O Jerzym Z. Łozińskim patronie nagrody na prace naukowe z historii sztuki ze szczególnym uwzględnieniem prac o charakterze dokumentacyjnym i katalogowym Jerzy Zygmunt Łoziński (20 IV 1925 13 XII 1996) był wybitnym historykiem sztuki i inwentaryzatorem, udanym wykładowcą akademickim i zaangażowanym społecznikiem. Urodził się w Warszawie w rodzinie lekarza Romana i Marii z Josztów. W latach 1937-1941 uczył się w Gimnazjum im. Mikołaja Reja, natomiast maturę uzyskał na tajnych kompletach w III Gimnazjum Miejskim im. Hugo Kołłątaja w 1943 r. Jeszcze w czasie wojny rozpoczął studia na tajnym Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, kończąc jednocześnie podchorążówkę Armii Krajowej. W 1944 r. aresztowany za udział w konspiracji został osadzony na Pawiaku, a następnie wywieziony do obozu koncentracyjnego Stutthof, gdzie doczekał wyzwolenia. Po wojnie początkowo przebywał w Danii. W 1946 r. wrócił do Polski i kontynuował wcześniejsze studia w Warszawie. Jednocześnie na Uniwersytecie Jagiellońskim rozpoczął studia na dwóch kierunkach: historii sztuki i filozofii, by w 1948 r. przenieść się na Uniwersytet Warszawski. Stopień magistra historii sztuki uzyskał w 1951 r. na podstawie pracy Kościół jezuicki w Piotrkowie Trybunalskim, a doktora w 1969 r. za dysertację Centralne kaplice kopułowe w Małopolsce. W 1972 r. otrzymał tytuł docenta, a zwieńczeniem jego uniwersyteckiej drogi był otrzymany w 1993 r. tytuł profesora zwyczajnego.
Jerzy Z. Łoziński karierę zawodową rozpoczął jeszcze w trakcie studiów, kiedy to w 1950 r. znalazł się wśród pracowników Biura Inwentaryzacji Zabytków, które wkrótce przeniesiono do Państwowego Instytutu Sztuki (obecnie Instytut Sztuki PAN). Z instytucją tą związał całe swe niezwykle aktywne życie, aż do emerytury sprawując kierownictwo nad Pracownią Inwentaryzacji Zabytków (1954-1987). W 1954 r. Jerzy Z. Łoziński został redaktorem naczelnym Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce przyczyniając się do publikacji 171 zeszytów. Jednocześnie Jerzy Z. Łoziński udzielał się jako wykładowca, najpierw na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1952-1954) i Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1972-1974), a w latach 1977-1987 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie był kierownikiem Zakładu Historii Sztuki. W roku akademickim 1995-1996 swoją wiedzą inwentaryzatorską dzielił się ze studentami Uniwersytetu Warszawskiego. Równolegle z pracą w Zakładzie Inwentaryzacji w latach 1953-1958 Jerzy Z. Łoziński pełnił rolę sekretarza redakcji, a później redaktora naczelnego Biuletynu Historii Sztuki. Pracował również w czasopismach Polska Sztuka Ludowa i Ochrona zabytków oraz redagował wiele prac zbiorowych. Od 1988 r. sprawował funkcję redaktora naczelnego Rocznika Historii Sztuki. Wspomnieć należy również o działalności społecznej Jerzego Z. Łozińskiego
