Biblioteka Policjanta Prewencji Jarosław Tuliszka RUCH DROGOWY W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH (materiał dydaktyczny) Według stanu prawnego na czerwiec 2011 roku SŁUPSK 2011
Materiał opracowany w Zakładzie Prewencji i Ruchu Drogowego Szkoły Policji w Słupsku Korekta i redakcja językowa: GraŜyna Szot Redakcja techniczna: Zenon Trzciński Korekta merytoryczna: Piotr Sochacki Ryciny: Jarosław Tuliszka Projekt okładki: Marcin Jedynak Druk: Andrzej Block Zatwierdzam i wprowadzam do uŝytku jako materiał dydaktyczny Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku Słupsk 2011 2
Spis treści Wstęp 5 1. Podstawy ruchu drogowego 7 1.1. Miejsce oraz zakres obowiązywania ustawy Prawo o ruchu drogowym 7 1.2. Wybrane pojęcia ustawowe 9 1.3. Wybrane ogólne zasady ruchu drogowego 15 1.4. Wybrane znaki i sygnały drogowe 17 1.5. Ułatwienia w ruchu drogowym dla osób niepełnosprawnych 32 1.6. Ogólne zasady ruchu drogowego 34 1.7. Zasady ruchu pojazdów 35 1.8. Przepisy regulujące ruch pieszych 36 1.9. Przepisy dotyczące rowerzystów 42 1.10. Przepisy dotyczące motorowerzystów 45 1.11. Przepisy dotyczące jeźdźców 46 1.12. Przepisy dotyczące poganiaczy zwierząt 47 1.13. Przepisy dotyczące kierujących pojazdami zaprzęgowymi 48 1.14. Włączanie się do ruchu 50 1.15. Pierwszeństwo przejazdu 51 1.16. Zasady uŝywania świateł zewnętrznych 52 1.17. Zatrzymanie i postój pojazdów na chodniku 55 1.18. Zakazy zatrzymywania i postoju pojazdów 56 1.19. Zasady uŝywania pasów bezpieczeństwa 59 1.20. Zasady uŝywania hełmów ochronnych 60 1.21. PrzewoŜenie dziecka w pojazdach samochodowych 60 1.22. Oznakowanie osób wykonujących czynności na drodze 61 1.23. Poruszanie się dzieci po drogach publicznych 61 1.24. Ruch pojazdów uprzywilejowanych 61 1.25. Dokumenty stwierdzające uprawnienia do kierowania pojazdami, kategorie praw jazdy i wynikające z nich uprawnienia 64 1.26. Warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu 66 1.27. Postępowanie z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego 70 2. Pełnienie słuŝby na drogach 71 2.1. Podstawy prawne słuŝby policjantów na drogach 71 2.2. Kompetencje podmiotów policyjnych w zakresie wykonywania zadań na drogach 71 2.3. Formy pełnienia słuŝby na drogach 71 2.4. Sposoby sprawowania nadzoru nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu drogowego 71 2.5. Obowiązki policjanta pełniącego słuŝbę na drodze 72 3
2.6. Zakazy dotyczące policjanta pełniącego słuŝbę na drodze 72 2.7. Rodzaje dokumentów wymaganych w czasie kontroli oraz elementy ich zabezpieczenia przed fałszowaniem 73 2.8. Rodzaje tablic rejestracyjnych oraz ich legalizacja 75 2.9. Numer identyfikacyjny pojazdu VIN 77 3. Zatrzymywanie dokumentów, usuwanie i przemieszczanie pojazdów oraz blokowanie kół 78 3.1. Podstawy prawne zatrzymywania dokumentów uprawniających do kierowania oraz dopuszczających pojazd do ruchu 78 3.2. Przypadki zatrzymania dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdem 79 3.3. Zasady postępowania z zatrzymanym prawem jazdy 79 3.4. Przypadki zatrzymania dokumentu dopuszczającego pojazd do ruchu 82 3.5. Zasady postępowania z zatrzymanym dowodem rejestracyjnym 82 3.6. Podstawy prawne usuwania i przemieszczania pojazdów 85 3.7. Tryb i warunki usuwania i przemieszczania pojazdów 85 3.8. Podstawy prawne blokowania kół 86 3.9. Tryb i warunki blokowania kół 86 4. Wykonywanie podstawowych czynności na miejscu zdarzenia drogowego 87 4.1. Rodzaje zdarzeń drogowych (kolizja, wypadek drogowy) 87 4.2. Obowiązki uczestnika wypadku drogowego 87 4.3. Sposób postępowania policjanta na miejscu zdarzenia drogowego 88 5. Kontrola uczestników ruchu drogowego 89 5.1. Podstawy prawne zatrzymywania pojazdów do kontroli 89 5.2. Obowiązki policjanta w czasie kontroli 89 5.3. Obowiązki uczestników ruchu drogowego poddawanych kontroli 89 5.4. Zasady zatrzymania pojazdu do kontroli drogowej 90 5.5. Zasady wyboru miejsca do zatrzymania pojazdu 90 5.6. Miejsce ustawienia pojazdu policyjnego 91 5.7. Zasady podchodzenia do zatrzymanego pojazdu 91 5.8. Czynności kontrolne 91 Wykaz rycin 94 Bibliografia 95 4
