Skrzynia motocykla WSK 125 typ S01-XX Fot.1 Skrzynia biegów Jak widzimy na fotografii jest to skrzynia motocykla WSK 125. Jest to niezwykle prosta konstrukcja ale nie dajcie się zwieść pozorom. Pozornie jest łatwa w naprawie, ale to tylko pozornie. Większość użytkowników zapomina o bardzo ważnych szczegółach których nie należy pomijać przy remoncierenowacji. Nie mam tu na myśli umycia wszystkich trybów i karterów a dokładnemu przyjrzeniu się każdemu trybowi. Najczęstsze uszkodzenia: wyłamanie zębów uszkodzenia wałków zużycie powierzchni łożyskujących zmęczenie materiału Wszystkie kategorie kwalifikują do wymiany uszkodzone lub pęknięte elementy.
Fot.2 Przedstawia prawidłowo złożoną skrzynie biegów motocykla wraz z opisem.
Rys.1 Położenie trybów a załączone biegi. Przegląd poszczególnych kół zębatych i wałków wraz z opisem. Dalszą cześć zacznę od opisania poszczególnych trybów i wałków. Zacznijmy jednak od prostego testu który pozwoli nam na określenie czy zakupione lub odnalezione części są oryginalne czy to tylko chińska imitacja. Fot.3 Koło z widoczną pieczęcią o oznaczeniu ZMD. Po tym charakterystycznym znaku możemy określić że przykładowy tryb czy wałek jest oryginalnej produkcji a co znaczy jest bardzo dobry jakościowo.
Fot.4 Wałek sprzęgłowy nieoryginalny. Wałek główny. Fot.5 Wałek główny z opisem. Wałek główny element osadzony na dwóch łożyska. W miejscu A gdzie wałek jest podparty na łożysku o oznaczeniu 6202, a w miejscu B na łożysku ślizgowym wałka zdawczego (wewnętrzna tulejka z brązu). Weryfikacje wałka pod względem uszkodzenia przeprowadzamy od punktu A gdzie oprócz łożyska jest osadzone całe sprzęgło poprzez tuleje stalową. Zwykle to tuleja zużywa się szybciej niż wałek ale żeby to sprawdzić musimy przy założonym łożysku nasadzić tuleje wraz z koszykiem sprzęgłowym. Sprawdzamy bicie promieniowe kosza. Duży luz należy usunąć gdyż sprzęgło obraca się z dużą prędkością obrotową i przy dużym zużyciu wałka jak i pozostałych elementów może dojść do spotkania kosza z deklem olejowym co kończy się uszkodzeniem tych elementów.
Miejsce B gdzie wałek ma swój punkt podparcia w łożysku ślizgowym wałka zdawczego też jest bardzo ważny. Wszelkie luzy powodują rozbijanie łożyska kulkowego. Ważna jest też podkładka stożkowa, której podstawa stożka jest skierowana do sprzęgła. Punkt C. Wyszczerbienia, nadkruszenia lub widoczne zużycie zmuszają nasz do wymiany wałka. Jednocześnie uczulam na śladowe zużycia wałka czyli na wybicia w materiale które pogłębiają się wraz z dalszym użytkowaniem a co za tym idzie uszkadzają koło przesuwne II biegu Z-22. Wałek pośredni. Fot. 6 Wałek pośredni wraz z opisem. Wałek pośredni jako element czasami pomijany a jednak bardzo ważny. Zacznijmy od opisu. Punkt A miejsce osadzenia trybu Z-23. Jak widać ma on zakończenie stożkowe z ściętym wierzchołkiem co jest typowe dla chińskiej tandety. Takie zakończenie powoduje słabsze zamocowanie koła i wybijanie w jego płaszczyźnie głębokich rowków. Fotografia poniżej. Fot. 7 Koło Z-23 z widocznym uszkodzeniem.
Wszelkie ruchu na wieloklinie tego wałka kwalifikuje koło i wałek do wymiany gdyż luz będzie bardzo szybko powiększał się dalej. Fot. 8 Widoczne uszkodzenie. Pozycja B i C czyli wieloklin wałka na którym porusza się koło przesuwne Z-28. Uszkodzenie - zmęczenie materiału jest pokazane na fotografii wyżej i kwalifikuje wałek do wymiany. Pozycja D miejsce obsadzenia trybu Z-35. Należy sprawdzić czy wskazane miejsce jak i otwór koła zębatego nie jest zbyt mocno wypracowany. Duży luz wskazuje na zużycie, kwalifikuje się bez względnie do wymiany. Pozycja E osadzenie wałka w tulejkach brązowych, które wbite są w kartery silnika. Nadmierne zużycie kwalifikuje tulejki do wymiany. Fot. 9 Tulejka brązowa.
Koła przesuwne. W skrzyni są dwa koła przesuwne, Z-22 i Z-28 które połączone są poprzez specjalnie zaprojektowany rowek. Patrz fotografia poniżej. Fot. 10 Koła przesuwne. Pierścień który jest nadlewem na kole Z-22 powinien bez znacznych luzów wchodzić w rowek koła Z- 28. Gdyż rowek koła Z-28 jest bierznią dla automatu zmiany biegów, a ściśle mówiąc dla pazura który poprzez ruch automatu steruje przesunięciem kół przesuwnych. Fot. 11 Element sterujący kołami przesuwnymi. Koła przesuwne posiadają jeszcze sprzęgła kłowe którym zadaniem jest przenoszenie siły w momencie włączenia odpowiedniego biegu.
