Warszawa, 2015 r. DRO-III-0700-13/1/15 DRO/1320/15 Pani Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w odpowiedzi na interpelację Pana Posła Kazimierza Ziobro z 16 lipca 2015 r. (nr 33604) w sprawie zamieszczania danych dotyczących jednostek energii w rachunkach za zużycie, skierowanej do Pana Janusza Piechocińskiego, Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Gospodarki, przedstawiam informacje w sprawie poruszonej przez Pana Posła. Na wstępie pragnę poinformować, że zmiana systemu rozliczeń z jednostek objętości - metrów sześciennych na jednostki energii - kilowatogodziny, wynika z przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz. z 2013 r., poz. 820, zwanego dalej rozporządzeniem taryfowym), które zawiera nowe regulacje dotyczące zasad rozliczeń z odbiorcami oraz między przedsiębiorstwami energetycznymi. Wymienione wyżej zmiany wynikają z konieczności dostosowania prawodawstwa do przepisów prawa Unii Europejskiej, jak również były związane z koniecznością zapewnienia spójności zasad funkcjonowania rynku gazu ziemnego w Polsce z rynkami innych państw członkowskich UE. Rozporządzenie taryfowe dokonuje wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego
gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE (Dz. Urz. UE L 211 z 14.08.2009, str. 94). W szczególności ww. dyrektywa (m. in. w motywach 56 i 58) przesądza o konieczności budowy wewnętrznego rynku gazu poprzez integrację krajowych rynków państw członkowskich oraz zagwarantowania stworzenia wewnętrznego rynku gazu ziemnego w UE, którego celem ma być m. in. stworzenie warunków rozwoju konkurencji w sektorze gazu ziemnego, która przełożyłaby się na niższe ceny gazu dla konsumentów. Również rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie nr 1775/2005 zobowiązuje państwa członkowskie i operatorów systemów gazowych do stosowania jednostek energii, w tym m. in. art. 2 ust. 1 pkt 10 wprowadza obowiązek bilansowania paliw gazowych w jednostkach energii w systemach przesyłowych. Należy również podkreślić, iż do czasu wprowadzenia nowego rozporządzenia Polska była jedynym w regionie państwem, które w rozliczeniach stosowało jednostki objętości. W krajach Unii Europejskiej rozliczenia za dostarczony gaz prowadzone są w jednostkach energii. Nowe rozporządzenie taryfowe tworzy warunki do dalszej integracji rynków państw UE poprzez uspójnienie zasad rozliczenia za zużyty gaz ziemny. 1. W jaki sposób klient, zarówno indywidualny jak i przedsiębiorstwo, może zakwestionować deklarowaną kaloryczność gazu. Pragnę poinformować, iż szczegółowe zasady rozliczeń za pobrane paliwa gazowe lub wykonane usługi związane z ich dostarczaniem w jednostkach energii precyzuje 38 rozporządzenia taryfowego. Rozliczenia te są dokonywane na podstawie iloczynu wielkości zużycia paliwa gazowego wyrażonego w jednostkach objętości (w [m 3 ]), oraz współczynnika konwersji, tj. mnożnika, który jest zależny od jakości gazu dostarczanego do odbiorcy. Współczynnik konwersji stanowi iloraz ciepła spalania 1 m 3 paliw gazowych w warunkach odniesienia i liczby 3,6. Do obliczania ciepła spalania 1 m 3 paliw gazowych przyjmuje się następujące warunki odniesienia: dla określenia objętości paliwa gazowego: temperatura T = 273,15 [K] (0 [ o C]), ciśnienie p = 101,325 [kpa]; str. 2
