ALGORYTM POSTĘPOWANIA Z NN OSOBĄ

Biblioteka Policjanta Prewencji Marcin Jaworski Piotr Krzeszowski ALGORYTM POSTĘPOWANIA Z NN OSOBĄ Słupsk 2016 Szkoła Policji w Słupsku 1

Publikacja stanowi materiał dydaktyczny przeznaczony do użytku wewnętrznego Policji. Materiał może być reprodukowany przez policjantów przygotowujących się do realizacji zadań służbowych. Nie wolno go reprodukować ani wykorzystywać w innych celach lub dla innych podmiotów zewnętrznych bez zgody Wydawcy. Według stanu prawnego na styczeń 2016 r. Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku Adiustacja: Grażyna Szot Projekt okładki: Marcin Jedynak Wydanie II, poprawione Szkoła Policji w Słupsku, 76 200 Słupsk, ul. Kilińskiego 42 www.slupsk.szkolapolicji.gov.pl e-mail: spslupsk@slupsk.szkolapolicji.gov.pl Słupsk 2016 2

Spis treści Wstęp... 5 1. Pojęcie osoby o nieustalonej tożsamości... 7 2. Typowe sytuacje, w których ujawnia się NN osoby... 7 3. Rozpytanie świadków w miejscu ujawnienia NN osoby i sprawdzenie poczynionych ustaleń... 8 4. Umieszczanie NN osób w zakładach opiekuńczych lub ich zatrzymywanie... 9 5. Obowiązki policjanta prowadzącego identyfikację... 12 6. Rejestracja NN osoby w KSIP-ie... 15 7. Zakończenie czynności identyfikacyjnych oraz teczka identyfikacji NN osoby... 17 8. Ustalenie tożsamości NN osoby... 17 Załączniki... 19 Bibliografia... 28 3

4

Wstęp Policjanci wykonując swoje obowiązki ustawowe, są zobligowani do legitymowania osób. Podczas wykonywania tych czynności mogą mieć do czynienia z sytuacją, kiedy osoba z zaburzeniami psychicznymi nie będzie umiała podać swoich danych personalnych i nikt jej danych nie będzie znał. Mogą również napotkać osoby, które celowo będą ukrywały swoją tożsamość lub będą podawały fałszywe dane osobowe. W takich przypadkach Policja podejmuje czynności zmierzające do ustalenia tożsamości osoby. Problematyka ta jest podejmowana w naszym opracowaniu, w którym wyjaśniamy, w jaki sposób należy postępować z takimi osobami od pierwszych czynności wykonywanych z nimi poprzez kolejne czynności prowadzące do ustalenia tożsamości osoby, łącznie z prowadzoną sprawą identyfikacyjną i rejestracją w Krajowym Systemie Informacji Policyjnej. Omówione jest postępowanie z takimi osobami oraz wskazane, jaką dokumentację należy sporządzić po zaistnieniu zdarzenia. Tego typu sytuacje nie zdarzają się często podczas służby, niemniej jednak mogą zaistnieć w każdym momencie jej trwania i dlatego wszyscy policjanci powinni mieć wiedzę zgodną ze znowelizowanymi przepisami w tym zakresie, aby profesjonalnie wykonać czynności z osobą o nieustalonej tożsamości. 5

6

1. Pojęcie osoby o nieustalonej tożsamości Osoba o nieustalonej tożsamości (NN osoba) to osoba, której dane personalne są nieznane, niepełne lub niewiarygodne, w szczególności, gdy: a) jest to następstwem choroby, uniemożliwiającej samodzielne podejmowanie decyzji przez tę osobę, b) osoba ta zataja swoją tożsamość w sytuacji mającej znaczenie prawne 1. Z powyższego wynika, że NN osoba nie potrafi podać swoich danych personalnych z powodu choroby. Może to być choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe, demencja starcza, uraz czaszki, zatrucie lub innego rodzaju sytuacja, w wyniku, której doszło do zakłócenia czynności psychicznych, takich jak zanik pamięci. Ponadto NN osoba może zatajać swoją tożsamość w sytuacji mającej znaczenie prawne, tzn. zna swoje dane personalne, ale nie ma zamiaru ich podać w trakcie wykonywania przez policjantów czynności, kiedy to mają prawo ją wylegitymować w celu ustalenia tożsamości 2. Może ukrywać swoją tożsamość w momencie, gdy jest poszukiwana przez wymiar sprawiedliwości, organy ścigania lub została zatrzymana z podejrzeniem popełnienia przestępstwa. 2. Typowe sytuacje, w których ujawnia się NN osoby Policja ujawnia NN osoby podczas pełnienia służby patrolowej, podejmowanych interwencji, zgłoszeń od mieszkańców, pracowników pomocy społecznej, służby medycznej oraz służby więziennej. Podczas wykonywania czynności służbowych NN osobę możemy ujawnić w takich miejscach, jak: dworce kolejowe i autobusowe, parki, cmentarze, opuszczone zabudowania, ogródki działkowe, klatki schodowe, miejsca grupowania się dużej liczby osób (zawody sportowe, festyny), parkingi. 1 Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postępowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich (Dz.Urz. KGP z 2012 r., poz. 29), 2 ust. 1 pkt 6. 2 Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r., poz. 355 z późn. zm.), art. 15 ust. 1 pkt 1. 7