Fot. 12 Kły koła Z-28 z widocznym uszkodzeniem. Fot. 13 Kły koła Z-22 z widocznym uszkodzeniem. Fot. 14 Kły trybu zdawczego, brak uszkodzeń.
Co się tyczy kół przesuwnych to kły koła Z-28 odpowiadają za bieg I, natomiast kły koła Z-22 i trybu zdawczego za bieg III. Wszelkie uszkodzenia ich powierzchni mogą powodować wyskakiwanie biegów, co zwykle się zdarza przy biegu III. Radą na to jest wyszlifowanie kłów do konta 3. Poniższy rysunek to zobrazuje. Tryb przesuwny posiada kły które są szlifowane pod kontem α. Kąt taki gwarantuje prawidłowe zazębianie trybów i jest równy 3 Delikatnie poprawiamy kły, usuwając wszystkie zaokrąglenia powstałe podczas używalności. Orientacyjnie szlifujemy je do kontu 3. Najczęstszą przyczyną zjawiska wyrabiania sie kłów jest niewłaściwe posługiwanie sie sprzęgłem lub brak prawidłowego wyregulowania. Należy przede wszystkim sprawdzić stan kłów w obu kołach przesuwnych i trybie zdawczym. Część wewnętrzna kół. Fot. 15 Widok na wewnętrzną część koła Z-28.
Fot.16 Widok na wewnętrzną część koła Z-22. Część wewnętrzna kół jest też bardzo ważna, to właśnie one przenoszą obciążenie przy II i I biegu. Wszelkie zaniedbania z tytułu niewymienienia lub niedopatrzenia skutkują w pogłębieniu uszkodzenia a nawet wyłamania wąsów wewnętrznych. Tryb zdawczy. Fot. 17 Tryb zdawczy w bardzo dobrej kondycji. Tryb zdawczy jest elementem na którym mocujemy zębatkę zdawczą napędzającą poprzez łańcuch tylne koło naszego motocykla. Jest osadzony w prawym karterze poprzez łożysko 6004 (zalecam luz C3) i jest najbardziej narożny na uszkodzenia powstałem w skutek zluzowania się nakrętki dociskającej zębatkę lub wyłamanie zębów. Zwykle uszkodzeniu ulega łożysko poprzez wypracowanie się ale nie jest to wyjątkiem. W środku trybu jest wstawiona tuleja brązowa na której jest podparty
wałek sprzęgłowy. Wyrobienie tej tulei należy naprawić we własnym zakresie, gdyż książka napraw nie przewiduje naprawy, ani regeneracji. Możemy jednak poprzez prasę ręczną wytłoczyć tulejkę i wstawić nową a następnie rozwiercić ją do rozmiarów wałka. Przed montażem nie zapomnij o podkładce stożkowej pod trybem zdawczym, osadzona stroną wklęsłą do wałka sprzęgłowego. Fot. Podkładka stożkowa dystansująca tryb zdawczy. Fot. Umiejscowienie podkładki.
Automat Fot. 18 Oryginalne zamocowanie automatu poprzez śruby M6 zabezpieczone podkładkami. Element A, prawidłowe zamocowanie automatu poprzez podkładki zabezpieczające. Element B na fotografii to wąs który jest wbity w lewy karter a mieści on w sobie sprężynkę i kulkę automatu. Sprężynka jest bardzo istotnie ważna w działaniu całego automatu, gdy jest już wypracowywana i nie dociska z odpowiednią siła kulki, automat nie potrafi utrzymać załączonego biegu i następuje szarpanie biegów. Sytuacja jest dość uciążliwa w użytkowaniu. Usterkę likwidujemy poprzez wymianę na nową sprężynkę. Element C wąs automatu, w trakcie użytkowania potrafi się wypracować i zaczyna mieć spory luz który może skutkować wypadnie biegów. Radą jest przyklepanie wąsa od przeciwnej strony, tam gdzie mamy wgłębienie, a zrobić to możemy np. punktakiem. Należy uważać aby nie przesadzić, gdyż wąs musi się obracać swobodnie.
Fot. 19 Naprawa wąsa. To tyle odnośnie skrzyni motocykla WSK 125. Dopisze jeszcze wzmiankę o ważnych informacjach o sprzęgle tego silnika. 1. Prawidłowo przeszlifowana tarcza sprzęgła ma wymiar 4,2 +- 0,1 mm 2. Tarcza sprzęgłowa nie może być mniejsza niż 2,7 mm 3. Sprężyna sprzęgła w stanie wolnym powinna zachowywać wymiar 25 +- 0,5 mm. dopuszczalne zmniejszenie tej długości wynosi 3mm Teraz chyba najważniejsze dla użytkowania skrzyni, olej. Nie należy lać olei przeznaczonych dla silników lub o innej klasie lepkości niż zaleca to producent. Gdyż sprzęgło tego motocykla jest tak zrobione aby optymalne przeniesienie mocy oddawało zanurzone w oleju Lux-10, ostatecznie może być lekki olej Hipol. Wlanie agresywnych olei lub o innej lepkości może spowodować zła prace sprzęgła lub całkowity jego brak po kilku jazdach.
Fot. 20 Tarcza sprzęgłowa korkowa silnika WSK 125 typ S01-XX. Pozdrawiam Motorzysta86.