Tomasz Marzęta Obiekty architektoniczne Wielkopolski wzniesione w 2 poł. XVII XVIII w. - wpisane do rejestru zabytków (stan na 31. XII. 1998) Ochrona Zabytków 52/3 (206), 312-350 1999
KRONIKA OBIEKTY ARCHITEKTONICZNE WIELKOPOLSKI WZNIESIONE W 2 POL. XVII-XVIII W. WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW (STAN NA 31 XII 1998) Przedstawiamy poniżej spis obiektów z 2 poł. XVII i XVIII w. wpisanych do rejestru zabytków dawnych województw: gorzowskiego, kaliskiego konińskiego, leszczyńskiego, pilskiego i poznańskiego, które w całości lub w części weszły w skład obecnego województwa wielkopolskiego. Uwzględniliśmy także powiaty, które odpadły od nowego województwa, a wchodziły w zakres działania konserwatorów wojewódzkich do 1998 r. Jest to powiat górowski (obecnie województwo dolnośląskie), powiat wałecki (województwo zachodniopomorskie), międzyrzecki (województwo lubuskie) oraz gminy Uniejów, Grabów i Świnice Warckie, które weszły w skład województwa łódzkiego. Nie uwzględniono natomiast powiatu wieruszowskiego i dawnego sycowskiego. Spis obejmuje dzieła barokowe wzniesione od podstaw w tym okresie lub te, które zostały przebudowane, tak że dominują w nich cechy barokowe. Uwzględniliśmy także obiekty, które nie posiadają cech stylistycznych charakterystycznych dla epoki baroku, ale w tym czasie zostały wzniesione i stanowiły istotny element krajobrazu. Są to przede wszystkim kościoły protestanckie drewniane i szachulcowe, które z przyczyn ideowych musiały mieć inny wygląd. Analizując spisy można zauważyć charakterystyczną topografię rozmieszczenia budowli ch. Najwięcej odnotowano ich na terenie województwa leszczyńskiego 249 oraz poznańskiego 241, nieco mniej w kaliskim 149, tylko 99 w województwie pilskim, 74 w konińskim i zaledwie 11 w gorzowskim. Są to tereny, gdzie nastąpiła silna konfrontacja ideologiczna przy znacznej współpracy gospodarczej przedstawicieli różnych wyznań. Katoliccy właściciele ziemscy osadzali w swych majątkach protestanckich uciekinierów z terenów Śląska, Moraw, Czech, Saksonii zakładając nowe miasta (m.in. Rakoniewice, Rawicz, Nowe Bojanowo, Swarzędz) lub przy starych nowe (m.in. Kobylin, Koźmin, Łobżenica, Międzychód, Osieczna, Wieleń, Z duny), w których rozwinęło się na wielką skalę tkactwo i sukiennictwo postawione na wysokim poziomie, które przyczyniło się do podniesienia z ruin zniszczonej w czasie potopu szwedzkiego Wielkopolski i jej znacznego rozwoju gospodarczego. Dzięki płaconym podatkom szlachta i magnaci mogli fundować klasztory i kościoły, budować dla siebie zamki, pałace i dwory, które bogato wyposażali, zakładać ogrody, wysyłać synów na tzw. tury kawalerskie, tzn. objazdy po Europie po skończeniu szkół. Młodzi szlachcice zapoznawali się w ten sposób z najnowszymi trendami artystycznymi, poznawali kulturę innych krajów. Równocześnie innowiercze gminy wyznaniowe budowały swoje kościoły. Warto wspomnieć, że w Lesznie powstała jedna z najpiękniejszych świątyń Braci Czeskich, a gmina żydowska wzniosła dla siebie największą na tych terenach synagogę. Duże skupiska obiektów znajdują się przede wszystkim w stolicy regionu Poznaniu (44), tuż za nim plasuje się Leszno (40), Zduny (33) i Wschowa (32) oraz Rydzyna (26) i nadgraniczne miasteczko Szlichtyngowa (10). Do najwybitniejszych zalicza się kościoły w Gostyniu, Lądzie, Lesznie, Obrze, Owińskach, Poznaniu, Przemęcie, Rokitnie, Sierakowie, Skrzatuszu, Wschowie; pałace w Rydzynie, Wieleniu, Konarzewie, Czempiniu, Trzebinach, Włoszakowicach; dwory alkierzowe zachowały się w Osowcu, Siedmiorogowie, Krzycku Wielkim, Studzieńcu, Koszutach, Kotlinie, Pępowie. Piękne barokowe ratusze zdobią rynki w Lesznie i Rydzynie, skromniejsze w Zdunach, Rawiczu i jedyny z podcieniami w Sulmierzycach. Duże skupiska XVIII-wiecznych domów miejskich zachowały się w Chodzieży, Grodzisku Wielkopolskim, Kargowej, Lesznie, Międzychodzie, Rawiczu, Rydzynie i najwięcej w nadgranicznie położonych Zdunach (30). Natomiast szachulcowe domy podcieniowe, tak często spotykane w południowych miastach Wielkopolski, przetrwały w Rakoniewicach (4) i pojedyncze w Krotoszynie, Pyzdrach, Stęszewie. W Pakości w XVIIII w. powstawał zespół kalwaryjny z licznymi kaplicami. Wiele obiektów sakralnych, wzniesionych we wcześniejszych okresach, przyozdobiono mi malowidłami i rzeźbami, wyposażono w nowe ołtarze, stalle, ambony. W prawie każdym wielkopolskim kościele zachowały się dzieła z tego okresu. Natomiast liczne zdobiące niegdyś ich ściany portrety trumienne trafiły do zbiorów muzealnych w Międzyrzeczu, Lesznie, Poznaniu i Gnieźnie. Od przepychu ch wnętrz i urozmaiconych linii ch katolickich świątyń odbijają skromne kształty szachulcowych protestanckich zbo 312
rów na północy i zachodzie regionu. Niektóre z nich posiadają jednak niezwykły urok i rozbudowane formy, jak kościoły w Chlastawie, Brokęcinie, Klępsku, Krotoszynie, Nowych Dworach, Herburtowie czy śląskim już Sułowie Wielkim. Konkurują z nimi drewniane świątynie katolickie w Wełnie, Buczku Wielkim, Sokolnikach, Bralinie, Sośnicy, Słupcy czy szachulcowe w Śmiglu, Jedlcu, Dąbczu. Pluralizm wyznaniowy i narodowościowy przyczynił się do tego, że na terenie Wielkopolski powstało w tym okresie szereg dzieł wybitnych, tworzonych przez artystów polskich i zagranicznych, pochodzących z Włoch, Niemiec, Czech, czy pobliskiego Śląska. Działali znakomici malarze, architekci, sztukatorzy, snycerze i złotnicy, ale także miejscowi cieśle i murarze. To ich dzieła chronią obecnie polscy konserwatorzy wpisując do rejestru zabytków. (D. M.) Województwo gorzowskie Miejscowość, adres Gmina Obiekt Datowanie obiektu Wpis do rejestru zabytków nr rejestru rok wpisu Bobowicko Międzyrzecz pałac 2 poł. XVIII w. 289 1976 Goraj Przytoczna kościół par. p.w. Św. Trójcy 1725 r. 191 1961 Górzyca Międzyrzecz kościół fil. p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, szachulcowy 1736 r. A 102 1976 Górzyca Międzyrzecz pałac ok. 1780 r. 64 1976 Kalsk Międzyrzecz kościół fil. p.w. św. Bartłomieja, szachulcowy 1692-1693 r. 388 1992 Kaława Międzyrzecz kościół par. p.w. św. Mikołaja 1. 30. XVIII w. A 103 1976 Kęszyca Międzyrzecz kościół fil. p.w. św. Marcina, ryglowy 1728 r. A 104 1976 Pszczew Pszczew plebania 2 pol. XVIII w. 118 1976 Rokitno Stary Dworek Przytoczna Św. Wojciech Międzyrzecz kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP 1704 r., przebud. ok. 1750 r. A 258 1979 Skwierzyna kościół fil. p.w. św. Józefa 1768-1778 r. A 150 1961 kościół fil. p.w. św. Wojciecha, szachulcowy 1768 r. A 67 1976 Województwo kaliskie Miejscowość, Wpis do rejestru zabytków Gmina Obiekt Datowanie obiektu adres nr rejestru rok wpisu 1 2 3 4 5 6 Baranów Baranów kościół par. p.w. śś. Wawrzyńca i Andrzeja, 1732 r., 1844 r. 71 1961 Blizanów Blizanów Blizanów Blizanów Boborowniki Grabów dzwonnica kościoła par. p.w. N a rodzenia NMP, drewniana kościół par. Narodzenia NMI^ kościół filialny p.w. św. Barbary, i dzwonnica klasycystyczna 2 pol. XVIII w. 215 1969 1532 r., 1760 r. 512 1954 poł. XVII w., 1 poł. XIX w. (dzwonnica) 290 1969 313
