Topten Product Criteria Paper on Oświetlenie domowe Część I: oświetlenie rozproszone (CFL oraz standard dla lamp halogenowych) Bernd Schäppi Austrian Energy Agency 06.2009 Wspierane przez Koordynator
O projekcie Projekt Topten jest częścią międzynarodowej inicjatywy Euro-Topten Plus, wspieranej przez europejski program Inteligenta Energia Europa oraz wiele instytucji (agencje energetyczne, WWF, zrzeszenia konsumentów, instytuty badawcze). Na poziomie globalnym Topten koordynowany jest prze TIG - Topten International Group. Zrzeszenie to promuje Kartę Topten, statuty TIG, oraz Zasady i procedury (www.topten.info). Topten to usługa wspierająca rynek w kontekście efektywnych energetycznie produktów. Oferując konsumentom przyjazne narzędzie służące do porównywania oraz selekcji produktów, Topten ma zwiększyć popularność urządzeń energetycznie efektywnych. Kluczowy element stanowi internetowa platforma informacyjna dla konsumentów, prezentująca najbardziej efektywne urządzenia, aktualnie dostępne wśród różnych kategorii produktów takich jak: artykuły gospodarstwa domowego, sprzęt biurowy, urządzenia elektroniczne oraz samochody. Użytkownik może uzyskać informacje o zużyciu energii, zdjęcie produktu a także jego charakterystykę (marka, model, cena itd.) Dane o produktach uzyskano w oparciu o etykiety oraz standardowych deklaracji, a także na podstawie testów akceptowane przez znane instytucje. Serwis jest niezależny od producentów i sprzedawców. Konsorcjum Projekt jest koordynowany przez Agence de l Environnement et de la Maitrise de l Energie (ADEME). Pozostałych 19 partnerów przedstawiono w poniższej tabeli. Partner Austria : Austrian Energy Agency Belgia: World Wide Fund for Nature vzw/asbl Belgia: WWF European Policy Office Czechy: SEVEn, o.p.s Finlandia: Motiva Oy Francja: WWF Fonds Mondial pour la Nature Niemcy: dena, Deutsche Energie-Agentur Niemcy: Oeko-Institut e.v. Niemcy: Wuppertal Institute Niemcy: ICLEI, European Secretariat Grecja: WWF Greece Włochy: WWF Italia Onlus Litwa: LNCF, zrzeszenie konsumentów Luksemburg: Oeko-Zenter, asbl Norwegia: Norges Naturvernforbund Polska: FEWE Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii Portugalia: Quercus Ruminia: ICEMENERG Hiszpania: ADENA / WWF, Asociacion para la defensa de la natureza Kraj AT BE BE CZ FI FR DE DE DE DE GR IT LT LU NO PL PT RO ES
Kontakt Therese Kreitz (project leader) 500, routes des Lucioles F-06560 Valbonne Francja +33(0)493957984 therese.kreitz@ademe.fr Sophie Attali Eric Bush 6 rue de Verdun Rebweg 4 93450 Ile-Saint-Denis 7012 Felsberg Francja Szwajcaria +331 4922 0064 +41 81 252 63 64 sophie.attali@topten.info info@topten.info Marcus Hofmann Mariahilfer Strasse 136 1150 Wiedeń Austria +43 1 586 15 24-143 marcus.hofmann@energyagency.at Wydawca: Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii ul. Rymera 3/4, 40-048 Katowice tel./fax: (032) 203-51-14 e-mail: office@fewe.pl www.fewe.pl Copyright by Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii 2009 Publikacja wykonana w ramach realizacji projektu TOPTEN rozszerzenie i wzmocnienie europejskiej inicjatywy promowania najbardziej efektywnych urządzeń i produktów powszechnego użytku dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Unii Europejskiej - umowa nr IEE/07/714/SI2.500405/EURO-TOPTEN PLUS. Publikacja niniejsza została opracowana dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Poglądy w niej wyrażone należą do Fundacji na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii i nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej. 2