Wstęp Opracowanie, które trafia do Państwa rąk, powstało z myślą o policjantach kursów podstawowych Policji. Składa się z pięciu rozdziałów i zawiera wszystkie pytania, jakie moŝna zadać z zakresu wiedzy objętej programem nauczania tego kursu, ponadto pod kaŝdym z tych pytań są odpowiedzi. Niektóre pytania są uzupełnione ilustracjami dla lepszego zrozumienia. Nie ma tu jednak pytań testowych. Struktura treści jest dostosowana do kolejności tematów zawartych w programie nauczania. Ruch drogowy w pytaniach i odpowiedziach jest tylko materiałem uzupełniającym, ugruntowującym i sprawdzającym wiedzę. Nie powinien być traktowany jako podręcznik, a tym bardziej jako jedyny podręcznik. Stanowi pomoc w uczeniu się. Sama znajomość programu nauczania nie daje gwarancji przewidzenia treści pytań, które wykładowca moŝe zadać w ramach sprawdzenia stopnia opanowanej wiedzy. Nie wiadomo teŝ, czy udzielona odpowiedź jest pełna i wyczerpująca. Prawidłowa kolejność nauki powinna być następująca: uczenie się z podręczników, uczenie się na podstawie aktów prawnych oraz sprawdzanie swojej wiedzy na podstawie pytań i odpowiedzi, które znajdują się w tym opracowaniu. 5
Ta strona jest pusta 6
1. Podstawy ruchu drogowego 1.1. Miejsce oraz zakres obowiązywania ustawy Prawo o ruchu drogowym 1. Gdzie obowiązuje ustawa Prawo o ruchu drogowym? Ustawa Prawo o ruchu drogowym obowiązuje na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz strefach ruchu. Ponadto obowiązuje poza tymi miejscami, jeŝeli jest to konieczne dla uniknięcia zagroŝenia bezpieczeństwa osób oraz w zakresie obowiązywania znaków i sygnałów drogowych. 2. Co to jest droga publiczna? Drogą publiczną jest droga zaliczona do jednej z kategorii dróg: krajowej, wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej, z której moŝe korzystać kaŝdy, zgodnie z jej przeznaczeniem. 3. Co to jest droga niepubliczna? Drogą niepubliczną jest droga, która nie jest zaliczona do jednej z kategorii dróg: krajowej, wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej. 4. Na jakie kategorie dzielą się drogi publiczne? Drogi publiczne dzielą się na następujące kategorie: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe, drogi gminne. 5. Jakie oznakowanie wskazuje na drogę krajową? Droga krajowa jest oznakowana znakiem Numer drogi krajowej. Ryc. 1. Znak Numer drogi krajowej 6. Jakie oznakowanie wskazuje na drogę wojewódzką? Droga wojewódzka jest oznakowana znakiem Numer drogi wojewódzkiej. Ryc. 2. Znak Numer drogi wojewódzkiej 7
7. Czy droga gruntowa jest drogą publiczną? Droga gruntowa moŝe być drogą publiczną pod warunkiem, Ŝe naleŝy do jednej z kategorii dróg (krajowej, wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej) i moŝe z niej korzystać kaŝdy zgodnie z jej przeznaczeniem. Rodzaj nawierzchni drogi nie decyduje o jej zakwalifikowaniu do dróg publicznych lub niepublicznych. 8. Czy droga o nawierzchni asfaltowej moŝe być drogą niepubliczną? Droga o nawierzchni asfaltowej moŝe być drogą niepubliczną, jeŝeli nie będzie zaliczona do jednej z kategorii dróg (krajowej, wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej) lub nie będzie mógł z niej korzystać kaŝdy zgodnie z jej przeznaczeniem. Rodzaj nawierzchni drogi nie decyduje o jej zakwalifikowaniu do dróg publicznych lub niepublicznych. 9. Co to jest strefa zamieszkania? Strefa zamieszkania jest to obszar wyznaczony znakami drogowymi Strefa zamieszkania (przy wjeździe) oraz Koniec strefy zamieszkania (przy wyjeździe). W strefie zamieszkania mogą znajdować się drogi publiczne lub drogi niepubliczne oraz obowiązują tam szczególne przepisy ruchu drogowego 1. 