Borków kościół par. p.w. św. Andrzeja Ap., Zelazków 1710 r. 588 1954 Stary Borzęciczki Bralin Brzezie Bukownica Chlewo Chocz Chocz Chocz Cieszyn Czermin Koźmin Bralin Pleszew Grabów Grabów Chocz Chocz Chocz Sośnie Czermin kościół par. p.w. św. Marcina bpa, późno kościół odpustowy p.w. N arodzenia NMP, kościół par. p.w. Rozesłania Apostołów, kościół par. p.w. śś. Filipa i Jakuba Ap. kościół par. p.w. św. Marcina, barokowo-klasycystyczny klasztor oo. reformatów skrzydło pld., barokowe kościół par. p.w. NMP i św. Andrzeja Ap., barokowo-klasycystyczny kościół oo. reformatów p.w. św. Michała, kościół par. p.w. św. Michała Archanioła, kościół par. p.w. św. Jakuba, 1. 1740-1745 47 1960 1711 r. 606 1990 1789 r. 557 1933 1721 r., 1776 r., 1863 r. wieża 291 1969 1778 r. 614 1990 1773 r. 584 1954 1. 1629-1633, 1. 1781-1790 587 1954 1773 r. 585 1954 1697 r. 525 1990 1725 r. 580 1954 Dobrzyca Dobrzyca kościół p.w. św. Tekli, 1778 r., 1823 r. 21/A 1953 Dobrzyca Dobrzyca pałac 1. 1798-1799 9 A 1949 Donaborów Droszew Baranów Nowe Skalmierzyce kościół par. p.w. św. Marcina, kościół par. p.w. Wszystkich Świętych, Giżyce Grabów dwór, modrzewiowy Godziesze Wielkie Godziesze Wielkie Golina Górzno Grabów Grabów Grabów Grębanin Godziesze Wielkie Godziesze Wielkie Jarocin Ostrów Wlkp. Grabów Grabów Grabów Baranów dzwonnica przy kościele par. p.w. św. Bartłomieja, drewniana kościół par. p.w. św. Bartłomieja, kościół par. p.w. św. Andrzeja Ap., i dzwonnica drewn ian a kościół par. p.w. św. Mateusza, klasztor oo. franciszkanów, kościół p.w. NMP Niepokalanie Poczętej, wczesno kościół p.w. Serca NMP i św. Mikołaja, kościół p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP, XVIII w. (?), 1928 r. 18 1953 1. 1783-1787 579 1954 poł. XVIII w., pocz. XX w. 26 1954 k. XVIII w. 221 1969 1. 1781-1782 590 1954 2 poł. XVII w., 1. 1726-1743 r., 1750 r. 618 1991 1755 r. 571 1954 po 1642 r., 1. 1723-1726 111 1965 po 1642 r. 613 1990 1. 1662-1684 292 1969 1615 r., 1712 r., 1850 r. 70 1961 314
przed 1610 r., kościół p.w. św. Marcina, Jarocin Jarocin 1. 1773-1775, 555 1931 przebudowany 1910 r. Jedlec Kalisz Kalisz Kalisz Kalisz Kalisz Gołuchów Kalisz Kalisz Kalisz Kalisz Kalisz kościół par. p.w. św. Floriana, szachulcowy kolegium pojezuickie, wczesnobarokowe kościół filialny p.w. św. Wojciecha, kościół i klasztor poreformacki, kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, późno pałac arcybiskupi, wczesno 1. 1745-1753 545 1933 1. 1581-1596 89 1964 1798 r. 540 1930 1. 1665-1673, 1. 1919-1921 539 1930 1353 r., 1783 r. 102 1965 1. 1581-1596 89 1964 Kamień Ceków dwór k. XVIII w. 395 1974 Kierzno Kępno kościół par. p.w. św. Mikołaja, XVII w. 59 1961 Kosmów Ceków kościół par. p.w. św. Wawrzyńca 1691 r., 1953 r. 491 1954 Kościelec Kaliski Mycielin Kotlin Kotlin ogród kościół par. p.w. św. Wojciecha, Kotlin Kotlin pałac szachulcowo-murowany Kotłów Mikstat Koza Wielka Perzów Koźmin Koźmin Koźmin Koźmin Koźmin Koźmin kościół par. p.w. Narodzenia NMP, przebudowany kościół filialny p.w. śś. Filipa i Jakuba, klasztor pobernardyński, kościół par. p.w. św. Wawrzyńca, ob. kościół p.w. św. Stanisława bpa, d. klasztorny Koźminek Koźminek dwór późno Koźminek Koźminek kościół p.w. śś. Jana Ewangelisty i Jana Chrzciciela, 1 poł. XII w., nawa z XVII w. 2 pol. XVIII w., rozbud. 2 poł. XIX w. 2 poł. XVIII w., rozbud. 2 poł. XIX w. poł. XII w., 1721 r., 1. 1905-1908 597 1954 570 1954 570 1954 612 1990 XVII/XVIII w. 60 1961 1. 1648-1670 50 1960 2 poł. XV w., przed 1671 r. 19 1953 1. 1648-1670 48 1960 2 poł. XVIII w., 1. 1906-1907 596 1954 XV w., ok. 1709 r. 595 1954 Krotoszyn Krotoszyn klasztor oo. trynitarzy 1733 r. 356 1971 Krotoszyn Krotoszyn Krotoszyn Krotoszyn Krotoszyn Krotoszyn kościół filialny p.w. św. Marii Magdaleny, kościół p.w. śś. Piotra i Pawła, ratusz neorenesansowy z barokową wieżą 1755 r. 51 1960 1. 1766-1774 553 1933 XVII w., 1. 1898-1899 15 1930 315
Krotoszyn, ul. Koźmińska 36 Krotoszyn dom podcieniowy 2 poł. XVIII w. 34 1956 Krzyżowniki Rychtal Kucharki Kuchary Lenartowice Lenartowice Lgów Lipę Magnuszewice Gołuchów Gołuchów Pleszew Pleszew Żerków Blizanów Kotlin kościół par. p.w. Nawiedzenia NMP, późno kościół par. p.w. Św. Trójcy, drewniny kościół par. p.w. św. Bartłomieja, kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, kościół filialny p.w. Narodzenia NMP, kościół p.w. św. Stanisława BM, kościół par. p.w. św. Barbary, 1751 r. 603 1990 1754 r. 574 1954 1686 r. 575 1954 1758 r. 345 1970 1758 r. 546 1933 XVIII w. 583 1954 1753 r., 1897 r. 511 1954 1. 1751-1752, 1884 r. kruchta 565 1954 Mieszków Jarocin dwór 2 poł. XVIII w. 24 1953 Mieszków Jarocin Mikorzyn Kępno pałac Mikstat Myślniew Nosków Ociąż Odolanów Odolanów Odolanów Olszowa Mikstat Kobyla Góra Jaraczewo Nowe Skalmierzyce Odolanów Odolanów Odolanów Kępno kościół par. p.w. św. Wawrzyńca, późno kościół cmentarny p.w. św. Rocha, kościół par. p.w. Narodzenia NMP kościół par. p.w. Św. Trójcy, kościół par. p.w. Narodzenia NMP, kościół cment. p.w. św. Barbary, kościół par. p.w. św. Marcina, neo kościół poewangelicki szachulcowy kościół par. p.w. św. Jadwigi, 1767 r., XIX w. 528 1990 1786 r., 2 poł. XIX w. 489 1986 1788 r. 576 1954 1746 r. 1990 1749 r., 1927 r. 509 1990 1. 1785-1786, 1926 r. 578 1954 1784 r., 1928 r. 577 1954 1794 r., 1. 1912-1913 573 1954 1. 1770-1780 519 1990 1. 1749, 1. 1982-1983 607 1990 Olobok Sieroszewice dzwonnica drewniana XVIII w. 141 1968 Ołobok Sieroszewice kościół p.w. św. Jana Ewangelisty, przebud. w stylu m XV/XVI w., 1. 1695-1696, 1. 1780-1788, 1. 1922-1924 524 1990 Olobok Sieroszewice mur kościelny z bramą XVIII w. 141 1968 Ostrów Wlkp. Ostrów Wlkp. kościół poewangelicki, szachulcowy 1788 r., poł. XIX w. 260 1969 316
