Safari w RPA i nurkowanie w Mozambiku Termin 23 listopada-7 grudnia 2012

12 Safari w RPA i nurkowanie w Mozambiku Termin 23 listopada-7 grudnia 2012 Republika Południowej Afryki to jeden z najbardziej przyjaznych turystom krajów kontynentu. Jest położony na wyżynach, dlatego tamtejszy klimat nie jest tak gorący i trudny do zniesienia dla Europejczyków, jak w państwach położonych bardziej na północ. RPA to także jeden z najbogatszych krajów kontynentu, dochód na głowę mieszkańca jest kilkakrotnie wyższy niż u jego sąsiadów. Dobrze rozwinięta jest infrastruktura transportowa i turystyczna. Chociaż pod tym względem najbardziej spośród wszystkich krajów afrykańskich przypomina Europę, to jednocześnie pełen jest atrakcji typowych dla Czarnego Lądu. Niezwykłe krajobrazy gór i równinnych wyżyn, ogromne, pełne żyjących na wolności dzikich zwierząt parki narodowe. Najstarszy jest Park Krugera, którego początki sięgają 1898 r. Jest przy tym jednym z największych rezerwatów dzikiej przyrody w Afryce. Obecnie tworzy jeden system wraz z narodowymi parkami Limpopo w Mozambiku i Gonarezhou w Zimbabwe. Poza stadami antylop, zebr i żyraf, można tu spotkać przedstawicieli wielkiej piątki (słoń, lew, lampart, bawół, nosorożec). Mozambik to z kolei jeden z najuboższych krajów Afryki. Wkrótce może się to jednak zmienić, bo u jego północnych wybrzeży odkryto ogromne złoża gazu ziemnego. Dlatego warto tam pojechać zanim zacznie się ich eksploatacja i do kraju ściągną nafciarze i finansiści. Na razie największym bogactwem Mozambiku są jego przepiękne plaże, ciągnące się na przestrzeni 2,5 tys. km, wzdłuż wybrzeża Oceanu Indyjskiego. Najlepsze w Mozambiku jest to, że nie ma tu masowej turystyki. Poza mieszkańcami sąsiedniego RPA, trafiają tu na krótko prawie wyłącznie różne obieżyświaty w trakcie większych podróży po Afryce. Nie ma więc wciskania na siłę pamiątek, nachalnego namawiania na wycieczki i innych męczących zachowań tubylców, typowych w krajach będących popularnymi kierunkami wyjazdów. Mozambik to też raj dla nurków. W odróżnieniu od wielu innych miejsc na świecie, gdzie można zobaczyć manty i rekiny wielorybie, u południowych wybrzeży kraju występują one przez cały rok. W programie przewidujemy jeden dzień pobytu w Maputo, słynącej z intensywnego nocnego życia stolicy Mozambiku. W trakcie wyjazdu przez cały czas będzie się Wami opiekował przedstawiciel Adventure Explorers. Nasza firma jako pierwsza na polskim rynku zaczęła organizować grupowe wyjazdy do Mozambiku, jesteśmy więc ekspertami jeśli chodzi o podróżowanie do tego kraju. PROGRAM Dzień 1 Wylot z Warszawy (możliwe inne opcje) do Johannesburga przez jeden z europejskich portów lotniczych. Przylot do Johannesburga, transfer do hotelu. Johannesburg (w RPA chętnie używa się skrótu Joburg) to największe miasto kraju ma ok. 3,5 mln mieszkańców i jest ważnym ośrodkiem przemysłowym i węzłem komunikacyjnym. Leży niedaleko stolicy RPA Pretorii, jest stąd blisko do Sun City, luksusowego kompleksu wypoczynkowego, pełnego hoteli i kasyn oraz do Parku Krugera, który jest jedną z największych atrakcji turystycznych kraju. Zakwaterowanie: Randburg 3* Dzień 2 Śniadanie, wyjazd do Lion Park pierwsze spotkanie z afrykańskim królem zwierząt w parku oprócz zwykłych przedstawicieli tego kociego gatunku zobaczyć można