3. Rozpytanie świadków w miejscu ujawnienia NN osoby i sprawdzenie poczynionych ustaleń Jeżeli podczas wykonywania czynności służbowych występują trudności z ustaleniem danych personalnych osoby albo gdy zataja ona swoją tożsamość, w szczególności jeśli jest to następstwem choroby, należy podjąć czynności identyfikacyjne zmierzające do ustalenia tożsamości osoby 3, takich jak: 1) ustalenie faktów i okoliczności ujawnienia NN osoby, w tym przez nią podawanych, 2) rozpytanie świadków, 3) sprawdzenie poczynionych ustaleń, 4) badanie lekarskie NN osoby, 5) opis cech wyglądu zewnętrznego, w tym znaków szczególnych, ubioru i posiadanych przedmiotów oraz ustalenie potencjalnego wieku osoby, 6) niezwłoczne sporządzenie fotografii sygnalitycznej, 7) sprawdzenie NN osoby za pomocą urządzenia do szybkiej identyfikacji daktyloskopijnej, niezwłoczne pobranie odbitek linii papilarnych palców rak i dłoni oraz przeprowadzenie wywiadu daktyloskopijnego metodą elektroniczną za pomocą urządzenia LiveScan wraz z wydrukiem karty daktyloskopijnej lub metodą tradycyjną 4. Podczas wykonywanych czynności identyfikacyjnych policjant powinien uzyskać jak najwięcej informacji pozwalających na zidentyfikowanie osoby. Ustalić fakty i okoliczności, w jakich osoba się znalazła, dlaczego przebywa w tym miejscu, skąd przyszła, w jaki sposób tutaj się dostała, z kim rozmawiała, dokąd chciała dotrzeć, w jakim celu, kto ją zna, czy ma rodzinę, czy ktoś się nią opiekuje, gdzie przebywa, czy ma przy sobie dokumenty i inne informacje pozwalające ustalić tożsamość. W trakcie wykonywania czynności należy rozpytać osoby, które zawiadomiły Policję o miejscu przebywania NN osoby oraz inne posiadające wiedzę umożliwiającą zidentyfikowanie. Rozpytać należy pracowników służby zdrowia, opieki społecznej, mieszkańców rejonu służbowego. Należy dokonać sprawdzenia poczynionych ustaleń. 3 Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania, dz. cyt., 20 ust. 1. 4 Tamże, 21 ust. 2. 8

4. Umieszczanie NN osób w zakładach opiekuńczych lub ich zatrzymywanie NN osobę należy poddać badaniu lekarskiemu. Natomiast w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, który polega na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała lub utrata życia, wymagającym podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia 5 należy wezwać zespół ratownictwa medycznego (karetkę pogotowia ratunkowego). Stany nagłe, bezpośrednio zagrażające życiu to m.in.: utrata przytomności, zaburzenia świadomości, drgawki, nagły, ostry ból w klatce piersiowej, zaburzenia rytmu serca, nasilona duszność, nagły ostry ból brzucha, uporczywe wymioty, gwałtownie postępujący poród, ostre i nasilone reakcje uczuleniowe (wysypka, duszność) będące efektem zażycia leku, ukąszenia czy użądlenia przez jadowite zwierzęta, zatrucia lekami, środkami chemicznymi czy gazami, rozległe oparzenia, udar cieplny, wyziębienie organizmu, porażenie prądem, podtopienie lub utonięcie, agresja spowodowana chorobą psychiczną, dokonana próba samobójcza, upadek z dużej wysokości, rozległa rana będąca efektem urazu, urazy kończyn dolnych, uniemożliwiające samodzielne poruszanie się 6. W momencie, gdy w wyniku wstępnych czynności identyfikacyjnych nie zidentyfikowano NN osoby i ustalono, że niemożność identyfikacji jest następstwem choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia 5 Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. z 2013 r., poz. 757), art. 3 pkt 8. 6 N. Tyszka (red.), Vademecum 2012. Świadczenia opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych, Warszawa 2012, s. 82; http://www.nfz.gov.pl/new/art/4816/vademecum_2012_08_03.pdf, według stanu na 10 września 2012 r. 9