Ostrzeszów Ostrzeszów klasztor pobernardyński, 1. 1680-1740 114 1965 Ostrzeszów Ostrzeszów Ostrzeszów Ostrzeszów Pamięcin Panienka Parzynów Blizanów Jaraczewo Kobyla Góra Piątek Wielki Stawiszyn Pleszew Pleszew kościół cment. p.w. św. Mikołaja, kościół pobernardyński, kościół p.w. św. Jana Chrzciciela, kościół par. p.w. Najśw. Imienia Jezus, kościół par. p.w. św. Mikołaja, kościół par. p.w. św. Marcina, kościół filialny p.w. św. Floriana, drew.-mur. 1758 r. 36 1956 1. 1680-1740 25 1954 1727 r., 1905 r. 513 1954 1787 r. 561 1949 1. 1780-1781, 1980 r. 113 1965 1740 r. 542 1930 1745 r. 548 1933 Pleszew Pleszew pałac XVIII w. (?) 662 1993 Proszów Radlin Rychtal Jarocin kościół fil. p.w. św. Rocha, kościół par. p.w. św. Walentego, wczesno Rojów Ostrzeszów dwór 1711 r. 602 1990 1. 1686-1688 556 1933 2 poł. XVIII w. lub pocz. XIX w. 40 1958 Russów Zelazków chałupa i solek, drewniane k. XVIII w. 43 1960 Rychnów Rychnów Rychtal Blizanów Blizanów Rychtal Siedlików Ostrzeszów dzwonnica przy kościele, drewniana kościół par. p.w. Wszystkich Świętych, kościół par. p.w. Ścięcia św. Jana, klasycystyczny, z wykorzystaniem wcześniejszych murów kościół par. p.w. św. Adrzeja Ap., k. XVIII w. 236 1969 1782 r. 481 1954 1661 r., 1. 1784-1785 601 1990 1778 r. 611 1990 Skoroszów Rychtal pałac 1700 r. 75.1961 Sławoszew Słupia k/bralina Sośnica Starygród Staw Strzałków Kotlin Perzów Dobrzyca Kobylin Szczytniki Lisków kościół par. p.w. św. Zofii, kościół par. p.w. św. Andrzeja, kościół par. p.w. św. Marii Magdaleny, kościół par. p.w. MB Gromnicznej, kościół par. p.w. św. Mikołaja, przebud. kościół par. p.w. NMP Niepokalanie Poczętej, ok. 1717 r. 63 1961 1651 r., 1911 r. 76 1961 1745 r. 551 1933 poł. XVII w., 1852 r. ok. 1520 r., ok. 1760 r. 1969 594 1954 1754 r., 1884 r. 544 1930 Sulmierzyce Sulmierzyce ratusz 1743 r. 16 1930 317
Sulmierzyce, Sulmierzyce dom 1750 r. 334 1970 ul. Kaliska 15 Szczury Ostrów Wlkp. kościół par. p.w. św. Michała Archanioła, 1762 r. 522 1990 Szczytniki Szczytniki dwór po poł. XVIII w. 28 1954 Swiba Tłokinia Kościelna Trębaczów Tursko Kępno Opatówek Perzów Gołuchów kościół par. p.w. św. Katarzyny, kościół par. p.w. św. Jakuba, kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, kościół par. p.w. św. Andrzeja, późno XVIII w., 1924 r. 608 1990 pocz. XVIII w. 30 1954 1777 r. 79 1961 1. 1777-178 6 549 1933 Tursko Gołuchów ogrójec przy kościele par. k. XVIII w. 408 1974 Wielowieś Wysocko Wielkie Zbiersk Zborów Zduny Zduny Krotoszyn Ostrów Wlkp. Stawiszyn Zelazków Zduny Zduny Zduny Zduny ratusz ul. Jana Kazimierza 2 ul. Jana Kazimierza 9 Łacnowo 2 Łacnowo 6 Łacnowo 7 Łacnowo 8 Łacnowo 13 Łacnowo 18 Łacnowo 19 kościół par. p.w. Wszystkich Świętych, kościół par. p.w. Podwyższenia Krzyża, przebudowany kościół, par. p.w. św. Urszuli, drewn.-mur. kościół filialny p.w. św. Michała Archanioła, kościół par. p.w. św. Jana Chrzciciela, kościół poewangelicki barokowo-klasycystyczny 1665 r., 1929 r. 55 1960 XVI w., 1684 r. 521 1990 1759 r., 1879 r. 74 1961 1726 r., 1840 r. 593 1954 1719 r. 554 1933 1. 1789-1792 57 1960 1684 r., rozbud. pocz. XIX w. 13 1953 Zduny dom XVIII w. 171 1968 Zduny dom XVIII w. 172 1968 Zduny dom XVIII w. 173 1968 Zduny dom XVIII w. 174 1968 Zduny dom XVIII w. 175 1968 Zduny dom XVIII w. 176 1968 Zduny dom XVIII w. 177 1968 Zduny dom XVIII w. 178 1968 Zduny dom XVIII w. 179 1968 318
Zduny dom XVIII w. 180 1968 Łacnowo 21 Łacnowo 47 ul. Mickiewicza 12 ul. Mickiewicza 14 ul. Mickiewicza 15 ul. Mickiewicza 3 1 ul. Mickiewicza 32 ul. Mickiewicza 44 ul. Młynarska 2 ul. Młynarska 4 ul. Poprzeczna 2 ul. Rynek 8 ul. Rynek 9 ul. Rynek 10 ul. Sienkiewicza 1 ul. Sienkiewicza 3 ul. Sienkiewicza 17 ul. Skargi 7 Zduny dom XVIII w. 182 1968 Zduny dom XVIII w. 185 1968 Zduny dom XVIII w. 186 1968 Zduny dom XVIII w. 187 1968 Zduny dom XVIII w. 189 1968 Zduny dom XVIII w. 190 1968 Zduny dom XVIII w. 191 1968 Zduny dom XVIII w. 192 1968 Zduny dom XVIII w. 257 1969 Zduny dom XVIII w. 193 1968 Zduny dom XVIII w. 169 1968 Zduny dom XVIII w. 170 1968 Zduny dom XVIII w. 194 1968 Zduny dom XVIII w. 197 1968 Zduny dom XVIII w. 198 1968 Zduny dom XVIII w. 183 1968 Zduny dom XVIII w. 199 1968 319
Zduny dom XVIII w. 184 1968 ul. Skargi 14 ul. Skargi 18 ul. Wrocławska 7 Zduny dom XVIII w. 195 1968 Zduny dom XVIII w. 201 1968 Zelazków Zelazków dwór 2 poł. XVIII w., przebud. w l. 1796-1798 598 1954 Żerków Żerków brama pałacowa, barokowa pocz. XVIII w. 88 1964 Żerków Żerków kaplica cmentarna p.w. Św. Krzyża 1708 r. 317 1970 Żerków Żerków kościół par. p.w. św. Stanisława BM, 1. 1717-1718 619 1991 Województwo konińskie Miejscowość, adres Gmina Obiekt Datowanie obiektu Wpis do rejestru zabytków nr rejestru rok wpisu 1 2 3 4 5 6 1 poł. XVIII w., Kazimierz brama wjazdowa barokowa Bieniszew przebud. w 1925 r. 72/55 1965 Biskupi i zabudowania eremickie i 1938 r. Bieniszew Borysławice Kościelne Borysławice Kościelne Kazimierz Biskupi XVIII w. 21/326 1949 Grzegorzew dzwonnica drewniana poł. XVIII w. 104/689 1969 Grzegorzew kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, Brdów Babiak klasztor oo. paulinów, Brdów Babiak kościół oo. paulinów p.w. św. Wojciecha, poł. XVIII w. 261375 1953 XV w., 2 poł. XVIII w. XV w., 2 poł. XVIII w. 5/239 1930 5/239 1930 Brudzew Brudzew fortyfikacje ziemne, barokowe XVII w. 95/245 1968 Brudzew Brudzew kościół p.w. Św. Ducha, XVIII w., przebud. 1863 r. 46/428 1953 Chodów Chodów kościół p.w. Św. Krzyża, XVI/XVII w. 246/343 1967 kościół klasztorny oo. kamedułów p.w. Narodzenia NMP, Chwaliborzyce Świnice Warckie kościół p.w. św. Marcina, 2 poł. XVIII w.; 43/423 1953 Ciążeń Lądek galeria pałacowa, rokokowa 1760-1768 r. 83/99 1968 Ciążeń Ciążeń Lądek Lądek kościół p.w. św. Jana Chrzciciela pałac biskupów poznańskich, rokokowy 1535 r., przebud. 1760 r. 1785 r., 1. 1794-1818 85/102 1968 22/335 1949 Ciążeń Lądek park układ regularny 1 poł. XVIII w. 83/99 1968 Ciążeń Lądek pawilon rokokowy 1760-1768 r. 83/99 1968 320
