SEJM Warszawa, dnia 24 listopada 2010 r. RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja

SEJM Warszawa, dnia 24 listopada 2010 r. RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Komisja Infrastruktury Komisja Spraw Wewnętrznych i Administracji * * * Podkomisja nadzwyczajna do rozpatrzenia poselskiego projektu ustawy o Straży Kolejowej /druk nr 510/ Sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o Straży Kolejowej /druk nr 510/ oraz o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw /druk nr 2873/ W rezultacie obrad w dniach 20 stycznia, 17 i 31 marca, 1 i 22 kwietnia, 5 i 19 maja 2009 r. oraz 28 września, 19, 27 i 28 października oraz 24 listopada 2010 r. roku podkomisja przedstawia jednolity tekst projektu ustawy. Przewodniczący Podkomisji /-/ Janusz Piechociński

Projekt USTAWA z dnia 2010 r. o Straży Ochrony Kolei 1) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. 1. Tworzy się Straż Ochrony Kolei, zwaną dalej SOK, umundurowaną i uzbrojoną formację, przeznaczoną do ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych, w zakresie swojej właściwości i 1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, ustawę z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawę z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, ustawę z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, ustawę z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ustawę z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, ustawę z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, ustawę z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, ustawę z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawę z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, ustawę z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, ustawę z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach, ustawę z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, ustawę z dnia 21 czerwca 1996 r. o niektórych uprawnieniach pracowników urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz funkcjonariuszy i pracowników urzędów nadzorowanych przez tego ministra, ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy, ustawę z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, ustawę z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej, ustawę z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, ustawę z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawę z dnia 7 maja 1999 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawę z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, ustawę z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw, ustawę z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe, ustawę z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym, ustawę z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu, ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, ustawę z dnia 6 lipca 2001 r. o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych oraz o Krajowym Systemie Informatycznym, ustawę z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, ustawę z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, ustawę z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, ustawę z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, ustawę z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawę z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, ustawę z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych, ustawę z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych oraz ustawę z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności.

uprawnień określonych w ustawie, podporządkowaną ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. 2. Nazwa Straż Ochrony Kolei, jej skrót SOK oraz znak graficzny Straży Ochrony Kolei przysługują wyłącznie formacji, o której mowa w ust. 1. 3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór znaku graficznego SOK, uwzględniając w nim wizerunek orła białego ustalony dla godła państwowego oraz ustalając kolorystykę tego znaku, w celu wyróżnienia funkcjonariuszy SOK jako państwowej służby publicznej oraz zapewnienia identyfikacji grupowej. Art. 2. 1. Do zadań SOK należy: 1) ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra; 2) ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych; 3) inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie przestępstwom i wykroczeniom oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi; 4) kontrola przestrzegania przepisów porządkowych obowiązujących na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych; 5) współdziałanie z formacjami ochronnymi wykonującymi ochronę osób lub mienia na obszarze kolejowym; 6) współdziałanie z innymi służbami państwowymi w zakresie realizacji ich zadań na terenie obiektów kolejowych i infrastruktury kolejowej; 7) zabezpieczenie miejsca przestępstwa lub wykroczenia, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków zdarzenia. 2. Do zadań SOK, w zakresie właściwości określonej w ust. 1, należy rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie wykroczeń przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu, określonych w art. 50 52a, art. 54, art. 56 58, art. 63a i art. 64, wykroczeń przeciwko instytucjom państwowym, samorządowym i społecznym, określonych w art. 65, art. 66 i art. 69, wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu osób i mienia, określonych w art. 70 79, art. 82 i art. 83, wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, określonych w art. 85 1, art. 87, art. 89, art. 92, art. 98 i art. 99 2, wykroczeń przeciwko osobie określonych w art. 104, art. 106 108, wykroczeń przeciwko mieniu, określonych w art. 119, art. 121, art. 122, art. 124, art. 126 129, wykroczeń przeciwko obyczajności publicznej, określonych w art. 140 142, wykroczeń przeciwko urządzeniom użytku publicznego, określonych w art. 143 145 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275, Nr 106, poz. 672 i Nr 152, poz. 1017 i 1018), wykroczeń określonych w art. 43 ust. 1 i 43 1 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, z późn. zm. 2) ), wykroczeń określonych w art. 13 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i 2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 115, poz. 793 i Nr 176, poz. 1238, z 2008 r. Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 144, poz. 1175 oraz z 2010 r. Nr 47, poz. 278 i Nr 127, poz. 857.

wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm. 3) ), wykroczeń określonych w art. 65 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm. 4) ), wykroczeń określonych w art. 75a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 i Nr 203, poz. 1351) oraz ściganie ich sprawców. 3. SOK może wykonywać swoje zadania poza obszarem kolejowym w następujących przypadkach: 1) bezpośredniego pościgu za osobą, w stosunku do której istnieje podejrzenie popełnienia czynu zabronionego prawem na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych; 2) konieczności doprowadzenia osoby zatrzymanej bądź ujętej na obszarze kolejowym do jednostki Policji lub innego organu powołanego do ścigania przestępstw i wykroczeń, usytuowanych poza obszarem kolejowym; 3) ochrony przewozów mienia kolejowego lub mienia powierzonego kolei, w tym wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych; 4) sprawowania ochrony budynków, obiektów zarządców infrastruktury kolejowej i przewoźników kolejowych; 5) przeprowadzania kontroli w punktach zbierania odpadów metali w zakresie pochodzenia metali z infrastruktury oraz taboru kolejowego; 6) w razie prowadzenia czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia; 7) doprowadzenia osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub innej właściwej placówki utworzonej lub wskazanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób. Art. 3. 1 Organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz instytucje państwowe są zobowiązane, w zakresie swego działania, do współpracy z SOK, a w szczególności do udzielania pomocy w realizacji zadań SOK. 2. SOK współpracuje z formacjami ochronnymi innych państw, które zapewniają ochronę transportu kolejowego, i z innymi międzynarodowymi organizacjami zajmującymi się problematyką bezpieczeństwa na obszarach kolejowych. Rozdział 2 Organy i organizacja Straży Ochrony Kolei Art. 4. 1. SOK kieruje Komendant Główny Straży Ochrony Kolei, zwany dalej Komendantem Głównym SOK. 3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 121, poz. 770, z 1999 r. Nr 96, poz. 1107, z 2003 r. Nr 229, poz. 2274 oraz z 2010 r. Nr 81, poz. 529. 4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238 i Nr 191, poz. 1374, z 2008 r. Nr 59, poz. 359, Nr 144, poz. 902, Nr 206, poz. 1289 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 1, poz. 3, Nr 18, poz. 97, Nr 19, poz. 100, Nr 98, poz. 817, Nr 115, poz. 966, Nr 157, poz. 1241 i Nr 214, poz. 1658.