czynności psychicznych tej osoby należy umieścić NN osobę w najbliższym zakładzie opiekuńczym albo leczniczym i kontynuować czynności identyfikacyjne. Z czynności przekazania NN osoby do zakładu opiekuńczego lub leczniczego sporządza się protokół, którego wzór stanowi załącznik nr 6 do zarządzenia, przy czym kopie protokołu należy niezwłocznie przesłać do organu administracji samorządowej, właściwego dla siedziby zakładu opiekuńczego lub leczniczego 7. Wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, które: 1) dopuszczają się zamachu przeciwko: a) życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby lub b) bezpieczeństwu powszechnemu, lub 2) w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu, lub 3) poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie podmiotu leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotnego w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej lub jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, można zastosować środki przymusu bezpośredniego, o których decyduje lekarz i osobiście nadzoruje ich wykonanie. Jeżeli nie jest możliwe uzyskanie jego natychmiastowej decyzji, to o powyższym decyduje i nadzoruje osobiście kierujący akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych. W tych wypadkach Policja jest obowiązana do udzielania lekarzowi, pielęgniarce lub kierującemu akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych pomocy na ich żądanie 8. Osoba, której zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, może być poddana badaniu psychiatrycznemu również bez jej zgody, a osoba małoletnia lub ubezwłasnowolniona całkowicie także bez zgody jej przedstawiciela ustawowego. O konieczności przeprowadzenia badania stwierdza lekarz psychiatra, a w razie niemożności uzyskania pomocy lekarza psychiatry inny lekarz. W razie potrzeby lekarz przeprowadzający badanie zarządza bezzwłocznie przewiezienie badanego do szpitala. Przewiezienie takiej osoby z zastosowaniem przymusu bezpośredniego następuje w obecności lekarza, pielęgniarki lub zespołu ratownictwa medycznego 9. Osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą 7 Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania, dz. cyt., 21 ust. 4 i 5. 8 Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst jednolity: Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375), art. 18. 9 Tamże, art. 21. 10

jej przedstawiciela ustawowego przyjęta do domu pomocy społecznej 10. Takiej osobie można udzielić pomocy społecznej ze względu na zaspokojenie niezbędnych potrzeb i umożliwienie jej życia w warunkach odpowiadających godności człowieka 11, co należy do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę 12. Podczas czynności identyfikacyjnych należy dokonać opisu cech wyglądu zewnętrznego, w tym znaków szczególnych, ubioru i posiadanych przedmiotów oraz ustalić potencjalny wiek osoby. Policjanci niezwłocznie sporządzają fotografię sygnalityczną, sprawdzają NN osobę za pomocą urządzenia do szybkiej identyfikacji daktyloskopijnej, niezwłocznie pobierają odbitki linii papilarnych palców rąk i dłoni oraz przeprowadzają wywiad daktyloskopijny metodą elektroniczną za pomocą urządzenia LiveScan wraz z wydrukiem karty daktyloskopijnej lub metodą tradycyjną. Fot. 1 i 2. Urządzenia służące do identyfikacji osób Źródło: http://clk.policja.pl/portal/clk/504/65734/zespol_afis.html, według stanu na 12 marca 2013 r. Natomiast, jeżeli w trakcie prowadzenia czynności identyfikacyjnych NN osoba zmarła, odnotowuje się ten fakt w dokumentach sprawy prowadzonej w ramach rejestracji NN osoby i kontynuuje prowadzone czynności w ramach prowadzonej sprawy identyfikacji NN zwłok 13. Jeżeli w wyniku wstępnych czynności identyfikacyjnych nie zidentyfikowano NN osoby i ustalono, że niemożność identyfikacji nie jest następstwem stanu zdrowia tej osoby należy podjąć czynności określone w przepisach postępowania karnego 14. W takim przypadku, jeżeli zachowanie NN osoby wy- 10 Tamże, art. 38. 11 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz.U. 2015 r., poz. 163), art. 3 ust. 1. 12 Tamże, art. 18 ust. 1. 13 Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania, dz. cyt., 21 ust. 8. 14 Tamże, 21 ust. 3. 11

