Załącznik do uchwały nr XXIV/177/2012 Rady Powiatu w Lubinie z dnia 29 marca 2012 r. Starostwo Powiatowe w Lubinie POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ NA LATA 2012 2014 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie 2012 rok
I. Wstęp. W dniu 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149 poz. 887 z późn. zm.). Zgodnie z art. 180 pkt 1 cytowanej ustawy do zadań własnych powiatu należy opracowanie i realizacja 3 letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej. Na podstawie Zarządzenia Nr 109/2011 Starosty Lubińskiego z dnia 3 października 2011 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie zostało wyznaczone na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej w powiecie lubińskim i wykonuje zadania powiatu związane z zapewnieniem dzieciom pieczy zastępczej. Do głównych zadań w powyższym zakresie należy: organizowanie opieki i wychowania w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo wychowawczych, przyznawanie świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci, przyznawanie wynagrodzeń rodzinom zastępczym zawodowym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka, przyznawanie rodzinom zastępczym zawodowym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania lokalu mieszkalnego, na pokrycie kosztów związanych z remontem, udzielanie tym rodzinom dni wolnych od sprawowania opieki nad dzieckiem w związku z wypoczynkiem. Akt prawny przewiduje również możliwość przyznania rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinny dom dziecka dodatkowych świadczeń: dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka w wieku od 6 do 18 lat, pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka oraz wystąpieniem zdarzeń losowych. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej podzieliła kompetencje pomiędzy samorząd gminy (praca z rodziną biologiczną) a samorząd powiatowy (organizacja pieczy zastępczej). Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym piecza zastępcza sprawowana jest w formie rodzinnej oraz instytucjonalnej. Formy rodzinnej pieczy zastępczej: 1. Rodzina zastępcza: spokrewniona (małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, będący wstępnymi lub rodzeństwem), niezawodowa (małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem), zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna. 2. Rodzinny dom dziecka. 3. Rodzina pomocowa. Formy instytucjonalnej pieczy zastępczej: 1. Placówka opiekuńczo wychowawcza. 2. Regionalna placówka opiekuńczo terapeutyczna. 3. Interwencyjny ośrodek preadopcyjny. Lokalny system wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych przyniesie pożądane efekty, jeśli zostanie położony szczególny nacisk na profilaktykę oraz pracę z rodziną biologiczną. Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej jest ostatecznością, może nastąpić tylko po wykorzystaniu przez gminę wszystkich możliwych form wsparcia rodziny naturalnej. 2
Niniejszy Program został opracowany przez Zespół koordynujący powołany Zarządzeniem Starosty Lubińskiego. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele: Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie, Ośrodka Interwencji Kryzysowej działającego przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie, Departamentu Edukacji i Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Lubinie, Placówki Opiekuńczo Wychowawczej typu Rodzinnego Bajka w Lubinie, Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego w Szklarach Górnych, II Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej Wykonującego Orzeczenia w Sprawach Rodzinnych i Nieletnich Sądu Rejonowego w Lubinie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lubinie, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rudnej, Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ścinawie. II. Schemat usytuowania Programu w systemie zarządzania strategicznego. Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2012 2014 jest strategicznym dokumentem Powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych w powiecie lubińskim na lata 2011 2015. Powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie lubińskim na lata 2011 2015 Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2012 2014 Cel strategiczny: Rozwiązywanie problemów rodzin wielodzietnych i niepełnych. Cel operacyjny: Utworzenie kompleksowego systemu wsparcia dziecka i rodziny w naturalnym środowisku. Cel operacyjny: Zapewnienie dzieciom opieki i wychowania poza rodzinom. Cel strategiczny: Rozwiązywanie problemów opiekuńczo wychowawczych na terenie powiatu lubińskiego. Cel operacyjny: Stworzenie zintegrowanego systemu pomocy dziecku i rodzinie pozwalającego na utrzymanie dziecka w rodzinie naturalnej. Cel operacyjny: Zapewnienie opieki i wychowania poza rodziną naturalną na czas trwania sytuacji kryzysowej z zachowaniem preferencji prorodzinnych. Cel strategiczny: Tworzenie odpowiednich warunków do życia i rozwoju dzieciom i młodzieży pozbawionych opieki rodziców naturalnych (sierotom biologicznym i społecznym). Cel operacyjny: Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom pochodzącym z rodzin dysfunkcyjnych oraz sierotom. Cel operacyjny: Wspieranie pełnoletnich wychowanków opuszczających rodziny zastępcze oraz placówki opiekuńczo wychowawcze w procesie usamodzielnienia. 3
Rekomendacje dla Powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2012 2014 1. Zalecenia REC (2005) Komitetu Ministrów dla państw członkowskich w sprawie praw dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo wychowawczych. 2. Narodowy Plan Działań na Rzecz Dzieci 2004 2012 Polska dla dzieci. 3. Strategia Państwa dla Młodzieży na lata 2003 2012. 4. Strategia polityki społecznej na lata 2007 2013. 5. Powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie lubińskim na lata 2011 2015. III. Charakterystyka i analiza rodzinnej pieczy zastępczej w Powiecie Lubińskim. 1. Rodzaje rodzin zastępczych. Na podstawie obowiązujących do dnia 31.12.2011 r. przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej rodziny zastępcze dzielą się na: 1) spokrewnione z dzieckiem opiekę nad dzieckiem sprawują członkowie rodziny np. dziadkowie, rodzeństwo, wujostwo, 2) niespokrewnione z dzieckiem opiekę nad dzieckiem sprawują osoby prawnie obce dla dziecka, 3) zawodowe niespokrewnione z dzieckiem: wielodzietne w takiej rodzinie umieszcza się w tym samym czasie nie mniej niż troje i nie więcej niż sześcioro dzieci, specjalistyczne dla dzieci niedostosowanych społecznie albo dzieci z problemami zdrowotnymi, o charakterze pogotowia rodzinnego w takiej rodzinie umieszcza się nie więcej niż troje dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji dziecka, nie dłużej niż na 12 miesięcy. Na podstawie obowiązujących od dnia 1.01. 2012 r. przepisów ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej formami rodzinnej pieczy zastępczej są: 1) rodziny zastępcze: spokrewnione tworzone przez wstępnych lub rodzeństwo dziecka niezawodowe tworzone przez osoby niebędące wstępnymi lub rodzeństwem dziecka zawodowe w tym zawodowe specjalistyczne oraz pełniące funkcję pogotowia rodzinnego, 2) rodzinny dom dziecka w rodzinnym domu dziecka w tym samym czasie może przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci, 3) rodziny pomocowe sprawują opiekę nad dzieckiem w przypadku czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem przez rodzinę zastępczą. 4