Ciążeń Lądek plebania barokowa 2 poł. XVIII w. 85/102 1968 Ciemin Kościelny Słupca kościół p.w. św. Katarzyny, barokowo-kłasycystyczny 1748-1802 r. 145/764 1969 Dąbie Dąbie kościół p.w. św. Mikołaja XVII w. 7/245 1930 Dębno Królewskie Dęby Szlacheckie Dęby Szlacheckie Babiak kościół p.w. św. Michała Archanioła, 1766 r. 107/692 1969 Osiek Mały dzwonnica drewniana 1745 r. 326/68 1984 Osiek Dobrosolowo Kazimierz Biskupi Dobrów Kościelec kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, kościół p.w. św. Jakuba Ap., kaplica p.w. bł. Bogumiła, drewniana Dobrów Kościelec kościół p.w. Sw. Trójcy, 1756 r. 8/246 1930 1540 г., ok. 1640 r. w ruinie, odbud. 1749 r., restaurowany w 1806 r. i 1862 r. 73/56 1965 1788 r. 110/695 1969 1764 r., rozbud. 1888 r. 109/694 1969 Dzierzbice Chodów park późnobarokowe posągi XIX w. 251/404 1967 Gałczynek Orchowo chata zrębowa XVIII w. 379/121 1984 Golina Grodziec kościół fil. p.w. św. Jakuba, 1. 1765-1767, kaplica 1669 r. 136/731 19 69 Grodziec Grodziec pałac 2 poł. XVIII w. 23/336 1949 Grzegorzew Grzegorzew kościół p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja,, 1776 r., XIX w. 9/251 1930 Huta Stara Grodziec chałupa zrębowa k. XVIII w. 371/113 1984 Janiszew Brudzew kościół p.w; św. Jadwigi XVIII w. 10/253 1930 Kazimierz Biskupi Kłodawa Kłodawa Koło Koło Kazimierz Biskupi Kłodawa Kłodawa Koło Koło kościół p.w. św. Izaaka, klasztor karmelitów trzewiczkowych, przebud. kościół pokarmelicki p.w. Wniebowzięcia NMP, późno klasztor oo. bernardynów, kościół klasztorny oo. bernardynów p.w. Nawiedzenia NML 1783 r. 518/259 1995 poł. XVIII w. 25/372 1953 XVII w., 1. 1718-1755 2 poł. XV w., 1. 1773-1788 25/372 1953 11/263 1930 1. 1773-1788 11/263 1930 Koło Koło spichlerz XVIII w. 24/342 1950 Konin Konin Konin Konin klasztor oo. reformatorów, kościół klasztorny oo. reform a tów, 1733 r. 71/54 1965 1727 r. 71/54 1965 321
2 poł. XVIII w., Kopydłówek Wilczyn pałac późno nowa elewacja 2 poł. XIX w. 280/22 1984 Kopydłówek Wilczyn park układ osiowo-kwaterowy k. XVIII w. 280/22 1984 Królików Kuchary Kościelne Ląd Grodziec Rychwał Lądek kościół p.w. św. Michała, kościół p.w. Wszystkich Świętych, klasztor pocysterski, ob. oo. salezjanów Ląd Lądek kościół pocysterski, Lądek Lądek kościół p.w. św. Mikołaja, zrujnowany ok. poł. XVIII w., odbud. w stylu m w 1. 1763-1804, odnow. w 1863 r. 74/57 1965 1795 r. 138/733 1969 poł. XIV w., przekształcony i rozbud. w k. XVII w. i 1 poł. XVIII w. k. XII i 1 ćw. XIII w., w 1. 1651-1689, rozbud. w 1. 1728- -1735 1760-1777 r., wykończony i ozdobiony w 1. 1900- -1903 84/101 1968 84/101 1968 86/104 1968 Linówiec Orchowo dzwonnica drewniana 2 poł. XVIII w. 265/7 1984 Linówiec Orchowo kościół p.w. św. Marcina, 1749 r. 265/7 1984 Lubsrów Sompolno dzwonnica barokowa 1758 r. 80/77 1965 Lubstów Lubstów Lubstówek Sompolno Sompolno Sompolno kościół par. p.w. św. Jadwigi rokokowe wyposażenie park krajobrazowy z elementami starszymi kościół par. p.w. św. Mateusza Ap., drewnany 1534 r., poł. XVIII w. 80/77 1965 XVII w. 440/182 1990 1639 r., XIX w. wieża 63/663 1960 Łukom Zagórów park XVIII w. 17/37 1949 Malanów M alanów dzwonnica drewniana XVIII w. 37/410 1953 Malanów M ąkolno Malanów Sompolno kościół p.w. śś. Stanisława i Mikołaja, kościół par. p.w. św. Andrzeja Ap., Mielżyn Witkowo kościół p.w. Wszystkich Świętych Młodojewo Słupca kościół p.w. św. Mikołaja, 1716 r., zmieniony w 1873 r. 1. 1749-1750, odrestaurowany w 1844 r. 2 poł. XVI., odnow. 2 poł. XVIII w., w 1843 r. dobudowano kaplicę p.w. Św. Krzyża 1780 r., powiększony w 1875 r. 36/409 1953 114/699 1969 99/378 1968 147/766 1969 322
Orchowo Orchowo kościół par. p.w. Wszystkich Świętych, 1. 1789-1792 270/12 1984 Osowiec Orchowo dwór z alkierzami, pocz. XVIII w. 273/15 1984 Ostrowo Kościelne Pieczew Strzałkowo kościół 1718 r. 3/206 1933 Grabów kościół p.w. św. Rozalii, 1747 r., rozbud. w l. 1898-1899 255/527 1967 Pyzdry Pyzdry dom podcieniowy mieszkalny 1768 r. 57/574 1956 Pyzdry Pyzdry Pyzdry Pyzdry klasztor pofranciszkański z fragmentami gotyckimi kościół pofranciszkański p.w. Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela XIV w., 2 poł. XVIII w. 2 poł. XVIII w. 6 1/626/ archit. 61/626/ archit. Rękawczyn Orchowo chata drewniana 1798 r. 380/122 1984 Słupca Sompolno Słupca Sompolno kościół par. p.w. św. Leonarda, kaplica p.w. św. Hieronima, drewniana XVII w., rozbud. 1730 r., polichromia z XVIII w. 1723 r., odrest. 1867 r. 1958 1958 60/624 1958 117/704 1969 Świątniki Rzgów chata drewniana 4 ćw. XVIII w. 390/132 1986 Umień Olszówka kościół p.w. św. Michała Archanioła, XVII w., odnow. 1756 r., 1864 r., 1929 r., 1958 r. 118/705 1969 Wilczyn Wilczyn kościół p.w. św. Tekli, 1781 r. 141/736 1969 Wyszyna Zagórów Władysławów Władysławów Władysławów Zagórów układ urbanistyczny 1727 r. 420/162 1989 kościół par. p.w. Narodzenia MB, kościół par. p.w. śś. Piotra i Pawła, późno ok. 1780 r. 50/433 1953 1. 1740-1760, odnow. 1851 r. 148/767 1969 Województwo leszczyńskie Miejscowość, Wpis do rejestru zabytków Gmina Obiekt Datowanie obiektu adres nr rejestru rok wpisu 1 2 3 4 5 6 Białcz Stary Śmigiel kościół par. p.w. Wszytkich Świętych, we wnętrzu polichromia 1. 1696-1717 1/22/A 1932 Biatcz Stary Śmigiel plebania 2 poł. XVIII w. 371/566/A 19 69 Bieżyń Krzywiń wiatrak-koźlak, 2 poł. XVIII w. 1093/A 1988 Bodzewo Piaski wiatrak-koźlak (rozebrany) 1760 r. 1125/A 1988 Borek Wlkp. Borek Wlkp. kościół par. p.w. Pocieszenia NPM i św. Filipa Nereusza, 1. 1635-1655 127/560/A 1956 Brenno Wijewo wiatrak, 1794 r. 676/1608/A 1965 Brenno Wijewo wiatrak-koźlak II, 1676 r. 675/16 0 1/A 1965 323
kościół par. p.w. św. Franciszka 2 pol. XVII w., Bronikowo Śmigiel 2/23/A 1932 z Asyżu, 1738 r. Brońsko nr 1 Śmigiel wiatrak-koźlak 2 pol. XVIII w. 1083/A 1988 Brzeżany Góra pałac 2 pol. XVIII w., 1. 70. XX w. 1498/A 1994 Bucz Przemęt dzwonnica drewniana XVIII w. 375/573/A 1969 Bucz Bukowiec Górny Bukowiec Górny Przemęt Włoszakowice Włoszakowice kościół par. p.w. św. Barbary, 1782 r. 36/243/A 1932 wiatrak-koźlak, 1707 r. 1099/A 1988 wiatrak-koźlak, 1707 r. 1099/A 1988 Czachorowo Gostyń wiatrak-koźlak, 1737 r. 1091/A 1988 Czacz Czernina Dolna Śmigiel Góra kościół, ob. par. p.w. św. Michała Archanioła, z wnętrzem, wczesno pałac ruiny 1 pol. XIV w, XV w., 1653 r. XVIII w. (?); 1895 r. 3/25/A 1932 1121/A 1988 Daszów Jemielno pałac XVII/XVIII w. 1288/A 1960 Dąbcze Dąbcze (przy drodze do Nowejwsi) Dębowa Lęka Długie Stare Długie Stare Domachowo 88 Rydzyna kościół p.w. św. Katarzyny, szachulcowy 1. 1667-1668 478/1047/A 1970 Rydzyna wiatrak-koźlak 1766 r. 1077/A 1988 Wschowa dzwonnica-brama kościelna 1793 r. 705/613/A 1963 Święciechowa Święciechowa brama kościelna przy kościele p.w. św. Marcina cmentarz barokowe regencyjne nagrobki pol. XVIII w. 276/318/A 1968 1 pol. XVIII w. 1219/A 1991 Krobia wiatrak-koźlak, 1747 r. 970/A 1983 Drzeczkowo Osieczna dwór późno 3 ćw. XVIII w. 626/1514/A 1974 Drzeczkowo Drzewce Stare Dubin (przy drodze z Dubina do Trzebnicy) Giżyn Osieczna Szlichtyngowa kościół par. p.w. NPM Wniebowziętej, szachulcowy kościół fil. p.w. bł. Szymona z Lipnicy 1775 r. 16/44/A 1932 1599 r. (?), XVIII w. 1041/129/A 1958 Jutrosin wiatrak-koźlak, 1773 r. 1082/A 1988 Bojanowo kościół protestancki, ob. fil. p.w. NMP XVIII w. 828/895/A 1961 Glinka Góra oficyna pałacowa I 2 pol. XVIII w. (?) 990/1371/A 1965 Glinka Góra pałac z alkierzami 2 pol. XVIII w. (?), przeb. pocz. XX w. 990/1371/A 1965 324