czerpuje znamiona art. 65 k.w. 15, Policja ma prawo zatrzymać osobę ujętą na gorącym uczynku popełnienia wykroczenia lub bezpośrednio potem, jeżeli nie można ustalić jej tożsamości art. 45 1 pkt 2 k.p.o.w. 16 Może wystąpić również sytuacja, kiedy osoba popełni przestępstwo i sąd zastosuje wobec niej tymczasowe aresztowanie, a Policja nie zdoła ustalić tożsamości tej osoby. W takim przypadku doprowadzamy tymczasowo aresztowanego do aresztu śledczego z postanowieniem o tymczasowym aresztowaniu, nakazem przyjęcia, pismem stwierdzającym, że osoba doprowadzana jest osobą o nieustalonej tożsamości, i aktualnym zdjęciem osoby 17. Za realizację wstępnych czynności identyfikacyjnych związanych z ujawnieniem NN osoby jest odpowiedzialny dyżurny jednostki Policji lub wyznaczony przez niego policjant jednostki, na której obszarze działania osoba ta została ujawniona. Miejsce ujawnienia NN osoby określa równocześnie właściwość miejscową jednostki Policji do prowadzenia czynności identyfikacyjnych 18. Dokumenty ww. dyżurny jednostki Policji przedkłada jej kierownikowi, który wyznacza policjanta do dalszego prowadzenia sprawy identyfikacji NN osoby 19. Jest nim najczęściej policjant służby kryminalnej. 5. Obowiązki policjanta prowadzącego identyfikację Policjant prowadzący czynności identyfikacyjne obowiązany jest w szczególności do: 1) rejestracji informacji o ujawnieniu NN osoby i jej zdjęcia sygnalitycznego w ewidencji policyjnej oraz przeprowadzenia lub zlecenia przeprowadzenia typowania polegającego na porównaniu cech wyglądu zewnętrznego i znaków szczególnych NN osoby ze stosownymi zbiorami ewidencji policyjnej, 2) dokonania analizy informacji uzyskanych w wyniku dotychczas podjętych czynności identyfikacyjnych oraz opracowania planu przedsięwzięć identyfikacyjnych, 15 Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r., poz. 1094). 16 Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r., poz. 395). 17 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 czerwca 2015 r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności oraz dokumentowania tych czynności (Dz.U. z 2015 r., poz. 927), 31. 18 Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania, dz. cyt., 21 ust. 1 i 10. 19 Tamże, 21 ust. 9. 12

