11 Lubuska Dywizja Kawalerii Pancernej im. Króla Jana III Sobieskiego I. Tradycje i symbolika 11. Lubuska Dywizja Kawalerii Pancernej, zwana również Czarną Dywizją jest największym Związkiem Taktycznym Wojsk Lądowych i jedynym o strukturze pancernej. Stacjonuje na terenie dwóch województw: lubuskiego i dolnośląskiego. Dowództwo dywizji znajduje się w Żaganiu. Do zadań 11.LDKPanc należy utrzymywanie oddziałów i pododdziałów w gotowości do prowadzenia operacji obronnej kraju, zarówno w układzie sojuszniczym, jak i narodowym. 11.LDKPanc jest główną siłą uderzeniową Wojsk Lądowych, mogącą prowadzić walkę z przeciwnikiem w dzień i w nocy, w dowolnych warunkach atmosferycznych. Do tych zadań dywizja dysponuje dwoma brygadami pancernymi: 10. Brygadą Kawalerii Pancernej w Świętoszowie oraz 34. Brygadą Kawalerii Pancernej w Żaganiu. Ponadto wsparciem dla ciężkich oddziałów jest 17. Wielkopolska Brygada Zmechanizowana z Międzyrzecza oraz 2 pułki - 4. Zielonogórski pułk przeciwlotniczy z Czerwieńska i Leszna (4pplot), a także 23. Śląski pułk artylerii (23pa) z Bolesławca. Funkcjonowanie i ciągłość dowodzenia zapewnia żagański 11 Batalion Dowodzenia (11bdow). Tradycje Dywizja swój rodowód wywodzi od 11. Dywizji Piechoty II Armii Wojska Polskiego, formowanej dwukrotnie. Po raz pierwszy, w październiku 1944 roku na Ziemi Lubelskiej i ponownie w marcu 1945 roku na Ziemi Łódzkiej. Dywizja przechodziła wiele zmian strukturalnych i organizacyjnych. W 1949 roku została przeformowana na dywizję zmotoryzowaną, w 1950 roku na zmechanizowaną, a w 1963 roku na pancerną. W 1990 roku, po zmianach strukturalnych ponownie przekształcono ją na zmechanizowaną, a w 1992 roku na dywizję kawalerii pancernej. Od września 1967 roku 11. Dywizja jest spadkobierczynią chlubnych tradycji 1. Drezdeńskiego Korpusu Pancernego Wojska Polskiego, który podczas II wojny światowej, w czasie operacji łużycko-praskiej, wsławił się w walkach pod Budziszynem i Dreznem. Zgodnie z Decyzją MON Nr 56/MON z dnia 13 lipca 1992 roku 11. Dywizja Kawalerii Pancernej im. Króla Jana III Sobieskiego, stała się spadkobiercą bojowych tradycji 1. Polskiej Dywizji Pancernej, dowodzonej w latach wojny przez gen. Stanisława Maczka.
Sztandar Akt wręczenia sztandaru dla Dowództwa 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej miał miejsce 13 września 2013 roku na Placu gen. St. Maczka w Żaganiu podczas uroczystych obchodów święta Dywizji. Patron Rozkazem Ministra Obrony Narodowej Nr Pf 27/MON z dnia 23 września 1983 roku, ówczesna 11. Drezdeńska Dywizja Pancerna otrzymała zaszczytne imię Jana III Sobieskiego. Natomiast zgodnie z Decyzją MON Nr 56/MON z dnia 13 lipca 1992 roku żagański Związek Taktyczny otrzymał nazwę 11. Dywizji Kawalerii Pancernej im. Króla Jana III Sobieskiego. Święto 11 Lubuska Dywizja Kawalerii Pancernej swoje święto obchodzi 12 września, w rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej. Nazwa wyróżniająca Decyzją Ministra Obrony Narodowej nr 245/MON z dnia 1 września 2003r. dywizja otrzymała wyróżniającą nazwę Lubuska. Fakt ten jest podkreśleniem dokonań dywizji dla mieszkańców Ziemi Lubuskiej. Oznaka rozpoznawcza Minister Obrony Narodowej decyzją nr 88/MON z dnia 29.03.2012r. zatwierdził wzór i wprowadził do użytkowania oznakę rozpoznawczą 11.Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej. Noszona jest ona przez żołnierzy na lewym rękawie munduru. Występuje w dwóch wersjach: do munduru galowego i wyjściowego oraz do munduru polowego. Ma formę stylizowanego czarnego skrzydła husarskiego składającego się z 13 piór oraz z szyszaka umieszczonego w okrągłej tarczy z tłem pomarańczowym do munduru wyjściowego i zielonym do munduru polowego. Kolory czarny i pomarańczowy symbolizują wojska pancerne. Wymiary oznaki: 41 x 79 mm. Wzorowana jest na oznace rozpoznawczej 1. Dywizji Pancernej, zatwierdzonej w Dzienniku Rozkazów Naczelnego Wodza i Ministra Spraw Wojskowych nr 4 z dnia 11 sierpnia 1942 roku poz. 29.
