1. Rodzaje fylloanionów (anionów warstwowych). 2. Monofyllokrzemiany. 3. Monofyllokrzemiany pakietowe 1:1 - dioktaedryczne Al 4 [Si 4 O 10 ](OH) 8, -

1. Rodzaje fylloanionów (anionów warstwowych). 2. Monofyllokrzemiany. 3. Monofyllokrzemiany pakietowe 1:1 - dioktaedryczne Al 4 [Si 4 ](OH) 8, - trioktaedryczne Me 2+ 6 [Si 4 ] (OH) 8,

Fyllokrzemiany D = 2 Wzór anionu Parametry Si : O Monofyllokrzemiany - proste dwuprzemienne - proste trójprzemienne - czteroprzemienne - sześcioprzemienne : - P - przemienne [ 2 Si 2 O 5 ] 2- [ 3 Si 6 O 15 ] 6- [ 4 Si 4 ] 4- [ 6 Si 6 O 15 ] 6- : [ P Si P O 2.5P ] P- M=1, s=3 [ 6 ] [ 4,6,8 ] [ 4,8 ] [ 4,6,12 ] : [ 4,6,8,12 ] 1 : 2.5 1 : 2.5 Difyllokrzemiany - dwuprzem. s3/s4=1:1 - dwuprzem. s4 - czteroprzem. s4 - czteroprzem. s3/s4= 1:1 : - P - przem. S3/s4 = 1:1 - P - przem. S3 [ 2 Si 4 O 9 ] 2- [ 2 Si 2 O 4 ] 0 [ 4 Si 8 O 18 ] 4- [ 4 Si 4 O 8 ] 0 : [ P Si P O 4.5P ] P- [ P Si P O 2p ] 0 M=2, s=3, s=4 [ 4,6 ] [ 4,] [ 4,6 ] [ 4,6 ] : [ 4,6,8,12 ] [ 4,6,8,12 ] 1 : 2.25 1 : 2 1 : 2,25 1 : 2 : 1 : 2.25 1 : 2

Grupa serpentynów Antygoryt- Mg 3 Si 2 O 5 (OH) 4 Chrysotyl - Mg 3 Si 2 O 5 (OH) 4 Lizardyt - Mg 3 Si 2 O 5 (OH) 4 Minerały ilaste Halloisyt- Al 2 Si 2 O 5 (OH) 4 Kaolinit - Al 2 Si 2 O 5 (OH) 4 Illite- (K,H 3 O)(Al,Mg,Fe) 2 (Si,Al) 4 [(OH) 2,(H 2 O)] Montmoryllonit- (Na,Ca) 0.33 (Al,Mg) 2 Si 4 (OH) 2 nh 2 O Wermikulit- (MgFe,Al) 3 (Al,Si) 4 (OH) 2 4H 2 O Talk - Mg 3 Si 4 (OH) 2 Palygorskit - (Mg,Al) 2 Si 4 (OH) 4(H 2 O) Pirofillit - Al 2 Si 4 (OH) 2 Miki Biotyt - K(Mg,Fe) 3 (AlSi 3 ) (OH) 2 Muskowit - KAl 2 (AlSi 3 ) (OH) 2 Flogopit - KMg 3 (AlSi 3 ) (OH) 2 Lepidolit- K(Li,Al) 2-3 (AlSi 3 ) (OH) 2 Margaryt- CaAl 2 (Al 2 Si 2 ) (OH) 2 Glaukonit- (K,Na)(Al,Mg,Fe) 2 (Si,Al) 4 (OH) 2 Chloryty Chloryt - (Mg,Fe) 3 (Si,Al) 4 (OH) 2 (Mg,Fe) 3 (OH) 6

Periodyczność Wzór polianionu Rodzaje pierścieni Kształt warstwy P = 2 P = 3 P = 4 P = 6 [ 2 Si 4 ] 4-2 [ 3 Si 6 O 15 ] 6-2 [ 4 Si 4 ] 4-2 [ 6 Si 6 O 15 ] 6-2 [ 6 ] [ 5, 8 ], [ 4, 6, 8] [4, 6, 8], [4, 8] [4, 5, 12] płaska lub falista falista falista płaska

Mg 6 [ 2 Si 4 ](OH) 8 antygoryt Al 4 [ 2 Si 4 ](OH) 8 kaolinit Ba 2 [ 2 Si 4 ] sanbornit