10. W jakich sytuacjach ustawa Prawo o ruchu drogowym obowiązuje równieŝ poza drogami publicznymi? Ustawa Prawo o ruchu drogowym obowiązuje równieŝ poza drogami publicznymi: w strefach zamieszkania, w strefach ruchu, w sytuacjach zagraŝających bezpieczeństwu osób, w zakresie obowiązywania znaków i sygnałów drogowych, które ustawione są poza drogą publiczną. 11. Czy droga wewnętrzna jest drogą niepubliczną? Tak, droga wewnętrzna jest zawsze drogą niepubliczną, gdyŝ nie jest zaliczona do jednej z kategorii dróg (krajowej, wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej). 12. Jaki jest zakres obowiązywania ustawy Prawo o ruchu drogowym? Ustawa Prawo o ruchu drogowym określa: zasady ruchu na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz strefach ruchu, 1 Piesi mogą korzystać z jezdni i mają na niej pierwszeństwo przed nadjeŝdŝającymi pojazdami; parkowanie jest dozwolone jedynie na parkingach wyznaczonych znakiem Parking ; na całym obszarze strefy obowiązuje ograniczenie prędkości do 20 km/h. WyjeŜdŜający ze strefy zamieszkania jest włączającym się do ruchu, czyli musi zachować szczególną ostroŝność i ustąpić pierwszeństwa innym uczestnikom ruchu. 8
zasady i warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu, wymagania w stosunku do osób kierujących pojazdami, wymagania w stosunku do innych niŝ kierujący uczestników ruchu, zasady i warunki kontroli ruchu drogowego. 1.2. Wybrane pojęcia ustawowe 1. Co to jest droga? Droga jest to wydzielony pas terenu, który składa się z: jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych, drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem znajdującym się w obrębie tego pasa. Droga słuŝy do ruchu pojazdów, ich postoju, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt. 2. Co to jest droga twarda? Droga twarda jest drogą o twardej nawierzchni, np. asfaltowej, kostkowej, betonowej, której długość przekracza 20 m. Umownie, dla potrzeb jedynie ustawy Prawo o ruchu drogowym, nie będzie drogą twardą droga wykonana z jednego z twardych rodzajów nawierzchni, jeŝeli jej długość nie przekracza 20 m. Według ustawy droga o nawierzchni twardej, ale nieprzekraczająca 20 m długości jest drogą gruntową. 3. Co to jest droga rowerowa? Droga rowerowa jest to droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów. Oznaczona jest znakami drogowymi Droga dla rowerów i Koniec drogi dla rowerów oraz oddzielona od innych dróg lub jezdni tej samej drogi konstrukcyjnie lub za pomocą urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. 4. Co to jest pas ruchu dla rowerów? Pas ruchu dla rowerów jest to część jezdni przeznaczona do ruchu rowerów w jednym kierunku, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi. 5. Co to jest śluza dla rowerów? Śluza dla rowerów jest to część jezdni na wlocie skrzyŝowania na całej szerokości jezdni lub wybranego pasa ruchu, przeznaczona do zatrzymania rowerów w celu zmiany kierunku jazdy lub ustąpienia pierwszeństwa. Jest oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi. 9
6. Co to jest jezdnia? Jezdnia jest częścią drogi, która jest przeznaczona do ruchu pojazdów. 7. Co to jest pas ruchu? Pas ruchu jest częścią jezdni. Rozciąga się wzdłuŝ jezdni i wystarcza do ruchu jednego rzędu pojazdów wielośladowych. Pas ruchu moŝe być oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi (głównie poziomymi, ale moŝe być równieŝ oznaczony znakami pionowymi, np. Pas ruchu dla autobusów ). 8. Co to jest pobocze? Pobocze to część drogi przy jezdni przeznaczona do ruchu pieszych lub niektórych pojazdów, do jazdy wierzchem, do pędzenia zwierząt. Na poboczu mogą być parkowane pojazdy. 9. Co to jest chodnik? Chodnik to część drogi przeznaczona do ruchu pieszych. 