szczególnie w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki, gdzie był m.in. sekretarzem generalnym i wiceprezesem w Zarządzie Głównym. Należał również do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Jerzy Z. Łoziński pozostawił po sobie ogromny dorobek naukowy, który można podzielić na problematykę zabytkoznawczą i konserwatorską oraz zagadnienia związane z architekturą renesansu i baroku w Polsce. Pamięć o tym wybitnym, działającym na wielu płaszczyznach historyku sztuki pielęgnuje Stowarzyszenie Historyków Sztuki przyznając nagrodę jego imienia. Patrycja Dymek Wybrana bibliografia Wystawa malarstwa francuskiego w Muzeum Narodowym, Przegląd Artystyczny 1949, nr 1, s. 2-3, il.7. Uwagi o wystawie Kowarskiego, Przegląd Artystyczny 1949, nr 5/6, s. 4, il. 3. Sprawy Plastyki na Festiwalu poznańskim, Twórczość 1949, nr 12, s. 129-135. Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny. Cz. 4 Powiat piotrowski. Województwo łódzkie, Warszawa 1950, ss. 345, il. 335, mapa [praca zbiorowa]. Zabytki powiatów wieluńskiego i radomszczyńskiego. Sprawozdanie z objazdu inwentaryzacyjnego, Biuletyn Historii Sztuki 1952, nr 4, s. 186-197. Konferencja w sprawie badań nad sztuką polską epoki Odrodzenia, Biuletyn Historii Sztuki 1952, nr 4, s. 186-197 [sygnowane J. Ł.]. Katalog zabytków sztuki w Polsce, Polska Sztuka Ludowa 1952, nr 2, s. 108-110. Śladami renesansu [sprawozdanie z konferencji naukowej], Przegląd Artystyczny 1952, nr 4, s. 66-69, il. 8 [sygnowane J. L. (!)]. Architektura sakralna [1590-1650], w: Sztuka polska czasów nowożytnych, t. 3 cz. 1 Lata 1450-1650, Warszawa 1953, s. 175-185 [mps powielany]. Sztuka polska czasów Odrodzenia, w: Rocznice i obchody kulturalne, t. 1 Epoka Odrodzenia, Warszawa 1953, s. 23-28, il. 5. Pomniki polskiego renesansu. Kaplica Firlejów w Bejscach, Przegląd Kulturalny 1953, nr
26, s. 8, il.1. Pałac kielecki, Przegląd kulturalny 1953, nr 31, s. 8, il. 1. Głowy wawelskie, Przegląd Kulturalny 1953, nr 34, s. 8, il. 1. Książka o wawelskim mauzoleum [rec.: A. Bochnak, Kaplica Zygmuntowska, Warszawa 1953], Przegląd Kulturalny 1953, nr 47, s. 7. Kościół jezuicki w Piotrkowie Trybunalskim, Biuletyn Historii Sztuki 1954, nr 3, s. 326-331, il. 5 [artykuły polemiczne: Z. Świechowski, W sprawie Miscellaneów. Biuletyn Historii Sztuki 1955, nr 3, s. 363-364; id., List do redakcji, ibid., s. 377]. Inwentaryzacja zabytków sztuki w Polsce. Stan i potrzeby. Biuletyn Historii Sztuki 1954, nr 3, s. 342-347, il. 1. Renesansowy dwór obronny w Pabianicach i jego budowniczy Wawrzyniec Lorek, Biuletyn Historii Sztuki 1955, nr 1, s. 99-125, il. 27. W sprawie miscellaneów w ogóle i jednego w szczególności, Biuletyn Historii Sztuki 1955, nr 3, s. 377-378 [odpowiedz na artykuły polemiczne Z. Świechowskiego]. O właściwe proporcje Katalogu Zabytków Gospodarczych, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 1955, nr 1, s. 132-135. Zbiory dysydenckie w Kielecczyźnie, Mówią Wieki 1958, nr 4, s. 42-43, il. 6. Inwentaryzacja zabytków sztuki, w: Encyklopedia współczesna, t. 3, Warszawa 1959, s. 453-455. Z okazji setnego zeszytu, w: Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 11 Województwo bydgoskie, red. T. Chrzanowski i M. Kornecki, z. 19 Powiat wąbrzeski, Warszawa 1967, s. I-IV. Katalog Zabytków Sztuki, Życie Warszawy 1967, nr 151 A, s. 3. Atlas architektury w Polsce, Warszawa 1967, ss. 250, il. 397, mapy i plany [współaut. A. Miłobędzki, tłumaczenia: Guide to Architecture in Poland, tłum. A. Glinka, ss. 286; Monuments historiques d'architecture en Pologne, tłum. R. Jackowska i A. Leider, ss. 297, rec.: C. Piskorski, [bez tytułu], Przegląd Zachodniopomorski 1967, nr 4, s. 149-152; S. Russocki, Niezbędnik, Nowe Książki 1967, nr 18, s. 1129, 1130. Cztery centralne kaplice kopułowe z początku XVII wieku, Biuletyn Historii Sztuki 1968, nr 3, s. 300-336, il. 45.