Gola Gołanice 1 2 3 4 5 6 Szlichtyngowa kościół fil. p.w. św. Jadwigi, 1768 r. 1042/240/A 1961 późno Święciechowa kościół par. p.w. śś. Piotra i Pawła, późno Gołaszyn Bojanowo kościół p.w. św. Michała Gostyń Gostyń, ul. 1 Maja 4 Gostyń, ul. 1 Maja 5 Gostyń, ul. 1 Maja 7 brama przy kościele p.w. św. M ałgorzaty Gostyń- -Głogówko Gostyń- -Głogówko Gostyń- -Głogówko Gostyń- -Głogówko klasztor kongregacji Oratorium św. Filipa Nereusza, późno Gostyń- -Głogówko Gostyń- -Głogówko Góra, ul. Piotra Ściegiennego 27 Górka Duchowna Hetmanice Gostyń 1782 r. 17/45/A 1932 1667 r., przebud. 1825 r. 43 7/63 0A 1969 k. XVIII w. 131/562/A 1956 Gostyń budynek mieszkalny 2 poł. XVIII w. 77/343/A 1951 Gostyń budynek mieszkalny 2 poł. XVIII w. 78/344/A 1951 Gostyń budynek mieszkalny 2 poł. XVIII w. 80/346/A 1951 Piaski d. szpital k. XVII w. 138/570/A 1956 Piaski d. zajazd klasztorny tzw. Nadolnik k. XVII w. 138/570/A 1956 Piaski kapliczka położona przy źródle k. XVII w. 138/570/A 1956 Piaski Piaski Piaski Góra kościół klasztorny p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP, mur kościelny z bramą przy klasztorze dom mieszkalny 1. 1732-1748 138/570/A 1956 1675 r., 1679 r., 1. 1726-1728 138/570/A 1956 k. XVII w. 138/570/A 1956 XVIII w., cz. przebud. XVIII/XIX w. 840/2050/A 1972 Lipno kościół par. p.w. św. Michała XV/XVI w., 1700 r. 5/30/A 1932 Wschowa kościół fil. p.w. św. Jana Chrzciciela XVIII w. 1291/A 1965 Hetmanice Wschowa wiatrak, XVIII/XIX w. 711/1613/A 1965 Jabłonna Rydzyna Jastrzębia Góra dwór Jeżewo Jędrzychowice Dolne Jędrzychowice Dolne Jutrosin Borek Wlkp. Szlichtyngowa Szlichtyngowa Jutrosin kościół cmentarny p.w. św. M ikołaja, kościół par. p.w. Wszystkich Świętych, szachulcowy pałac (dwór) po 1670 r. 475/1036/A 1970 XVIII w., przebud. XX w. 851/772/A 1960 1740 r. 44/314/A 1931 2 poł. XVI w., 1720 r., 1. 1909-1910 699/244/A 1961 park z elementami regularnymi XVIII w. 684/A 1963 dzwonnica przy kościele sukursalnym p.w. Św. Krzyża 4 ćw. XVIII w. 209/110/A 1968 325
kościół sukursalny p.w. Św. Krzyża, szachulcowy, obmurowany 1774 r., 1996 2 poł. XVIII w., Jutrosin Jutrosin 209/110/A 1968 r. Kaczkowo Kaszczor Kaszczor Rydzyna Przemęt Przemęt kościół par. p.w. św. Marcina, szkieletowy figura św. Jana Nepomucena wraz z cokołem, barokowa kościół par. p.w. św. Wojciecha, 1674 r., 1729 r. 252/229/A 1968 1745 r. 175/618/A 1957 1. 1764-1775 96/402/A 1953 Kaszczor 44 Przemęt wiatrak-koźlak, 1761 r. 1019/A 1987 Kobylin Kobylin Kobylin Konradowo Kobylin Kobylin Kobylin Wschowa klasztor pobernardyński, kościół klasztorny p.w. Narodzenia Pańskiego oo. bernardynów, wieża dawnego kościoła ewangelickiego, drewniana kościół par. p.w. św. Jakuba, przebud. na 1. 1456-1463, XVII w., XVIII w. XV w., k. XVI w., 1720 r. 201/67A 1965 39/262/A 1933 2 poł. XVIII w. 321/483/A 1969 XVI/XVII w. 696/128/A 1958 Kościan (przy obwodnicy na trasie Leszno ) Kościan wiatrak-koźlak, 1714 r. 1098/A 1988 Kościan Kościan, ul. Kościuszki 1 Kościan Krzycko Wielkie Krzycko Wielkie Kościan, ul. Bączkowskiego Włoszakowice Włoszakowice cmentarz rzymskokatolicki budynek klasztorny, ob. zespół szpitala psychiatrycznego XVIII w., XIX w., XX w. 968/A 1981 p. XVII w., 1839 r. 1313/A 1992 dwór alkierzowy, ok. poł. XVIII w. 19 8/62A 1965 park podworski p. XVIII w. 1027/A 1987 Krzywiń Krzywiń wiatrak-koźlak, 1698 r. 974/A 1984 Krzywiń, ul. Kościańska 20 (przy drodze do Gryżyny) ul. Bracka 11 ul. Chrobrego Krzywiń wiatrak-koźlak, k. XVIII w. 1048/A 1988 Leszno dom k. XVIII w. 526/1239/A 1970 Leszno kościół Braci Czeskich, ob. katolicki p.w. św. Jana 1. 1652-1654, 1. 1714-1600 ul. Chrobrego 8 Leszno dom XVIII w., przebud. w XIX w. ul. Chrobrego 25 91/381/A 1953 997/A 1986 Leszno dom XVIII w. 545/1258/A 1971 326
ul. Chrobrego 32 Leszno gimnazjum Braci Czeskich 1712 r. 1303/A 1969 ul. Chrobrego 34 ul. Chrobrego 44 Leszno dom polskich kaznodziei 2 pol. XVIII w. 530/1243/A 1970 Leszno dom k. XVIII lub p. XIX w. 531/1244/A 1970 ul. Komuny Paryskiej 31, ob. ul. Królowej Jadwigi Leszno dom 2 pol. XVIII w. 541/1254/A 1971 ul. Kościelna Leszno ul. Łaziebna 6 kościół p.w. św. Mikołaja, ok. 1682 r. lub 1687 r., 1. 1725-1737 40/271/A 1932 Leszno dom XVIII/XIX w. 454/858/A 1970 ul. Łaziebna 26 Leszno dom XVIII w., cz. rozebrany ul. Łaziebna 27 Leszno dom k. XVIII w., nadbud. XIX w. ul. Narutowicza 8 ul. Narutowicza 18 ul. Narutowicza 31 Leszno Leszno Leszno dom dom synagoga XVIII w., cz. przebud. k. XVIII w., przebud. 1628 r., wielokrotnie przebud., z 1904 r. pl. Kościuszki 4 Leszno pałac Sułkowskich p. XVII w. (?), ok. 1750-1760 pl. Metziga pl. Metziga 13 pl. Metziga 16/17 pl. Metziga 21 pl. Metziga ul. Rynek ul. Rynek Leszno mur lapidarium przy kościele polskokatolickim 457/861/A 1970 458/862/A 1970 461/865/A 1970 463/867/A 1970 1197/A 1991 92/382/A 1953 1620 r., XIX w. 202/82/A 1965 Leszno dom k. XVIII w. 460/864/A 1970 Leszno pastorówka, ob. Muzeum Okręgowe 1 pol. XVIII w. 197/61/A 1965 Leszno dom, d. szpital św. Jerzego 1688 r. 466/870/A 1970 Leszno Leszno Leszno kościół par. poewangelicko- -augsburski p.w. Sw. Krzyża ratusz Stary Rynek 1711 r., 1. 1715- -1 730, 1782 r. 1. 1637-1639, 1.1707-1708,1786 r., 1. 1804-1817 XVII w., XVIII w., XIX w., XX w. 90/377/A 1953 94/389/A 1953 92/382/A 1953 327
Leszno dom p. XVIII w. 1183/A 1991 ul. Rynek 2 ul. Rynek 7 ul. Rynek 8 ul. Rynek 9 Leszno dom XVII/XVIII w. 516/1229/A 1970 Leszno Leszno dom dom XVII/XVIII w., cz. przebud. XVIII/XIX w., przebud. ul. Rynek 15 Leszno dom XVII/XVIII w., przebud. ul. Rynek 16 Leszno dom 1635 r., przebud. XVIII w. ul. Rynek 19 Leszno kamienica poł. XVIII w., przebud. k. XIX w. ul. Rynek 22 ul. Rynek 23 517/1230/A 1970 518/1231/A 1970 538/1251/A 1971 539/1252/A 1971 1182/A 1991 Leszno dom XVIII/XIX w. 524/1237/A 1970 Leszno dom XVIII w. 540/1253/A 1971 ul. Rynek 32 Leszno dom XVIII w., cz. przebud. ul. Rynek 38 Leszno dom XVIII w., cz. przebud. ul. Strumykowa 1 ul. Średnia 4 ul. Wolności 2 ul. Wolności 8 ul. Wolności 22 Leszno- -Zaborow o Lubiń Lubiń Lubonia Ługi Miejska Górka 520/1233/A 1970 519/1232/A 1970 Leszno wiatrak-koźlak 1 poł. XVIII w. 1090/A 1988 Leszno dom 1 poł. XVIII w. 1139/A 1989 Leszno dom k. XVIII w. 467/871/A 1970 Leszno dom XVIII w. 542/1255/A 1971 Leszno dom k. XVIII w. 543/125 6/A 1971 Leszno Krzywiń Krzywiń Krzemieniewo Wąsosz Miejska Górka J kościół poewangelicki, szachulcowy kościół klasztorny oo. benedyktynów p.w. Narodzenia NMI^ zespół klasztorny oo. benedyktynów strefa ochronna dwór kościół fil. p.w. Wniebowzięcia NMP kościół poewangelicki, (ruina) 1796 r. 1485/A 1994 1 poł. XVIII w. 10/35/A 1932 XII-XVIII w. 1224/A 1991 XVIII w., 1 pol. XIX w. 117/538/A 1955 1788 r. 844/2052/A 1972 1777 r. 439/632/A 1969 328