2. Komendant Główny SOK jest centralnym organem administracji rządowej, właściwym do ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych, podległym ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Art. 5. 1. Komendanta Głównego SOK powołuje spośród funkcjonariuszy SOK, zwanych dalej funkcjonariuszami, i odwołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. 2. Zastępców Komendanta Głównego SOK, w liczbie nie większej niż 2, powołuje spośród funkcjonariuszy i odwołuje minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek Komendanta Głównego SOK. 3. Komendant Główny SOK jest przełożonym wszystkich funkcjonariuszy oraz pracowników zatrudnionych w strukturach SOK, zwanych dalej pracownikami. 4. W razie zwolnienia stanowiska Komendanta Głównego SOK minister właściwy do spraw wewnętrznych, do czasu powołania nowego Komendanta, powierza pełnienie jego obowiązków, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, jednemu z jego zastępców. 5. W razie czasowej niemożności sprawowania funkcji przez Komendanta Głównego SOK minister właściwy do spraw wewnętrznych, do czasu ustania przeszkody w sprawowaniu tej funkcji przez dotychczasowego Komendanta Głównego SOK, na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, powierza pełnienie jego obowiązków jednemu z jego zastępców. 6. Na stanowiska, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą być powołani funkcjonariusze, którzy posiadają, co najmniej 5 letni staż służby w SOK. Art. 6. 1. Komendantem Głównym SOK lub zastępcą Komendanta Głównego SOK może być osoba, która jest oficerem oraz: 1) posiada obywatelstwo polskie; 2) posiada nieposzlakowaną opinię; 3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestepstwo umyślne lub umyślne przestępstwo skarbowe; 4) korzysta z pełni praw publicznych; 5) posiada wykształcenie wyższe z tytułem zawodowym magistra lub równorzędnym; 6) daje rękojmię zachowania tajemnicy stosownie do wymogów określonych w przepisach ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych. 2. Funkcji Komendanta Głównego SOK lub zastępcy Komendanta Głównego SOK nie można łączyć z inną funkcją publiczną. 3. Komendant Główny SOK lub zastępca Komendanta Głównego SOK nie może pozostawać w stosunku pracy z innym pracodawcą oraz podejmować innego zajęcia zarobkowego poza służbą. 4. Komendant Główny SOK lub zastępca Komendanta Głównego SOK nie może być członkiem partii politycznej ani uczestniczyć w działalności tej partii lub na jej rzecz. Art. 7. 1. Do zakresu działania Komendanta Głównego SOK należy w szczególności:

1) kierowanie prowadzonymi przez SOK działaniami w zakresie ochrony życia i zdrowia ludzi oraz mienia, bezpieczeństwa i porządku publicznego na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych; 2) analizowanie zagrożeń bezpieczeństwa na obszarze kolejowym; 3) nadawanie regulaminów organizacyjnych podległym Komendzie Głównej Straży Ochrony Kolei, zwanej dalej Komendą Główną SOK, oraz terenowym jednostkom SOK; 4) organizowanie i określanie zasad szkolenia zawodowego funkcjonariuszy oraz pracowników; 5) sprawowanie nadzoru nad terenowymi organami SOK oraz nad ośrodkami szkolenia SOK; 6) udział w przygotowywaniu projektu budżetu państwa w zakresie dotyczącym SOK, zgodnie z odrębnymi przepisami; 7) współdziałanie w zakresie realizowanych zadań z właściwymi państwowymi jednostkami wykonującymi transport kolejowy i organami jednostek samorządu terytorialnego; 8) współpraca z Policją, Strażą Graniczną, Żandarmerią Wojskową, Inspekcją Transportu Drogowego, strażami miejskimi (gminnymi), organami kontroli skarbowej i organami celnymi. 2. Komendant Główny SOK, w drodze zarządzenia, określa regulamin służby. 3. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, formy współdziałania SOK z Policją, Strażą Graniczną, Żandarmerią Wojskową, Inspekcją Transportu Drogowego, strażami miejskimi (gminnymi), organami kontroli skarbowej i organami celnymi, uwzględniając w szczególności sprawy wymagające współdziałania, sposób wymiany informacji dotyczących spraw wymagających współdziałania i zasady koordynacji wspólnych przedsięwzięć, w celu zapewnienia koordynacji działań tych służb. Art. 8. 1. W skład struktury organizacyjnej SOK wchodzą następujące jednostki organizacyjne: 1) Komenda Główna SOK; 2) komendy regionów SOK; 3) posterunki SOK; 4) ośrodki szkolenia SOK. 2. Terenowymi organami SOK są: 1) komendant regionu SOK, który kieruje właściwą komendą regionu SOK; 2) komendant posterunku SOK, który kieruje właściwym posterunkiem SOK. 3. W jednostkach organizacyjnych mogą: 1) pełnić służbę funkcjonariusze; 2) być zatrudnieni pracownicy, będący członkami korpusu służby cywilnej, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1706);