Odznaka pamiątkowa Proporczyk na beret Inna symbolika Minister Obrony Narodowej Decyzją Nr 240/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 28.12.1998 roku zatwierdził wzór odznaki pamiątkowej i legitymacji oraz regulamin nadawania tej odznaki 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej w Żaganiu. Jej projekt oparto na odznace 1. Dywizji Pancernej dowodzonej przez gen. Stanisława Maczka. Odznaka przedstawia koło zębate oksydowane na złoto, na które nałożona jest liczba 11 (oksydowana na złoto) oznaczająca numer dywizji. Na koło zębate i liczbę 11 nałożono oznakę rozpoznawczą 1.Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka w postaci skrzydła husarskiego emaliowanego na czarno oraz hełmu oksydowanego na złoto. Hełm umieszczony jest w kole pokrytym pomarańczową emalią z czarną obwódką. W otoku okrągłej tarczy na białej emalii widnieje napis: WIEDEŃ 1683 / JAN III SOBIESKI, oksydowany na złoto. Wymiary odznaki: 49 x 29 mm. Proporczyk wykonany jest z metalu w kształcie równoległoboku z wycięciem do skrzyżowania przekątnych. Pokryty jest emalią w barwach dywizji - kolor czarny z pomarańczowym trójkątem. Wzorowany na proporcu Kwatery Głównej 1. Dywizji Pancernej. Wprowadzony 12 września 1992 roku z okazji Święta Dywizji, połączonego z przejęciem tradycji oddziałów i pododdziałów 1. Dywizji Pancernej. Wymiary: 15 x 45 mm. Na podstawie rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 02 grudnia 2004 roku w sprawie wzorów oraz noszenia umundurowania i oznak wojskowych przez żołnierzy zawodowych i kandydatów na żołnierzy zawodowych (Dz.U. z 2005r. nr 7, poz. 53, z późn. zm.) żołnierze 11.LDKPanc uprawnieni są do noszenia nw. wyróżników, nawiązujących do symboliki 1.DPanc dowodzonej przez gen. Maczka: czarny beret do munduru galowego, wyjściowego i polowego, krawat z tkaniny koloru czarnego, na którym został umieszczony znak odznaki pamiątkowej dywizji oraz czarno-pomarańczowy pas po skosie, jako barwy wojsk pancernych, do munduru galowego,
pochewka w kolorze czarnym, z oznaką stopnia wojskowego, nakładana na lewy naramiennik munduru galowego i wyjściowego. II. Sala Tradycji Czarnej Dywizji. 1. Krótka charakterystyka na temat funkcjonowania sali tradycji (kiedy powstała sala tradycji, usytuowanie, adres, kontakt z kustoszem, remonty, modernizacja.) Sala Tradycji oddana została do użytku we wrześniu 2011 roku, znajduje się obok koszar imienia gen. broni Zygmunta Sadowskiego w pobliżu Skweru Czołgisty w Żaganiu, który stanowi część ekspozycji plenerowej Sali Tradycji. Znajdują się tam m.in. egzemplarze czołgów T-34, T-55, T-72, i niszczyciela czołgów M-36 w barwach 1 Polskiej Dywizji Pancernej, a także pomnik gen. Stanisława Maczka. Wystawa zewnętrzna na terenie otaczającym budynek prezentuje uzbrojenie charakterystyczne dla różnych etapów rozwoju 11 LDKPanc. W obiekcie znajduje się również siedziba zarządu Federacji Organizacji Polskich Pancerniaków, stowarzyszenia aktywnie uczestniczącego w rozwoju ekspozycji sali tradycji. Placówka dysponuje przestrzenią wystawienniczą i konferencyjną na 820m2 podzieloną na 7 sal wystawowych, salę konferencyjną oraz pomieszczenia administracyjne. Częścią składową sali tradycji jest również otaczająca budynek