JACEK SAWICKI 21

2.4.3 Systemy zbierania odpadów pozostałych Na terenie miasta Bielsk Podlaski komunalne osady ściekowe są wykorzystywane rolniczo. 2.5 Istniejące instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych Miasto Bielsk Podlaski eksploatuje nowoczesne (wybudowane w 2006r.) składowisko odpadów komunalnych w m. Augustowo. Powierzchnia składowiska wynosi 2,30 ha. Składowisko posiada zabezpieczenie podłoŝa w postaci podwójnej przesłony mineralno syntetycznej. Składa się ono ze sztucznej mineralnej bariery izolacyjnej oraz przesłony syntetycznej, stanowiącej dwuwarstwowe uszczelnienie składające się z geomembrany PEHD (grubość 2 mm), zabezpieczonej geowłókniną i warstwą filtracyjno ochronną z otoczaków oraz geosyntetycznej maty bentonitowej. Składowisko wyposaŝone jest w system drenaŝu do odwadniania i odprowadzania odcieków wraz ze zbiornikiem oraz instalację odgazowującą. Planowany termin zakończenia eksploatacji wynikający z pozwolenia zintegrowanego (decyzja znak: ŚR.IRM.66141/4/05 termin obowiązywania do 31.12.2015r.) to 31.12.2016 r. Monitoring wód podziemnych i powierzchniowych odbywa się poprzez badanie wód odciekowych i podziemnych ze studni wód odciekowych oraz 3 szt. piezometrów. Badania odbywają się 2 razy w roku. Przewidywana jest rekultywacja zamkniętego składowiska zlokalizowanego na działce o nr geodezyjnym 396 na gruntach wsi Augustowo o powierzchni 4,3 ha do końca 2018r. (zgodnie z harmonogramem rzeczowo finansowym zawartym w Powiatowym planie gospodarki odpadami dla powiatu bielskiego na lata 2008 2011). Szczegółowy sposób prowadzenia monitoringu składowiska określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9.12.2002r w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz.U.Nr.220 poz. 1858). Sposób wyposaŝenia składowiska w otwory do poboru prób oraz badań składu wód podziemnych określa par.7 ust.1 powyŝszego rozporządzenia. Ilość otworów badawczych nie moŝe być mniejsza niŝ trzy otwory dla kaŝdego z poziomów wodonośnych, z czego jeden powinien znajdować się na dopływie wód podziemnych, dwa pozostałe na przewidywanym odpływie wód podziemnych. JeŜeli pod składowiskiem występuje więcej niŝ jeden poziom wodonośny, w tym uŝytkowe poziomy wodonośne, konieczny jest monitoring poziomów wodonośnych do pierwszego włącznie. Tabela 10 Składowiska spełniające wymagania formalne i techniczne przewidziane do eksploatacji po 2009 roku. Lp 1 Nazwa i lokalizacja obiektu Składowisko odpadów zlokalizowane na gruntach wsi Augustowo Powierzchnia [ha] Pojemność całkowita (m 3 )/wykorzystanie (m 3 ) 2,30 106 400/24 263 Źródło: Powiatowy plan gospodarki odpadami dla powiatu bielskiego na lata 2008 2011 Informacje dodatkowe* Składowisko nowe, nowoczesne, dwuwarstwowa izolacja podłoŝa: podwójna przesłona mineralno syntetyczna złoŝona z sztucznej mineralnej bariery izolacyjnej oraz przesłony syntetycznej stanowiącej dwuwarstwowe uszczelnienie dna i skarp drenaŝ, zbiornik odcieków, HYDROS JACEK SAWICKI 22

2.6 Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami 2.6.1 Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi Na terenie miasta Bielsk Podlaski występują następujące problemy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Brak instalacji do odzysku odpadów (sortowni, kompostowni) uniemoŝliwia ograniczenie ilości odpadów ulegających biodegradacji deponowanych na składowiskach, Niewystarczający postęp w selektywnym zbieraniu odpadów, na terenie miasta Bielsk Podlaski zbierane są tylko tworzywa sztuczne (PET). Niewystarczające działania edukacyjne skierowane do mieszkańców w zakresie wydzielania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych Brak badań morfologii odpadów powstających na terenie miasta Bielsk Podlaski Niewystarczający postęp w zakresie zmniejszania ilości odpadów deponowanych na składowisku, na korzyść metod odzysku, W przypadku braku Zakładu Zagospodarowania Odpadów w DubiaŜynie wraz z instalacjami pomocniczymi w Hajnówce i Siemiatyczach pojawi się problem z unieszkodliwianiem odpadów z terenu miasta Bielsk Podlaski, Niewystarczająca świadomość ekologiczna mieszkańców miasta Bielsk Podlaski. 2.6.2 Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi wydzielonymi ze strumienia odpadów komunalnych ZuŜyte baterie i akumulatory: DuŜe rozproszenie źródeł powstawania odpadów w postaci zuŝytych baterii i akumulatorów, głównie małogabarytowych, Niska świadomość ekologiczna w zakresie postępowania z odpadami zuŝytych baterii i akumulatorów. ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny: Niewystarczająca świadomość ekologiczna uŝytkowników sprzętu, a takŝe niekiedy sprzedawców detalicznych. Brak sprawozdawczości dotyczącej ilości zuŝytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. HYDROS JACEK SAWICKI 23