2. Liczba rodzin zastępczych w Powiecie Lubińskim. W 2011 r. na terenie Powiatu Lubińskiego funkcjonowało 155 rodzin zastępczych, w tym: 145 spokrewnionych z dzieckiem, 8 niespokrewnionych z dzieckiem, 2 zawodowe niespokrewnione z dzieckiem wielodzietne. Tabela Nr 1 Liczba rodzin zastępczych w latach 2008 2011 Liczba rodzin zastępczych w latach 2008 2011 Typ rodziny/rok 2008 2009 2010 2011 Spokrewnione 132 135 149 145 Niespokrewnione 7 7 8 8 Zawodowe 1 1 1 2 RAZEM: 140 143 158 155 Źródło danych: opracowanie własne PCPR w Lubinie Jak wskazuje powyższa tabela w latach 2008 2010 liczba rodzin zastępczych funkcjonujących na terenie powiatu lubińskiego systematycznie rosła. W 2010 r. liczba rodzin zastępczych w stosunku do roku 2008 wzrosła o 12,58%. Według stanu na dzień 31 stycznia 2012 r. na terenie naszego powiatu funkcjonują następujące formy rodzinnej pieczy zastępczej: rodziny zastępcze spokrewnionych z dzieckiem 104, rodziny zastępcze niezawodowe 26, rodziny zastępcze zawodowe 1, rodzinny dom dziecka 1. Tabela Nr 2 Rodzinne formy pieczy zastępczej w Powiecie Lubińskim według stanu na dzień 31stycznia 2012 r. Lp. Rodzinne formy pieczy zastępczej Liczba 1. Rodziny zastępcze spokrewnione 104 2. Rodziny zastępcze niezawodowe 26 3. Rodziny zastępcze zawodowe 1 4. Rodzinny dom dziecka 1 RAZEM: 132 Źródło danych: opracowanie własne PCPR w Lubinie 3. Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych. We wszystkich rodzinach zastępczych w 2011 r. przebywało 201 dzieci pozbawionych opieki rodziców naturalnych, w tym: 183 wychowanków w rodzinach spokrewnionych z dzieckiem, 9 wychowanków w rodzinach niespokrewnionych z dzieckiem, 9 wychowanków w zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzinach zastępczych wielodzietnych. 5
Tabela Nr 3 Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych w latach 2008 2011 Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych w latach 2008-2011 Typ rodziny/rok 2008 2009 2010 2011 Spokrewnione 159 169 187 183 Niespokrewnione 10 8 9 9 Zawodowe 5 5 5 9 RAZEM: 174 182 201 201 Źródło danych: opracowanie własne PCPR w Lubinie W 2011 r. 14 dzieci pochodzących z terenu naszego powiatu przebywało w rodzinach zastępczych zamieszkałych poza Powiatem Lubińskim (legnicki, polkowicki, wołowski, człuchowski, Kraków, Wrocław). Zgodnie z zawartymi porozumieniami Powiat Lubiński pokrył koszty pobytu dzieci w pieczy zastępczej. Według stanu na dzień 31 stycznia 2012 r. w rodzinnych formach pieczy zastępczej umieszczonych było łącznie 176 dzieci, w tym: 138 wychowanków w rodzinach spokrewnionych z dzieckiem, 30 wychowanków w rodzinach niezawodowych, 3 wychowanków w rodzinie zawodowej, 5 wychowanków w rodzinnym domu dziecka. Tabela Nr 4 Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych według stanu na dzień 31 stycznia 2012 r. Lp. Rodzinne formy pieczy zastępczej Liczba wychowanków 1. Rodziny zastępcze spokrewnione 138 2. Rodziny zastępcze niezawodowe 30 3. Rodziny zastępcze zawodowe 3 4. Rodzinny dom dziecka 5 RAZEM: 176 Źródło danych: opracowanie własne PCPR w Lubinie W 2011 r. powstało 18 nowych rodzin zastępczych, co w porównaniu z rokiem 2008 daje spadek o 33%. Tabela Nr 5 Liczba nowopowstających rodzin zastępczych w latach 2008 2011 Liczba nowopowstających rodzin zastępczych w latach 2008 2011 2008 2009 2010 2011 27 18 29 18 Źródło danych: opracowanie własne PCPR w Lubinie W miesiącu styczniu 2012 r. na podstawie prawomocnych postanowień sądu utworzono 3 nowe rodziny zastępcze, w tym: 2 spokrewnione z dzieckiem dla 2 dzieci, 1 niezawodowa rodzina zastępcza dla 3 dzieci. W 2011 r. 26 wychowanków opuściło rodziny zastępcze: 15 osiągnęło pełnoletność i rozpoczęło proces usamodzielnienia, 8 dzieci na podstawie prawomocnych postanowień sądu powróciło do rodzin naturalnych, 2 wychowanków zostało umieszczonych w nowych 6
rodzinach zastępczych, jedno dziecko zostało umieszczone w placówce opiekuńczo wychowawczej. Tabela Nr 6 Liczba wychowanków, którzy opuścili rodziny zastępcze w latach 2008 2011 Powody opuszczenia rodziny zastępczej Lata 2008 2009 2010 2011 Powrót do rodziny naturalnej 1 5 6 8 Przysposobienie 3 - - - Umieszczenie w placówce opiekuńczo 2 1 1 1 wychowawczej Umieszczenie w nowej rodzinie zastępczej 3 - - 2 Rozpoczęcie procesu usamodzielnienia - 7 19 15 OGÓŁEM: 9 13 26 26 Źródło danych: opracowanie własne PCPR w Lubinie Analiza danych zawartych w tabeli Nr 6 wskazuje, iż od 2008 r. rośnie liczba dzieci powracających do domów rodzinnych, zgodnie z podstawieniami Sądu o przywróceniu rodzicom biologicznym władzy rodzicielskiej. IV. Charakterystyka i