unikalne białe lwy, których narodziny odbiły się głośnym echem we wszystkich parkach świata. Dodatkową atrakcją parku jest bliskie spotkanie z maluchami w przedszkolu lwiątek kociaki wspaniale zapraszają i pozują do zdjęć Przejazd do hotelu, zakwaterowanie, wieczorem wyjazd na opcjonalną kolację do jednej z najsłynniejszych restauracji Johannesburga, a w niej na środku sali na ogromnym palenisku na 52 dzidach Maasajskich piecze się afrykańska dziczyzna. Między innymi do wyboru mięso antylop (gnu, kudu, impali, itp.), mięso strusia, krokodyla, w zależności od sezonu mięso żyrafy, zebry, a dla tych, którzy boją się nowości, cała gama mięs ze zwierząt hodowlanych wieprzowina, baranina, wołowina, itp. Dewizą restauracji jest: Jesz tyle, ile chcesz i jak długo możesz, powrót do hotelu nocleg. Zakwaterowanie: Randburg 3* Dystans do przejechania: 150 km Dzień 3 Śniadanie, wyjazd do Sun City. Cały dzień przeznaczony na pobyt w tym mieście zbudowanym tylko i wyłącznie dla rozrywki gości. Zwiedzimy najsłynniejsze miejsca Sun City jak: RYCZĄCĄ ZATOKĘ a w niej zapraszająca do kąpieli dwu metrowa fala do złudzenia przypominająca burzliwe fale Oceanu, ZAGINIONE MIASTO bajkowy świat, który nigdy nie istniał, jego malownicze ruiny toną w bajecznych, tropikalnych ogrodach, które zważywszy na ilość gatunków sprowadzonych ze wszystkich stron świata zdają się również być bajką CROCODILE SANCTUARY największa farma krokodyli w RPA wzorowo utrzymana, z dogodnymi punktami obserwacyjnymi, pozwala do woli obserwować i fotografować władców stawich królestw. Właśnie tutaj, jak na wystawach, leżą wygrzewając swoje potwornej wielkości cielska najsłynniejsi z krokodylowych seniorów Afryki Południowej. Późnym popołudniem pożegnanie z Miastem Słońca, dojazd do hotelu, nocleg. Zakwaterowanie: Randburg 3* Dystans do przejechania: 420 km Dzień 4 Śniadanie. Przejazd do Pretorii stolicy kraju. Zupełnie odmienna wobec nowoczesnego Johannesburga. Pełna pomników oraz budynków pamiętające czasy świetności Republiki Burskiej Pretoria przypomina europejskie miasto z tą różnicą, że wszystko tonie w tropikalnej roślinności. W mieście przystanki przy: Voortrekker Monument to niezwykły pomnik upamiętniający niecodzienną historię wędrówki przez bezdroża ówczesnej Afryki pierwszych osadników burskich. Następny przystanek to niezwykle okazały budynek parlamentu oraz Church Square plac, od którego rozpoczęła swoje istnienie Pretoria. Przejazd do afrykańskiej wioski dźwiękami bębnów goście zostaną zaproszeni na pokaz tańców plemion zamieszkujących RPA. Bogaty, barwny i roztańczony pokaz jest wspaniałą pamiątką na taśmie filmowej, jak i na zdjęciach... Po zakończonym pokazie kolacja na Tereni wioski w przepięknej egzotycznej restauracji. Serwowane tam dania to tradycyjne potrawy z rożnych stron Afryki. Po kolacji powrót do hotelu. Zakwaterowanie: Randburg 3* Dystans do przejechania: 250 km Nie wliczone w cenę: lunch Dzień 5 22

32 Śniadanie, wykwaterowanie i wczesny wyjazd w stronę Parku Krugera przez prowincje Gauteng i Mpumalanga na trasie malownicze widoki tzw. Scenic Route, przełęcze, góry, doliny, a wśród nich unikalne cuda natury, które rozsławiły ten rejon na cały świat Portholes formacje skalne wyrzeźbione przez miliony lat płynącą rzekę oraz Blyde River Canyon trzeci pod względem wielkości kanion świata, jego widok zapiera dech najbardziej odpornym malkontentom. Pod wieczór zakwaterowanie w hotelu, opcjonalna kolacja w hotelu, relaks, nocleg. Zakwaterowanie: Haizyview / Graskop / Hoedsprut 3* Dystans do przejechania: 600 km Dzień 6 Wczesna pobudka, wyjazd do Kruger National Park (Park Krugera) godz. 05:00. Kruger Park jest najstarszym i największym parkiem narodowym Afryki, a już niedługo po usunięciu granic pomiędzy Mozambikiem oraz Zimbabwe stanie się jednym z największych parków świata. Obecna powierzchnia parku to 19 tys. km, czyli park zająłby połowę Szwajcarii. Teren parku w swoje absolutne posiadanie przejęły fauna i flora busz i rozległe sawanny, okraszane cieniem rozłożystych akacji. To dom m.in. Big Five, czyli najniebezpieczniejszych zwierząt Afryki słoni, lwów, nosorożców, lampartów i bawołów. Przystanek na śniadanie jednym z Campów przejazd rezerwatem, zakwaterowanie na ternie jednego z campów, odpoczynek. Wyjazd na popołudniowe safari otwartymi samochodami, w poszukiwaniu zwierząt będziemy zmierzać do dobrze znanych nam miejsc (pastwiska, wodopoje, legowiska), które w większości naszych wypraw sprawiały nam zawsze miłe niespodzianki. Zakwaterowanie: Kruger Park 3 * Dystans do przejechania: 250 km Dzień 7 Wczesne śniadanie i wyjazd do Mozambiku. Po drodze krótkie postoje w celu obejrzenia lokalnych atrakcji. Załatwienie formalności wizowych na granicy, przejazd do Maputo. Nocleg w hotelu Turismo. Maputo leży w zatoce nad Oceanem Indyjskim. Jego centrum bardziej przypomina stolicę polskiego województwa niż afrykańską metropolię. Wysokością wyróżnia się tu budynek Banku Millennium, a architekturą dworzec kolejowy zaprojektowany przez Gustawa Eiffla tego od słynnej wieży w Paryżu. Jest tu tez stary portugalski fort i pełna kolonialnych budynków ulica nocnych barów, gdzie toczy się legendarne życie nocne stolicy Mozambiku. Zakwaterowanie: hotel Turismo (dawny Ibis) Dystans do przejechania: 100 km Dzień 8 Przelot do Inhambane, transfer do Tofo, zakwaterowanie, nocleg. Tofo jest jednym z najbardziej znanych miejsc nurkowych w Mozambiku. Leży 20 km od Inhambane, stolicy prowincji o tej samej nazwie. Można się tu opalać na plaży, kąpać w ciepłym oceanie i snorklować w towarzystwie rekinów wielorybich zupełnie niegroźnych dla ludzi, bo żywiących się planktonem. Nurkowie mogą być pewni spotkania pod wodą ogromnych mant i wielu gatunków wielkich ryb oraz skorupiaków. Nie prowadzi się tu połowów na skalę przemysłową, a wielu rybaków rzadko nawet używa sieci, poprzestając na zwykłych wędkach.

42 Dni 9 13 Tofo wypoczynek, nurkowanie na rafach (10 nurkowań po 2 dziennie), możliwość skorzystania z konnej przejażdzki po plaży, jazda na quadach, wyprawa kajakowa, wycieczka do Inhambane. Tofo, chociaż znane na całym świecie, nadal jest niewielką mieściną. W szczycie sezonu, który przypada na czas ferii szkolnych w RPA, przebywa tu jednocześnie najwyżej kilkaset turystów. Jest tu kilka tzw. lodge y, czyli ośrodków z kilkoma czy kilkunastoma bungalowami, a czasami z basenem. Domki z zewnątrz nie wyglądają okazale, budowane w stylu afrykańskim, powstają głównie z drewna i trzciny, na betonowej podstawie. W środku są jednak bardzo obszerne i przeważnie luksusowo wyposażone. Tak wygląda też Casa Barry, gdzie będziemy mieszkać. Po całej osadzie rozrzuconych jest kilka restauracji i barów, gdzie przy miejscowym piwie (najpopularniejsze gatunki to Manica i 2M) można pogadać z przybyszami z całego świata. Największymi wydarzeniami są odbywające się na plaży Full Moon Party. Niestety zdarzają się tylko raz miesiącu...