3 Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami Zmiany zachodzące w gospodarce odpadami są wypadkową róŝnych zjawisk między innymi: zmianą liczby ludności na terenie miasta Bielsk Podlaski, zmianą stopy Ŝyciowej mieszkańców; podwyŝszeniem świadomości ekologicznej mieszkańców, postępem technicznym i technologicznym, rozwojem ekonomicznym i gospodarczym. Zmiana liczby ludności, a takŝe wzrost zamoŝności społeczeństwa powodują zmiany w ilości strukturze odpadów komunalnych. Na ilość i skład wytwarzanych odpadów wpływa równieŝ wysokość opłat za świadczone usługi, a takŝe wielkość i ilość a takŝe lokalizacja udostępnianych pojemników. 3.1 Prognozy demograficzne Prognozę zmian demograficznych na terenie miasta Bielsk Podlaski w latach 2010, 2014, 2019 podano na podstawie roczników statystycznych, w których liczba mieszkańców na terenie miasta sukcesywnie spada od 1999 roku średnio o 100 osób. Tabela 11 Prognoza zmian demograficznych na terenie miasta Bielsk Podlaski w latach 2010,2014, 2019 Liczba ludności w poszczególnych latach w mieście Bielsk Podlaski 2010 r. 2014 r. 2019 r. 26 286 25 886 25 386 Źródło: www.stat.gov.pl, Wykres 5 Prognoza zmian liczby mieszkańców w mieście Bielsk Podlaski HYDROS JACEK SAWICKI 24

3.2 Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi Prognozy zmian w zakresie ilości i jakości odpadów wytwarzanych na terenie miasta Bielsk Podlaski opracowano w oparciu o prognozowane zmiany załoŝone w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2010, Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010 oraz Powiatowym planie gospodarki odpadami dla powiatu bielskiego na lata 2008-2011. ZałoŜenia te są następujące: nie będą następowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów komunalnych; wzrost jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów kształtował się będzie na poziomie 5% w okresach 5 letnich i będzie następujący: 2010 r. - 289 kg/m/rok, 2014 r. - 301 kg/m/rok 2019 r. - 313 kg/m/rok; wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów z obecnych 1,46% (w stosunku do całości wytwarzanych odpadów) do 10% w 2010 r. i 20% w 2018 r., spowoduje zmiany ilości i składu odpadów niesegregowanych; zmniejszy się w nich głównie zawartość papieru, tworzyw sztucznych, szkła i metali; ilość pozostałych odpadów w grupie 20 wzrastać będzie średnio o 5% w okresach 5- letnich (1% w skali roku). Biorąc pod uwagę prognozowany wzrost jednostkowego wskaźnika wytworzenia odpadów oraz prognozy demograficzne szacuje się, iŝ w latach 2010, 2014 2019 na terenie miasta Bielsk Podlaski powstaną następujące ilości odpadów komunalnych: Tabela 12 Prognoza wytwarzania odpadów komunalnych w mieście Bielsk Podlaski w latach 2010, 2014, 2019. Ilość odpadów [Mg/rok] 2010 r. 2014 r. 2019 r. 7 596,65 7 784,81 8 023,88 Źródło: Obliczenia własne na podstawie KPGO 2010 oraz prognozy liczby ludności z Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010 W porównaniu z ilością odpadów komunalnych wytworzonych w roku 2007 7 529,70 Mg ilość odpadów w latach 2010, 2014, 2019 będzie większa. Ilość odpadów komunalnych w roku 2019 będzie większa niŝ w roku 2014 i roku 2010. Zwiększona ilość odpadów komunalnych w roku 2019 jest spowodowana więc prognozowanym przez KPGO 2010 wzrostem jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów. Jest to tendencja zgodna z prognozowaną zarówno w KPGO 2010 oraz Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010. Mieszkańcy miasta Bielsk Podlaski podobnie jak pozostali mieszkańcy województwa podlaskiego będą wytwarzać następujące rodzaje odpadów komunalnych: HYDROS JACEK SAWICKI 25

odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie, odpady zielone z ogrodów i parków, niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne, odpady z targowisk, odpady z czyszczenia ulic i placów, odpady wielkogabarytowe. Tabela 13 Prognoza ilości i rodzajów wytwarzanych odpadów komunalnych w latach 2010, 2014, 2019 Lp Rodzaj Ilość odpadów [ Mg] w latach 2010 2014 2019 1 Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie 759,67 1 053,83 1 685,02 2 Odpady zielone z ogrodów i parków 213,22 206,90 200,60 3 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 6 083,88 5 971,66 5 566,97 4 Odpady z targowisk 75,19 73,03 71,41 5 Odpady z czyszczenia ulic i placów 166,11 171,53 178,93 6 Odpady wielkogabarytowe 298,58 307,87 320,96 Razem Źródło: Obliczenia własne na podstawie KPGO 2010 7 596,65 7 784,81 8 023,88 Zilustrowaniem prognozy ilości i rodzajów wytwarzanych odpadów komunalnych w latach 2010, 2014, 2019 przez mieszkańców miasta Bielsk Podlaski jest poniŝszy wykres. Wykres 6 Prognoza zmiany ilości i rodzajów wytwarzanych odpadów komunalnych na terenie miasta Bielsk Podlaski w latach 2010, 2014, 2019. 3.2.1 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji Oszacowanie ilości odpadów ulegających biodegradacji odbyło się na podstawie wskaźników z KPGO 2010. HYDROS JACEK SAWICKI 26

Tabela 14 Prognoza wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji na terenie miasta Bielsk Podlaski w latach 2010, 2014, 2019. Lp Rodzaj Ilość odpadów w [Mg] 2010 2014 2019 1 Papier i tektura 436,80 495,57 610,23 2 OdzieŜ i tekstylia (z materiałów naturalnych) 4,49 4,34 4,27 3 Odpady zielone ( z ogrodów i parków) 213,22 206,90 202,17 4 Odpady ulegające biodegradacji wchodzące w strumień zmieszanych odpadów komunalnych 2 898,05 2 680,65 2 423,21 5 Odpady z targowisk (część ulegająca biodegradacji) 52,67 51,11 49,92 Razem 3 605,23 3 438,56 3 289,79 Źródło: Obliczenia własne na podstawie KPGO 2010 PowyŜsza prognoza wskazuje na fakt obniŝania się ilości odpadów ulegających biodegradacji w kolejnych latach. Jest to tendencja zgodna z występującą w KPGO 2010 oraz Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010. Trend ten zobrazowano poniŝszym wykresem. Wykres 7 Prognoza odpadów ulegających biodegradacji na terenie miasta Bielsk Podlaski w latach 2010, 2014, 2019. 3.2.2 Prognozowanie zmian w zakresie rozwiązań organizacyjnych i techniczno technologicznych Przewiduje się, Ŝe będzie następować: HYDROS JACEK SAWICKI 27

rozwój selektywnego zbierania oraz segregowania odpadów komunalnych, między innymi w związku z koniecznością wdraŝania wymagań dyrektyw unijnych, przyspieszenie działań w zakresie tworzenia ponadgminnych i gminnych systemów odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ze szczególnym uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, Zgodnie z załoŝeniami KPGO 2010, z perspektywą na lata 2011-2019, podstawę zagospodarowania odpadów stanowić mają Zakłady Zagospodarowania Odpadów, spełniające następujące warunki: powinny korzystać z najlepszych dostępnych technik powinny stanowić obiekty regionalne posiadające moce przerobowe wystarczające do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez minimum 150 tys. mieszkańców powinny zapewniać co najmniej następujący zakres usług: sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie, kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji, mechaniczno-biologiczne lub termiczne przekształcenie odpadów resztkowych i pozostałości z sortowni, demontaŝ odpadów wielkogabarytowych, składowanie przetworzonych odpadów resztkowych, gromadzenie odpadów niebezpiecznych, które następnie kierowane będą do odzysku lub unieszkodliwienia. Miasto Bielsk Podlaski zgodnie z załoŝeniami Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010 znajduje się w rejonie działania Zakładu Zagospodarowania Odpadów w DubiaŜynie. Swoim zasięgiem ZZO DubiaŜyn obejmie mieszkańców trzech powiatów: bielskiego, siemiatyckiego i hajnowskiego. Łączna liczba mieszkańców objętych ZZO DubiaŜyn wynosi 157,5 tys., powierzchnia to 4 468 km 2,średnia gęstość zaludnienia to 35 mieszkańców na km 2. 3.3 Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych (kod odpadu 20) 3.3.1 ZuŜyte baterie i akumulatory KPGO 2010 i Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007-2010 szacuje, iŝ zaznaczy się nieznaczny wzrost ilości wytwarzania tychŝe odpadów. Jest to spowodowane faktem, Ŝe mieszkańcy Polski zuŝywają około 60 % baterii pierwotnych w stosunku do zuŝycia baterii pierwotnych 3 przez mieszkańców Unii Europejskiej. Taka tendencja zaznaczy się równieŝ na obszarze miasta Bielsk Podlaski. 3 bateria pierwotna - bateria, której uŝyć moŝna jedynie raz. NiemoŜliwe jest poddanie jej procesowi ładowania w celu odwrócenia reakcji chemicznych dzięki którym uzyskany został z niej prąd. Przykładami baterii pierwotnych są baterie cynkowo-węglowe i alkaliczne. Przeciwieństwem baterii pierwotnej są akumulatory (baterie wtórne), w których procesy chemiczne zachodzące podczas rozładowania (uŝytkowania) baterii są odwracalne. HYDROS JACEK SAWICKI 28