3) być zatrudnieni pracownicy, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, z późn. zm. 5) ). Art. 9. 1. Zadania, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, 2, 4 i 7 oraz ust. 3 pkt 1 5 i 7, wykonują wyłącznie funkcjonariusze. 2. Zadania niezastrzeżone dla funkcjonariuszy mogą wykonywać osoby, o których mowa w art. 8 ust. 3 pkt 2 i 3. 3. Zadania dyrektora generalnego urzędu przewidziane w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej w stosunku do członków korpusu służby cywilnej oraz w ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych w stosunku do pozostałych pracowników zatrudnionych w Komendzie Głównej SOK oraz w komendach regionu SOK i posterunkach SOK wykonuje Komendant Główny SOK. Art. 10. 1. Komendanta regionu SOK powołuje i odwołuje Komendant Główny SOK. Zastępców komendanta regionu SOK powołuje i odwołuje Komendant Główny SOK, na wniosek komendanta regionu SOK. 2. W razie zwolnienia stanowiska komendanta regionu SOK Komendant Główny SOK, do czasu powołania nowego komendanta, powierza pełnienie jego obowiązków, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, jednemu z zastępców lub wyznaczonemu funkcjonariuszowi. 3. W razie czasowej niemożności sprawowania funkcji przez komendanta regionu SOK Komendant Główny SOK, do czasu ustania przeszkody w sprawowaniu tej funkcji przez dotychczasowego komendanta, nie dłużej jednak niż na okres 6 miesięcy, powierza pełnienie jego obowiązków jednemu z zastępców lub wyznaczonemu funkcjonariuszowi. Art. 11. 1. Komendanta posterunku SOK oraz jego zastępców powołuje i odwołuje Komendant Główny SOK, na wniosek komendanta regionu SOK. 2. W razie zwolnienia stanowiska komendanta posterunku SOK właściwy komendant regionu SOK, do czasu powołania nowego komendanta, powierza pełnienie jego obowiązków, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, jednemu z zastępców lub wyznaczonemu funkcjonariuszowi. 3. W razie czasowej niemożności sprawowania funkcji komendanta posterunku SOK, właściwy komendant regionu SOK, do czasu ustania przeszkody w sprawowaniu tej funkcji przez dotychczasowego komendanta, na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, powierza pełnienie jego obowiązków jednemu z zastępców lub wyznaczonemu funkcjonariuszowi. Art. 12. 5) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, Nr 123, poz. 1353 i Nr 128, poz. 1403, z 2002 r. Nr 1, poz. 18, Nr 153, poz. 1271 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 228, poz. 2256, z 2005 r. Nr 10, poz. 71 i Nr 169, poz. 1417, z 2006 r. Nr 45, poz. 319, Nr 170, poz. 1218, Nr 218, poz. 1592 i Nr 220, poz. 1600, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, z 2008 r. Nr 157, poz. 976 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2010 r. Nr 165, poz. 1118 i Nr 182, poz. 1228.

1. Komendanta ośrodka szkolenia SOK, powołuje i odwołuje Komendant Główny SOK. 2. W razie zwolnienia stanowiska komendanta ośrodka szkolenia SOK Komendant Główny SOK, do czasu powołania nowego komendanta, powierza pełnienie jego obowiązków, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, wyznaczonemu funkcjonariuszowi. Art. 13. 1. Komendanci regionów SOK, posterunków SOK i ośrodków szkolenia SOK są na terenie swojego działania przełożonymi wszystkich podległych im funkcjonariuszy i pracowników. 2. Na stanowiska, o których mowa w art. 10 ust. 1, art. 11 ust. 1 oraz w art. 12 ust. 1, mogą być powołani funkcjonariusze, którzy posiadają, co najmniej 5 letni staż służby w SOK. Art. 14. 1. Komendant Główny SOK wykonuje swoje zadania przy pomocy podległego mu urzędu Komendy Głównej SOK. 2. Siedzibą Komendy Głównej SOK jest miasto stołeczne Warszawa. 3. Komendanci regionów SOK i posterunków SOK wykonują swoje zadania przy pomocy podległych im urzędów komend regionów SOK i posterunków SOK. 4. Komendanci ośrodków szkolenia SOK wykonują swoje zadania przy pomocy ośrodków szkolenia SOK. 5. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi komendy regionów SOK uwzględniając nadanie im nazwy, określenie siedziby oraz terytorialnego zasięgu działania na obszarze jednego lub wielu województw, zgodnie z podziałem administracyjnym Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 15. 1. Komendant Główny SOK w drodze zarządzenia: 1) tworzy i znosi posterunki SOK, a także określa ich terytorialny zasięg działania, w celu zapewnienia właściwej struktury organizacyjnej SOK; 2) określa liczbę i rodzaj etatów w poszczególnych jednostkach organizacyjnych SOK w celu zapewnienia optymalnej obsady etatowej dla realizacji nałożonych zadań; 3) określa szczegółowy zakres zadań terenowych organów SOK; 4) określa organizację Komendy Głównej SOK, komend regionów SOK i posterunków SOK dla zapewnienia efektywnego funkcjonowania SOK w zakresie zadań służbowych określonych ustawą; 5) tworzy i znosi ośrodki szkolenia SOK oraz określa ich zakres działania i organizację. 2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, całkowitą liczbę etatów SOK, uwzględniając terytorialny zasięg działania jednostek organizacyjnych oraz występujące zagrożenia i specyfikę służby w tych jednostkach, w celu zapewnienia optymalnej obsady etatowej dla realizacji nałożonych zadań ustawowych. Art. 16. W postępowaniu administracyjnym w sprawach związanych z wykonywaniem zadań i uprawnień, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, organami wyższego stopnia są:

1) w stosunku do komendanta regionu SOK Komendant Główny SOK; 2) w stosunku do komendanta posterunku SOK komendant regionu SOK. Art. 17. Dzień 26 czerwca ustanawia się Świętem SOK. Art. 18. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia: 1) wzór i tryb nadawania jednostkom organizacyjnym sztandaru SOK, 2) wzór odznak resortowych oraz szczegółowe warunki i tryb ich nadawania funkcjonariuszom biorąc pod uwagę sposób identyfikacji służby i nadania symboli reprezentacyjnych. Art. 19. W zakresie określonym w przepisach odrębnych działalność duszpasterska w SOK prowadzona jest na podstawie porozumień Komendanta Głównego SOK z przedstawicielami właściwego kościoła lub związku wyznaniowego. Art. 20. 1. Koszty związane z funkcjonowaniem SOK pokrywane są z budżetu państwa. 2. Jednostki samorządu terytorialnego, państwowe jednostki organizacyjne, stowarzyszenia, fundacje, banki oraz instytucje ubezpieczeniowe, jak również zarządcy infrastruktury kolejowej lub przewoźnicy kolejowi, mogą uczestniczyć w pokrywaniu wydatków inwestycyjnych, modernizacyjnych lub remontowych oraz kosztów utrzymania i funkcjonowania jednostek organizacyjnych SOK, a także zakupu niezbędnych dla ich potrzeb towarów i usług. 3. Sejmik województwa, rada powiatu lub rada gminy, a także zarządcy infrastruktury kolejowej lub przewoźnicy kolejowi mogą przekazać, na warunkach określonych w porozumieniu zawartym między tymi podmiotami a właściwym komendantem SOK, środki finansowe z przeznaczeniem na nagrody dla funkcjonariuszy za szczególne osiągnięcia w służbie. 4. Porozumienie, o którym mowa w ust. 3, określa w szczególności: 1) rodzaje ustawowych zadań SOK, finansowanych na podstawie porozumienia, za wykonywanie których może być przyznana nagroda za osiągnięcia w służbie; 2) wysokość oraz tryb i terminy przekazywania środków finansowych, o których mowa w ust. 3; 3) sposób dokonywania oceny prawidłowości wykonania porozumienia. Art. 21. 1. Tworzy się Fundusz Wsparcia SOK, zwany dalej Funduszem, składający się z funduszy: centralnego, regionów i ośrodków szkolenia SOK. 2. Fundusz jest państwowym funduszem celowym. 3. Środki finansowe uzyskane przez SOK od podmiotów, o których mowa w art. 20 ust. 2 i 3, na podstawie porozumień zawartych przez:

1) Komendanta Głównego SOK są przychodami funduszu centralnego; 2) komendantów regionów SOK są przychodami funduszy regionów; 3) komendantów ośrodków szkolenia SOK są przychodami funduszy ośrodków szkolenia SOK. 4. Środki Funduszu są przeznaczone na: 1) pokrywanie wydatków inwestycyjnych, modernizacyjnych lub remontowych oraz kosztów utrzymania i funkcjonowania jednostek organizacyjnych SOK; 2) zakup niezbędnych na ich potrzeby towarów i usług; 3) nagrody dla funkcjonariuszy za osiągnięcia w służbie. 5. Środkami Funduszu dysponują: 1) Komendant Główny SOK w zakresie funduszu centralnego; 2) komendanci regionów SOK w zakresie funduszy regionów; 3) komendanci ośrodków szkolenia SOK w zakresie funduszy ośrodków szkolenia SOK. Art. 22. 1. Komendant Główny SOK sporządza łączny plan finansowy i łączne sprawozdanie finansowe Funduszu. 2. Zmiany kwot przychodów i kosztów Funduszu ujętych w planie finansowym Funduszu oraz przeniesienia wydatków pomiędzy poszczególnymi pozycjami planu dokonuje dysponent środków Funduszu. 3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady gospodarki finansowej Funduszu oraz tryb i terminy sporządzania jego planów i sprawozdań finansowych, uwzględniając postanowienia umów oraz racjonalne gospodarowanie środkami. Rozdział 3 Zakres uprawnień Straży Ochrony Kolei Art. 23. 1. W granicach zadań, o których mowa w art. 2, funkcjonariusze wykonują czynności administracyjno porządkowe w celu: 1) zapobiegania popełnianiu przestępstw i wykroczeń; 2) rozpoznawania i wykrywania wykroczeń 2. Funkcjonariusze prowadzą czynności wyjaśniające w sprawach o wykroczenia według przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, z późn. zm. 6) ). 3. SOK wykonuje również czynności na polecenie sądu lub prokuratora w zakresie określonym w ustawie z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń oraz ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. 6) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 214, poz. 1344 i Nr 237, poz. 1651, z 2009 r. Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474 i Nr 206, poz. 1589 oraz z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307.

4. Funkcjonariusze wykonując czynności w zakresie właściwości SOK korzystają z uprawnień procesowych Policji, wynikających z przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. 5. Funkcjonariusze podczas wykonywania czynności, o których mowa w ust. 1 3, mają obowiązek poszanowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka niezależnie od jego narodowości, pochodzenia, sytuacji społecznej, przekonań politycznych lub religijnych albo światopoglądowych. Art. 24. 1. SOK, w celu realizacji ustawowych zadań może korzystać z informacji o osobie, w tym danych osobowych uzyskanych przez uprawnione organy, służby i instytucje państwowe w wyniku wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych lub prowadzenia kontroli operacyjnej oraz przetwarzać je w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm. 7) ), bez wiedzy i zgody osoby, której dane dotyczą. 2. Administrator danych, o których mowa w ust. 1, jest obowiązany udostępnić dane, zastrzeżeniem ust. 4, na podstawie imiennego upoważnienia Komendanta Głównego SOK, komendanta regionu SOK lub upoważnionego funkcjonariusza, okazanego przez funkcjonariusza wraz z legitymacją służbową. Fakt udostępnienia tych danych podlega ochronie na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1228). 3. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wzór upoważnienia, o którym mowa w ust. 2, uwzględniając niezbędne dane upoważnionego funkcjonariusza oraz możliwość wydania upoważnień w imieniu Komendanta Głównego SOK lub komendanta regionu SOK innym funkcjonariuszom. 4. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zakres, warunki i tryb przekazywania SOK informacji o osobie, uzyskanych w wyniku prowadzenia przez uprawnione organy, służby i instytucje czynności operacyjno-rozpoznawczych lub kontroli operacyjnej, uwzględniając zakres informacji niezbędnych do wykonywania ustawowych zadań SOK, cel, organizację przekazywania informacji oraz sposób ich dokumentowania. Art. 25. 1. Funkcjonariusze wykonując czynności, o których mowa w art. 23 ust. 1 3, mają prawo: 1) wydawania osobom poleceń określonego zachowania się, w granicach niezbędnych do wykonania czynności, o których mowa w pkt 2 7; 2) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości; 3) zatrzymywania osób w przypadkach i w trybie określonym w przepisach ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia; 4) ujęcia, w celu niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji, osób w stosunku, do których zachodzi uzasadniona potrzeba podjęcia czynności wykraczających poza uprawnienia SOK; 7) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 25, poz. 219 i Nr 33, poz. 285, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, z 2007 r. Nr 165, poz. 1170 i Nr 176, poz. 1238 oraz z 2010 r. Nr 41, poz. 233 i Nr 182, poz. 1228.

5) przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach określonych w przepisach ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia; 6) dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania bagaży i sprawdzania ładunku na dworcach oraz w pociągach i innych pojazdach kolejowych, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary; 7) zatrzymywania i kontroli pojazdów poruszających się na obszarze kolejowym i przyległym pasie gruntu w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przy użyciu tego środka transportu; 8) obserwowania i rejestrowania, z poszanowaniem prawa do prywatności, przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń, w miejscach publicznych i na obszarach kolejowych, będących we właściwości działania SOK, z wyłączeniem lokali, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266 z późn. zm. 8) ), a w przypadku czynności administracyjno-porządkowych podejmowanych na podstawie ustawy także i dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom. 9) nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia oraz wykonania czynności wyjaśniających na zasadach i w trybie określonym dla funkcjonariuszy Policji w przepisach ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia; 10) dokonywania czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych w trybie i zakresie określonych w ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia; 11) kontroli punktów zbierania odpadów metali, a w przypadku stwierdzenia przyjęcia metali pochodzących z infrastruktury oraz taboru kolejowego bez zachowania wymogów określonych w przepisach o odpadach, przedkładanie właściwemu organowi SOK wniosku o wystąpienie do właściwego organu o cofnięcie zezwolenia na prowadzenie tego punktu; 12) przebywania i poruszania się na gruntach bez uzyskiwania zgody ich właścicieli lub użytkowników oraz przechodzenia przez pola uprawne w czasie bezpośredniego pościgu, również z użyciem psa służbowego, jeżeli nie ma możliwości korzystania z dróg; 13) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i jednostki obowiązane są, w zakresie swojego działania, do udzielenia tej pomocy, w zakresie obowiązujących przepisów prawa; 14) zwracania się o niezbędną pomoc do innych podmiotów gospodarczych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa. 2. Osobie zatrzymanej na podstawie ust. 1 pkt 3 przysługują uprawnienia przewidziane dla osoby zatrzymanej w ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. 8) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 69, poz. 626, z 2006 r. Nr 86, poz. 602, Nr 167, poz. 1193 i Nr 249, poz. 1833, z 2007 r. Nr 128, poz. 902 i Nr 173, poz. 1218 oraz z 2010 r. Nr 3, poz. 13.

3. Osobę zatrzymaną należy niezwłocznie poddać, w przypadku uzasadnionej potrzeby, badaniu lekarskiemu lub udzielić jej pierwszej pomocy medycznej. 4. Czynności, o których mowa w ust. 1 powinny być wykonywane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, wobec której zostały podjęte. 5. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, tryb przeprowadzania badań lekarskich w sytuacjach, o których mowa w ust. 3, uwzględniając przypadki uzasadniające potrzebę niezwłocznego udzielenia osobie zatrzymanej pierwszej pomocy medycznej lub potrzebę poddania jej niezbędnym badaniom lekarskim, czas i organizację tych badań oraz sposób ich dokumentowania. 6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób postępowania przy wykonywaniu uprawnień, o których mowa w ust. 1 pkt 11 14, oraz tryb i formy ich dokumentowania, a także podmioty właściwe w tych sprawach, uwzględniając dostosowanie sposobu i form przeprowadzania czynności do rodzaju działań podejmowanych przez funkcjonariuszy. 7. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia tryb przekazywania osób zatrzymanych, w trybie ust. 1 pkt 3, do pomieszczeń dla osób zatrzymanych znajdujących się w jednostkach organizacyjnych Policji i Straży Granicznej uwzględniając formę dokumentowania czynności oraz ekonomikę działań. Art. 26. 1. Funkcjonariusz, który przystępuje do czynności służbowych, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2 7 oraz pkt 11 14, jest obowiązany: 1) podać nazwę formacji, stopień, imię i nazwisko; a jeżeli jest nieumundurowany, obowiązany jest okazać ponadto legitymację służbową w taki sposób, aby osoba, wobec której podejmuje czynność służbową, miała możliwość odczytania numeru i nazwy organu wydającego legitymację oraz nazwiska funkcjonariusza; 2) podać podstawę prawną oraz przyczynę podjęcia czynności służbowej; 3) na żądanie osoby, wobec której podjęto czynności służbowe, umożliwić odnotowanie danych, o których mowa w pkt 1; 4) po zakończeniu wykonywania czynności służbowych, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2 7 oraz pkt 11 i 12, funkcjonariusz informuje osobę, wobec której je podjęto, o prawie złożenia zażalenia do właściwego miejscowo prokuratora na sposób przeprowadzenia tych czynności. 2. Funkcjonariusz ustala tożsamość osoby legitymowanej na podstawie: 1) dowodu osobistego; 2) paszportu; 3) zagranicznego dokumentu tożsamości; 4) innego niebudzącego wątpliwości dokumentu zaopatrzonego w fotografię i oznaczonego numerem lub serią; 5) oświadczenia innej osoby, której tożsamość została ustalona na podstawie dokumentów, o których mowa w pkt 1 4. 3. W przypadku legitymowania osoby lub osób znajdujących się w pojeździe, funkcjonariusz może, ze względów bezpieczeństwa, żądać opuszczenia pojazdu przez tę osobę oraz inne osoby znajdujące się w pojeździe.