3) pobrania na kartę daktyloskopijną odbitek linii papilarnych palców w przypadku negatywnego rezultatu sprawdzenia NN osoby za pomocą urządzenia do szybkiej identyfikacji daktyloskopijnej, a następnie przeprowadzenia na tej podstawie wywiadu daktyloskopijnego, którego wynik wraz z kartą daktyloskopijną należy włączyć do teczki identyfikacji, 4) pobrania od NN osoby materiału biologicznego i zlecenia oznaczenia jego kodu genetycznego w terminie 60 dni od dnia ujawnienia NN osoby, 5) dokonywania systematycznych typowań, o których mowa w pkt 1, nie rzadziej jednak niż raz na 90 dni 20. Pobierane i uzyskiwane przez Policję dane osobowe, w postaci odbitek linii papilarnych, przetwarza się w zbiorze danych Centralnej Registraturze Daktyloskopijnej (CRD). Pobranie odbitek linii papilarnych następuje poprzez wypełnienie jednostronnych kart daktyloskopijnych w dwóch egzemplarzach albo poprzez pobranie ich za pomocą urządzenia do elektronicznego daktyloskopowania. Pobrane odbitki linii papilarnych rejestruje się w CRD poprzez przekazanie dwóch jednostronnie wypełnionych kart daktyloskopijnych albo poprzez przesłanie zapisu odbitek linii papilarnych w postaci elektronicznej z użyciem systemu teleinformatycznego 21. Daktyloskopowanie osób w celach wykrywczych lub identyfikacyjnych, dokonywane w celu wprowadzenia informacji do CRD, odbywa się niezależnie od daktyloskopowania w celach dowodowych, realizowanego na podstawie kodeksu postępowania karnego 22. Daktyloskopowanie osoby przeprowadza się metodą tuszową, bezpośrednio na kartę daktyloskopijną, lub za pomocą urządzenia do elektronicznego daktyloskopowania. Przed przystąpieniem do daktyloskopowania osoby policjant daktyloskopujący jest obowiązany sprawdzić za pomocą urządzenia do szybkiej identyfikacji daktyloskopijnej osób, na podstawie odbitek linii papilarnych opuszek palców rąk, czy w AFIS znajdują się już dane daktyloskopijne tej osoby, a jeśli tak, to z jakimi danymi są powiązane. W przypadku daktyloskopowania metodą tuszową w celach wykrywczych lub identyfikacyjnych w jednostkach organizacyjnych Policji sporządza się po dwa komplety kart daktyloskopijnych z odbitkami linii papilarnych palców i dłoni. Dwa komplety kart daktyloskopijnych należy przekazać niezwłocznie specjaliście techniki kryminalistycznej w celu sprawdzenia jakości wykonania. Przed przekazaniem kompletu kart daktyloskopijnych do rejestracji w CRD należy zarejestrować w Krajowym Systemie Informacyjnym Policji osobę daktyloskopowaną i fakt daktyloskopowania. W odpowiednim polu karty daktyloskopijnej należy wpisać indywidualny identyfikator KSIP (OIO). Następnie karty daktyloskopijne należy przekazać do LK KWP właściwego ze względu na miejsce prowadze- 20 Tamże, 22 ust. 1. 21 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 października 2015 r. w sprawie przetwarzania informacji przez Policję (Dz.U. z 2015 r., poz. 1564), 21. 22 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.). 13

nia postępowania albo wykonywania czynności, w związku z którymi nastąpiło daktyloskopowanie, nie później niż przed upływem 10 dni od dnia daktyloskopowania 23. W celu ustalenia lub potwierdzenia tożsamości NN osoby oraz w celu wykrycia sprawcy czynu zabronionego prawem, którego dopuścił się na terenie innego PC UE, można zlecić sprawdzenie karty daktyloskopijnej tej osoby w zautomatyzowanych zbiorach daktyloskopijnych wskazanych PC UE. Ustalenie odbywa się na wniosek o jednorazowe przeszukanie kart daktyloskopijnych w międzynarodowych bazach danych. We wniosku zlecający określa zakres przeszukania (baza kart, baza śladów) oraz wskazuje PC UE, z których bazami ma nastąpić przeszukanie danej karty 24. Pobierane i uzyskiwane przez Policję informacje w formie zdjęć osób, w tym zdjęć sygnalitycznych, lub szkiców i opisów wizerunków przetwarza się w odpowiednio opisanych zestawach kart albumowych, które mogą być sporządzane również na informatycznych nośnikach danych. Zdjęcia można wykorzystywać do sporządzania tablic poglądowych w prowadzonych postępowaniach przygotowawczych w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego lub do tworzenia albumów fotograficznych okazywanych w celach identyfikacyjnych lub wykrywczych 25. Jeżeli prowadzone czynności identyfikacyjne wobec NN osoby wskazują, że jest ona cudzoziemcem, policjant prowadzący czynności identyfikacyjne opracowuje i przesyła do biura Komendy Głównej Policji właściwego do koordynowania międzynarodowej wymiany informacji, za pośrednictwem oficera kontaktowego, wniosek o zlecenie wykonania za granicą stosownych czynności identyfikacyjnych, który powinien zawierać: 1) czas, miejsce i okoliczności ujawnienia NN osoby, 2) fotografie, szczegółowy rysopis, uwzględniający znaki szczególne, oraz opis ubioru NN osoby, 3) miejsce umieszczenia NN osoby, 4) kod genetyczny DNA sporządzony na formularzu DNA w standardzie Interpolu lub informacje o pobraniu materiału do badań genetycznych oraz kopie karty daktyloskopijnej 26. Jeżeli w ciągu roku od ujawnienia NN osoby jej tożsamość nie zostanie ustalona, policjant prowadzący czynności identyfikacyjne, za pośrednictwem prokuratora występuje do właściwego miejscowo sądu rejonowego z wnioskiem 23 Decyzja nr 384 Komendanta Głównego Policji z dnia 6 października 2014 r. w sprawie prowadzenia zbioru danych o nazwie Centralna Registratura Daktyloskopijna (Dz.Urz. KGP z 2014 r., poz. 112), 9 11. 24 Tamże, 24. 25 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 października 2015 r. w sprawie przetwarzania, dz. cyt., 22. 26 Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania, dz. cyt., 22 ust. 2 i 3. 14