Product Criteria Paper Spis treści 1 Wstęp... 4 2 Opis produktów przegląd najbardziej istotnych typów produktów oraz ich charakterystyka... 5 2.1 Zagadnienia główne... 5 2.2 Podstawowe problemy w związku z kryteriami selekcji... 6 2.3 Typy źródeł światła... 7 2.3.1 Żarówki... 7 2.3.2 Standarowe żarówki halogenowe... 7 2.3.3 Żarówka halogenowa wypełniona ksenonem z powłoką z podczerwieni... 8 2.3.4 Świetlówka kompaktowa zintegrowana (CFL)... 8 3 Regulacje prawne i standardy... 10 3.1 The EUP regulation... 10 4 Dane o rynku... 13 4.1 Europejski rynek dostawców... 13 4.2 Dane o sprzedaży... 13 4.3 Dane bilansowe... 14 5 Koncepcja oraz kryteria zaproponowane w Euro-Topten... 15 5.1 Kategoryzacja źródeł światła... 15 5.2 Informacje o źródłach światła Topten... 15 5.3 Kryteria wyboru źródeł światła... 16 5.4 Dalsze informacje na temat przepisów dotyczących oświetlenia... 17 3
1 Wstęp Kryteria zaprezentowane w tym dokumencie opisują część głównych technologii oświetleniowych wykorzystywanych obecnie w gospodarstwach domowych. Głównym przedmiotem zainteresowania jest nie kierunkowe kompaktowe fluorescencyjne lampy z integrated ballasts i standardowe lampy halogenowe. Punkty halogenowe, reflektory CFL oraz lampy LED zostaną opisane w innym dokumencie. Wraz z nową regulacją 244/2009/EC nastąpiły krokowe zmiany w technologii oświetleniowej. Począwszy od 2009 roku lampy 100 W w technologii żarowej mają znikać z rynku aż do 2012 r. Na podstawie nowej regulacji lampy halogenowe o klasie efektywności C pozostaną na rynku do 2016 roku. Ta klasa produktów jest o ok. 30% bardziej efektywna niż tradycyjne żarówki, ale mniej efektywna od świetlówek oraz lamp LED. Badania wykonane przed wprowadzeniem dyrektywy EUP wskazują w grupie państw EU-27 na 4,2 miliardy punktów oświetleniowych wyposażonych w żarówki, halogeny, świetlówki, halogeny oraz świetlówki rocznie zużywają 112 TWh (2007 r.). W rezultacie powoduje to wydatek 15,2 miliardów Euro oraz emisję 48,3 milionów ton CO 2 rocznie. Bez podejmowania działań zapobiegawczych zużycie energii elektrycznej w domowych, niekierunkowych lampach może wzrosnąć do 135 TWh rocznie w roku 2020. Nowa regulacja Komisji Europejskiej powinna doprowadzić do oszczędności ok. 39 TWh na rok w roku 2020. Celem tego dokumentu jest przedstawienie podstawy selekcji oraz kryteriów dla grup produktów. Ich zakres jest bardzo różny we wszystkich krajach biorących udział w projekcie. W konsekwencji pewne elementy kryteriów dla produktów z list Topten mogą być różne dla poszczególnych krajów. 4
Product Criteria Paper 2 Opis produktów przegląd najbardziej istotnych typów produktów oraz ich charakterystyka 2.1 Zagadnienia główne W niniejszym rozdziale przedstawiono opis technologii oświetleniowych związanych z zakresem tego dokumentu. Przedstawia podstawowe techniczne informacje charakterystyczne oraz efektywność energetyczną głównych typów lamp. Do tej grupy należą: Świetlówki zintegrowane Standardowe lampy halogenowe (z wyłączeniem punktów) Następujące technologie zostały przedstawione w oddzielnych dokumentach: Lampy fluorescencyjne nie zintegrowane Oświetlenie kierunkowe (np. punkty halogenowe). Oświetlenie LED Oświetlenie wysoko- i niskociśnieniowe wyładowcze (sektor usług) Lampy metalohalogenowe (sektor usług) W poniższej tabeli przedstawiono średnią efektywność różnych technologii obecnie dostępnych na rynku. Efektywność wyrażono w lumenach na wat (lm/w). Tab.1 Efektywność lamp obecnie dostępnych na rynku 100 lm/w może być przyjmowana w przybliżeniu jako maksymalna efektywność do wewnętrznego oświetlenia dla dostępnej technologoo (wysokoefektywne lampy LFL). Innymi słowy: 5
