SĄD NAJWYŻSZY Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych, i Spraw Publicznych; za pośrednictwem Sądu Apelacyjnego III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w. Sygn. akt: Powódka:.. Pozwana:... ODPOWIEDŹ POWÓDKI NA SKARGĘ KASACYJNĄ od prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w. z dnia... w sprawie... Na podstawie przepisu art. 398 7 1 kpc, w imieniu powódki, której pełnomocnictwo załączam, w odpowiedzi na skargę kasacyjną od prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w.. z dnia... wydanego w sprawie., wnoszę: 1. o wydanie postanowienia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania z uwagi na brak spełnienia ustawowych przesłanek określonych przepisem art. 398 9 1 pkt 4 kpc; z ostrożności procesowej wnoszę o: 2. oddalenie skargi kasacyjnej; 3. o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych.
UZASADNIENIE W ocenie powódki wniesiona przez pozwaną skarga kasacyjna nie uzasadnia jej przyjęcia do rozpoznania, jak również nie zasługuje na uwzględnienie. I. Nie sposób podzielić zapatrywania skarżącej odnośnie oczywistej zasadności wniesionej przez nią skargi kasacyjnej. Trafnie wskazuje T. Ereciński, za postanowieniem Sądu Najwyższego Izby Cywilnej z dnia 10 stycznia 2003r. (sygn. akt V CZ 187/2002), że ratio legis instytucji przedsądu wymaga, aby dla wykazania przymiotu oczywistej zasadności skargi (art. 398 9 1 pkt 4 kpc) oprócz wykazania naruszeń prawa materialnego lub procesowego, stanowiących podstawy skargi kasacyjnej (art. 398 3 1 pkt 1 i 2 kpc), skarżący wskazał kwalifikowany ich charakter, pozwalający powoływaną przez skarżącego oczywistość stwierdzić Sądowi Najwyższemu orzekającemu w szczególnej procedurze (art. 398 9 2 kpc i art.398 10 kpc in fine). Zatem oczywistym w rozumieniu cytowanego przepisu jest to, co jest widoczne prima facie, bez potrzeby głębszej analizy, czy przeprowadzenia dłuższych badań lub dociekań, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej. (vide: T. Ereciński [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga, Postępowanie zabezpieczające. pod red. Jędrzejewska M. Ereciński T. Gudowski J. uwagi do art. 398 9 1 kpc. oraz Postanowienie SN Izby Cywilnej z dnia 10 stycznia 2003r. sygn. akt V CZ 187/2002, publ- Lex Polonica nr 361766) Analiza podstaw przedmiotowej skargi kasacyjnej, jak i wniosku o jej przyjęcie do rozpoznania prowadzi do wniosku, że skarżąca, wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, powieliła jedynie zarzuty stawiane wyrokowi Sądu II instancji, na których oparła wniesioną skargę kasacyjną. Tymczasem jak wskazywał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 czerwca 2008r. uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania nawiązuje do instytucji przesądu i jest jej dopełnieniem. Uzasadnienie tego wniosku nie może jednak ograniczać się jedynie do powtórzenia treści przesłanek wskazanych w art.398 9 1 kpc, niezbędne jest przedstawienie odpowiedniego
wywodu jurydycznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego w sprawie III CSK 104/08). Prima facie zarzuty kasacyjne i ich uzasadnienie, wbrew twierdzeniom skarżącej, nie posiadają waloru oczywistości w rozumieniu przepisu art. 398 9 1 pkt 4 kpc. W zakresie naruszenia prawa materialnego należy bowiem wskazać, że już z brzmienia treści przepisu art. 3 kpc wynika, iż dyrektywa intertemporalna, realizująca zasadę lex retro non agit, nie jest bezwzględnie obowiązującą w polskim prawie. Zatem dla oceny zasadności tego zarzutu niezbędna jest analiza chociażby przepisów wprowadzających ustawę Kodeks Cywilny, czego skarżąca w żadnym zakresie nie dokonała we wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania. Z kolei w zakresie naruszenia prawa procesowego należy wskazać na regułę (nota bene - cytowaną przez skarżącą w treści uzasadnienia skargi kasacyjnej) da mihi factum, dabo tibi ius. Powołane okoliczności w ocenie powódki nie dają podstaw do przyjęcia oczywistej zasadności skargi kasacyjnej w kwalifikowanym jej charakterze, co uzasadnia wydanie postanowienia o odmowie jej przyjęcia do rozpoznania. II. Odnosząc się z kolei do zarzutów stanowiących podstawy skargi kasacyjnej należy stwierdzić, że zapatrywania skarżącej w szczególności dotyczące rażącego naruszenia prawa materialnego, poczynione zostały pochopnie, bez wnikliwej oceny rodzaju roszczenia oraz ratio legis zmiany, wprowadzonej powołaną w skardze kasacyjnej ustawą z dnia 30 maja 2008r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa nowelizująca k.c.). W ocenie powódki Sąd Apelacyjny dokonał trafnej subsumcji przedstawionego stanu faktycznego, stosując in concreto zasadę bezpośredniego działania nowej ustawy, a co znajduje potwierdzenie w celu, w jakim przepis paragrafu 4 art. 446 kc został wprowadzony. Co prawda Sąd Apelacyjny nie wyraził tego expresis verbis w treści uzasadnienia, to jednak taki pogląd Sądu Apelacyjnego nie może budzić wątpliwości na tle rozważań tegoż Sądu
skupionych na szkodzie niematerialnej w postaci krzywd i cierpień powódki, jakich ona doznała. Jak wynika z treści uzasadnienia do ustawy nowelizującej k.c. (treść uzasadnienia dostępna na stronie internetowej http://www.senat.gov.pl/k7/dok/sejm/011/81.pdf) przyczyną (celem) wprowadzenia do treści art. 446 k.c. kolejnego paragrafu ( 4), było przywrócenie instytucji znanej już Kodeksowi zobowiązań (art. 166 kz), dającej sądowi podstawę do zasądzenia odpowiedniego zadośćuczynienia pieniężnego z powodu krzywdy polegającej wyłącznie na cierpieniach psychicznych, wywołanych utratą osoby bliskiej. W praktyce taki zakres zastosowania instytucji z art. 166 K.z. uległ zmianie po 1950 r., głównie pod wpływem judykatury SN. W uchwale 7 sędziów SN z 1-15.12.1951 r. (C 15/51, PiP 1952 z. 2, s. 817) zadośćuczynienie za krzywdę moralną na rzecz członków rodziny zmarłego zostało uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, budziło bowiem zastrzeżenia kompensowanie bólu drogą korzyści pieniężnych. Konsekwencją poglądów wyrażonych w judykaturze (szerzej uzasadnienie ustawy nowelizującej k.c.) była zmiana regulacji kodeksu zobowiązań w sposób ustalony w treści przepisu art. 446 3 k.c., przewidującego ponad odpowiedzialność stricte odszkodowawczą (rekompensującą uszczerbek w majątku art. 446 1 i 2 k.c.), również odpowiedzialność fakultatywną w przypadku znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych. Niezmiernie istotnym jednak jest, że pod rządami tak skonstruowanej odpowiedzialności, już od roku 2002 nastąpiła zmiana poglądu zarówno poglądów nauki prawa, jak i praktyki, która znalazła odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. I tak w wyroku z dnia 30 czerwca 2004 r. IV CK 445/03, Sąd Najwyższy stwierdza m.in., że cyt. Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, o którym mowa w art. 446 3 K.c., obejmuje niekorzystne zmiany bezpośrednio w sytuacji materialnej najbliższych członków rodziny zmarłego (niewyczerpujące hipotezy art. 446 2 K.c.), jak też zmiany w sferze dóbr niematerialnych, które rzutują na ich sytuację materialną. Sam ból, poczucie osamotnienia, krzywdy i zawiedzionych nadziei po śmierci dziecka nie stanowią podstawy do żądania odszkodowania. Jeśli jednak te negatywne emocje wywołały chorobę, osłabienie aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężania trudności dnia codziennego, to bez szczegółowego
