Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra Sportu Powszechnego Zakład Sportów Wodnych śeglarstwo Osoby prowadzące przedmiot: 1. dr Zbigniew Czubek, zczubek@awf.gda.pl 2. dr Krzysztof Zawalski, e-mail 3. mgr Arkadiusz Sadowski, e-mail 4. mgr Edward Heczko, e-mail 5. mgr Tomasz Dudziak, e-mail
wykład 3 Historia Ŝeglarstwa na świecie i w Polsce Początki i rozwój jachtingu, najwaŝniejsze imprezy sportowe, osiągnięcia polskich Ŝeglarzy. Organizacje Ŝeglarskie PZś, ISAF.
AWFiS Gdańsk
Rys historyczny Początki jachtingu, Pierwsze Ŝeglarskie imprezy sportowe, śeglarstwo w nowoŝytnych igrzyskach, Rozwój Ŝeglarstwa w Polsce.
Rys historyczny początki jachtingu Jacht - to statek słuŝący przyjemności i/lub reprezentacji. (prawdopodobnie od jaght" lub jaght ship ) Dobrze udokumentowane jest istnienie takich, nawet duŝych jednostek zarówno w cywilizacjach staroŝytnych jak i egzotycznych nowoŝytnych. Miały one napęd wiosłowy lub wiosłowo-ŝaglowy. Jachting dzisiejszy wywodzi się w prostej linii z Zachodniej Europy, ściślej z dawnych Niderlandów, gdzie zamoŝne społeczeństwo, przy wielkiej obfitości dobrze zagospodarowanych dróg wodnych wykorzystywało ładnie utrzymane i wygodne, a nawet luksusowe łodzie do komunikacji noszącej wszelkie cechy dzisiejszej turystyki i rekreacji. Oprócz Ŝagli i wioseł, powszechny był tu, najczęściej konny, hol brzegiem kanału lub rzeki po specjalnej drodze. Z Niderlandów w XVII wieku ten sposób spędzania czasu dotarł do Anglii i innych krajów Europy, w tym do Rosji w XVIII w.. i dalej za Atlantyk przecieŝ Nowy Jork nazywał się początkowo Nowy Amsterdam.
Rys historyczny - pierwsze imprezy sportowe Sportowe przedsięwzięcia w postaci wyścigów jachtów dwu lub więcej właścicieli, zwykle o zakład, nagrodę pienięŝną zostały równieŝ zanotowane w tych czasach. Stopniowo właściciele, głównie w celu organizacji regat (nazwa włoska dot. początkowo wyścigów łodzi wiosłowych) zaczęli się zrzeszać w bardzo od początku elitarne organizacje, pierwowzór klubów. Wszechstronny rozwój przyjemnościowej Ŝeglugi nastąpił w XIX w po obu stronach Atlantyku, wtedy teŝ pokazały się pierwsze jachty napędzane silnikiem parowym. Znaczącą dla sportu Ŝeglarskiego datą jest rok 1851, w którym amerykański jacht, dwumasztowy szkuner America, przybył do Europy i w wyścigu dookoła wyspy Wight pokonał inne jachty angielskie. Zdobył trofeum - srebrny dzbanek, nazwany później Pucharem Ameryki (America's Cup, A.C.), o które rywalizacja trwa do dziś w postaci Regat o Puchar Ameryki.
Puchar Ameryki Jedyną nagrodą w regatach jest przechodni puchar (waŝący około 3 kg srebrny dzbanek) ufundowany przez Royal Yacht Squadron w 1851 roku, który kosztował wówczas 100 gwinei. Pierwsze regaty, w których próbowano odebrać ten puchar miały miejsce w 1870 roku. Sam puchar nazywany bywa niekiedy Świętym Graalem lub Ŝartobliwie Starym Dzbankiem (ang. Auld Mug).
Puchar Ameryki Regaty te są dziś rozgrywane jako pojedynki (regaty meczowe) pomiędzy pretendentem i obrońcą do 5 wygranych wyścigów. Osobnym przedsięwzięciem są eliminacje wyłaniające pretendenta spośród licznych chętnych Louis Vuitton Cup. O początku tych regat wykorzystywano przodującą technikę i technologie oraz angaŝowano ogromne pieniądze, toteŝ wśród zainteresowanych znajdujemy nazwiska najbogatszych ludzi ostatnich 150 lat. Po długotrwałej hegemonii Amerykanów (132 lata) przyszły sukcesy innych nacji (1983 Australia, 1995 i 2000 Nowa Zelandia, 2003 i 2007 Szwajcaria). Ostatnia edycja (2007) odbyła się po raz pierwszy w Europie.
Puchar Ameryki Rys.1 Porównanie wielkości historycznych uczestników regat A.C.- największy jacht jednomasztowy Reliance, jacht klasy J, jacht klasy R - 12
Puchar Ameryki Alinghi" (SUI-100) i "New Zealand" (NZL-92) podczas regat o Puchar Ameryki w 2007 tuŝ przed startem do pierwszego biegu. Uwagę zwraca odmienny niŝ w poprzednich edycjach kształt grota.
Igrzyska olimpijskie Od samego początku trwania igrzysk nowoŝytnych (1896) uczestniczyły w nich jachty Ŝaglowe. ChociaŜ ówczesne zasady tego sportu nijak się miały do ducha olimpizmu, zadecydowała siła przebicia jachtsmenów, głównie arystokracji i milionerów (na ówczesne pieniądze). Organizacja regat międzynarodowych wymagała międzynarodowych porozumień i reguł. Od roku 1907 zarządzał nimi International Yacht Racing Union (IYRU), przemianowana w 1996 roku na International Sailing Federation (ISAF).