Incandescents Fluorescent lamps 0 9111316 23 55 100 Energy efficiency in Lumen/Watts (for typical wattages) 2.2 Podstawowe problemy w związku z kryteriami selekcji Zapotrzebowanie na odpowiednie technologie źródeł światła w sektorze mieszkaniowym jest związane jest z kilkoma podstawowymi czynnikami mającymi bezpośredni wpływ na konsumenta. Wśród najbardziej znaczących są: cena, wygląd, wskaźnik oddawania barw, barwa światła oraz żywotność. Cena zakupu Cena zakupu świetlówek oraz zaawansowanych, bardziej efektywnych źródeł halogenowych jest wyższa niż standardowych żarówek oraz mniej efektywnych halogenów. Jednak w fazie użytkowania liczą się osiągane oszczędności, a także wyższa żywotność oraz efektywność. Całkowity koszt oraz oszczędność powinny być eksponowane i promowane wśród konsumentów. Wygląd Wygląd jest głównym zagadnieniem z punktu widzenia konsumenta. W tym aspekcie zwłaszcza starsze świetlówki były w gorszej sytuacji ponieważ konstrukcja i rozmiar nie były porównywalne ze standardowymi żarówkami. Jednak przez lata osiągnięto znaczny postęp w tej dziedzinie. Wiele rozwiązań wizualnych jest obecnie dostępnych zarówno w segmencie świetlówek jak i źródeł halogenowych. Wskaźnik oddawania barw Wskaźnik oddawania barw charakteryzuje mierzalną zdolność źródła światła do reprodukowania kolorów różnych obiektów w porównaniu z idealnym źródłem światła. Barwa światła Wszystkie prezentowane źródła światła charakteryzują się bardzo dobrym wskaźnikiem oddawania barw oraz ciepło- białą barwą światła. Barwa światła nadaje w pomieszczeniu atmosferę i nastrój. Barwa światła widzialnego może być różna i zależy od temperatury barwowej. Można przy tym wymienić trzy grupy główne grupy: 6
Product Criteria Paper ciepłobiała < 3 000K chłodno-biała 3 300-5 000 K dzienna > 5 000 K. Żywotność Żywotność źródła światła to ważne kryterium które także determinuje efektywność energetyczną oraz eko-efektywność produktów. Średnia żywotność wynosi ok 1000 H dla standardowych żarówek, 2000-3000h dla nowoczesnych lamp halogenowych, ok. 10000h dla świetlówek oraz może wynosić ponad 50000h dla źródeł LED. Należy także wiązać żywotność źródła z liczbą cykli włącz/wyłącz. 2.3 Typy źródeł światła 2.3.1 Żarówki Standardowe żarówki wykazują wysoką jakość oświetlenia ale niską efektywność energetyczną. Obecnie są coraz bardziej wycofywane z rynku. Rys 2.1 Standardowa żarówka 2.3.2 Standardowe żarówki halogenowe Standardowe żarówki halogenowe posiadają źródło wolframowe w małej bańce wypełnionej przeźroczystym gazem obojętnym z niewielką ilością halogenu. Standardowe żarówki halogenowe są obecnie bardziej lub mniej zaawansowanymi źródłami żarowymi. Standardowa (mało efektywna) żarówka halogenowa jest niewiele bardziej efektywna od standardowej żarówki (<15%). Jedynie halogeny w klasach C i B są 7