dociekania konkretnych zdarzeń lub stopnia ich prawdopodobieństwa, można na zasadzie domniemania faktycznego (art. 231 K.p.c.) przyjąć, że pogorszyły one dotychczasową sytuację życiową osoby z najbliższego kręgu rodziny zmarłego. Podobnie w wyroku z dnia 15 października 2002 r. (II CKN 985/00 LEX nr 77043) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że śmierć małoletniego dziecka może w rozumieniu art. 446 3 K.c. stanowić przyczynę znacznego pogorszenia sytuacji życiowej jego rodziców, nie tylko wtedy, gdy wywołała aktualny uszczerbek materialny, ale także wówczas, jeżeli ich cierpienia psychiczne osłabiły aktywność życiową, powodując utratę możliwości polepszenia warunków życia w przyszłości lub konieczność niekorzystnego ograniczenia planów życiowych. Zatem instytucja zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej od szeregu lat nie jest już kontrowersyjna. Ustawodawca, przyjmując za Sądem Najwyższym słuszność poglądu o dopuszczalności zadośćuczynienia w wypadkach określonych w art. 446 k.c., ustawą nowelizującą k.c. uporządkował jedynie tą kwestię i nadał jej wymiar ustawowej normy prawnej. W świetle tych rozważań, wbrew uproszczonej ocenie skarżącej, za słuszne należy uznać stosowanie zasady bezpośredniego działania przepisu art. 446 4 k.c. do zdarzeń zaistniałych przed 3 sierpnia 2008r., albowiem dodany przepis nie zmienia zasadniczo normy prawnej zawartej w powołanym artykule, a jest jedynie wyrazem aprobaty dla funkcjonującego już wcześniej (przed wspomnianą nowelizacją) stanowiska nauki prawa jak i praktyki sądowej. W myśl zasady bezpośredniego działania nowego prawa przepisy nowego prawa znajdują bezpośrednio zastosowanie w obrocie prawnym, co prowadzić może niejednokrotnie do niekorzystnych rezultatów dla jego uczestników. Zasada ta stanowi więc odstępstwo od ogólnej zasady lex retro non agit i stanowi przykład retroakcji wynikającej z brzmienia wyraźnego przepisu. Przyjęcie tej zasady jest jednak nieuniknione z uwagi na zapewnienie stabilnego funkcjonowania systemów prawa, a w szczególności na wymóg jego jasności oraz społeczne oczekiwania związane z wprowadzeniem nowego lepszego prawa. Zasada priorytetu ustawy nowej wynika z przepisu art. LXIV p.w.k.c., który stanowi normatywny
wyraz ogólnej reguły, nakazującej stosowanie ustawy nowej w razie pojawienia się wątpliwości, czy ma być stosowane prawo dotychczasowe, czy prawo nowe. W tym miejscu należy podnieść, że chybiony jest również zarzut skargi kasacyjnej, dotyczący naruszenia prawa procesowego. Stosując bowiem zasadę (nota bene: cytowaną przez skarżącą w treści uzasadnienia skargi kasacyjnej) da mihi factum, dabo tibi ius Sąd Apelacyjny uznał roszczenie powódki, wywodzące się z ustalonego stanu faktycznego sprawy, za uzasadnione w świetle obowiązującego w dniu orzekania przepisu art. 446 4 kc. Zwrócić należy uwagę, że powódka formułując pozew nie mogła powołać innej, bardziej trafnej podstawy prawnej swojego żądania. Jednakże nie może budzić wątpliwości, że jego zasadność miała oparcie we wcześniej omówionym poglądem nauki prawa i praktyki sądów, i co istotne, poczynionych właśnie na tle powołanego w treści pozwu przepisu art. 446 3 k.c. Tym samym twierdzenia skarżącej, o wyjściu ponad granice żądania należy uznać za chybione. Reasumując, w ocenie powódki skarżąca nie wykazała, aby w niniejszej sprawie zachodziła okoliczność pozwalająca Sądowi Najwyższemu przyjęcie do rozpoznania wniesionej skargi kasacyjnej, natomiast przedstawione podstawy skargi kasacyjnej, jako niezasadne, nie zasługują na uwzględnienie. W związku z tym wnoszę jak w petitum odpowiedzi na skargę kasacyjną. adw..