ekspozycja plenerowa, prezentująca sprzęt bojowy i wyposażenie charakteryzujące różne etapy rozwoju i transformacji 11LDKPanc. W budynku będącym siedzibą sali tradycji w dalszym ciągu planowane są prace remontowo-budowlane. Rozpoczęto prace przygotowawcze do adaptacji na przestrzeń wystawienniczą sali tradycji 200m2 na drugiej kondygnacji budynku. Rozpoczęcie prac remontowych przewiduje się na koniec 2016 roku. Placówka jest w pełni dostosowana do zwiedzania przez osoby niepełnosprawne ( winda, zaplecze sanitarne). Dane adresowe: Sala Tradycji Czarnej Dywizji ul. Żarska 19 68-100 Żagań Adres do korespondencji: Sala Tradycji Czarnej Dywizji Dowództwo 11LDKPanc. ul. Żarska 68-100 Żagań Kustosz opiekun Sali Tradycji:
Waldemar Kotula tel. 507-393-608 2. Syntetyczna informacja o prezentowanych treściach i zgromadzonych najcenniejszych eksponatach (repliki broni, weksylia, historyczne umundurowanie, ordery, odznaczenia, cenne dokumenty i inne o szczególnej wartości historycznej. Na zasoby ekspozycji Sali Tradycji Czarnej Dywizji składa się na chwilę obecną 1164 eksponaty oraz 166 obiekty przekazane w ramach depozytów, na które składają się wyposażenie i uzbrojenie (okres II wojny światowej i lata powojenne), medale i odznaczenia, dokumenty i wydawnictwa, dzieła plastyczne i fotografie, filmy w różnych formatach oraz depozyty pochodzące z Muzeum Wojska Polskiego, zasobów Federacji Organizacji Polskich Pancerników oraz od osób prywatnych. Do najcenniejszych obiektów zaliczyć należy odręczne listy gen. Stanisława Maczka pochodzące z lat powojennych, mundury podarowane przez żołnierzy 1 Polskiej Dywizji Pancernej, kopie dokumentów bojowych z okresu bitwy normandzkiej (1944r.). W zasobach Sali tradycji znajdują się również archiwa m. in. rotmistrza Witolda Deimla, ostatniego prezesa Światowego Związku Kół 1 PDPanc., gen. bryg. Michała Gutowskiego ostatniego dowódcy 2 pułku pancernego oraz historyczne sztandary rozformowanych jednostek 11LDKPanc. użyczone z muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Wśród depozytów na uwagę zasługuje zestaw osobistych pamiątek poświęconych gen. broni Tadeuszowi Bukowi, który zginął w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 roku. Pamiątki te prezentowane są w oddzielnej sali wystawienniczej noszącej jego imię. Pozyskiwanie nowych eksponatów jest jednym z głównych zadań placówki, jest ono realizowane ciągle przy szczególnym wsparciu organizacji i osób fizycznych stowarzyszonych w Federacji Organizacji Polskich Pancerniaków. 3. Informacja na temat wykorzystania sali tradycji w działalności edukacyjnowychowawczej. Misją Sali Tradycji Czarnej Dywizji jest: Pozyskiwanie oraz zachowanie przedmiotów i sprzętów związanych z historią oraz tradycjami Czarnej Dywizji, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji związków taktycznych, których dziedzictwo Dywizja kontynuuje, tj. 1 Polskiej Dywizji Pancernej i 1 Drezdeńskiego Korpusu Pancernego WP. Gromadzenie oraz popularyzacja wiedzy dotyczącej współczesności oraz tradycji Czarnej Dywizji i polskiej broni pancernej. Współpraca w zakresie upowszechniania historii polskiego oręża w wymiarze regionalnym i krajowym. Prowadzenie działalności wystawienniczej, promocyjnej i edukacyjnej.