Igrzyska olimpijskie Stałą tendencją w regatach olimpijskich jest udział coraz mniejszych jachtów. Igrzyska Ŝeglarskie są zwykle rozgrywane w innym niŝ letnie miejscu. Za olimpijskich Ŝeglarzy wszechczasów uznać wypada następcę tronu, a potem króla Norwegii Olafa - Im. w klasie R-6-1928 Amsterdam i Im. w klasie Dragon kolejno w 1948 w Londynie i w 1952 w Helsinkach. Potem długo był honorowym przewodniczącym IYRU.
Igrzyska olimpijskie Wielokrotni medaliści olimpijscy w zeglarstwie: Ben Ainslie Anglik, 4 złote, 1 srebrny, Paul Elvstrom - Duńczyk, zdobył 4 złote medale Walentin Mankin Ŝeglarz radziecki, 3 złote i 1 srebrny Jochen Schumann - Niemiec, 3 złote i 1 srebrny. Torben Grael - Brazylijczyk, 2 złote, 1 srebrny i 2 brązowe Klasyfikacja medalowa krajów do 2012 roku: 1. Wielka Brytania 55 (26), 2. USA 59 (19), 3. Norwegia 31 (17), 25. Polska 4 (1)
Klasy olimpijskie w Londynie 2012 Jedenaście konkurencji Ŝeglarskich (4 kobiece, 6 męskich); w Pekinie były y to: kobiety - RS:X - Laser Radial - 470 - Elliott 6 m męŝczyźni - RS:X - Laser - Finn - 470-49er - Star
Klasy olimpijskie - dwuosobowe
Klasy olimpijskie jedno- i czteroosobowe obowe
Inne imprezy międzynarodowe Whitbread" - w 1973 r. odbywają się pierwsze regaty dookoła świata z Portsmouth przez Kapsztad, Sydney, Rio de Janerio do Portsmouth. W pierwszej edycji uczestniczy w nich siedemnaście jachtów, w tym dwa z Polski - "Copernicus" (80 m, kpt. Z. Perlicki,11 miejsce) i "Otago" (140m2, kpt. Z. Pieńkawa, 13 miejsce). Od 2001 zmieniły sponsora i nazwę - Volvo Ocean Race. Admiral's Cup - regaty przeprowadzane są od 1957 roku co dwa lata. W 1997 Karol Jabłoński na jachcie MC Caffe zwycięŝa z druŝyną USA. W 2005 regaty Ŝeglarskie Admiral's Cup odwołane z powodu zgłoszenia tylko 2 zespołów. To juŝ kolejne odwołanie imprezy, poprzednie miało miejsce w 2001 r., równieŝ z powodu niskiej frekwencji.
Rozwój Ŝeglarstwa w Polsce Początki Ŝeglarstwa, przed uzyskaniem niepodległości państwa polskiego tworzyli polscy harcerze na Dalekim Wschodzie W latach 1917-1919 powstają i działają druŝyny harcerskie we Władywostoku i Charhinie Harcerze zgrupowani w Hufcu Syberyjskim pod kierunkiem Józefa Jakóbkiewicza uprawiają Ŝeglarstwo morskie. Po powrocie do kraju członkowie tego hufca organizują w latach 1924-1928, na Helu, pierwsze szkoleniowe obozy Ŝeglarskie. W czerwcu 1919 r. na mocy Traktatu Wersalskiego, Polska uzyskuje dostęp do morza, pas wybrzeŝa morskiego o długości 147 km. W 1919 r. powstaje w Charzykowach Stowarzyszenie Przyjaciół śeglarstwa stworzone przez Ottona Weilanda. Daje ono początek sportowi Ŝeglarskiemu w Polsce. W 1922 r. Stowarzyszenie przekształciło się w Klub śeglarski - Chojnice (pierwszy klub Ŝeglarski).
Rozwój Ŝeglarstwa w Polsce W 1924 r. dzięki inicjatywie Aleksandrowicza i Zaruskiego powstaje Yacht Klub Polski (YKP), którego pierwszym komandorem zostaje M. Zaruski. Głównym celem YKP jest szkolenie Ŝeglarzy i przygotowanie kadr dla gospodarki morskiej. Rok później następuje zakup pierwszych jachtów klubowych dla celów szkoleniowych: "Witeź" (75 m2) oraz "Gryf (75 m2), Natomiast pierwszym jachtem Ŝaglowym pływającym pod polską banderą, a dokładnie banderą YKP, był dwumasztowy jacht "Carmen" (130 m2). W tym samym czasie rozpoczynają swoją działalność: Wojskowy Yacht Klub w Warszawie (przekształcony w Oficerski Yacht Klub), Sekcja śeglarska AZS - Warszawa (przemianowana na Yacht Klub AZS), harcerskie druŝyny wodne, Ośrodek Wychowania Morskiego Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Jastarni, Liga Morska i Rzeczna (przekształcona w 1930 r. w Ligę Morską i Kolonialną) i wiele innych klubów Ŝeglarskich.
Rozwój Ŝeglarstwa w Polsce W maju 1924 r. powstaje Polski Związek śeglarski (PZś) będący do dziś naczelną władząŝeglarską, a jego pierwszym prezesem zostaje Józef Klejnot -Turski. Jednocześnie PZZ staje się członkiem Międzynarodowego Związku śeglarstwa Regatowego (IYRU). RównieŜ w tym samym roku polscy Ŝeglarze po raz pierwszy uczestniczą w Igrzyskach Olimpijskich w ParyŜu. Reprezentował nas Edward Bryzemejster, zajmując 12 miejsce.
Inne imprezy międzynarodowe Dziękuj kuję za uwagę :-)