o wydanie orzeczenia będącego podstawą do sporządzenia aktu urodzenia NN osoby na podstawie przepisów ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego 27, przy czym nadanie personaliów NN osobie w tym trybie nie stanowi ustalenia tożsamości NN osoby. Następnie po sporządzeniu aktu urodzenia dokonuje się stosownych uzupełnień rejestracji w ewidencji policyjnej, a czynności identyfikacyjne wykonuje przez następne 3 lata, licząc od dnia sporządzenia tego aktu 28. W razie śmierci NN osoby czynności identyfikacyjne prowadzi się przez 3 lata, licząc od dnia zgonu 29. 6. Rejestracja NN osoby w KSIP-ie W zbiorze danych KSIP Osoba rejestruje się informacje o NN osobach lub osobach usiłujących ukryć swoją tożsamość w formie rejestracji okoliczności ujawnienia NN osoby 30. Rejestracja informacji o osobie w formie rejestracji okoliczności ujawnienia NN osoby zawiera: 1) nazwę jednostki lub komórki organizacyjnej Policji dokonującej rejestracji, 2) identyfikator kadrowy odpowiednio osoby dokonującej rejestracji oraz zlecającej rejestrację, jeżeli rejestracja nastąpiła na zlecenie, 3) symbol NN jako oznaczenie imienia i nazwiska osoby, 4) zdjęcia sygnalityczne, 5) dane o stanie zdrowia mogące mieć znaczenie dla identyfikacji NN osoby, 6) rysopis oraz opis znaków szczególnych, w tym tatuaży, 7) opis ubioru ze wskazaniem stopnia zużycia, znaków firmowych i monogramów, 8) opis przedmiotów będących w posiadaniu NN osoby w chwili jej ujawnienia, 9) datę, miejsce i opis okoliczności ujawnienia NN osoby, w tym dane osobowe podane przez NN osobę oraz jej oceniony z wyglądu wiek, a także identyfikator KSIP wydarzenia związanego z ujawnieniem, 10) datę pobrania odcisków linii papilarnych i materiału biologicznego w celach identyfikacyjnych oraz datę wykonania zdjęć NN osoby, 27 Ustawa z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 1741 z późn. zm.). 28 Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania, dz. cyt., 23. 29 Tamże, 24. 30 Decyzja nr 125 Komendanta Głównego Policji z dnia 5 kwietnia 2013 r. w sprawie funkcjonowania Krajowego Systemu Informacyjnego Policji (Dz.Urz. KGP z 2013 r., poz. 28), 13. 15