52 Dzień 14 Transfer na lotnisko w Inhambane, przelot do Johannesburga. Wylot do Warszawy przez jeden z europejskich portów lotniczych. Dzień 15 Lądowanie w Warszawie. CENA WYNOSI: Osoba nurkująca: 3285 USD + przelot do Johannesburga (ok. 3500 zł) Osoba nienurkująca: 2430 USD+ przelot do Johannesburga (ok. 3500 zł) CENA OBEJMUJE: Całodobową opiekę przedstawiciela Adventure Explorers w trakcie wyprawy, Wszystkie transfery w RPA i Mozambiku, Transport na safari wg programu (klimatyzowane mini busy i autokary oraz samochody terenowe), Przelot Maputo Inhambane i Inhambane Johannesburg, Zakwaterowanie: o RPA: wg programu, 6 noclegów, o Mozambik: 1 nocleg w Maputo Hotel Turismo (dawny Ibis), pokój 2-osobowy, 6 noclegów w Tofo Casa Barry: 6-osobowa Cabana z widokiem na ocean. Bungalow posiada 3 sypialnie (w jednej łóżko podwójne, w pozostałych łóżka pojedyncze), 1 łazienkę, 2 toalety, elektryczność, ciepłą i zimna wodę, pościel, moskitiery, wiatraki, lodówkę, naczynia, kuchenkę. Do dyspozycji boy, który pomoże w pracach domowych. Wyżywienie: o RPA: wszystkie śniadania oraz posiłki wymienione w programie oraz egzotyczna kolacja w wiosce, o Mozambik: Hotel Turismo możliwość dokupienia na miejscu śniadanie w cenie ok. 4,50 Euro / os.; Tofo możliwość dokupienia na miejscu, W Mozambiku: pakiet 10 nurkowań (butle, balast), Dla zainteresowanych transfer hotel baza nurkowa hotel (spacer plażą zajmuje 15 min), Opiekę polsko/angielskojęzycznego przewodnika-pilota w trakcie safari,

62 Ubezpieczenie turystyczne na czas wyjazdu KL, NNW, bagaż. CENA NIE OBEJMUJE: Przelotu Warszawa Johannesburg Warszawa, Posiłków poza wymienionymi w programie i w cena zawiera, Napojów i alkoholi, Wizy do Mozambiku (27 USD), Podatku wyjazdowego z Mozambiku (20 USD), Wycieczek opcjonalnych: jazda konna, jazda na quadach, kajaki, wycieczka do Inhambane, Ubezpieczenia nurkowego, Zwyczajowych napiwków, Wydatków własnych, Wypożyczenia sprzętu nurkowego. INFORMACJE DODATKOWE: Realizacja i kolejność atrakcji turystycznych uzależniona jest od warunków pogodowych, Zakwaterowanie we wszystkich hotelach RPA odbywa się po godzinie 14:00, wykwaterowanie 10:00 11:00 (tylko w miarę wolnych miejsc można opóźnić check-out lub przyspieszyć check-in), Nie wymagane są żadne szczepienia, Rekomendowane są tabletki na malarię, Max 20 kg bagażu głównego na loty międzynarodowe i wewnętrzne, Przy przylocie do RPA wymagane dwie leżące koło siebie po otworzeniu puste kartki w paszporcie, Powyższa cena wycieczki uwarunkowana jest możliwościami rezerwacyjnymi, Umowa o realizację w/w świadczeń obowiązuje od momentu wpłaty zaliczki, Powyższa oferta jest propozycją i dopiero po zaakceptowaniu programu oraz ceny nastąpi proces rezerwacji. REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ AFRYKI Stolica: Pretoria Waluta: rand południowoafrykański (ZAR), 1 ZAR = 100 centów; Języki urzędowe: angielski, afrikaans oraz ndebele, xhosa, zulu, sepedi, sesotho, setswana, swati, tshivenda, xitsonga WIZA, PRZEPISY WJAZDOWE. Obywatele RP mający paszporty zwykłe mogą wjeżdżać bez wiz i przebywać na terytorium Republiki Południowej Afryki jednorazowo do 30 dni. Osoby udające się na pobyt dłuższy lub w celu podjęcia pracy muszą mieć wizę, którą można uzyskać w każdej placówce dyplomatyczno-konsularnej RPA za granicą. Na przejściach granicznych RPA wizy nie są wydawane. Przy wjeździe wymagany okres ważności paszportu powinien być dłuższy od okresu ważności wizy co najmniej o 6 miesięcy. Przekraczając granicę, należy okazać bilet powrotny. Nie ma obowiązku udokumentowania określonej kwoty pieniędzy na każdy