Miejska Górka, ul. Rawicka Miejska G órka- -Raw icka wiatrak-koźlak, 1772 r., 1976 r. 1108/A 1988 Miejska Górka- -Goruszki Miejska Górka- -Goruszki Miejska Górka Miejska Górka Naratów Niechlów dwór Niechłód klasztor poreformacki, kościół poreformacki p.w. Św. Krzyża, kościół par. p.w. Wszystkich Świętych, 1742 r., 1. 1846-1865 207/107/A 1968 1742 r. 43/3 09/A 1932 1735 r., przebud. w 1900 r. 847/254/A 1951 k. XVIII w. 505/117 1/A 1970 Nowa Wieś Wschowa wiatrak-koźlak, 1764 r. 725/16 4 1/A 1974 Oporowo Święciechowa Krzemieniewo kościół par. p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM, szachulcowy 1640 r., XIX w. 20/48/A 1932 Osetno Góra dwór z mi elementami XVI/XVII/XX w. 852/759/A 1960 Osieczna Osieczna, ul. Krzywińska 13 Pępowo Osieczna Osieczna Pępowo brama przy kościele par. p.w. Św. Trójcy kościół późno poreformacki p.w. św. Walentego oficyna I i II w zespole pałacowym Pępowo Pępowo park regularny i cz. krajobrazowy Pępowo Pępowo plebania późnobarokowa Pępowo Popowo Stare Popowo Stare Przemęt Przysieka Stara Pępowo Przemęt Przemęt Przemęt Śmigiel zespół pałacowy Mycielskich, późno dwór Szołdrskich, późno park dworski z elementami regularnymi kościół pocysterski, ob. par. p.w. św. Jana Chrzciciela, dwór opatów przemęckich, późno 4 ćw. XVIII w. 636/1573/A 1974 1. 1729-1733, 1. 1784-1787 2 poł. XVII w., 1. 1770-1780 2 poł. XVII w., uzupełniony w XIX w. 1744 r., przebud. 1842 r. 2 poł. XVII w., 1. 1770-1780 41/276/A 1932 189/7 A 1964 98/496/A 1954 627/1519/A 1974 98/496/A 1954 1. 1775-1785 85/359/A 1952 XVIII w. 1162/A 1990 1. 1651-1690, 1. 1758-1759 34/197/A 1932 3 ćw. XVIII, XIX 83/357/A 1952 Psary Jemielno dwór 2 poł. XVII w. 843/2055/A 1972 Racot Kościan spichlerz 1773 r. 1528/A 1995 Racot Kościan stajnia i wozownia XVIII w. 1528/A 1995 Racot Kościan wiatrak-koźlak, XVIII w. 1084/A 1988 Radomierz Przemęt wiatrak-koźlak, Rawicz Rawicz pozostałość d. fortyfikacji ziemnych 1703 r., odnowiony 1830 r. 1. 70. XVII w. - ok. poł. XVIII w. 471/892/A 1970 504/1170/A 1970 329
Rawicz, Rawicz dom XVIII/XIX w. 642/1610/A 1974 ul. Rynek 27 Rawicz, ul. Rynek 31 Rawicz dom XVIII/XIX w. 646/1614/A 1974 Rojęczyn Rydzyna dwór późno, ob. szkoła Rydzyna Rydzyna Rydzyna Rydzyna Rydzyna Rydzyna kolegium pijarów barokowe, ob. szkoła podstawowa kościół poewangelicki Św. Krzyża, kościół par. p.w. św. Stanisława, późno XVIII w., przebud. XIX w. 511/1214/A 1970 1. 1769-1777 250/226/A 1968 1. 1779-1783 184/643/A 1959 1. 1746/1748-1751 22/50/A 1932 Rydzyna Rydzyna ratusz 1752 r. (?), 1761 r. 23/51/A 1930 Rydzyna Rydzyna założenie urbanistyczne, barokowe XV-XVIII w. 167/610/A 1957 Rydzyna Rydzyna zamek Rydzyna, ul. Rynek 12 Rydzyna, ul. Rynek 13 Rydzyna, ul. Rynek 14 Rydzyna, ul. Rynek 15 Rydzyna, ul. Rynek 17 Rydzyna, ul. Rynek 19 Rydzyna, ul. Rynek 2 Rydzyna, ul. Rynek 25 1. 1685-1695, ok. 1700 r. 24/52/A 1930 Rydzyna dom XVIII w., 1902 r. 231/204/A 1968 Rydzyna dom XVIII w. 232/205/A 1968 Rydzyna dom 1 poł. XVIII w. 233/206/A 1968 Rydzyna dom 1 poł. XVIII w. 218/135/A 1968 Rydzyna dom 1731 r., 1906 r. 235/208/A 1968 Rydzyna dom 1 poł. XVIII w. 234/207/A 1968 Rydzyna dom 1 poł. XVIII w. 224/197/A 1968 Rydzyna dom 1708 r., k. XIX w. 239/212/A 1968 Rydzyna, ul. Rynek 26 Rydzyna dom 1 poł. XVIII w., k. XIX w. Rydzyna, ul. Rynek 27 Rydzyna dom 2 poł. XVIII w., 1932 r. Rydzyna, ul. Rynek 4 240/213/A 1968 241/214/A 1968 Rydzyna dom XVIII w., 1845 r. 226/199/A 1968 Rydzyna, ul. Rynek 18 Rydzyna dom 1 poł. XVIII w., przebud. Rydzyna, ul. Kościelna 2 Rydzyna, ul. Kościelna 2 Rydzyna, ul. Matejki 2 1030/A 1987 Rydzyna budynek d. wozowni XVIII w. 1046/A 1988 Rydzyna dom 1770 r. 243/218/A 1968 Rydzyna dom 1737 r. 244/220/A 1968 330
Rydzyna, Rydzyna dom 1713 r. (?) 245/221/A 1968 ul. Matejki 3 Rydzyna, ul. Wolności 10 Rydzyna, ul. Wolności 19 Rydzyna, ul. Wolności 6 Rydzyna, ul. Zamkowa 6 Rydzyna budynek, d. pastorówka 4 ćw. XVIII w. 1500/A 1994 Rydzyna dom 1783 r. 248/224/A 1968 Rydzyna budynek 1783 r. 1389/A 1993 Rydzyna dom mieszkalny 1779 r., 1904 r. 249/225/A 1968 Sarnowa Rawicz dwór (pałac) Siciny Niechlów kościół par. p.w. św. Marcina, późno k. XVII w. lub p. XVIII w. (?), przebud. w k. XIX w. 672/1705/A 1975 XVIII w. 848/897/A 1961 Siciny Niechlów pałac późno XVIII w. 849/775/A 1960 Siciny Niechlów wiatrak XVIII w. 847/1004/A 1963 Siedlnica Siedmiorogów II Siedmiorogów II Wschowa Borek Wlkp. Borek Wlkp. spichlerz I z cz. mieszkalną (oficyna) dwór alkierzowy,, szachulcowy kapliczka murowana, przydrożna w ogrodzie dworskim 2 poł. XVIII w. 1442/A 1993 1732 r. 163/605/A 1957 XVIII w. 165/607/A 1957 Siekowo Przemęt wiatrak-koźlak 1777 r. 1118/A 1988 Sławęcice nr 27 Sobialkowo Góra kapliczka k. XVIII w. 84 1/205 7/A 1972 Miejska Górka kościół par. p.w. św. Jakuba Większego Apostola 2 poł. XVIII w. 33/133/A 1932 Stary Gostyń Gostyń brama kościelna XVIII w. 135/566/A 1956 Sułów Wielki Szlichtyngowa, ul. Rynek 11 Szlichtyngowa Szlichtyngowa, ul. Rynek 13 Szlichtyngowa Szlichtyngowa, ul. Rynek 19 Szlichtyngowa Szlichtyngowa, ul. Rynek 20 Wąsosz Szlichtyngowa Szlichtyngowa Szlichtyngowa Szlichtyngowa Szlichtyngowa kościół poewangelicki p.w. śś. Piotra i Pawła, szachulcowy 1617 r. 854/898/A 1961 wiatrak-koźlak, 1757 r. 1023/A 1987 zespół budowlany i założenie urbanistyczne, przywilej lokacyjny miasta 1644 r. 1169/A 1990 kamienica XVIII/XIX w. 810/1643/A 1965 kamienica XVIII/XIX w. 811/1644/A 1965 kamienica XVIII/XIX w. 812/1635/A 1965 kamienica XVIII/XIX w. 813/1636/A 1965 331