11) informacje o grupie krwi NN osoby, 12) miejsce przebywania lub pobytu NN osoby po jej ujawnieniu, 13) zmianę lub uzupełnienie informacji zawartych w rejestracji, 14) informacje dotyczące faktu nadania NN osobie danych osobowych (personaliów) postanowieniem sądu, 15) informacje dotyczące rodzaju podjętych czynności identyfikacyjnych, w tym wzmiankę o umieszczeniu osoby w zakładzie opiekuńczym lub leczniczym z powodu choroby lub innych zakłóceń zdrowia albo umieszczeniu w innym miejscu, 16) informacje dotyczące skierowania wniosku w sprawie przeprowadzenia czynności identyfikacyjnych wobec NN osoby poza granicami państwa polskiego, 17) informacje dotyczące daty, sposobu oraz wyniku zakończenia czynności identyfikacyjnych przez jednostkę organizacyjną Policji, a także informacje o przekazaniu materiałów sprawy identyfikacyjnej do archiwum, 18) informacje o zakończeniu rejestracji, w tym datę i rodzaj zakończenia. Rejestracja NN osoby może również zawierać ostrzeżenia lub inne dyspozycje jednostki organizacyjnej Policji, która ujawniła NN osobę. Informacje o zakończeniu, w zbiorach danych KSIP, rejestracji okoliczności ujawnienia NN osoby wprowadza się, jeżeli zakończono identyfikację osoby lub ustalono jej tożsamość 31. Zarejestrowane w związku z wydarzeniem informacje o ujawnionych NN osobach, niezależnie od rejestracji wydarzenia, podlegają odrębnej rejestracji odpowiednio w formie rejestracji okoliczności ujawnienia NN osoby 32. Informacje o ujawnieniu NN osoby rejestruje się w ciągu 48 godzin od ujawnienia NN osoby, jeżeli wykonywane w tym czasie czynności służbowe nie doprowadziły do ich identyfikacji. Rejestracji informacji o ujawnieniu NN osoby dokonuje bezpośrednio lub za pośrednictwem operatora prowadzący czynności identyfikacyjne policjant jednostki organizacyjnej Policji właściwej dla miejsca ujawnienia NN osoby. Informacje uzupełniające o NN osobie, w tym zdjęcia, dane dotyczące rysopisu, znaków szczególnych oraz pobrania odcisków linii papilarnych lub próbek biologicznych, a także informacje o zmianie numeru sprawy na liczbę dziennika, rejestruje się nie później niż w ciągu 9 dni od ujawnienia NN osoby. Na podstawie informacji zarejestrowanych w KSIP-ie dokonuje się typowania polegającego na porównaniu rysopisów, w tym znaków szczególnych oraz zdjęć NN osób z informacjami o osobach zarejestrowanymi w KSIP-ie. Typowania dokonuje policjant lub pracownik Policji, który zarejestrował NN osobę w KSIP-ie, prowadzący sprawę identyfikacyjną. Zakończenie czynności identyfikacyjnych oraz wyczerpanie możliwości identyfikacyjnych NN osoby nie powoduje zakończenia rejestracji NN osoby w zbiorach KSIP 33. 31 Tamże, 24. 32 Tamże, 27. 33 Tamże, 50. 16

7. Zakończenie czynności identyfikacyjnych oraz teczka identyfikacji NN osoby Po upływie ww. terminów sporządza się analizę zebranych materiałów i występuje z wnioskiem o zakończenie czynności identyfikacyjnych do naczelnika wydziału kryminalnego komendy wojewódzkiej Policji właściwej ze względu na miejsce prowadzenia czynności identyfikacyjnych. Zakończenie czynności identyfikacyjnych nie powoduje usunięcia danych dotyczących identyfikacji z ewidencji policyjnej. W przypadku zakończenia czynności identyfikacyjnych, o których mowa wyżej, zakończenie identyfikacji następuje po upływie co najmniej 25 lat od daty zakończenia tych czynności i przekazania teczki identyfikacji do archiwum wraz z usunięciem informacji, dotyczących identyfikacji z ewidencji policyjnej 34. Materiały z wykonanych czynności identyfikacyjnych należy gromadzić w teczce identyfikacji, która powinna zawierać: 1) kartę nadzoru służbowego, 2) ww. dokumenty, 3) potwierdzenie rejestracji informacji o NN osobie w ewidencji policyjnej, 4) systematycznie aktualizowany plan czynności identyfikacyjnych, jednak nie rzadziej niż raz na 3 miesiące, 5) dokumenty dotyczące wykonywanych czynności identyfikacyjnych, prowadzone w układzie chronologicznym, 6) kartę daktyloskopijną NN osoby 35. 8. Ustalenie tożsamości NN osoby Ustalenie tożsamości NN osoby następuje wtedy, gdy: 1) rozpozna ją członek najbliższej rodziny, opiekun prawny lub co najmniej dwie osoby, które bezpośrednio ją znały, 2) zostaną zebrane inne dowody stwierdzające tożsamość osoby, w tym pozytywny wynik porównania kodu genetycznego lub potwierdzenie tożsamości w drodze wywiadu daktyloskopijnego lub badań antroposkopijnych, 3) NN osoba poda swoje prawdziwe dane osobowe, co zostanie potwierdzone, 34 Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania, dz. cyt., 25. 35 Tamże, 26. 17