dla procesów spalania: temperatura T = 298,15 [K] (25 [ o C]), ciśnienie p = 101,325 [kpa]. Wymagane parametry jakościowe, w tym ciepło spalania paliw gazowych przesyłanych sieciami przesyłowymi i dystrybucyjnymi gazowymi, określa 38 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego (Dz. U. z 2014 r., poz. 1059, zwanego dalej rozporządzeniem systemowym). Zgodnie z 38 ust. 6 i 7 ww. rozporządzenia przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych co najmniej raz na dobę wykonuje badania poszczególnych parametrów jakościowych w tym ciepła spalania (w punktach wejścia do systemu lub w punktach wejścia do sieci dystrybucyjnej). Na mocy 39 rozporządzenia systemowego przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych dokonuje bieżącej kontroli parametrów jakościowych w sposób umożliwiający prawidłowe rozliczenie użytkowników systemu gazowego, natomiast w przypadku gdy nie zostały zachowane parametry jakościowe paliw gazowych, przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych może odmówić przyjęcia takich paliw w celu ich przesłania. Pragnę poinformować, iż Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. prowadzi monitoring jakości gazu ziemnego. Wykonawcą monitoringu jakości gazu ziemnego jest niezależna instytucja - Instytut Nafty i Gazu w Krakowie. Informacje dotyczące jakości gazu ziemnego można znaleźć pod adresem: http://www.pgnig.nl/dladomu/mapa_parametrow_jakosciowych. W sytuacji powzięcia przez odbiorcę wątpliwości co do dotrzymania parametrów jakościowych paliwa gazowego, odbiorca ma prawo złożyć reklamację dot. niespełnienia standardów jakościowych. Przedsiębiorstwo energetyczne na wniosek odbiorcy dokonuje sprawdzenia dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych dostarczanych z sieci gazowej, wykonując odpowiednie pomiary ( 41 rozporządzenia systemowego), a następnie w terminie 14 dni od zakończenia stosownych kontroli i pomiarów rozpatruje reklamację. W przypadku zgodności zmierzonych parametrów ze standardami określonymi w 38 rozporządzenia systemowego oraz w umowie, koszty sprawdzenia i pomiarów ponosi odbiorca na zasadach określonych w taryfie. W sytuacji niedotrzymania parametrów str. 3
jakościowych paliw gazowych, przedsiębiorstwo energetyczne udziela bonifikaty za niedotrzymanie parametrów jakościowych paliw gazowych, w wysokości określonej w taryfie. Poniżej przedstawiony schemat obrazuje tok postępowania reklamacyjnego dot. standardów jakościowych paliw gazowych. Powzięcie przez odbiorcę wątpliwości co do dotrzymania parametrów Złożenie w przedsiębiorstwie energetycznym reklamacji Sprawdzenie dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych 14 dni od zakończenia kontroli i pomiarów Rozpatrzenie reklamacji Właściwości paliw gazowych spełniają parametry jakościowe Właściwości paliw gazowych NIE spełniają parametrów jakościowych Odbiorca ponosi koszty sprawdzenia i pomiarów Wniosek odbiorcy o udzielenie bonifikaty str. 4
Należy zaznaczyć, iż zgodnie z 42 ust. 4 rozporządzenia systemowego odbiorca paliw gazowych ma prawo wglądu do wskazań układu pomiarowego oraz dokumentów stanowiących podstawę rozliczeń za dostarczone paliwa gazowe, a także do wyników kontroli prawidłowości wskazań tego układu będących w posiadaniu przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się obrotem paliwami gazowymi. Jeżeli odbiorca kwestionuje prawidłowość rozliczenia na fakturze, wówczas na podstawie art. 6c ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.) może złożyć reklamację do dostawcy gazu, który ma obowiązek rozpatrzenia jej w terminie 14 dni od dnia jej złożenia. Dodatkowe informacje można znaleźć w Zbiorze Praw Konsumenta Paliw Gazowych w Biuletynie Informacji Publicznej URE, pod adresem: http://bip.ure.gov.pl/bip/zbiorprawkonsumenta/2068,zbiory-praw-konsumenta-stan-na-25-grudnia-2014-r-wersje ujednolicone.html. Dokument ten zawiera praktyczne informacje o prawach konsumentów paliw gazowych. 