analiza instytucjonalnej pieczy zastępczej. Na terenie Powiatu Lubińskiego funkcjonują 4 całodobowe placówki opiekuńczo wychowawcze: 1) Powiatowe Centrum Opieki i Wychowania w Ścinawie Liczba miejsc 40 2) Placówka Opiekuńczo Wychowawcza typu Rodzinnego Bajka w Lubinie Liczba miejsc 8 3) Placówka Opiekuńczo Wychowawcza typu Rodzinnego Przyszłość w Raszówce Liczba miejsc 8 4) Placówka Opiekuńczo Wychowawcza typu Rodzinnego Przystań w Składowicach Liczba miejsc 8 W 2011 r. w placówkach opiekuńczo wychowawczych prowadzonych przez Powiat Lubiński umieszczonych było 102 wychowanków. Tabela Nr 7 Liczba dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo wychowawczych prowadzonych przez Powiat Lubiński w latach 2008 2011 Placówka 7 Lata 2008 2009 2010 2011 66 69 52 56 Powiatowe Centrum Opiek i Wychowania w Ścinawie Placówka Opiekuńczo Wychowawcza 12 15 20 24 typu Rodzinnego Bajka w Lubinie Placówka Opiekuńczo Wychowawcza 10 9 8 12 typu Rodzinnego Przyszłość w Raszówce Placówka Opiekuńczo Wychowawcza 10 20 8 10 typu Rodzinnego Przystań w Składowicach OGÓŁEM: 98 113 88 102 Źródło danych: opracowanie własne PCPR w Lubinie
Powrót do rodziny naturalnej Przysposobienie Umieszczenie w innej formie pieczy zastępczej Usamodzielnienie Inne (umieszczenie w placówce leczniczej, DPS, ośrodek wsparcia dla metek z dziećmi) Ponadto 6 wychowanków pochodzących z naszego terenu przebywało w placówkach opiekuńczo wychowawczych prowadzonych przez inne powiaty, w tym: 1) Placówka Socjalizacyjna Skarbek w Polkowicach 2 wychowanków 2) Dom Dziecka w Golance Dolnej 3 wychowanków 3) Rodzinny Dom Dziecka w Krzywej 1 wychowanek Tabela Nr 8 Liczba wychowanków, którzy opuścili placówki opiekuńczo wychowawcze w latach 2008 2011 Powody skreślenia z ewidencji wychowanków Placówka 2008 rok POW Bajka w Lubinie - - - - 1 POW Przystań w Składowicach - - - - - POW Przyszłość w Raszówce - - - 1 - PCOiW w Ścinawie 9-3 4 3 OGÓŁEM: 9-3 5 4 2009 rok POW Bajka w Lubinie - 1 1 1 - POW Przystań w Składowicach - 5 7 1 - POW Przyszłość w Raszówce - - - 1 - PCOiW w Ścinawie 10 2 4 7 1 OGÓŁEM: 10 8 12 10 1 2010 rok POW Bajka w Lubinie 2 2 1 3 - POW Przystań w Składowicach 1 - - - - POW Przyszłość w Raszówce - 1-1 - PCOiW w Ścinawie 3-3 5 - OGÓŁEM: 6 3 4 9-2011 rok POW Bajka w Lubinie 6 8 3 - - POW Przystań w Składowicach - 1 - - - POW Przyszłość w Raszówce - 2 - - - PCOiW w Ścinawie 4 1 10 2 - OGÓŁEM: 10 12 13 2 - Źródło danych: opracowanie własne PCPR w Lubinie, Powiatowe Centrum Opieki i Wychowania w Ścinawie Analiza pieczy zastępczej w powiecie lubińskim. Wnioski: 1) W latach 2008 2011 nastąpił wzrost liczby dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych. 2) W latach 2008 2011 nastąpił wzrost liczby wychowanków rodzin zastępczych powracających do rodzin naturalnych. 3) Od 2010 r. nastąpił spadek liczby wychowanków placówek opiekuńczo wychowawczych powracających do rodzin naturalnych. 4) W większości przypadków rodziny zastępcze tworzone są przez osoby spokrewnione z dzieckiem. 8
5) W 2011 r. zwiększeniu uległa liczba wychowanków umieszczanych w rodzinach adopcyjnych. 6) W większości przypadków w rodzinach adopcyjnych umieszczani są wychowankowie placówek opiekuńczo wychowawczych typu rodzinnego. V. Środowiska rodzinne zagrożone umieszczeniem w pieczy zastępczej. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadza nowe zasady i formy wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcjo opiekuńczo wychowawczych dla dobra dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych, środowiska rodzinnego w trosce o harmonijny rozwój i przyszłą samodzielność życiową. Głównym założeniem rozwoju pieczy zastępczej jest praca z rodziną, która jest podstawową komórką społeczeństwa oraz naturalnym środowiskiem rozwoju i dobra wszystkich jej członków, a w szczególności dzieci. Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych to zespół planowanych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji. Skuteczna pomoc dla rodzin wykazujących trudności w sprawowaniu opieki i wychowaniu dzieci może zostać osiągnięta dzięki współpracy instytucji działających na rzecz rodzin i dzieci: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie. Analiza środowisk rodzinnych, dokumentacji osób korzystających ze specjalistycznej pomocy w Ośrodku Interwencji Kryzysowej działającym przy PCPR w Lubinie oraz informacji z Niebieskich Kart wykazała, iż 18 dzieci jest zagrożonych umieszczeniem w pieczy zastępczej. Sąd Rejonowy w Lubinie Zespół Kuratorów Rodzinnych. Z danych Zespołu Kuratorów Rodzinnych Sądu Rejonowego w Lubinie wynika, iż na dzień 3 stycznia 2012 r. kuratorzy rodzinni prowadzący nadzór nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej w 21 sprawach (41 małoletnich), rozważają konieczność wystąpienia do Sądu z wnioskiem o zmianę sposobu ograniczenia władzy rodzicielskiej poprzez umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczo wychowawczej lub rodzinie zastępczej. Przyczynami do uruchomienia procedury zmiany postanowienia Sądu jest brak umiejętności rodziców do zapewnienia dziecku należytych warunków bytowych, właściwej opieki i wychowania z powodów: alkoholizmu jednego lub obojga rodziców (14 spraw), niewydolności wychowawczej (12 spraw), niezaradności życiowej (6 spraw), występowania przemocy w rodzinie (3 sprawy). W większości przypadków ww. czynniki destrukcyjne występują łącznie. 9
Ośrodki pomocy społecznej. Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej jednym z powodów kwalifikujących do przyznania świadczeń z pomocy społecznej jest bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych. Z danych ośrodków pomocy społecznej wynika, iż na terenie Powiatu Lubińskiego występują 274 rodziny, które są niewydolne wychowawczo. Tabela Nr 9 Liczba rodzin niewydolnych wychowawczo na terenie powiatu lubińskiego. Lp. Ośrodek Pomocy Społecznej Liczba rodzin niewydolnych wychowawczo 1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 248 w Lubinie 2. Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy 13 Społecznej w Ścinawie 3. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 9 w Lubinie 4. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 4 w Rudnej OGÓŁEM: 274 Źródło danych: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lubinie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lubinie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudnej, Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ścinawie. Analiza danych zawartych w tabeli Nr 9 wskazuje, iż najwięcej rodzin niewydolnych wychowawczo występuje na terenie miasta Lubina. Bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych dotyka rodzin wielodzietnych, niepełnych, w których występuje przemoc, uzależnienia, bezrobocie oraz niepełnosprawność. Planowane działania do realizacji przez ośrodki pomocy społecznej: 1) Zatrudnienie asystentów rodziny. 2) Zapewnienie wsparcia dziennego dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. 3) Udzielanie wsparcia w formie rodzin wspierających. 4) Zapewnienie specjalistycznego poradnictwa. 5) Opracowanie Gminnego Programu wspierania rodziny. Liczba dzieci z poszczególnych gmin powiatu lubińskiego zagrożonych umieszczeniem w pieczy zastępczej. Z danych ośrodków pomocy społecznej wynika, iż według stanu na dzień 1 stycznia 2012 r. 81 dzieci z terenu Powiatu Lubińskiego zagrożonych jest umieszczeniem w pieczy zastępczej. 10
Tabela Nr 10 Liczba dzieci zagrożonych umieszczeniem w pieczy zastępczej. Lp. Gmina Liczba dzieci 1. Gmina Miejska Lubin 58 2. Gmina Wiejska Lubin 14 3. Gmina Rudna 8 4. Gmina Ścinawa 1 OGÓŁEM: 81 Źródło danych: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lubinie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lubinie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudnej, Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ścinawie. Powody umieszczenia dzieci w pieczy zastępczej: brak umiejętności rodziców do zapewnienia dziecku właściwych warunków bytowych oraz należytej