10. Co to jest skrzyŝowanie? SkrzyŜowanie jest to przecięcie się w jednym poziomie dróg, które są wyposaŝone w jezdnie. Nie jest skrzyŝowaniem: przecięcie się drogi twardej z drogą gruntową, przecięcie się drogi twardej z drogą dojazdową do obiektu przydroŝnego, przecięcie się drogi twardej z drogą wewnętrzną. Powierzchnię skrzyŝowania stanowi wspólny obszar przecięcia się dróg, które tworzą to skrzyŝowanie. 11. Co to jest przejście dla pieszych? Przejście dla pieszych jest to część jezdni (torowiska, drogi dla rowerów), która słuŝy do przechodzenia przez pieszych. Jest oznakowane odpowiednimi znakami pionowymi i poziomymi. 12. Co to jest obszar zabudowany? Obszar zabudowany jest to teren wyznaczony znakami Obszar zabudowany i Koniec obszaru zabudowanego. 13. Co to jest strefa ruchu? Strefa ruchu jest to obszar, na którym jest co najmniej jedna droga wewnętrzna, a jego wjazdy i wyjazdy są oznaczone znakami Strefa ruchu i Koniec strefy ruchu. 14. Kto to jest uczestnik ruchu? Uczestnikiem ruchu jest kaŝda osoba znajdująca się na drodze, z wyjątkiem osób wykonujących roboty lub czynności na drodze. 10
15. Kto to jest pieszy? Pieszym jest osoba znajdująca się na drodze poza pojazdem. Pieszym będzie równieŝ osoba ciągnąca, pchająca, prowadząca: rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, wózek podręczny, wózek inwalidzki (niezaleŝnie od tego, czy siedzi w nim inwalida, czy nie). Ponadto pieszym jest równieŝ: inwalida jadący w wózku inwalidzkim, rowerzysta (dziecko) w wieku do lat 10 poruszający się rowerem, ale pod opieką osoby dorosłej. 16. Kto to jest kierujący? Kierujący to osoba, która kieruje pojazdem (nadaje mu kierunek jazdy) lub zespołem pojazdów. Kierującym będzie ponadto osoba: prowadząca kolumnę pieszych (nadaje jej kierunek marszu), jadąca wierzchem (nadaje wierzchowcowi kierunek jazdy), pędząca zwierzęta (nadaje im kierunek marszu). 17. Kto to jest kierowca? Kierowca to osoba uprawniona do kierowania pojazdem silnikowym (posiadająca prawo jazdy). 18. Co to jest szczególna ostroŝność? Szczególna ostroŝność, w odróŝnieniu od zwykłej ostroŝności, jest to zwiększenie uwagi, pozwalające na odpowiednio szybkie reagowanie, i takie zachowanie uczestnika ruchu, które jest dostosowane do aktualnych warunków i sytuacji panującej na drodze. 19. Co to jest ustąpienie pierwszeństwa przejazdu? Ustąpienie pierwszeństwa przejazdu jest to powstrzymanie się od ruchu, jeŝeli dalszy ruch mógłby zmusić innego kierującego do: zmiany kierunku ruchu, zmiany pasa ruchu, istotnej zmiany prędkości, a pieszego do: zatrzymania, zwolnienia kroku, przyspieszenia kroku. 11
20. W jakich sytuacjach następuje wymuszenie pierwszeństwa przejazdu? Wymuszenie pierwszeństwa innemu pojazdowi wystąpi wówczas, kiedy zmusimy kierującego tym pojazdem do: zmiany kierunku ruchu, zmiany pasa ruchu, istotnej zmiany prędkości. Natomiast wymuszenie pierwszeństwa pieszemu nastąpi, jeŝeli ten pieszy zostanie zmuszony do: zatrzymania, zwolnienia kroku, przyspieszenia kroku. 21. Co to jest niedostateczna widoczność? Niedostateczna widoczność jest to widoczność występująca zawsze w nocy, a takŝe mogąca wystąpić w dzień, jeŝeli nastąpi zmniejszona przejrzystość powietrza, spowodowana warunkami atmosferycznymi (np. opady deszczu) lub innymi czynnikami (np. zadymienie). 22. Co to jest wymijanie? Wymijanie jest to przejeŝdŝanie lub przechodzenie obok pojazdu lub innego uczestnika ruchu, który porusza się w przeciwnym kierunku. 23. Co to jest omijanie? Omijanie jest to przejeŝdŝanie lub przechodzenie obok nieporuszającego się pojazdu lub innego uczestnika ruchu, albo przeszkody. 24. Co to jest wyprzedzanie? Wyprzedzanie jest to przejeŝdŝanie lub przechodzenie obok pojazdu lub innego uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku. 25. Co to jest zatrzymanie? Zatrzymanie jest to unieruchomienie pojazdu: wynikające z własnej woli kierującego, trwające nie dłuŝej niŝ 1 min, wynikające z przepisów ruchu drogowego (bez ograniczenia czasowego), wynikające z warunków panujących na drodze (bez ograniczenia czasowego). 26. Co to jest postój? Postój jest to unieruchomienie pojazdu wynikające z własnej woli kierującego, trwające dłuŝej niŝ 1 min. 12