znacznie bardziej efektywne. Mimo to efektywność ich nie dorównuje efektywności świetlówek. Rys.2.2 Standardowa żarówka halogenowa (G i R7S) 2.3.3 Żarówka halogenowa wypełniona ksenonem z powłoką z podczerwieni Nowe żarówki halogenowe wypełnione ksenonem lub kryptonem osiągają 25-30% wyższą efektywność w porównaniu do żarówek z tym samym strumieniem świetlnym. Rys. 2.3 Żarówka halogenowa w klasie C oraz żarówka z pokryciem podczerwonym (klasa B) W nowszych technologiach stosuje się pokrycie podczerwone pozwalające na obniżenie zużycia energii o 45% względem zwykłych żarówek. Jednakże z powodów technicznych technologia ta pozwala na zastosowanie w niskonapięciowych źródłach. 2.3.4 Świetlówka kompaktowa zintegrowana (CFL) Kompaktowa lampa fluorescencyjna, czyli świetlówka kompaktowa (czasami błędnie pod względem technicznym nazywana żarówką energooszczędną) z założenia jest odpowiednikiem normalnej żarówki. Jest w stanie zaoszczędzić 70-80% energii elektrycznej i ma kilkakrotnie dłuższą żywotność. Obecnie na rynku występuje bardzo 8
Product Criteria Paper duża różnorodność świetlówek kompaktowych, a większość z nich stworzona jest z przeznaczeniem do montowania w lampach na zwykłe żarówki (gwint E27 i E14). Żarówka jest źródłem światła, w którym elementem świecącym jest rozżarzony (stąd nazwa żarówka) na skutek przepływu prądu, drut wolframowy umieszczony w bańce szklanej wypełnionej mieszaniną gazów. Aż ok. 92% zużywanej energii zamieniana jest na ciepło, a zaledwie 8% w światło. Świetlówka z kolei działa na zasadzie wyładowań elektrycznych w parach metali (najczęściej rtęci) lub gazów (najczęściej argonu, neonu). W zależności od typu lampy, jej bańka może być pokryta luminoforem (biała farba naniesiona na wewnętrznej stronie rurki), który zamienia niewidzialne promieniowanie elektromagnetyczne na widzialne. Dzięki temu zjawisku i przy użyciu nowoczesnych stateczników elektronicznych w niemal wszystkich energooszczędnych świetlówkach w porównaniu z klasyczną żarówką, osiągają cztery do pięciu razy wyższą "produkcję" światła z jednego wata energii. Aby być zadowolonym z zastąpienia klasycznej żarówki, świetlówką energooszczędną to proponujemy wybór świetlówek o mocy nieco wyższej niż często podawane przez producentów, dzięki temu nawet po kilku latach, kiedy spadnie wydajność świetlówki nie będzie to przeszkadzać. Stateczniki elektroniczne wysokiej jakości świetlówek kompaktowych również wyeliminowały problem obniżania ich żywotności związany z częstym włączaniem i wyłączaniem. Dzięki zastosowaniu statecznika elektronicznego odpadł również problem, związany z nieprzyjemnym miganiem, typowym dla starszych typów liniowych lamp fluorescencyjnych, z indukcyjnymi statecznikami. Żywotność świetlówek kompaktowych waha się w szerokim zakresie i w przypadku markowych produktów osiąga od 6 do 16 tysięcy godzin czyli około 6 do 16 lat pracy, dla około średnio 3 godzin świecenia na dobę (tj. od 6 do 16 razy dłużej niż standardowe żarówki). Oczywiście świetlówki są droższe od żarówek nawet wielokrotnie, ale ze względu na ich większą żywotność musimy je rzadziej wymieniać. Największa korzyść jaka płynie z używania świetlówek to znacznie mniejsze koszty eksploatacji, czyli koszty związane ze zużyciem energii elektrycznej. Ponadto, konsumenci kupując świetlówki mają do wyboru kilka barw światła: ciepły biały (czyli zbliżone do zwykłej żarówki 2700 K), poprzez zimno-białe (temperatura barwowa 4000 K) po światło dzienne - lekko niebieskawy odcień (temperatura barwowa 6000 K). Wadą świetlówek często podnoszoną przez jej przeciwników jest rtęć zawarta w niewielkich ilościach w rurce świetlówki. Rys. 2.4 Standardowa świetlówka kompaktowa 9