4) wpłynie informacja od pracownika właściwego przedstawicielstwa dyplomatycznego Rzeczypospolitej Polskiej lub zagranicznych władz, potwierdzająca tożsamość osoby 36. W przypadku ustalenia tożsamości NN osoby policjant prowadzący czynności identyfikacyjne: 1) przesyła informacje o ustaleniu tożsamości do bazy danych DNA, 2) dokonuje sprawdzenia osoby w ewidencji policyjnej, 3) uzupełnia informacje w ewidencji policyjnej, 4) powiadamia biuro KGP właściwe do koordynowania międzynarodowej wymiany informacji, jeżeli występowano z wnioskiem o wykonanie czynności identyfikacyjnych wobec NN osoby, które wskazywały, że jest ona cudzoziemcem. Ustalenie tożsamości NN osoby nie powoduje usunięcia informacji o tej osobie zarejestrowanych w ewidencji policyjnej 37. O identyfikacji NN osoby i miejscu jej przebywania powiadamia się rodzinę albo jej opiekuna prawnego. Jeżeli ustalono tożsamość osoby, której sąd nadał personalia, należy o powyższym poinformować ten sąd 38. Jeżeli wykonane czynności identyfikacyjne uzasadniają podejrzenie dokonania przestępstwa, polegającego na naruszeniu obowiązku troszczenia się o osobę nieporadną lub małoletniego poniżej lat 15, wszczyna się postępowanie przygotowawcze. W przypadku ujawnienia noworodka porzuconego w miejscu niestwarzającym zagrożenia jego zdrowia lub życia, gdzie może zostać objęty natychmiastową opieką (np. szpital, okno życia), a następnie może zostać objęty procedurą nadania tożsamości i procedurą adopcyjną, nie prowadzi się czynności identyfikacyjnych, tylko czynności w niezbędnym zakresie wynikające z przepisów postępowania karnego 39. 36 Tamże, 27. 37 Tamże, 28. 38 Tamże, 29. 39 Tamże, 20 ust. 2. 18

Załączniki Załącznik 1. Protokół przekazania osoby o nieustalonej tożsamości 40 40 Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania, dz. cyt., załącznik nr 6. 19

Załącznik 2. Karta daktyloskopijna 41 41 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 października 2015 r. w sprawie przetwarzania, dz. cyt., załącznik nr 2. 20

21

Załącznik 3. Wzór karty albumowej 42 42 Tamże, załącznik nr 6. 22

Załącznik 4. Karta rejestracyjna rysopisu, zdjęcia osoby, daktyloskopowania lub pobrania danych DNA 43 43 Decyzja nr 125 Komendanta Głównego Policji z dnia 5 kwietnia 2013 r. w sprawie funkcjonowania, dz. cyt., załącznik nr 7. 23

24

Załącznik 5. Karta rejestracji zaginięcia osoby, okoliczności ujawnienia NN osoby lub NN zwłok 44 44 Tamże, załącznik nr 16. 25

26

Załącznik 6. Wniosek o jednorazowe przeszukanie kart daktyloskopijnych w międzynarodowych bazach danych 45 45 Decyzja nr 384 Komendanta Głównego Policji z dnia 6 października 2014 r. w sprawie prowadzenia zbioru danych, dz. cyt., załącznik nr 8. 27

Bibliografia Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r., poz. 1094). Ustawa z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 1741 z późn. zm.). Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r., poz. 355 z późn. zm.). Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst jednolity: Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375). Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.). Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r., poz. 395). Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2015 r., poz. 163). Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r., poz. 757). Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 czerwca 2015 r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności oraz dokumentowania tych czynności (Dz.U. z 2015 r., poz. 927). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 października 2015 r. w sprawie przetwarzania informacji przez Policję (Dz.U. z 2015 r., poz. 1564). Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postępowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich (Dz.Urz. KGP z 2012 r., poz. 29). Decyzja nr 129 Komendanta Głównego Policji z dnia 6 kwietnia 2013 r. w sprawie prowadzenia zbioru danych o nazwie Centralna Registratura Daktyloskopijna (Dz.Urz. KGP z 2013 r., poz. 32). Decyzja nr 384 Komendanta Głównego Policji z dnia 6 października 2014 r. w sprawie prowadzenia zbioru danych o nazwie Centralna Registratura Daktyloskopijna (Dz.Urz. KGP z 2014 r., poz. 112). Tyszka N. (red.), Vademecum 2012. Świadczenia opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych, Warszawa 2012; http://www.nfz.gov.pl/new/art/4816/- vademecum_2012_08_03.pdf, według stanu na 10 września 2012 r. 28