27. Co to jest pojazd? Pojazd jest to środek transportu, który słuŝy do poruszania się po drodze. Pojazdem będzie równieŝ maszyna lub urządzenie przystosowane do poruszania się po drodze. 28. Co to jest pojazd silnikowy? Pojazd silnikowy jest to pojazd wyposaŝony w silnik. Nie jest pojazdem silnikowym motorower oraz tramwaj. 29. Co to jest pojazd samochodowy? Pojazd samochodowy jest to pojazd silnikowy, którego konstrukcja umoŝliwia jazdę z prędkością większą niŝ 25 km/h. Nie jest pojazdem samochodowym ciągnik rolniczy. 30. Co to jest pojazd uprzywilejowany? Pojazd uprzywilejowany jest to pojazd samochodowy 2 wysyłający sygnały świetlne niebieskie światła błyskowe i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi. Pojazdem uprzywilejowanym będzie równieŝ pojazd samochodowy stojący wysyłający sygnały świetlne niebieskie światła błyskowe 3. Pojazdem uprzywilejowanym będzie takŝe kolumna pojazdów, na której początku i końcu jadą pojazdy uprzywilejowane wysyłające oprócz niebieskich sygnałów błyskowych dodatkowy czerwony sygnał błyskowy. 31. Czy pojazd jadący wewnątrz kolumny pojazdów uprzywilejowanych, niewysyłający niebieskich sygnałów świetlnych i sygnałów dźwiękowych, jest pojazdem uprzywilejowanym? Tak, pojazd jadący wewnątrz kolumny pojazdów uprzywilejowanych, niewysyłający niebieskich sygnałów świetlnych i sygnałów dźwiękowych, jest pojazdem uprzywilejowanym. Wystarczy, Ŝe na początku i na końcu kolumny pojazdów jadą pojazdy uprzywilejowane, które oprócz niebieskich sygnałów błyskowych wysyłają dodatkowy czerwony sygnał błyskowy. śaden pojazd jadący wewnątrz kolumny nie musi mieć atrybutów pojazdu uprzywilejowanego, a i tak nim jest. 2 Definicja ustawowa pojazdu uprzywilejowanego określa go jedynie jako pojazd. Niemniej jednak art. 53 ustawy Prawo o ruchu drogowym wskazuje, Ŝe musi to być pojazd uprzywilejowany. 3 Takiego zapisu nie ma w definicji pojazdu uprzywilejowanego. Wynika on z zapisu art. 53 ust. 2 pkt 2, w którym ustawodawca nie wymaga, aby stojący pojazd uprzywilejowany musiał mieć włączone sygnały dźwiękowe. Ponadto nie musi mieć włączonych świateł mijania lub drogowych, gdyŝ na podstawie zapisu w definicji ustawowej ten obowiązek dotyczy tylko pojazdu uprzywilejowanego będącego w ruchu. 13
32. Co to jest samochód osobowy? Samochód osobowy jest to pojazd samochodowy konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niŝ dziewięciu osób łącznie z kierującym oraz ich bagaŝu. 33. Co to jest samochód cięŝarowy? Samochód cięŝarowy jest to pojazd samochodowy konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu ładunków. Samochodem cięŝarowym jest równieŝ samochód osobowo-cięŝarowy konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu ładunków i osób w liczbie od czterech do dziewięciu łącznie z kierującym. (O zakwalifikowaniu pojazdu do samochodów cięŝarowych decyduje wpis w dowodzie rejestracyjnym w rubryce Rodzaj pojazdu ). 34. Co to jest motocykl? Motocykl to pojazd samochodowy jednośladowy lub z bocznym wózkiem (wielośladowy). 