3 Regulacje prawne i standardy Niniejszy rozdział podsumowuje prawne instrumenty oraz standardy na poziomie UE będące podstawą dla inicjatywy Eurotopten. 3.1 The EUP regulation Najważniejszą podstawę dla definicji kryteriów stanowi dyrektywa Ecodesign 2005/32/EC która w ciągu kilku lat zdefiniuje kryteria efektywności energetycznej dla ponad 30 grup produktów. Te kryteria są zaimplementowane w odpowiednich unijnych regulacjach. Dla nie kierunkowego, domowego oświetlenia Regulacja Komisji numer 244/2009 została opublikowana w marcu 2009 roku. Tab. 3.1 regulacji 244/2009 Ścieżka wycofywania standardowych żarówek (w tym. halogenowych) wg Lampy nieprzezroczyste Date Wymagania Wymagania Wrz. 2009 Klasa A Wycofywanie Klasa C dla >100W Wrz. 2010 Klasa A wszystkich żarówek, Klasa C dla >75W Wrz. 2011 Klasa A halogenów, halogenowych świetlówek Klasa C dla >60W Wrz. 2012 Klasa A poniżej klasy A we wrześniu 2009 Klasa C dla pozostałych Wrz. 2013 Klasa A Lampy przezroczyste Stopniowe wycofywanie żarówek oraz halogenów o klasie niższej niż C Wprowadzenie drugiego poziomu kryteriów do tych które funkcjonują od 2009 roku Wrz. 2014 Wrz. 2015 Wrz. 2016 Klasa A Przegląd kryteriów Klasa B dla wszystkich lamp z wyjątkiem halogenów specjalnych Wycofywanie halogenów o klasie C W kolejnych tabelach 3.2 i 3.3. przedstawiono dodatkowe wymagania dotyczące funkcjonalności oraz jakości. Tabela 3.2 dotyczy źródeł fluorescencyjnych a tabela 3.3 źródeł halogenowych. Kryteria dla źródeł LED nie zostały dotąd zdefiniowane. Kryteria funkcjonalności są także ważne dla listy produktów Topten jako dostarczenie ważnej informacji i jakości źródeł światła. 10
Product Criteria Paper Tab.3.2 Funkcjonalne wymagania dla lamp fluorescencyjnych (EUP-regulacje 2009) Functionality parameter Stage 1 (2009) Stage 5 (2013) Lamp survival factor at 6 000 h >0,50 >0,70 Lumen maintenance Number of switching cycles before failure At 2 000 h: >85 % (>80 % for lamps with second lamp envelope) >half the lamp lifetime expressed in hours >10 000 if lamp starting time >0,3 s At 2 000 h: >88 %(>83 % for lamps with second lamp envelope) At 6 000 h: >70 % >lamp lifetime expressed in hours >30 000 if lamp starting time > 0,3 s Starting time < 2,0 s < 1,5 s if P < 10 W < 1,0 s if P? 10 W Lamp warm-up time to 60 % Φ < 60 s or < 120 s for lamps containing mercury in amalgam form < 40 s or < 100 s for lamps containing mercury in amalgam form Premature failure rate <2,0 % at 200 h <2,0 % at 400 h UVA + UVB radiation <2,0 mw/klm <2,0 mw/klm UVC radiation <0,01 mw/klm <0,01 mw/klm Lamp power factor >0,50 if P < 25 W >0,55 if P < 25 W >0,90 >0,90 if P? 25 W if P > 25 W Colour rendering (Ra) >80 >80 Tab. 3.3 Wymagania funkcjonalne dla źródeł fluorescencyjnych z wyłączeniem źródeł LEDs (np. halogen) Functionality parameter Stage 1 (2009) Stage 5 (2013) Rated lamp lifetime >1 000 h >2 000 h Lumen maintenance >85 % at 75 % of rated average lifetime >85 % at 75 % of rated average lifetime Number of switching cycles >four times the rated lamp life expressed in hours >four times the rated lamp life expressed in hours Starting time < 0,2 s < 0,2 s Lamp warm-up time to 60 % Φ <1,0 s <1,0 s Premature failure rate <5,0 % at 100 h <5,0 % at 200 h UVA + UVB radiation <2,0 mw/klm <2,0 mw/klm UVC radiation <0,01 mw/klm <0,01 mw/klm Lamp power factor >0,95 >0,95 Obowiązkowe wymagania informacyjne przedstawia tabela 3.4 zawierając cenne dane dla projektu Euro-Topten. Ponieważ najbardziej znaczące dane muszą być dostępne na stronach producentów, pozyskiwanie danych dla projektu Topten będzie znacznie ułatwione. Producenci są zobowiązani do udostępnienia danych o swoich produktach od września 2009 roku. 11