4. Funkcjonariusz może odstąpić od legitymowania osoby, która jest mu znana osobiście. 5. W przypadku następującego bezpośrednio po sobie legitymowania z tej samej przyczyny kolejnych osób znajdujących się w pobliżu, funkcjonariusz umundurowany jednokrotnie wykonuje czynności określone w ust. 1 pkt 1 i 2, łącznie wobec wszystkich tych osób. Art. 27. 1. Funkcjonariusz przy zatrzymywaniu osoby jest obowiązany podjąć wobec niej kolejno następujące czynności: 1) określone w art. 26 ust. 1; 2) sprawdzić, czy osoba zatrzymywana posiada przy sobie broń lub inne niebezpieczne przedmioty mogące służyć do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia albo przedmioty mogące stanowić dowody w postępowaniu lub podlegające przepadkowi; 3) odebrać broń i przedmioty, o których mowa w pkt 2; 4) wylegitymować osobę zatrzymywaną; 5) poinformować osobę zatrzymywaną o zatrzymaniu oraz uprzedzić o obowiązku podporządkowania się wydawanym poleceniom, a także o możliwości użycia środków przymusu bezpośredniego w przypadku niepodporządkowania się wydanym poleceniom; 6) doprowadzić osobę zatrzymaną do jednostki organizacyjnej SOK, Policji, Żandarmerii Wojskowej lub Straży Granicznej. 2. W przypadku zatrzymywania osoby, co do której z posiadanych informacji lub okoliczności faktycznych wynika, że może posiadać broń palną lub inne niebezpieczne przedmioty mogące służyć do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, albo mogące stanowić dowody w postępowaniu lub podlegające przepadkowi, funkcjonariusz przystępując do zatrzymania, poprzedza je okrzykiem "STRAŻ OCHRONY KOLEI", a następnie kolejno wykonuje czynności określone w ust. 1. 3. Funkcjonariusz jest obowiązany udzielić, w granicach dostępnych środków, pierwszej pomocy medycznej osobie zatrzymanej, która ma widoczne obrażenia ciała lub utraciła przytomność. 4. Osobie zatrzymanej należy zapewnić także badanie lekarskie w przypadku: 1) określonym w ust. 3; 2) żądania przez osobę zatrzymaną niezwłocznego zbadania przez lekarza; 3) oświadczenia osoby zatrzymanej, że cierpi ona na schorzenia wymagające stałego lub okresowego leczenia, którego przerwanie zagrażałoby życiu lub zdrowiu; 4) gdy z posiadanych przez SOK informacji lub z okoliczności zatrzymania wynika, że osoba zatrzymana jest chora zakaźnie; 5) zatrzymania kobiety ciężarnej. 5. Czynności określone w ust. 1 4 funkcjonariusz wykonuje odpowiednio w stosunku do osoby ujętej w rozumieniu art. 25 ust. 1 pkt 4 ustawy, z zastrzeżeniem, że osobę ujętą należy niezwłocznie doprowadzić do najbliższej jednostki Policji. Art. 28. 1. Po dokonaniu zatrzymania funkcjonariusz wykonuje kolejno następujące czynności: 1) poucza osobę zatrzymaną z powodu stworzenia w sposób oczywisty bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego lub mienia, o prawie do:

a) wniesienia, w terminie 7 dni, zażalenia na zatrzymanie do miejscowo właściwego sądu rejonowego, b) zawiadomienia o zatrzymaniu wskazanej osoby najbliższej lub pracodawcy, uczelni lub szkoły, a także dowódcy, jeżeli osoba zatrzymana jest żołnierzem, c) nawiązania w dostępnej formie kontaktu z obrońcą, a także bezpośredniej z nim rozmowy w obecności funkcjonariusza, d) nawiązania kontaktu z urzędem konsularnym lub przedstawicielstwem dyplomatycznym, jeżeli osoba zatrzymana jest cudzoziemcem; 2) wysłuchuje osobę zatrzymaną na okoliczność zatrzymania; 3) sporządza protokół zatrzymania osoby; 4) doręcza osobie zatrzymanej kopię protokołu zatrzymania, za potwierdzeniem odbioru; 5) na żądanie zatrzymanego podejmuje czynności mające na celu realizację praw, o których mowa w pkt 1; 6) powiadamia o zatrzymaniu miejscowo właściwego prokuratora. 2. Jeżeli zachowanie osoby zatrzymanej wskazuje na to, że jest ona pod wpływem alkoholu lub innego podobnie działającego środka albo z innych powodów ma zakłóconą świadomość, czynności określone w ust. 1 pkt 1 i 4 wykonuje się po ustaniu przyczyn zakłócających świadomość osoby zatrzymanej 3. Zażalenie na zatrzymanie wniesione przez osobę zatrzymaną niezwłocznie przekazuje się właściwemu miejscowo sądowi rejonowemu wraz z kopią protokołu zatrzymania oraz materiałami uzasadniającymi zatrzymanie. 4 Osobę zatrzymaną umieszcza się w pomieszczeniu jednostki organizacyjnej, Policji, Żandarmerii Wojskowej lub Straży Granicznej przeznaczonym dla osób zatrzymanych. Art. 29. 1. Przy przeprowadzaniu kontroli osobistej, funkcjonariusz wykonuje kolejno następujące czynności: 1) określone w art. 26 ust. 1 pkt 1 3; 2) sprawdza zawartość odzieży osoby kontrolowanej i przedmioty, które znajdują się na jej ciele, nie odsłaniając przykrytej odzieżą powierzchni ciała; 3) sprawdza zawartość podręcznego bagażu oraz innych przedmiotów, które posiada przy sobie osoba kontrolowana; 4) odbiera osobie kontrolowanej posiadaną broń lub inne niebezpieczne przedmioty mogące służyć do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia albo przedmioty mogące stanowić dowody w postępowaniu lub podlegające przepadkowi; 5) legitymuje osobę kontrolowaną. 2. Kontrolę osobistą powinien przeprowadzać funkcjonariusz: 1) tej samej płci, co osoba kontrolowana; 2) w miejscu niedostępnym w czasie wykonywania kontroli dla osób postronnych. 3. Osoba, która ma być poddana kontroli osobistej, może żądać obecności przy tej czynności osoby wskazanej przez siebie. 4. Funkcjonariusz spełnia żądanie, jeżeli nie utrudni to lub nie uniemożliwi przeprowadzenia kontroli osobistej.