Placówka wykorzystywana jest do prowadzenia lekcji muzealnych i gawęd muzealnych adresowanych do środowisk 11LDKPanc. ze szczególnym uwzględnieniem żołnierzy zawodowych, stowarzyszeń koleżeńskich jednostek dywizji oraz organizacji stowarzyszonych w Federacji Organizacji Polskich Pancerniaków. Oferta powyższa skierowana jest również do szkół patronackich i innych organizacji działających w skali kraju i regionu, a które podpisały porozumienie o współpracy z 11LDKPanc. Baza konferencyjna sali tradycji służy również do prowadzenia konferencji, warsztatów specjalistycznych, spotkań literackich oraz konkursów historycznych na szczeblu 11LDKPanc. oraz miasta Żagania. W sali tradycji również odbywają się uroczystości wojskowe organizowane przez 11LDKPanc., WKU Żagań, WSZW Zielona Góra oraz funkcjonujące w regionie klasy wojskowe ze szkół ponadpodstawowych. Dominującą metodą przekazu treści w trakcie zwiedzania placówki jest metoda narracyjna z szerokim wykorzystaniem multimediów. Sala wystawowa placówki wykorzystywana jest do prezentacji wystaw stałych i czasowych twórców wojskowych oraz lokalnych. Sala tradycji przygotowuje również wystawy tematyczne np. Generał Maczek i jego żołnierze, 20 Lat Pancerniackiej Przyjaźni, 1944, 1945, Za wolność waszą i tylko waszą -75 rocznica Bitwy o Anglię prezentowane na terenie kraju (Lubin, Poznań, Bielsko Biała) oraz poza granicami (Breda, Holandia). Organizowane jest także zwiedzanie grupowe i indywidualne ekspozycji, w skali roku ilość odwiedzających z kraju i zza granicy (Francja, Holandia, Anglia, Belgia, Niemcy) wynosi od 4 do 4,5 tys. rocznie. Do marca 2016 r. placówkę odwiedziło ponad 20 tys. gości z Polski oraz z Belgii, Holandii, Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec i USA. Sala Tradycji współpracuje aktywnie z Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu, Muzeum Generała Maczka w Bredzie (Holandia) oraz Muzeum Mont Ormel (Francja) i Ośrodkiem Kultury Wzgórze Zamkowe w Lubinie. Sala tradycji prowadzi również działalność wydawniczą, główne opracowania to: 1. Waldemar Kotula, Jan Sosnowski, Marek Zieliński, 2012. Rok Generała Maczka i jego żołnierzy, Żagań 2013, 2. Praca zbiorowa (red. Waldemar Kotula), 20 Lat Pancerniackiej Przyjaźni 1991-2011, Żagań 2012, 3. Szczepan Głuszczak, Waldemar Kotula, Czarna Dywizja, Żagań 2012 4. Sala Tradycji Czarnej Dywizji folder informacyjny, 5. Waldemar Kotula, Polski kod pamięci w Bredzie i Oosterhout, Żagań 2015. 6. Prezentacja multimedialna Generał Maczek i jego żołnierze, Żagań 2012. 4. Otrzymane nagrody i wyróżnienia.
Odznaka Honorowa i Medal Pamiątkowy Kustosza Tradycji, Chwały i Sławy Oręża Polskiego dla 11LDKPanc za wybitne zasługi w procesie upowszechniania i kultywowania chlubnych tradycji oręża polskiego, z 20 września 2012r. 5. Zamieszczenie do 3 fotografii.