Miechowskie sepulcrum Domini, Biuletyn Historii Sztuki 1969, nr 2, s. 155-166, il. 22. Katalog zabytków sztuki w Polsce. Stan prac. Przegląd dorobku. Perspektywy, Rocznik Historii Sztuki 1969, t. 7, s. 267-316, il. 55. Program pułtuskiej kaplicy biskupa Noskowskiego, Biuletyn Historii Sztuki 1970, nr 3/4, s. 271-289, il. 21. Ahorn Andrzej, w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, red. J. Maurin-Białostocka, t. 1, Wrocław-Warszawa-Kraków- Gdańsk 1971, s. 10, 11. Die zentralen Grabkapellen in Polen (1520-1650), w: Actes idęę XXII Congres International d'histoire de l'art, Budapest 1969. Evolution générale et développements régionaux en historie de l'art, Budapest 1972, s. 667-676, il. 22. Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520-1620, Warszawa 1973, ss. 308, il. 284. Dzieło sztuki w terenie, w: Wstęp do historii sztuki, t. 1 Przedmiot - metodologia zawód, red. P. Skubiszewski, Warszawa 1973, s. 107-124. Polskie mauzolea renesansowe, w: Renesans. Sztuka i ideologia. Materiały Sympozjum Naukowego Komitetu Nauk o Sztuce PAN, Kraków, czerwiec 1972, oraz Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kielce, listopad 1973, red T. S. Jaroszewski, Warszawa 1976, s. 401-410. Zabytek - pomnik historyczny, pamiątka narodowa, dzieło sztuki, w: Dzieło sztuki i zabytek. Materiały z XXV Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. K. Nowiński, Warszawa 1976, s. 13-27. Die Grenzen des Informationsbereiches im Katalog der Kunstdenkmäler in Polen, w: Actes du Colloque sur les Inventaires des Bien Culturels en Europe. Centre d'etudes du Bischenberg Obernai-Bischoffsheim (Bas-Rhin) 27-30 Octobre 1980, Cahiers de l'inventaire, numero Special, Paris 1984, s. 385-394. A National Relic of the Past or a Work of Art?, Polish Art Studies 1984, s. 83-88 [tłum. M. Iwińska i P. Paszkiewicz]. Pomniki sztuki w Polsce, t. 1 Małopolska, Warszawa 1985, ss. XXVIII i 489, il. 349, plany i mapy [tłumaczenia: Kunstdenkmäler in Polen. Bd. I Sudostpolen. Ein Bildhandbuch, tłum. R. Böning, Leipzig 1984; Kunstdenmäler in Polen, Bd. I Krakau und Sudostpolen. Ein Bildhandbuch, R. Böning, Munchen-Berlin-Darmstadt 1984, ss. 501, il. 349, plany i
mapy; rec. T. Chrzanowski, Tom pierwszy panoramy zabytków w Polsce, Tygodnik Powszechny 1986, nr 34, s. 5; J. Kowalczyk, Un exellente Guide des Monuments historiques en Pologne, Polish Art Studies 1988, s. 335-339 [tłum. J. Żurowska]. Pomniki sztuki w Polsce, t. 2, cz. 1 Pomorze. Warszawa 1992, ss. LXII i 504, il. 351, plany, mapy [rec. A. Rzempołuch, [bez tytułu]. Biuletyn Historii Sztuki 1992, nr 3, s. 81-85; B. Störtkuhl, [bez tytułu]. Zeitschrift fur Ostmitteleuropa-Forshung 1997, H. 1, s. 107-109]. Bibliografia podana za: R. Mączyński, Bibliografia publikacji Jerzego Z. Łozińskiego, Rocznik Historii Sztuki 1988, s. 7-10. R. Mączyński, Bibliografia prac Jerzego Z. Łozińskiego, Biuletyn Historii Sztuki 1997, nr 1/2, s. 150-153.