35. Co to jest motorower? Motorower to pojazd jednośladowy lub dwuśladowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm 3, którego konstrukcja ogranicza prędkość do 45 km/h. 36. Co to jest rower? Rower jest to pojazd o szerokości nieprzekraczającej 0,9 m, poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem. Dodatkowo rower moŝe być wyposaŝony w pomocniczy napęd elektryczny uruchamiany naciskiem na pedały, zasilany prądem o napięciu nie wyŝszym niŝ 48 V, o znamionowej mocy ciągłej nie większej niŝ 250 W. Jego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h. 37. Co to jest wózek rowerowy? Wózek rowerowy jest to pojazd o szerokości powyŝej 0,9 m przeznaczony do przewozu osób lub rzeczy, poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem. MoŜe być wyposaŝony w pomocniczy napęd elektryczny uruchamiany naciskiem na pedały i zasilany prądem o napięciu nie wyŝszym niŝ 48 V, o znamionowej mocy ciągłej nie większej niŝ 250 W. Jego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h. 38. Co to jest zespół pojazdów? Zespół pojazdów to pojazdy złączone ze sobą w celu poruszania się po drodze jako całość. Nie są zespołem pojazdów pojazdy złączone w celu holowania. 14
39. Co to jest masa własna pojazdu? Masa własna pojazdu jest to masa tego pojazdu z jego normalnym wyposaŝeniem, paliwem, olejami, smarami i cieczami w ilościach nominalnych, bez kierującego. Jest to róŝnica pomiędzy dopuszczalną masą całkowitą pojazdu i dopuszczalną ładownością. 40. Co to jest dopuszczalna ładowność? Dopuszczalna ładowność jest to największa masa ładunku i osób, które moŝe przewozić pojazd. Jest to róŝnica pomiędzy dopuszczalną masą całkowitą i masą własną pojazdu. 41. Co to jest dopuszczalna masa całkowita pojazdu? Dopuszczalna masa całkowita pojazdu jest to największa masa pojazdu wraz z tym, co przewozi, jaką moŝe osiągać pojazd, poruszając się po drodze. Jest to suma masy własnej pojazdu i dopuszczalnej ładowności. 42. Co to jest rzeczywista masa całkowita pojazdu? Rzeczywista masa całkowita pojazdu jest to masa pojazdu i znajdujących się w nim rzeczy i osób w danej chwili. Pojazd będący na drodze, postawiony na wadze ma rzeczywistą masę całkowitą. 1.3. Wybrane ogólne zasady ruchu drogowego 1. Na czym polega zasada ostroŝności? Zasada ostroŝności polega na tym, Ŝe kaŝdy uczestnik ruchu drogowego jest zobowiązany do zachowania ostroŝności. W szczególnych przypadkach, wyraźnie określonych w ustawie Prawo o ruchu drogowym, kaŝdy uczestnik ruchu drogowego jest zobowiązany do zachowania szczególnej ostroŝności. 2. Czy uczestnik ruchu drogowego jest zobowiązany zawsze zachować szczególną ostroŝność? Nie, nie zawsze. Uczestnik ruchu drogowego jest zobowiązany zachować szczególną ostroŝność tylko w sytuacjach opisanych w ustawie Prawo o ruchu drogowym (np. pieszy podczas przechodzenia przez przejście dla pieszych, kierujący podczas włączania się do ruchu). 3. W jakich sytuacjach uczestnik ruchu drogowego jest zobowiązany do zachowania szczególnej ostroŝności? Do zachowania szczególnej ostroŝności jest zobowiązany: pieszy przechodzący przez jezdnię, pieszy przechodzący przez torowisko, kierujący przy włączaniu się do ruchu, kierujący, zmieniając kierunek jazdy, 15
kierujący, zmieniając pas ruchu, kierujący podczas cofania, kierujący podczas wyprzedzania, kierujący podczas zbliŝania się do skrzyŝowania, kierujący podczas zbliŝania się do przejścia dla pieszych, kierujący podczas przejeŝdŝania obok wyznaczonego przystanku tramwajowego, nieznajdującego się na chodniku, kierujący, zbliŝając się do przejazdu dla rowerzystów, kierujący podczas zbliŝania się do przejazdu kolejowego oraz podczas przejeŝdŝania przez ten przejazd, kierujący podczas jazdy w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza, kierujący rowerem, korzystający z drogi dla rowerów i pieszych, kierujący rowerem, korzystający z chodnika lub drogi dla pieszych, kierujący pojazdem uprzywilejowanym w trakcie niestosowania się do przepisów o ruchu pojazdów, zatrzymaniu i postoju oraz znaków i sygnałów drogowych, kierujący pojazdem wykonującym na drodze prace porządkowe, remontowe lub modernizacyjne, w trakcie niestosowania się do przepisów jazdy na jezdni lub przy jej prawej krawędzi oraz podczas zatrzymania i postoju, kierujący podczas przejeŝdŝania obok pojazdu nauki jazdy lub jazdy za nim lub podczas przeprowadzania egzaminu państwowego, kierujący omijający pojazd, z którego wysiada lub do którego wsiada zorganizowana grupa dzieci lub młodzieŝy, kierujący podczas przejeŝdŝania obok autobusu szkolnego, kierujący podczas omijania pojazdu przeznaczonego do przewozu osób niepełnosprawnych w czasie wsiadania lub wysiadania osoby niepełnosprawnej, kierujący po minięciu znaku ostrzegawczego. 