5. Funkcjonariusz może przybrać osobę trzecią do obecności przy kontroli osobistej, jeżeli uzna to za konieczne do uzyskania właściwego rezultatu kontroli. Art. 30. 1. Funkcjonariusz przegląda zawartość bagaży lub sprawdza ładunek znajdujący się na dworcach oraz w środkach transportu kolejowego w obecności posiadacza bagaży lub ładunku albo przedstawiciela przewoźnika, a ładunek przyjęty do przewozu wyłącznie w obecności przedstawiciela przewoźnika. 2. W przypadku braku możliwości zapewnienia natychmiastowej obecności osób, o których mowa w ust. 1, funkcjonariusz może przejrzeć zawartość bagaży lub sprawdzić ładunek bez ich obecności, jeżeli z posiadanych informacji wynika, że zwłoka może spowodować zagrożenie dla życia, zdrowia ludzkiego lub mienia, lub gdy istnieje uzasadniona obawa zniszczenia bądź utracenia rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie lub które podlegają zajęciu w postępowaniu karnym. Art. 31. W przypadkach zatrzymywania i kontroli pojazdów poruszających się na obszarze kolejowym i przyległym pasie gruntu: 1) umundurowany funkcjonariusz w ciągu dnia przy dobrych warunkach atmosferycznych podaje sygnały do zatrzymania kierującemu pojazdem tarczą do zatrzymywania lub ręką, a w warunkach niedostatecznej widoczności, a także w czasie od zmierzchu do świtu latarką ze światłem czerwonym lub tarczą do zatrzymywania pojazdów ze światłem odblaskowym lub światłem czerwonym; 2) funkcjonariusz nie umundurowany nie może podać znaku do zatrzymania ręka; 3) jadąc pojazdem oznakowanym SOK funkcjonariusz może użyć do wydania określonego polecenia urządzeń nagłaśniających sygnalizacyjnych, lub świetlnych; urządzeń tych może również użyć w celu zwrócenia uwagi na podawane sygnały lub polecenia; 4) funkcjonariusz po zatrzymaniu pojazdu podaje kierującemu nazwę formacji, stopień, imię i nazwisko oraz przyczynę zatrzymania, a ponadto: a) funkcjonariusz umundurowany okazuje legitymację służbową na żądanie kontrolowanego, b) funkcjonariusz nie umundurowany okazuje legitymację bez wezwania; 5) funkcjonariusz, przystępując do czynności kontrolnych może wydać polecenie: a) w przypadku pojazdu mechanicznego, unieruchomienia silnika i wyjęcia kluczyków ze stacyjki, b) jazdy za oznakowanym pojazdem SOK w celu dojazdu do miejsca, w którym zatrzymanie pojazdu nie będzie zagrażać bezpieczeństwu, c) opuszczenia pojazdu kierującemu i pasażerom, d) otwarcia bagażnika, przedziału bagażowego lub skrzyni bagażowej pojazdu; 6) funkcjonariusz legitymuje kierowcę i pasażerów zgodnie z art. 26 ust. 2 5. Art. 32. Obserwowanie i rejestrowanie obrazu zdarzeń w miejscach publicznych i na obszarach kolejowych, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 8 a także dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom, następuje planowo lub doraźnie w sposób:

1) bezpośredni w przypadku obecności funkcjonariusza w miejscu prowadzenia obserwacji i rejestracji obrazu bądź obrazu i dźwięku zdarzeń; 2) zdalny przy użyciu urządzeń teleinformatycznych przekazujących obraz zdarzeń na odległość; 3) jawny. Art. 33. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia sposób dokumentowania czynności, o których mowa w art. 27 32, oraz wzory protokołów w tych sprawach, w celu ujednolicenia procedury dokumentowania czynności wykonywanych w ramach uprawnień przyznanych funkcjonariuszom, a także potrzebę respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka. Rozdział 4 Użycie środków przymusu bezpośredniego Art. 34. W razie niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa poleceniom funkcjonariusza oraz w razie zagrożenia dla życia lub zdrowia własnego lub innej osoby, funkcjonariusz może używać następujących środków przymusu bezpośredniego: 1) siły fizycznej, w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony; 2) kajdanek; 3) pałek służbowych, zwykłych, szturmowych, wielofunkcyjnych i teleskopowych; 4) psów służbowych; 5) przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, na które jest wymagane pozwolenie na broń w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525, z późn. zm. 9) ); 6) przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, na które nie jest wymagane pozwolenie na broń w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji; 7) indywidualnych chemicznych środków obezwładniających; 8) pocisków niepenetracyjnych miotanych z broni palnej. Art. 35. 1. Siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony stosuje się w celu: 1) obezwładnienia osoby; 2) odparcia zamachu na życie, zdrowie osoby lub mienie; 3) zmuszenia do wykonania polecenia, a także ujęcia osoby. 9) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 96, poz. 959, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, z 2007 r. Nr 176, poz. 1238, z 2008 r. Nr 195, poz. 1199, z 2009 r. Nr 168, poz. 1323 oraz z 2010 r. Nr 127, poz. 857 i Nr 164, poz. 1108.