2. Czy 1 kwh energii elektrycznej jest równa 1 kwh oszacowanej na rachunku energii gazu. Należy podkreślić, że rejestr poboru paliwa gazowego nadal realizowany jest w jednostkach objętości, który następnie, zgodnie z zasadami ustalonymi w rozporządzeniu taryfowym, ulega przeliczeniu na jednostki energii. Na fakturze przesyłanej do odbiorcy za każdy okres rozliczeniowy wskazywane są szczegółowe informacje dotyczące wielkości zużycia gazu ziemnego wyrażone w jednostkach objętości [m 3 ] oraz w jednostkach energii [kwh], a także informacja o podstawie przeliczenia. Ilość kilowatogodzin energii zawartej w 1 m 3 gazu zależy od ciepła spalania, czyli energetycznych właściwości gazu w sieci, natomiast ciepło spalania paliwa gazowego zmienia się w zależności od składu chemicznego, na który ma wpływ źródło jego pochodzenia. Uwarunkowania te są brane pod uwagę przy obliczaniu średniego miesięcznego ciepła spalania. Po wprowadzeniu nowych zasad wszyscy odbiorcy są rozliczani za ilość zużytej energii, a nie za wykorzystaną objętość. Zmiana ta spowodowała przejrzystość rozliczeń pomiędzy uczestnikami rynku z tytułu wykonywanych usług, ułatwiła dokonywanie transakcji międzynarodowych oraz porównywanie poziomu opłat występujących na różnych str. 5
rynkach europejskich. Co więcej, wyrażenie cen gazu w jednostkach energii ułatwiło ich porównywanie z cenami innych nośników energii. Pragnę zaznaczyć, iż jednostka miary to wartość danej wielkości fizycznej, która służy do ilościowego porównywania różnych wartości tej samej wielkości. Mając na uwadze, iż kwh to jednostka energii - 1 kwh energii elektrycznej jest równa 1 kwh energii otrzymanej z gazu, analogicznie 1 kg produktu A jest równy 1 kg produktu B. 3. Jak odzwierciedlone w odpowiednich taryfach będą takie czynniki, jak fakt, że klient indywidualny płaci jedynie za moc czynną energii elektrycznej, a przedsiębiorstwa mają naliczaną również energie z mocy biernej. Pragnę poinformować, iż opłata za ponadumowny pobór energii biernej nie jest typową opłatą pobieraną przez przedsiębiorstwo energetyczne za świadczenie usługi dystrybucji czy sprzedaży energii elektrycznej. Opłata ta ma raczej charakter kary za pobieranie energii w sposób niezgodny z umową zawartą pomiędzy odbiorcą a przedsiębiorstwem energetycznym. Powyższa opłata naliczana jest odbiorcom, u których występuje nieprawidłowa kompensacja mocy biernej, na skutek używania urządzeń indukcyjnych o dużej mocy (urządzeń takich jak silniki, zgrzewarki, wtryskarki, klimatyzacja, agregaty chłodnicze). Zasady naliczania opłaty za ponadumowny pobór energii biernej reguluje 45 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1200). Wyżej wymienioną opłatę nalicza odbiorcom przedsiębiorstwo zajmujące się dystrybucją energii. Zgodnie ww. przepisem rozliczeniami za pobór energii biernej są objęci odbiorcy zasilani z sieci średniego, wysokiego i najwyższego napięcia. Rozliczeniami tymi mogą być objęci w uzasadnionych przypadkach także odbiorcy zasilani z sieci o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kv, którzy użytkują odbiorniki o charakterze indukcyjnym, o ile zostało to określone w warunkach przyłączenia lub w umowie o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, lub umowie kompleksowej. Tak więc opłaty za ponadumowny pobór energii biernej nie są naliczane wyłącznie przedsiębiorcom, ale mogą być naliczone także odbiorcom w gospodarstwie domowym, w przypadku gdy użytkują urządzenia indukcyjne o znacznej mocy. str. 6
Na zakończenie pragnę dodać, że opłaty za ponadumowny pobór energii biernej można wyeliminować stosując kompensację mocy biernej. W tym cel należy zainstalować odpowiednie urządzenie do kompensacji mocy biernej (na przykład baterie kondensatorów). Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, wyrażam przekonanie, że będą one stanowiły wyczerpującą odpowiedź na zgłoszone przez Pana Posła pytania. Do wiadomości: - Sekretariat Prezesa Rady Ministrów w KPRM. str. 7