Ope n Ac c e s s Otwarty dostęp (ang. Open Access) to model, w którym prace naukowe, wyniki badań i materiały dydaktyczne publikowane są w sieci, bez ograniczeń i opłat. Dzięki temu naukowcy, studenci oraz wszyscy inni mogą swobodnie z nich korzystać, uczyć się i rozwijać naukę.
Akade micka Wios na Harvard zbuntował się przeciwko wysokim kosztom subskrypcji baz. Naukowcy zbuntowali się przeciwko wysokim kosztom dostępu do wiedzy. Cost of knowledge.
otwartymandat.pl Wyniki wszystkich badań finansowanych ze środków publicznych powinny być dostępne w trybie Open Access.
Mode le Ope n Ac c e s s : rozró ż nie nie te chnic zne Ruch Open Access wyróżnia kilka modeli otwartego publikowania wyników badań. Ze względu na sposób publikacji określa się dwa modele: - tzw. droga zie lona, czyli umieszczanie kopii publikacji i wyników badań w cyfrowym repozytorium, archiwum lub na własnej stronie internetowej. - tzw. droga złota, czyli publikowanie recenzowanych prac naukowych w czasopismach dających otwarty dostęp do wszystkich artykułów.
Zie lona droga w praktyc e Repozytoria: ogólnopolskie CEON instytucjonalne, np. AMUR (Uniwersytet A. Mickiewicza, Poznań) Dziedzinowe (np. CogPrints - psychologia) Strony internetowe niezwiązane z uczelnią: Social Science Research Network (SSRN) Academia.edu
Złota droga w praktyc e BioMed Central. The Open Access Publisher w tym np. Journal of Biomedical Science Kultura i Społeczeństwo Przegląd Socjologii Jakościowej inne jakie?
Mode le Ope n Ac c e s s : rozró ż nie nie prawne Ze względu na prawa do ponownego wykorzystania modele można podzielić na: - Gratis Ope n Ac c e s s, czyli darmowy dostęp do treści, które można jedynie czytać lub wykorzystać w ramach dozwolonego użytku prywatnego. - Libre Ope n Ac c e s s, czyli darmowy dostęp do treści z prawami do ich ponownego wykorzystania (modyfikowania czy komercyjnego wykorzystania), zapewniany dzięki publikacji na licencjach Creative Commons.
Wzros t lic zby publikac ji w Ope n Ac c e s s
Horizon 2020 różne dziedziny nauki innowacje wymóg otwartego upowszechniania wyników badań w Internecie pilotaż związany z udostępnianiem surowych danych badawczych c o, gdzie i kie dy de ponowa ć? ( uwolnijnauke.pl)
Zale ty (i zagro ż e nia? ) otwarte go dos tę pu dla naukowców dla wydawnictw dla uczelni wyższych
Mity na te mat otwarte go dos tę pu Obecnie większość materiałów naukowych powstaje cyfrowo i jest szybko upowszechniana, często pomijając komercyjnych i uczelnianych wydawców. Przeciwnicy idei Open Access starają się zniechęcić autorów do publikowania w otwarty sposób, tworząc mity na temat Open Access.
Mit 1. Swobodny dos tę p do tre ś c i w s ie c i wią ż e s ię ze zwię ks zonym ryzykie m plagiatu
Jeśli Twoich tekstów nie ma w internecie, to skąd wiadomo, że piszesz? Daj się znaleźć i przeczytać!
Mit 2. Na otwartym publikowaniu nie da s ię zarobić
Mit 3. Publikowanie w otwartym dos tę pie pozbawia autora praw autors kich
Jak znale źć mate riały w otwartym dos tę pie? BASE - bas e -s e arch.ne t Google Scholar - s cholar.google.c om Federacja Bibliotek Cyfrowych - fbc.pionie r.ne t.pl/owoc CEON - agre gator.c e on.pl Open AGH ope n.agh.e du.pl Otwarte zasoby edukacyjne UMK w Toruniu portal.umk.pl/web/otwarte -zas oby Wirtualny Uniwersytet uniwe rs yte t-wirtualny.e du.pl Ważniak Uniwersytetu Warszawskiego uniwe rs yte twirtualny.e du.pl
Jak znale źć mate riały w otwartym dos tę pie? Trudno dostępnych publikacji z nauk humanistycznych szukaj w Bibliotece Otwartej Nauki bon.e du.pl Więcej informacji na temat otwartego dostępu można znaleźć w serwisie uwolnijnauke.pl
Przydatne publikac je Wolne lic e nc je w nauc e. Ins trukc ja (Centrum Cyfrowe, Warszawa 2013) Prze wodnik po otwarte j nauc e. (ICM UW, Creative Commons Polska, Warszawa 2009) Otwarta nauka c zyli dobre praktyki uc zonyc h. (Szczęsny P., Stowarzyszenie EBIB, Toruń 2013.) (oraz inne publikacje Stowarzyszenia EBIB)
Przydatne s trony inte rne towe koe d.org.pl/wzory-umow s he rpa.ac.uk doaj.org
Dzię kuje my Dr Ale k Tarkows ki atarkows ki@c e ntrumc yfrowe.pl Ewa Majde c ka e majde cka@c e ntrumcyfrowe.pl