dzień pobytu, ale przy ubieganiu się o wizę oraz przy wjeździe może być wymagane okazanie zaproszenia lub rezerwacji hotelowej. W paszporcie musi być co najmniej jedna strona przeznaczona na wizy, całkowicie wolna od wszelkich stempli, wiz itp. Brak wolnej strony w paszporcie powoduje odmowę wjazdu do RPA i bezwarunkowy powrót pasażera do miejsca, z którego rozpoczął podróż. Przy wjeździe władze imigracyjne zamieszczają w paszporcie podróżnego zezwolenie na pobyt w RPA (do 30 dni) w postaci naklejki. Samowolne przedłużenie pobytu ponad okres ważności wizy zagrożone jest wysokimi grzywnami. PRZEPISY CELNE. Cudzoziemiec przebywający w RPA czasowo może wymienić i wywieźć z tego kraju jedynie taką sumę dewiz, która nie przekracza kwoty zadeklarowanej przy wjeździe oraz wartości legalnie uzyskanych zarobków. Służby celne mają prawo nie dopuścić do wywiezienia nie udokumentowanych dewiz. Do RPA nie wolno wwozić żywności oraz więcej niż 1 l napojów spirytusowych. Całkowitym zakazem objęty jest wywóz kości słoniowej oraz skór i innych części zwierząt, o ile nie zostały nabyte u licencjonowanego sprzedawcy lub nie mają certyfikatu trofeum łowieckiego. Zakazane jest posiadanie surowych (nieoszlifowanych) diamentów. Przy wyjeździe z RPA turysta może ubiegać się o zwrot podatku VAT, pod warunkiem że kwota pojedynczego zakupu (rachunku) przekroczyła 250 ZAR. Posiadanie i przywożenie narkotyków jest karalne. UBEZPIECZENIE. Ubezpieczenie komunikacyjne jest obowiązkowe. Uznawane są znane międzynarodowe firmy ubezpieczeniowe.

72 SŁUŻBA ZDROWIA. Szczepienia nie są wymagane. Największe zagrożenie epidemiologiczne stwarzają AIDS i gruźlica, w tym odporne na leki odmiany MDR i XDR. Przypadki malarii zdarzają się na północnym wschodzie kraju (głównie na obszarze Parku Krugera, w prowincjach Limpopo, Mpumalanga i KwaZulu-Natal). W RPA występuje bilharcjoza, sporadycznie zdarzają się przypadki cholery. Dostęp do opieki medycznej jest dobry, chociaż w niektórych słabiej rozwiniętych regionach jej poziom nie jest najwyższy. Cena wizyty lekarskiej wynosi średnio 250 ZAR. Pobyt w szpitalu kosztuje dziennie 1000-2000 ZAR, ale nawet drobne zabiegi diagnostyczne lub chirurgiczne ze znieczuleniem są bardzo kosztowne. INFORMACJE DLA KIEROWCÓW. Zasadniczo wymagane jest międzynarodowe prawo jazdy, uznawane jest również polskie prawo jazdy pod warunkiem posiadania poświadczonego tłumaczenia dokumentu na język angielski lub afrikaans. Obowiązuje ruch lewostronny. Autostrady i drogi szybkiego ruchu utrzymane są w dobrym stanie, jednak liczba wypadków drogowych jest alarmująco wysoka, głównie ze względu na zły stan techniczny pojazdów oraz brawurę i słabe umiejętności kierowców. Należy zwracać uwagę na ograniczenia prędkości oraz specyficzne znaki drogowe wskazujących na zagrożenie rabunkowe (kamienie na drodze, atakowanie samochodów na skrzyżowaniach). Zaleca się blokowanie drzwi samochodów i zachowanie szczególnej ostrożności przy zjazdach z autostrad, skrzyżowaniach ze światłami, gdzie często dochodzi do napadów. PODRÓŻOWANIE PO KRAJU. Niewielkie ograniczenia występują w regionie intensywnej eksploatacji złóż diamentów (Namaqualand). BEZPIECZEŃSTWO. RPA należy do krajów o bardzo wysokim zagrożeniu brutalną przestępczością kryminalną. Odnotowuje się znaczną liczbę napadów rabunkowych z bronią, często kończących się zabójstwami, gwałtów i innych przestępstw. Nie zaleca się podróżowania wieczorem i w nocy, przebywania w regionach i dzielnicach miast (także na ulicach centralnych) bez upewnienia się co do bezpieczeństwa w konkretnym miejscu. Należy zachowywać ostrożność