Szlichtyngowa, ul. Rynek 36 Szlichtyngowa Szlichtyngowa, ul. Rynek 37 Szlichtyngowa Szlichtyngowa, ul. Rynek 7 Szlichtyngowa Szlichtyngowa, ul. Polna 2 Szlichtyngowa kamienica XVIII/XIX w. 814/1637/A 1965 kamienica XVIII/XIX w. 815/1638/A 1965 kamienica XVIII/XIX w. 809/1642/A 1965 kamienica XVIII/XIX w. 808/1639/A 1965 Smieszkowo Wschowa kościół 1 poł. XVIII w. 721/1651/A 1965 Śmigiel Śmigiel, ul. Kilińskiego 31 Świerczyna nr 64 Trzebiny Trzebiny Śmigiel kościół fil. p.w. św. Wita, szachulcowy 1769 r., 1908 r. 326/516/A 1969 Śmigiel dom mieszkalny 1704 r., XIX w. 363/553/A 1969 Osieczna wiatrak-koźlak, 2 pol. XVIII w. 1080/A 1988 Święciechowa Święciechowa Święciechowa Święciechowa kościół par. p.w. św. Jakuba Apostoła, pałac Trzebosz Bojanowo pałac von Bothmera 1 poł. XV w., 1. 1730-1750 1. 1680-1690, 1860 r. 26/54/A 1932 125/55 6/A 1956 park regularny XVIII w., XIX w. 125/556/A 1956 1 poł. XVIII w., 1. 1857-1860 76/619/A 1957 Trzebosz Bojanowo park regularny-krajobrazowy XVIII/XIX w. 9 62/A 1979 Trzebosz Bojanowo plebania późnobarokowa, ob. przedszkole XVIII w., przebud. 501/1087 1970 Trzebosz Bojanowo założenie folwarczne: spichlerz k. XVIII w. 1339/A 1992 Wąsosz Wąsosz pałac XVI/XVIII w. 822/967/A 1961 Wąsosz, ul. Parafialna 6 Wąsosz kościół pomocniczy p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM Wieleń Przemęt figura św. Jana Nepomucena na słupie, barokowa XVIII w. 823/1374/A 1965 XVIII w. 174/617/A 1957 Wilkowice Lipno wiatrak, 1779 r. 1085/A 1988 Witoszyce Góra dwór (pałac) po 1700 r. 846/255/A 1951 Włoszakowice Włoszakowice, ul. Spokojna Wroniniec Włoszakowice Włoszakowice Włoszakowice Włoszakowice Niechlów pałac myśliwski Sulkowskich, późno 1. 1749-1752 13 6/5 67/A 1956 park krajobrazowy XVIII w. 1163/A 1990 kościół par. p.w. Św. Trójcy, wczesno kaplica grobowa z trzema piaskowcowymi płytami nagrobnymi 1. 1640-1642 2 8/5 6/A 1932 1778 r. 1174/A 1990 332
Wschowa Wschowa fontanna miejska XVIII w. 1036/1599/A 1965 Wschowa Wschowa Wschowa Wschowa Wschowa ul. Bema 11 ul. Boh. Westerplatte 5 ul. Boh. Westerplatte 6 ul. Głogowska 11 ul. Kilińskiego 2 Wschowa Wschowa Wschowa Wschowa Wschowa kaplica Sw. Krzyża przy kościele pobernardyńskim św. Józefa klasztor pobernardyński, ob. oó. franciszkanów kostnica na cmentarzu ewangelickim kościół farny p.w. św. Stanisława, kościół pobernardyński p.w. św. Józefa, wczesno ok. 1738 r. 1040/1593/A 1965 1 poł. XVIII w. 690/53/A 1963 XVIII w. 731/1745/A 1965 XIV w., przebud. w 1. 1720-1726 1. 1629-1640, 1. 1750-1768 1039/1594/A 1965 691/53 A 1955 Wschowa kamienica XVIII w. 732/1690/A 1965 Wschowa kamienica XVIII w. 735/1696/A 1965 Wschowa kamienica XVIII w. 736/1697/A 19 65 Wschowa dom XVIII w. 678/616/A 1965 Wschowa kamienica XVII w. 1035/1600/A 1965 Wschowa kamienica XVII w. 763/1684/A 1965 ul. Łazienna 4 pl. Farny 2 pl. Farny 3 pl. Zamkowy 3 pl. Zamkowy 4 pl. Zamkowy 8, ob. nr 10 Wschowa plebania przy kościele par. XVIII w. 730/1675/A 1965 Wschowa kolegium jezuickie, barokowe XVIII w. 1034/1595/A 1965 Wschowa dom XVIII w. 757/245/A 1961 Wschowa dom XVIII w. 757/245/A 1961 Wschowa dom XVIII w. 757/245/A 1961 ul. Powstańców Wschowa d. szkoła ewangelicka XVII w. 729/609/A 1963 Wlkp. 16 ul. Ratuszowa 1 ul. Rynek 2 Wschowa kamienica XVII/XVIII w. 681/618/A 1965 Wschowa kamienica XVIII w. 780/169 1/A 1965 333
Wschowa kamienica XVIII/XIX w. 782/1986/A 1965 ul. Rynek 4 ul. Rynek 5 ul. Rynek 8 ul. Rynek 9 ul. Rynek 10 ul. Rynek 11, ob. nr 10 ul. Rynek 12 ul. Rynek 13, ob. Rzeźnicka 1 ul. Rynek 19 ul. Kościuszki 3 ul. Zamkowa 5 ul. Zamkowa 7, d. ul. Jedności Robotniczej 7 Zakrzewo Zalesie Zamysłów Zamysłów Wschowa kamienica XVIII w. 783/1676/A 1965 Wschowa kamienica barokowa XVII w. 785/610/A 1965 Wschowa kamienica XVII w. 786/1677/A 1965 Wschowa kamienica XVII w. 787/1678/A 1965 Wschowa kamienica XVII w. 788/1679/A 1965 Wschowa kamienica XVII w. 789/1680/A 1965 Wschowa kamienica 1671 r. 1038/1598/A 1965 Wschowa kamienica XVII w. 795/1683/A 1965 Wschowa dom XVII/XVIII w. 973/A 1984 Wschowa dom XVIII w. 757/245/A 1961 Wschowa dom XVIII w. 757/245/A 1961 Miejska Górka Borek Wlkp. Szlichtyngowa Szlichtyngowa kaściól par. p.w. św. Klemensa polichromia kapliczka przedrożna, przy drodze dworskiej kościół p.w. św. Magdaleny, rokokowy 1610 r., 1647 r., 1728 r. 166/608/A 1957 3 ćw. XVIII w. 172/615/A 1957 1752 r. 692/126/A 1958 pałac 2 poł. XVIII w. 682/619/A 1965 Zuchlów Niechlów wiatrak-m łyn, 1745 r. 1141/A 1989 Zytowiecko Poniec organistówka k. XVIII w. lub p. XIX w. 555/1283/A 1971 334
Województwo pilskie Miejscowość, Wpis do rejestru zabytków Gmina Obiekt Datowanie obiektu adres nr rejestru rok wpisu 1 2 3 4 5 6 kościół poprotestancki, ob. kat. fil. Batorowo Lipka 1. 1783-1786 A-2/178 1959 p.w. Dobrego Pasterza, szachulcowy Bronikowo Mirosławiec Buczek Wielki Buczek Wielki kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. św. Jakuba Apostoła 1775 r. A-4/52 1954 Lipka dzwonnica drewniana 1739 r. A-6/179 1959 Lipka Budziszewko Rogoźno Chodzież Chodzież ul. Nowa 7 ul. Wojska Polskiego 38 ul. Wojska Polskiego 39 ul. Kościelna 12 ul. Kościuszki 6, d. 30 ul. Kościuszki 8, d. 31 ul. Kościuszki 10, d. 29 ul. Kościuszki 12, d. 10 ul. Kościuszki 14 ul. Kościuszki 16 Chodzież Chodzież kościół par. p.w. Sw. Trójcy, szachulcowy kościół fil. p.w. św. Jakuba, kościół (kolegiata) p.w. św. Floriana, późno założenie urbanistyczne miasta z XVIII w. 1. 1729-1734 A-6/179 1959 1755 r. A-225/1216 1970 1668 A-91/68/AK 1931 XVIII w. A-98 1956 Chodzież lamus tkacki z k. XVIII w. A-432 1983 Chodzież lamus tkacki XVIII/XIX w. A-341 1983 Chodzież lamus tkacki XVIII/XIX w. A-202 1970 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-720 1991 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A - l 14 1959 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A - l 13 1959 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A - l 12 1959 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A -l 11 1959 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A - l 16 1959 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A - l 05 1959 335
ul. Kościuszki 18, d. 25 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A -l 06 1959 ul. Kościuszki 20 ul. Kościuszki 22 ul. Kościuszki 24 ul. Kościuszki 26 ul. Kościuszki 27 ul. Wojska Polskiego 30 ul. Wojska Polskiego 33 ul. Wojska Polskiego 37 ul. Wojska Polskiego 40 ul. Wojska Polskiego 41 ul. Wojska Polskiego 44 ul. Wojska Polskiego 47 ul. Wojska Polskiego 48 ul. Wojska Polskiego 49 Chojna Debrzno Wieś Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A - l 07 1959 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A -l 08 1959 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A - l 09 1959 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A -l 10 1959 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-433 1983 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-200/999 1970 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-201/1000 1970 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-203/1002 1970 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-204/1003 1970 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-204/1003 1970 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-205/1004 1970 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-427 1970 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-206/1005 1970 Chodzież dom szczytowy XVIII/XIX w. A-714 1990 Gołańcz kościół par. p.w. św. Małgorzaty, szachulcowy 1766 r. A-172/583 1969 Lipka cmentarz żydowski p. XVIII w. A-496 1983 336