Tab.3.4 Wymagane informacje rekomendowane do przedstawiania na stronach internetowych producentów Information to be provided on product packaging Information to be available on free access websites # Nominal flux of the lamp (lm) # Nominal life time of the lamp (hours) # Number of switiching cycles before premature lamp failure # Colour temperature (in Kelvin) # Warm-up-time up to 60% of the full light output (seconds) # Warning if lamp can not be dimmed or only by means of specific dimmers # Claim of equivalence with incandescent lamp has to follow the specifications in the regulation # Term "Energy saving lamp" or any similar promotional statement may only be sued if the complies with efficacy criteria for non-clear lamps in stage 1 #Rated wattage (0,1 W precision) #Rated luminous flux (lm) #Rated lamp life time (hours) #Lamp power factor #Lumen maintenance factor at the end of the nominal life #Starting time (seconds) #Colour rendering (Ra) For lamps containing mercury #Instructions on disposal of lamps #Instruction on disposal in case of lamp breakage 12
Product Criteria Paper 4 Dane o rynku 4.1 Europejski rynek dostawców Głównymi europejskimi dostawcami źródeł światła spełniającymi kryteria są firmy OSRAM oraz PHILIPS. Obaj producenci produkują wiele produktów w krajach wschodniej Europy. Wielu sprzedawców takich jak IKEA, ALDI, BAUHAUS oraz inni działający na szczeblu krajowym sprzedają produkty pod nazwą własnej marki które często pochodzą z chińskiej produkcji. Część z tych produktów zwanych potocznie "no-name" jest dużo tańsza lecz także charakteryzuje się gorszą jakością, oferując na przykład mniejszą liczbę cykli włącz/wyłącz. Nie jest to regułą. Przykładowo wiele źródeł oferowanych przez IKEA czy ALDI zostało całkiem dobrze przetestowanych wykazując iż znaleźć można produkty o lepszej i gorszej jakości 4.2 Dane o sprzedaży Roczną sprzedaż źródeł światła w 27 państwach UE przedstawiono w Tabeli 4.1. Tabela przedstawia sprzedaż standardowych żarówek, halogenowych żarówek oraz świetlówek w latach 2004-2006. Tab.4.1 Sprzedaż w państwach UE w latach 2004-2006 (badania przed EUP) Lampe Type 2004 2005 2006 %change GLS_F, GLS-C 1.230.600.887 1.121.433.531 1.096.187.033-11 GLS-R 163.822.491 144.513.034 138.360.572-16 HL-LV 53.121.906 58.318.203 60.348.996 14 HL-MV 37.225.445 39.554.523 43.765.438 18 HL-R-LV 66.915.971 71.422.261 73.181.823 9 HL-R-MV 28.753.170 29.758.531 31.705.477 10 LFL 377.650.078 394.780.333 385.637.398 2 CFL 73.073.235 92.593.327 97.412.114 33 Others 49.806.285 43.484.686 44.167.210-11 Total 2.080.969.470 1.995.858.428 1.970.766.061-5 GLS HL LFL.. CFL. Standardowe żarówki Halogenowe żarówki Świetlówki liniowe Świetlówki kompaktowe C, F, R..źródła przeźroczyste, matowe, odbijająca LV..źródła niskonapięciowe 13
4.3 Dane bilansowe Tabela 4.2 Przestawia bilans źródeł światła w gospodarstwach domowych w roku 2007. Dane przedstawiają duże różnice pomiędzy państwami dotyczące liczby punktów świetlnych w gospodarstwach domowych. Udział zainstalowanych żarówek tradycyjnych wynosi 54%, żarówek halogenowych 24%, 7,5% LFI oraz 14,6 LFS. Tab. 3.2 Bilans źródeł światła w gospodarstwach domowych państw UE wg badań Remodece oraz JRC 14