4. Na czym polega zasada ograniczonego zaufania? Zasada ograniczonego zaufania oparta jest na załoŝeniu, Ŝe kaŝdy uczestnik ruchu przestrzega przepisów ruchu drogowego. Jednak jeŝeli okoliczności na drodze wskazują na moŝliwość niestosowania się przez jakiegoś uczestnika ruchu do tych przepisów, naleŝy zachować ostroŝność i dostosować swoje zachowanie do tych okoliczności (np. jeŝeli jedziemy pojazdem drogą z pierwszeństwem i zbliŝamy się do skrzyŝowania, a kierujący pojazdem jadącym drogą podporządkowaną nie sprawia wraŝenia, Ŝe ustąpi nam pierwszeństwa przejazdu nie naleŝy korzystać z prawa pierwszeństwa przejazdu, gdyŝ moŝe to doprowadzić do wypadku drogowego). 16
5. Jaka jest hierarchia waŝności znaków i sygnałów drogowych? Do znaków i sygnałów drogowych naleŝy stosować się w następującej kolejności: polecenie i sygnały podawane przez osoby kierujące ruchem (lub uprawnione do jego kontroli), sygnały świetlne, znaki drogowe. NajniŜej w hierarchii są przepisy ogólne zasady wynikające z ogólnych przepisów (np. pierwszeństwo przejazdu dla nadjeŝdŝających z prawej strony). 1.4. Wybrane znaki i sygnały drogowe 1. Po której stronie jezdni umieszcza się znaki drogowe? Znaki drogowe umieszcza się po prawej stronie drogi. 2. Dla których kierujących podaje sygnał sygnalizator świetlny umieszczony po prawej stronie jezdni lub nad jezdnią? Sygnalizator świetlny umieszczony po prawej stronie jezdni lub nad jezdnią podaje sygnał dla wszystkich kierujących pojazdami, niezaleŝnie od tego, na którym pasie ruchu się znajdują. 3. Dla których kierujących podaje sygnał sygnalizator świetlny umieszczony nad poszczególnym pasem ruchu? Sygnalizator świetlny umieszczony nad konkretnym pasem ruchu podaje sygnał tylko dla kierujących jadących tym pasem ruchu. 4. Do jakiego miejsca obowiązuje znak zakazu umieszczony pod znakiem Obszar zabudowany? Znak zakazu umieszczony pod znakiem Obszar zabudowany obowiązuje na terenie całego obszaru zabudowanego aŝ do znaku Koniec obszaru zabudowanego lub do znaku Koniec miejscowości. 5. Do jakiego miejsca obowiązuje znak zakazu umieszczony pod znakiem Miejscowość? Znak zakazu umieszczony pod znakiem Miejscowość obowiązuje tylko do miejsca odwołania tego znaku (np. znaku odwoławczego lub najbliŝszego skrzyŝowania). 6. W jaki sposób oznacza się długość odcinka jezdni, na którym obowiązuje znak zakazu? Długość odcinka jezdni, na którym obowiązuje znak zakazu, oznacza się tabliczką wskazującą długość odcinka jezdni, na którym zakaz obowiązuje. 17
Ryc. 3. Tabliczka wskazująca długość odcinka jezdni, na którym zakaz obowiązuje 7. W jaki sposób oznacza się odległość znaku zakazu od miejsca, w którym ten zakaz obowiązuje? Odległość znaku zakazu od miejsca, w którym on obowiązuje, oznacza się tabliczką wskazującą odległość od miejsca, od którego lub w którym zakaz obowiązuje. Ryc. 4. Tabliczka wskazująca odległość znaku od miejsca, od którego lub w którym zakaz obowiązuje 8. Co oznacza znak Zakaz ruchu w obu kierunkach? Znak Zakaz ruchu w obu kierunkach zabrania ruchu pojazdów na drodze. 9. Których uczestników ruchu dotyczy znak Zakaz ruchu w obu kierunkach? Znak Zakaz ruchu w obu kierunkach dotyczy kierujących pojazdami (zespołami pojazdów), a takŝe kolumny pieszych, jeźdźców oraz poganiaczy zwierząt. 10. Czego zabrania znak Zakaz wjazdu? Znak Zakaz wjazdu zabrania wjazdu pojazdów na drogę lub jezdnię od strony umieszczenia tego znaku. 