Al(OH) 3 gibsytowa Mg(OH) 2 brucytowa

Mg 6 [ 2 Si 4 ](OH) 8 (antygoryt) Al 4 [ 2 Si 4 ](OH) 8 (kaolinit)

trioktaedrycznych 1:1 dioktaedrycznych 2:1

- pakietu trioktaedrycznego 1:1 - Me 2+ 6 [Si 4 ] (OH) 8, - pakietu dioktaedrycznego 1:1 - Me 3+ 4 [Si 4 ] (OH) 8, - pakietu trioktaedrycznych 2:1 - Me 2+ 3 [Si 4 ] (OH) 2, - pakietu dioktaedrycznych 2:1 - Me 3+ 2 [Si 4 ] (OH) 2.

rzut na płaszczyznę - (100) (001)

Kaolinit Dykit Nakryt

Dehydroksylacja 600 o 700 o Al 4 [Si 4 ](OH) 8 Al 4 [Si 4 O 13 ](OH) 2 + 3 H 2 O Al 4 [Si 4 O 14 ] + H 2 O kaolinit metakaolinit Rozkład (mulityzacja) ok. 1000 o 2Al 2 O 3 4SiO 2 2Al 2 O 3 3SiO 2 2Al 2 O 3 2SiO 2 2Al 2 O 3 4/3 SiO 2 metakaolinit Si, Al.-spinel mulit przejściowy mulit 3 : 2

Me 2+ 6 [2 Si 4 ](OH) 8 gdzie: Me 2+ to - Mg 2+, Fe 2+, Mn 2+, Zn 2+, Ni 2+, Co 2+. Serpentyny magnezowe Mg 6 [ 2 Si 4 ](OH) 8 - antygoryt, lizardyt, chryzotyl (serpentyn). żelazowe - Fe 6 [ 2 Si 4 ](OH) 8 greenalit, manganowe - Mn 6 [ 2 Si 4 ](OH) 8 - karyopilit, niklowe - Ni 6 [ 2 Si 4 ](OH) 8 - nepouit.

jednoskośny antygoryt heksagonalny lizardyt

Rurki chryzotylowe (obraz z mikroskopu elektronowego)

Azbest jest nazwą ogólną obejmującą włókniste minerały z grupy serpentynów i amfiboli, w szczególności trzech minerałów azbestu: powszechnie stosowany chryzotyl (azbest biały), w mniejszym stopniu wykorzystywany krokidolit (azbest niebieski) i jeszcze rzadziej stosowany amozyt (azbest brązowy). Najbardziej niebezpieczne nie są włókna długie (>5 μm), lecz cienkie (do 0,01 μm) przenikają one do dolnych dróg oddechowych, wbijają się w płuca, gdzie pozostają i w wyniku wieloletniego drażnienia komórek wywołują nowotwory. Pierwsze wzmianki na temat szkodliwości azbestu pojawiły się w latach 1900-1910. W roku 1910 francuskie badania potwierdziły szkodliwy wpływ azbestu na organizm człowieka. W całej Europie rocznie 400-600 osób zapada na różne choroby wywołane przez azbest (rak oskrzeli, rak płuc, międzybłoniak, pylica azbestowa). U osób stykających się z azbestem rak płuc został uznany za chorobę zawodową.

Wyroby miękkie to m.in.: sznury, płótna, tkaniny z dodatkiem azbestu (lub wykonane z samego azbestu), płyty i uszczelki kinkieryt (typu Gambit, Polonit), stosowane w ciepłownictwie na złączach rur, zaworów z gorącą wodą lub parą, płaszcze azbestowo-gipsowe stosowane w izolacji rur w ciepłownictwie, płyty i tektury miękkie (stosowane w izolacjach ognioochronnych), płyty ognioochronne typu PYRAL" produkcji czechosłowackiej lub SOKALIT" produkcji NRD, zawierające ok. 30-50% azbestu (służą do okładzin ognioochronnych konstrukcji budynków oraz jako sufity podwieszane o podwyższonej odporności na ogień, także jako materiał do klap przeciwpożarowych i przeciwdymnych), Wyroby twarde to m.in.: płyty azbestowo-cementowe faliste (eternit), płyty azbestowo-cementowe płaskie prasowane, płyty azbestowo-cementowe KARO, płyty warstwowe PW3/A i podobne, rury azbestowo-cementowe, złącza, listwy, gąsiory wykonane z azbestocementu, płaszcze azbestowo-cementowe stosowane w izolacji rur w ciepłownictwie.