w miejscach publicznych na lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych, a także w taksówkach, których kierowcy bywają powiązani ze światem przestępczym. O ile to możliwe, wskazane jest podróżowanie w zorganizowanych grupach, z doświadczonym przewodnikiem. PRZYDATNE INFORMACJE: Powszechnie, jedynie z wyjątkami polegającymi na ograniczeniach technicznych, akceptowane są karty płatnicze wydane przez polskie banki. Ambasada RP w Pretorii 14 Amos Street, Colbyn 0083, Pretoria Tel. +27 12 4302631, +27 12 4302632 Tel. dyżurny +27 12 4302621, Fax. +27 12 4302608 e-mail (Ambasada): e20@mweb.co.za e-mail (Wydział Konsularny): konsulat@mweb.co.za strona internetowa: www.poland.co.za Konsul honorowy RP w Durbanie - Andrzej Kiepiela (jęz.: polski, angielski) 3 Chase Place, P.O.Box 1351, Westville 3630, Durban Tel. +27 31 2669792/3/4 Fax. +27 31 2669055 Tel.kom. +27 826532522 e-mail: kesh@wozani.za.net MOZAMBIK (Republika Mozambiku) Stolica: Maputo Waluta: new metical (MZN), 1 MZN = 100 centavo; Język urzędowy: portugalski Inne języki: angielski, języki grupy etnicznej Bantu

82 WIZA, PRZEPISY WJAZDOWE. Obywateli polskich obowiązują wizy. Można je uzyskać m.in. w urzędzie konsularnym Mozambiku w Berlinie (tel. 0030 39876500) i w Rzymie (tel. 0039 0637514852) oraz na przejściach granicznych Mozambiku. Samowolne przedłużenie pobytu ponad okres ważności wizy zagrożone jest grzywną w wysokości ok. 100 USD za każdy dzień. Ważność paszportu powinna przekraczać o 6 miesięcy termin wygaśnięcia wizy. PRZEPISY CELNE. Przywóz walut obcych ograniczony jest do 5000 USD. Przywóz i wywóz waluty miejscowej jest zabroniony. Czeki podróżne są akceptowane i wymieniane (w celu uniknięcia dodatkowych opłat zalecamy czeki w USD i EUR). Rand południowoafrykański, dolar amerykański i euro są akceptowane jako środek płatniczy. Hotele, banki i sklepy przyjmują karty kredytowe i płatnicze. Posiadanie i przywożenie narkotyków jest karalne. UBEZPIECZENIE. W Mozambiku nie ma przedstawiciela polskiego towarzystwa ubezpieczeniowego. Wskazane jest wykupienie ubezpieczeń osobowych (z opcją ewentualnej ewakuacji do RPA) w firmach o światowej renomie. SZCZEPIENIA, SŁUŻBA ZDROWIA. Największe zagrożenie zdrowotne stanowią AIDS i malaria, pojawiają się przypadki zachorowań na cholerę. Opieka medyczna (płatna) na podstawowym poziomie jest dostępna dla wszystkich w szpitalach państwowych, natomiast w klinikach prywatnych usługi są lepsze, ale ceny dość wygórowane. INFORMACJE DLA KIEROWCÓW. Wymagane jest międzynarodowe prawo jazdy. Stan głównych dróg publicznych jest dość dobry, drogi lokalne są w złym stanie. Zaleca się nie podróżować samochodem po zmroku a w czasie podróży bezwzględnie zamykać drzwi i okna samochodu. BEZPIECZEŃSTWO. Generalnie tubylcy są uczynni, życzliwi i chętnie służą pomocą, jednakże wskaźnik przestępczości jest wysoki. Odnotowuje się kradzieże samochodów, są przypadki zabójstw, napadów rabunkowych, także z użyciem broni palnej. Zdarzają się napady na turystów na plażach w Maputo, Beirze i innych centrach turystycznych. Należy unikać fotografowania obiektów rządowych, militarnych itp. Podróże i spacery w nocy są niewskazane. PRZYDATNE INFORMACJE: Akceptowanym środkiem płatniczym jest też rand południowoafrykański. Nie ma polskiej placówki dyplomatycznej. Najbliższe, właściwe terytorialnie polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne to Ambasada RP w Pretorii (RPA). W Maputo znajduje się urząd konsularny kierowany przez konsula honorowego RP. Źródło: Poradnik MSZ Polak za granicą http://www.msz.gov.pl/polak,za,granica,2009,25696.html