11. Których uczestników ruchu dotyczy znak Zakaz wjazdu? Znak Zakaz wjazdu dotyczy kierujących pojazdami (zespołami pojazdów), a takŝe kolumny pieszych, jadących wierzchem oraz poganiaczy zwierząt. 12. Których uczestników ruchu dotyczy znak Zakaz wjazdu ciągników rolniczych? Znak Zakaz wjazdu ciągników rolniczych dotyczy samych ciągników rolniczych oraz pojazdów wolnobieŝnych. 13. Których uczestników ruchu dotyczy znak Zakaz wjazdu pojazdów zaprzęgowych? Znak Zakaz wjazdu pojazdów zaprzęgowych dotyczy samych pojazdów zaprzęgowych oraz jeźdźców i poganiaczy zwierząt. 18
14. Których uczestników ruchu dotyczy znak Zakaz wjazdu wózków rowerowych? Znak Zakaz wjazdu wózków rowerowych dotyczy samych wózków rowerowych oraz rowerów wielośladowych. 15. Których uczestników ruchu dotyczy znak Zakaz wjazdu pojazdów silnikowych? Znak Zakaz wjazdu pojazdów silnikowych dotyczy kierujących pojazdami silnikowymi z wyjątkiem kierujących motocyklami jednośladowymi. 16. Których uczestników ruchu dotyczy znak Zakaz wjazdu samochodów cię- Ŝarowych? Znak Zakaz wjazdu samochodów cięŝarowych dotyczy: samochodów cięŝarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyŝej 3,5 t, pojazdów specjalnych o dopuszczalnej masie całkowitej powyŝej 3,5 t, pojazdów przeznaczonych do celów specjalnych o dopuszczalnej masie całkowitej powyŝej 3,5 t, ciągników siodłowych, ciągników balastowych, ciągników rolniczych, pojazdów wolnobieŝnych. 17. Czy znak Zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z przyczepą zabrania wjazdu pojazdu silnikowego z naczepą? Nie, znak Zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z przyczepą nie zabrania wjazdu pojazdu silnikowego z naczepą, gdyŝ traktowane jest to jako wyjątek. Nie zabrania równieŝ wjazdu z przyczepą jednoosiową. 18. Czy znak Zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z przyczepą zabrania wjazdu ciągnika rolniczego z jedną przyczepą? Tak, znak Zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z przyczepą zabrania wjazdu ciągnika rolniczego z jedną przyczepą, gdyŝ jest to zakaz wjazdu pojazdu silnikowego z przyczepą lub przyczepami, a ciągnik rolniczy jest pojazdem silnikowym. 19. Na jakiej szerokości drogi obowiązują znaki zakazu zatrzymywania się lub znaki zakazu postoju? Znaki zakazu zatrzymywania się lub znaki zakazu postoju obowiązują po tej stronie drogi, na której są ustawione, czyli od środka drogi do jej granicy. 19
20. Czy znaki zakazu zatrzymywania się lub znaki zakazu postoju dotyczą pojazdów zatrzymanych w związku z warunkami ruchu? Nie, znaki zakazu zatrzymywania się lub znaki zakazu postoju nie dotyczą pojazdów zatrzymanych w związku z warunkami ruchu (np. zatorem drogowym w godzinach szczytu). 21. Czy znaki zakazu zatrzymywania się lub znaki zakazu postoju dotyczą pojazdów zatrzymanych w związku z przepisami ruchu? Nie, znaki zakazu zatrzymywania się lub znaki zakazu postoju nie dotyczą pojazdów zatrzymanych w związku z przepisami ruchu (np. zatrzymanie pojazdu w celu ustąpienia pierwszeństwa inwalidzie narządów ruchu przechodzącemu przez jezdnię). 22. Których uczestników ruchu dotyczą znaki zakazu zatrzymywania się lub znaki zakazu postoju? Znaki zakazu zatrzymywania się lub znaki zakazu postoju dotyczą kierujących pojazdami oraz kolumn pieszych, jeźdźców i poganiaczy zwierząt. 23. W jaki sposób jest odwoływany znak Zakaz zatrzymywania się? Znak Zakaz zatrzymywania się jest odwoływany przez: znak odwoławczy (znak Zakaz zatrzymywania się z tabliczką T-25c), najbliŝsze skrzyŝowanie, znak Zakaz postoju. Ryc. 5. Znak odwoławczy Zakaz zatrzymywania się z tabliczką T-25c 24. W jaki sposób jest odwoływany znak Zakaz postoju? Znak Zakaz postoju jest odwoływany przez: znak odwoławczy (znak Zakaz postoju z tabliczką T-25c), najbliŝsze skrzyŝowanie. Ryc. 6. Znak odwoławczy Zakaz postoju z tabliczką T-25c 20