opieki, trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych przez rodziców, problemy wychowawcze z dzieckiem (demoralizacja), występowanie przemocy w rodzinie. VI. Limit rodzin zastępczych zawodowych w latach 2012 2014. Według stanu na dzień 31 stycznia 2012 r. na terenie Powiatu Lubińskiego funkcjonuje jedna zawodowa rodzina zastępcza, w której umieszczonych jest 3 wychowanków. Z dniem 1 stycznia 2012 r. druga zawodowa rodzina zastępcza, zgodnie z art. 234 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej pełni funkcję rodzinnego domu dziecka i zapewnia opiekę i wychowanie dla 5 wychowanków. Mając na uwadze konieczność umieszczania dzieci w rodzinnych formach pieczy zastępczej planuje się utworzenie: w 2012 r. 2 zawodowych rodzin zastępczych w 2013 r. 4 zawodowych rodzin zastępczych w 2014 r. 6 zawodowych rodzin zastępczych VII. Cel główny i cele szczegółowe programu, zadania do realizacji. Celem głównym programu jest Stworzenie warunków dla skutecznego rozwoju systemu pieczy zastępczej z ukierunkowaniem na formy rodzinne. Wskazany cel główny realizowany będzie poprzez następujące cele szczegółowe: 1) Cel szczegółowy Nr 1 Pozyskiwanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 2) Cel szczegółowy Nr 2 Rozwój i wsparcie rodzinnych form pieczy zastępczej. 3) Cel szczegółowy Nr 3 Wielokierunkowa praca z rodzicami biologicznymi dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. 4) Cel szczegółowy Nr 4 Wspieranie procesu usamodzielnienia wychowanków pieczy zastępczej. 11
Cel szczegółowy Nr 1 Pozyskiwanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Zadania do realizacji: 1) Prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 2) Kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 3) Organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego. 4) Prowadzenie badań psychologiczno pedagogicznych kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Cel szczegółowy Nr 2 Rozwój i wsparcie rodzinnych form pieczy zastępczej. Zadania do realizacji: 1) Wspieranie osób pełniących funkcję rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo wychowawcze typu rodzinnego poprzez organizowanie specjalistycznych szkoleń mających na celu podniesienie ich kompetencji opiekuńczo wychowawczych, dostarczenie wiedzy w zakresie opieki i wychowania. 2) Zapewnienie pomocy prawnej osobom sprawującym rodzinna pieczę zastępczą. 3) Prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą, ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. 4) Organizowanie dla rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka pomocy wolontariuszy. 5) Prowadzenie grup wsparcia dla osób sprawujących rodzinną piecze zastępczą. 6) Udzielanie wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą w formie rodziny pomocowej. 7) Przyznawanie świadczeń pieniężnych na pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej wraz z przysługującymi dodatkami. 8) Przyznawanie świadczeń na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka. 9) Przyznawanie świadczeń na pokrycie wydatków związanych z wystąpieniem zdarzenia losowego lub innego zdarzenia mającego wpływ na jakość sprawowanej opieki. 10) Przyznawanie dofinansowania do wypoczynku dziecka. 11) Zapewnienie wynagrodzeń dla zawodowych rodzin zastępczych. 12) Dotacje na utrzymanie dzieci pochodzących z terenu powiatu lubińskiego umieszczonych w pieczy zastępczej na terenie innych powiatów. 13) Współpraca z asystentami rodziny w zakresie opracowania planu pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej. Cel szczegółowy Nr 3 Wielokierunkowa praca z rodzicami biologicznymi dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. Zadania do realizacji: 1) Prowadzenie szkoleń dla rodziców dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej. 2) Prowadzenie grup wsparcia dla rodziców dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej. 12