2. Używając siły fizycznej, nie wolno zadawać uderzeń, chyba że działa się w obronie koniecznej lub w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub mienie. Art. 36. 1. Kajdanki zakłada się tak, aby nie tamowały obiegu krwi. Kajdanki zakłada się na ręce trzymane z przodu. W przypadku, gdy w ocenie funkcjonariusza osoba jest agresywna lub niebezpieczna, można założyć kajdanki na ręce trzymane z tyłu. 2. Nie stosuje się kajdanek wobec osób, które nie ukończyły 17 lat, z wyjątkiem nieletnich w wieku powyżej 15 lat podejrzanych o popełnienie czynów karalnych przeciwko życiu lub zdrowiu. Art. 37. 1. Pałka służbowa z zastrzeżeniem ust. 2 może być stosowana w razie: 1) odpierania zamachu na życie, zdrowie osoby lub mienie; 2) pokonywania czynnego oporu; 3) ujęcia lub zatrzymania osoby. 2. Nie wolno stosować pałki służbowej wobec osób stawiających bierny opór, chyba że zastosowanie siły fizycznej okazało się bezskuteczne. 3. Zabrania się: 1) zadawania uderzeń i pchnięć pałką służbową w głowę, szyję, brzuch i nieumięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, a także stosowania na te części ciała blokady i zakładania dźwigni; 2) zadawania uderzeń rękojeścią pałki służbowej; 3) stosowania pałki służbowej wobec osób, w stosunku do których użyto kajdanek, albo wobec osób obezwładnionych wskutek użycia przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej. 4.Wolno zadawać uderzenia i pchnięcia pałką służbową we wszystkie części ciała w celu odparcia zamachu stwarzającego bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia własnego lub innej osoby. Art. 38. 1. Pies służbowy jako środek przymusu bezpośredniego, może być wykorzystany w przypadkach: 1) odpierania zamachu na życie lub zdrowie osoby; 2) pokonywania czynnego oporu; 3) pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa; 4) odpierania niebezpiecznego zamachu na mienie; 5) udaremnienia ucieczki osoby ujętej bądź zatrzymanej. 2. Pies służbowy powinien mieć założony kaganiec. Nie dotyczy to psa służbowego specjalnie wytresowanego do działania bez kagańca.

Art. 39. 1. Przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej można stosować w celu: 1) obezwładnienia osoby nie podporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub niebezpiecznego narzędzia; 2) w pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa; 3) odparcia zamachu na życie, zdrowie osoby lub pokonania czynnego oporu; 4) zatrzymania osoby albo udaremnienia ucieczki osoby ujętej bądź zatrzymanej z powodu podejrzenia o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia; 5) przeciwdziałania niszczeniu mienia; 6) obezwładnienia agresywnych lub niebezpiecznych zwierząt. 2. Przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej używa się zgodnie z instrukcją obsługi opracowaną przez producenta, na umięśnione części ciała. Art. 40. 1. Indywidualne chemiczne środki obezwładniające można stosować w przypadkach: 1) odpierania zamachu na życie, zdrowie osoby lub mienie; 2) pokonywania czynnego i biernego oporu; 3) pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia; 4) udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, konwojowanej lub doprowadzanej; 5) przeciwdziałania niszczeniu lub kradzieży mienia. 2. Indywidualne chemiczne środki obezwładniające używa się zgodnie z instrukcją obsługi opracowanej przez producenta, przy czym wylot dyszy indywidualnego chemicznego środka obezwładniającego powinien być skierowany poniżej twarzy osoby, w stosunku do której jest używany, oraz powinien znajdować się przynajmniej około 50 cm od tej osoby. Nie używa się tych środków w pomieszczeniach zamkniętych. Art. 41. 1. Pociski niepenetracyjne miotane z broni palnej mogą być wyłącznie pociskami gumowymi miotanymi z broni palnej gładkolufowej. 2. Pociski niepenetracyjne miotane z broni palnej można stosować w przypadkach: 1) odpierania zamachu na życie lub zdrowie osoby; 2) odpierania gwałtownego zamachu na mienie; 3) odpierania bezpośredniego bezprawnego zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo w pościgu za sprawcą takiego zamachu. 4) zbiorowego zakłócenia porządku publicznego. 3. Pociski niepenetracyjne mogą być stosowane w budynkach, w przypadkach określonych w ust. 2 pkt 1 3. 4. Stosując pociski niepenetracyjne miotane z broni palnej należy celować w ciało, z wyjątkiem głowy osoby, wobec której są stosowane. Przy stosowaniu pocisków niepenetracyjnych miotanych z broni palnej należy zachować ostrożność, uwzględniając ich właściwości mogące stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego.

Art. 42. Zasady stosowania środków przymusu bezpośredniego: 1) funkcjonariusze mogą stosować jedynie środki przymusu bezpośredniego odpowiadające potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom; 2) środki przymusu bezpośredniego mogą być stosowane po uprzednim wezwaniu osoby do zachowania się zgodnego z prawem oraz uprzedzeniu o użyciu środków przymusu bezpośredniego, a w przypadku pocisków niepenetracyjnych dodatkowo po uprzednim oddaniu strzału ostrzegawczego; 3) funkcjonariusz, może odstąpić od wzywania osoby do zachowania się zgodnego z prawem oraz od uprzedzenia o użyciu środków przymusu bezpośredniego lub oddania strzału ostrzegawczego pociskami niepenetracyjnymi, jeżeli zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także mienia; 4) funkcjonariusz, powinien stosować środki przymusu bezpośredniego w taki sposób, aby osiągnięcie podporządkowania się wydanym na podstawie prawa poleceniom powodowało możliwie najmniejszą dolegliwość dla osoby, wobec której zastosowano środki przymusu bezpośredniego; 5) odstępuje się od dalszego stosowania środków przymusu bezpośredniego, gdy osoba, wobec której użyto tych środków, podporządkowała się wydanym poleceniom; 6) wobec kobiet o widocznej ciąży, osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat, osób w podeszłym wieku oraz o widocznej niepełnosprawności można stosować tylko siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających; 7) wobec osób, o których mowa w pkt 6, w sytuacji zagrożenia życia, zdrowia lub mienia można stosować inne środki przymusu bezpośredniego w sposób określony w ustawie, jeżeli zastosowanie chwytów obezwładniających okazało się nieskuteczne dla osiągnięcia podporządkowania się poleceniom wydanym na podstawie prawa; 8) można stosować jednocześnie różne środki przymusu bezpośredniego, jeżeli jest to konieczne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom. Art. 43. 1. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego wymienione w art. 34 okazały się niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, funkcjonariusz ma prawo użycia broni palnej wyłącznie: 1) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność funkcjonariusza lub innej osoby oraz w celu przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu; 2) przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu, zdrowiu lub wolności funkcjonariusza lub innej osoby; 3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną funkcjonariuszowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej; 4) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na obiekty i urządzenia znajdujące się na obszarze kolejowym, których uszkodzenie lub unieruchomienie mogłoby spowodować bezpośrednie niebezpieczeństwo dla życia podróżnych lub katastrofę kolejową;