Product Criteria Paper 5 Koncepcja oraz kryteria zaproponowane w Euro-Topten Niniejszy rozdział nie definiuje konkretnych wartości docelowych jakie mają spełniać produkty Topten we wszystkich krajach partnerskich. Nawiązując do koncepcji Topten każdy z krajów powinien rozwijać własną listę Topten zależną od tego jakie produkty są dostępne na lokalnym rynku. Intencją jest wprowadzenie pewnych rekomendacji dotyczących kryteriów niezbędnych do rozważenia podczas konstruowania listy Topten. 5.1 Kategoryzacja źródeł światła Kategoryzacja listy Topten powinna uwzględniać typowe różnice pomiędzy źródłami światła oferowanymi na rynku. Kategoryzacja źródeł światła dla świetlówek powinna dzielić produkty na następujące kategorie: E-14 gniazdo o rurkowe o klasyczne E-27 gniazdo o rurkowe o klasyczne Przykłady takiej kategoryzacji można znaleźć na wielu stronach Topten przedstawiających wiele informacji o źródłach światła (zobacz www.topten.info) Dla żarówek halogenowych kategoria klasy B może być pokazana (jako oznaczone produkty lub na stronach z rekomendacjami) tak by przedstawić konsumentowi poszukującemu żarówek halogenowych najbardziej efektywną alternatywę. 5.2 Informacje o źródłach światła Topten następujące dane powinny być przedstawione na stronach Topten (w tabelach): Informacje energetyczne: moc znamionowa (W) strumień świetlny (lm) skuteczność świetlna (W/lm, lm/w) zużycie energii oraz koszty energii w cyklu żywotności źródła światła Pozostałe informacje: wymiary (mm) okres żywotności (hours) 15
Nominalna liczba cykli włącz/wyłącz Czas nagrzewania do 60% pełnego strumienia świetlnego (s) Barwa (Kelvin) Wskaźnik oddawania barw Zawartość rtęci 5.3 Kryteria wyboru źródeł światła Niniejsza część przedstawia rekomendacje dotyczące wymagań dla źródeł światła. Rzeczywiste kryteria zależne są od danego kraju i specyfiki danego rynku. Poniższa tabela przedstawia dane dla najbardziej efektywnych produktów dostępnych na rynku. Te wartości będą zbyt rygorystyczne dla Euro-Topten co może w konsekwencji do zbyt dużego ograniczenia liczby produktów zawartych na lokalnych listach Topten. Wartości te mają orientacyjnie przedstawić maksymalną efektywność obecnie osiąganą niezależnie od ceny. Tab. 5.1 Wartości wskaźnikowe dla najbardziej efektywnych produktów dostępnych na rynku Kryterium Wartość Skuteczność świetlna 69 lm/w Żywotność 20000h 90% zakładanego okresu Utrzymanie skuteczności żywotności Liczba cykli włącz/wyłącz 1000000 Czas reakcji 0,1s Czas nagrzewania do 80% 15s Współczynnik mocy 0,95 Zawartość rtęci <1,23 mg Tab. 5.2 Minimalne kryteria dla świetlówek Kryterium Obowiązkowy poziom >10000h (jeśli niemożliwe to 8000h, np. więcej Żywotność niż obowiązkowe 6000h) Utrzymanie skuteczności >80% na końcu cyklu żywotności Liczba cykli włącz/wyłącz >30000h <60s dla klasycznych kształtów źródeł i <30s dla Czas nagrzewania do 60% pozostałych Wskaźnik oddawania barw >80 16
Product Criteria Paper Tab. 5.3 Kryteria minimalne dla żarówek halogenowych Kryterium Obowiązkowy poziom Żywotność >2000h Utrzymanie skuteczności >80% na końcu cyklu żywotności >cztery razy żywotność lampy wyrażona w godzinach Liczba cykli włącz/wyłącz Przedwczesne awarie <2% po 100h Wskaźnik oddawania barw >80 Współczynnik mocy >0,95 5.4 Dalsze informacje na temat przepisów dotyczących oświetlenia Strony przedstawiające informacje: www.eup-network.de: Podstawowe informacje na temat przepisów EUP www.toplicht.ch: szeroki przegląd przez różne zagadnienia związane z oświetleniem www.topten.info: link do istniejącej kategoryzacji i listy Topten 17