3) Udzielanie specjalistycznego poradnictwa rodzicom biologicznym dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej. Cel szczegółowy Nr 4 Wspieranie procesu usamodzielnienia wychowanków pieczy zastępczej. Zadania do realizacji: 1) Udzielanie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki oraz na usamodzielnienie. 2) Udzielanie pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej. 3) Udzielanie wsparcia w sporządzaniu indywidualnego programu usamodzielnienia. 4) Udzielanie specjalistycznego poradnictwa. 5) Wdrażanie i realizacja projektów w ramach środków z Unii Europejskiej. Beneficjenci programu: Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2012 2014 skierowany jest do: 1) kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka, 2) osób pełniących funkcje rodziny zastępczej spokrewnionej, rodziny zastępczej niezawodowej, rodziny zastępczej zawodowej, prowadzących rodzinny dom dziecka, placówki opiekuńczo wychowawcze typu rodzinnego, 3) dzieci przebywających w pieczy zastępczej, 4) osób usamodzielnianych, 5) rodzin pomocowych, 6) rodziców biologicznych dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. Realizatorzy programu: Koordynatorem programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie przy współpracy: 1) Departamentu Edukacji i Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Lubinie 2) Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego w Szklarach Górnych 3) Komendy Powiatowej Policji w Lubinie, 4) rodzin zastępczych, 5) rodzin pomocowych, 6) placówek opiekuńczo wychowawczych z terenu powiatu lubińskiego 7) organizacji pozarządowych 8) Sądu Rejonowego w Lubinie III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich 9) ośrodków pomocy społecznej z terenu powiatu lubińskiego Termin realizacji programu: Lata 2012 2014 Źródła finansowania programu: 1) Środki własne powiatu lubińskiego. 2) Dotacja celowa z budżetu państwa. 3) Środki finansowe z budżetów powiatowych zgodnie z art. 191 ust. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 13
4) Środki finansowe z budżetów samorządów gminnych zgodnie z art. 191 ust 8 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 5) Z odpłatności ponoszonych przez rodziców biologicznych. 6) Środki finansowe z Europejskiego Funduszu Społecznego. Struktura finansowania działań Programu: Lp. Zadanie 1. Świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dzieci w rodzinie zastępczej 2. Dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dla dzieci w wieku od 6 do 18 lat 3. Świadczenie na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka. 4. Świadczenie na pokrycie wydatków związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki. 5. Wynagrodzenie wraz z pochodnymi dla rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka. 6. Środki na utrzymanie lokalu mieszkalnego dla niezawodowych i zawodowych rodzin zastępczych. 7. Środki na przeprowadzenie niezbędnego remontu dla zawodowych rodzin zastępczych. 8. Pomoc dla usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej zgodnie z Indywidualnym Programem Usamodzielnienia. 9. Szkolenia i specjalistyczne poradnictwo dla rodzin zastępczych. 10. Dotacje na utrzymanie dzieci z terenu powiatu lubińskiego w rodzinach zastępczych w innych powiatach. 11. Dotacje na utrzymanie dzieci z terenu powiatu lubińskiego w placówkach opiekuńczo wychowawczych funkcjonujących na terenie innych powiatów. Monitoring i ewaluacja: Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2012 2014 będzie monitorowany przez koordynatora programu tj. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie w oparciu o sprawozdawczość podmiotów zaangażowanych w jego realizację oraz cykliczne spotkania Zespołu koordynującego. Celem monitoringu jest ocena stopnia realizacji poszczególnych zadań. Po wdrożeniu programu zostanie przeprowadzona ewaluacja, czyli ocena skuteczności podejmowanych działań w odniesieniu do założonych celów. Podstawę ewaluacji stanowić będą: plany pomocy dziecku, ocena sytuacji dziecka, indywidualne programy usamodzielnienia, wydane decyzje administracyjne, wypowiedzi ustne i pisemne partnerów i beneficjentów programu. 14