dwór i park z resztkami układu ok. poł. XVIII w., Gębice Czarnków A -l 66/427 1968 regularnego przeb. 1908 r. Gçbice Czarnków kaplica dworska p.w. św. Zofii, późnobarokowa 1785 r. A-446/442 1969 Golce Wałcz cmentarz XVII w. A-9/343 1961 Golce Gołańcz Gołańcz Górka Klasztorna Górnica Wałcz Gołańcz Gołańcz Łobżenica Wałcz kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. św. Antoniego, szachulcowy brama przy kościele pobernardyńskim kościół oo. bernardynów p.w. NMP, kościół pielgrzymkowy p.w. NMP Niepokalanie Poczętej, kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. MB Królowej Polski, szachulcowy 1664 r. A-9/343 1961 1 poł. XVIII w. A-147/177 1968 1. 1695-1700, 1 poł. XVIII w. A-83 1933 XVII w. A-296 1933 1672 r. A -l 0/346 1961 Grylewo Wągrowiec dwór późno k. XVIII w. A-142/119 1968 Herburtowo Jaktorow o Wieleń Szamocin kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. MB Siewnej, kościół par. p.w. św. Anny, szachulcowy 1787 r. A-272/1546 1974 1. 1763-1776 A -2 31/1265 1971 Jastrowie Jastrowie cmentarz żydowski 2 poł. XVIII w. A-536 1986 Jeziorki Wałeckie Karsibór Tuczno Wałcz kościół fil. p.w. Podwyższenia Krzyża Św., szachulcowy kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. Narodzenia NMP, szachulcowy 1790 r. A-13 (353) 1961 p. XVIII w. A -l 5/344 1961 Kiełpin Lipka chałupa podcieniowa nr 32 XVIII w. A -l 6/181 1959 Kozielsko Damasławek plebania późnobarokowa XVIII w. A-175/587 1969 Krajenka Kuźnica Czarnkowska Laski Wałeckie Lotyń Lubasz Łobżenica, ul. Mickiewicza/Sportowa Łobżenica, pl. Wolności 52 Łobżenica, ul. 1 Maja 1 Krajenka kościół par. św. Mikołaja i Anny przebudowany z zamku gotyckiego p. XV w., 1774 r. A-19/182 1959 Czarnków park dworski krajobrazowy poł. XVIII w. A-402 1981 Wałcz Okonek Lubasz kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. Matki Boskiej Szkaplerznej, szachulcowy kościół poprotestancki, ob. par. p.w. Wniebowzięcia NMP, szachulcowy kościół par. p.w. Narodzenia NMP, późno XVII/XVIII w. A-22/345 1961 1794 r. A-23 (81) 1959 1. 1750-1761 A-92 1931 Łobżenica d. zajazd św. Józefa k. XVIII w. A-4299/403 1957 Łobżenica dom poł. XVIII w. A-3 01/405 1957 Łobżenica dom XVIII w. A-3 00/404 1957 337
Margonin Margonin dzwonnica przy kościele p.w. św. Wojciecha XVIII/XIX w. A-140/20 1964 Margonin Margonin, ul. Rynek 8 Margonin, ul. Rynek 15 Margonin, ul. Rynek 19 Margonin, ul. Rynek 22 Margonin, ul. Rynek 25 Marianowo Martew Margonin kościół par. p.w. św. Wojciecha, późno 1. 1753-1755 A-140/20 1964 M argonin dom XVIII/XIX w. A-258/1457 1973 Margonin dom XVIII/XIX w. A-235/1269 1971 Margonin dom XVIII/XIX w. A-236/1271 1971 Margonin dom k. XVIII w. A-237/1272 1971 Margonin dom XVIII/XIX w. A-259/1458 1973 Wieleń Tuczno chałupa przekazana na Lednice w 1975 r. kościół fil. p.w. Matki Bożej Różańcowej, szachulcowy 1737 r. A -l 01 1957 1680 r. A-27/357 1961 Mirosławiec Mirosławiec cmentarz żydowski z nagrobkami p. XVIII w. A-497 1983 Mirosławiec Mirosławiec Nowe Dwory Osówka Parkowo Połajewo Wieleń Tarnówka Rogoźno Połajewo kościół par. p.w. MB Niepokalanie Poczętej kościół poprotestancki, ob. kat. p.w. św. Jana Chrzciciela, kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. Św. Rodziny kościół par. p.w. NMP Królowej i św. Małgorzaty, barokow o-klasycystyczny kościół p.w. św. Michała, późno 1721 r., 1883 r. A-28/51 1954 1792 r. A -l 90/8 03 1969 1798 r. A 3 1/183 1959 1. 1781-1802 A-75 1932 1. 1773-1780 A - l 63/423 1968 Potrzebowice Wieleń park pałacowy 1 poł. XVIII w. A-533 1986 Skrzatusz Stara Wiśniewka Strzaliny Szydłowo Zakrzewo Tuczno kościół pielgrzymkowy par. p.w. Wniebowzięcia NMP, kościół p.w. św. Marcina, kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. Nawiedzenie NMP, szachulcowy 1. 1687-1694 A-40/215 1959 1647 r. A-55/187 1959 XVIII w. A-33/611 1961 Studzieniec Rogoźno dwór alkierzowy, szachulcowy 2 poł. XVIII w. A-9 6 1953 Tarnówka Toporzyk Wałecki Tarnówka Mirosławiec kościół poprotestancki, ob. kat. par. p.w. Nawiedzenia NMP, szachulcowy kościół poprotestancki, ob. kat. kaplica p.w. św. Jana, szachulcowy 1773 r. A-45/185 1959 1 poł. XVIII w. A-46/351 1961 Trzcianka Trzcianka park pałacowy 1 poł. XVIII w. A-533 1986 Trzeboń Łobżenica pałac XVIII w. A-3 03/24 1967 338
Wartosław Wronki kościół p.w. Św. Trójcy i św. Łukasza, 1785 r. A -l 83/775 1969 Wągrowiec Wągrowiec Wągrowiec Wełna Wągrowiec Wągrowiec Wągrowiec Rogoźno brama późnobarokowa przy kościele pocysterskim klasztor pocysterski przy kościele p.w. NMI^ późno kościół pocysterski p.w. W niebowzięcia NMP, późno kościół fil. p.w. Podwyższenia Krzyża Św.,, k. XVIII w. A -l 50 1968 2 poł. XVIII w. A -l 04 1958 2 poł. XVIII w., odbud. w 1. 1946-1962 A-90 1933 1727 r. A-77 1932 Wełna Rogoźno pałac późno 3 ćw. XVIII w. A-156/310 1968 Wieleń Północny Wieleń Północny Wołowe Lasy Człopa Wronki Wysoka Zawada Złotów Złotów, ul. Kościelna 3 Złotów, ul. Kościelna 5 Złotów, ul. Paderewskiego 13/14 Żoń Wieleń pałac Sapiehów, 1. 1749-1750 A - l 38/5 1964 Wieleń park poł. XVIII w. A - l 38/5 1964 Wronki Wysoka Szydłowo Złotów kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. Św. Trójcy, kościół podominikański p.w. Zwiastowania NMP, kościół par. p.w. NMP Różańcowej, późno kościół poprotestancki, ob. kat. fil. p.w. Ścięcia Jana Chrzciciela, kościół par. p.w. W niebowzięcia NMP XVII w. A-56/192 1959 3 ćw. XVII w. A-80 1932 XVIII w. A-297 1933 XVII w. A-5 8/354 1961 1. 1660-1664 A-62/12 1953 Złotów dom XVIII/XIX w. A -5 15 1985 Złotów dom XVIII/XIX w. A -5 15 1985 Złotów spichlerz 1780 r. A-68/507 1965 Margonin kościół p.w. św. Marcina, szachulcowy 1793 r. A-239/1274 1971 Województwo poznańskie Miejscowość, adres Gmina Obiekt Datowanie obiektu Wpis do rejestru zabytków nr rejestru rok wpisu 1 2 3 4 5 6 Bagrowo Dominowo kościół św. Katarzyny, 1751 r., 1937 r. 2 4 3 1/A 1932 Biechowo Miłosław klasztor pofilipiński, ob. plebania 1. 1734-1750 416/A 1968 Biechowo Miłosław park (ogród przyklasztorny) z fragmentami regularnymi k. XVIII i XX w. 1982/A 1984 339