RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WIELKOPOLSCE W ROKU 2003 1 Powiat szamotulski W ewidencji WIOŚ w Poznaniu znajdują się 144 podmioty gospodarcze prowadzące działalność na terenie powiatu. W roku 2003 przeprowadzono 31 kontroli na terenie powiatu szamotulskiego, w tym 25 kontroli planowych (11 podstawowych, 13 sprawdzających i jedną realizowaną jako planowa po zgłoszeniu interwencyjnym) oraz 6 pozaplanowych (jedna interwencyjna, 2 inwestycyjne, 3 dodatkowe wynikające z konieczności zmiany planu). W 6 kontrolach nie stwierdzono naruszeń ochrony środowiska, w pozostałych 25 takie naruszenia zostały stwierdzone. Najczęściej zastrzeżenia dotyczyły: przekraczania dopuszczalnych wartości stężeń zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych do środowiska w porównaniu z wartościami określonymi w pozwoleniu wodnoprawnym, braku pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód podziemnych ze studni na terenie zakładu, braku ewidencji wytwarzanych w zakładzie odpadów, nieuregulowania stanu formalnoprawnego w zakresie gospodarki odpadami, niedopełniania obowiązku przekazywania do Marszałka Województwa informacji o ilościach i rodzajach wytworzonych odpadów oraz emitowanych do powietrza pyłów i gazów, niedopełnienia obowiązku wnoszenia terminowo opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska do Marszałka Województwa, braku ewidencji wprowadzanych do powietrza pyłów i gazów, braku zabezpieczenia przed wybuchem wyłączonych z eksploatacji zbiorników paliwa, braku świadectwa badania szczelności podziemnego zbiornika magazynowego oleju napędowego. W wyniku stwierdzonych, w skontrolowanych jednostkach, naruszeń przepisów ochrony środowiska zastosowano w roku 2003 następujące sankcje karne nałożono 3 mandaty karne na łączną kwotę 300 zł. Zestawienie liczbowe działań kontrolnych Jednostka administracyjna kontroli zarządzeń pokontrolnych Liczba decyzji ustalających kary biegnące Decyzje wymierzające kary mandatów za okres trwania przekroczeń karnych liczba kwota /tys. zł/ Gmina Duszniki 5 5 - - - - Gmina Kaźmierz 2 2-1 - - Miasto i Gmina Obrzycko 5 5-1 1 41,11 Miasto i Gmina Ostroróg 2 1-1 - - Miasto i Gmina Pniewy 3 3 1-1 141,54 Miasto i Gmina Szamotuły 7 4 2-2 2,26 Miasto i Gmina Wronki 7 5 2-2 41,92 Powiat szamotulski 31 25 5 3 6 226,83 Gospodarka wodno-ściekowa Najistotniejszymi ustaleniami kontroli przeprowadzonych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej były: Oczyszczalnia ścieków w Pamiątkowie Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków typu BIOBLOK PS-200 eksploatowana jest przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Szamotułach. Większość ścieków do oczyszczalni doprowadzona jest systemem kanalizacyjnym. Ścieki oczyszczone, w ilości średnio 100 m 3 /d odprowadzane są do Rowu Pamiątkowskiego. Przeprowadzona w styczniu 2003 roku kontrola wykazała przekroczenie, określonych w obowiązującym pozwoleniu wodnoprawnym, dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych do środowiska w zakresie wskaźnika azot ogólny. W związku z tym w wyniku postępowania administracyjnego wydano decyzję ustalającą wymiar kary pieniężnej. Zakład Gospodarki Komunalnej w Szamotułach zgłosił ustanie z dniem 28.05.2003 roku, przekroczenia dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń w ściekach, odprowadzanych do środowiska. Zgłoszenie zostało poparte analizami ścieków odprowadzanych do odbiornika. Oczyszczalnia ścieków w Gaju Małym Na terenie gminy Obrzycko znajdują się 4 oczyszczalnie ścieków: w Gaju Małym, Ordzinie, Obrowie i Kobylnikach. W Gaju Małym jest oczyszczalnia typu MINIFLO 10 m 3 eksploatowana przez Urząd Gminy w
2 DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA WIOŚ W POZNANIU Obrzycku. Pozwolenie wodnoprawne (wydane w oparciu o rozporządzenie MOŚZNiL z 5.11.1991 roku w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi) określa dopuszczalne stężenie w ściekach oczyszczonych następujących parametrów: BZT 5, zawiesina, azot ogólny oraz fosfor ogólny. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest pobliski rów melioracyjny. Pobrane podczas kontroli próbki ścieków wykazały przekroczenie dopuszczalnego fosforu ogólnego. WIOŚ wystosował zarządzenia pokontrolne zobowiązujące do podjęcia działań zmierzających do ustania przekroczenia. Urząd Gminy uzyskał nowe pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie ścieków z oczyszczalni zgodne z obowiązującymi przepisami i przedstawił wyniki analiz ścieków potwierdzające prawidłową pracę oczyszczalni. Zakład Kształtek Styropianowych PROFI ENAMEL Wronki Jest to zakład pracy chronionej. Produkuje kształtki styropianowe na potrzeby Zakładu AMICA Wronki SA wytwarzającego sprzęt gospodarstwa domowego. Woda dla celów przemysłowych i bytowych pobierana jest z wodociągu miejskiego. Ścieki przemysłowe spływające z układu chłodzenia maszyn są przed odprowadzeniem do odbiornika, którym jest rów melioracyjny, uśredniane w zbiorniku retencyjnym. Ścieki przemysłowe są dodatkowo oczyszczane w łapaczu kulek styropianowych. Wody opadowe z rozdzielczego systemu kanalizacji deszczowej są oczyszczane w separatorze olejów i szlamów. Ich odbiornikiem jest również rów melioracyjny. Z prowadzonego przez zakład bilansu wodno-ściekowego wynika, że ilość ścieków przemysłowych wynosi około 19000 m 3 /rok. Zakład planuje, po wstępnych uzgodnieniach z inwestorem, podłączenie się do budowanej kanalizacji sanitarnej. Zakład FOOD BUSZ sp. jawna Buszewo gmina Pniewy W zakładzie masarskim prowadzona jest wieloasortymentowa produkcja wyrobów wędliniarskich i garmażeryjnych na bazie dostarczanych półtusz zwierzęcych. Woda dla celów produkcyjnych pobierana jest z wodociągu gminnego eksploatowanego przez Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Pniewach. Ścieki przemysłowe i w części ścieki dowożone z gospodarstw indywidualnych wsi Buszewo w ilości do 60 m 3 /d są oczyszczane w zakładowej mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków na podstawie decyzji udzielającej pozwolenia wodnoprawnego. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rów bez nazwy, stanowiący dopływ Ostrorogi i dalej rzeka Warta. Z uwagi na zły stan techniczny oczyszczalni mają miejsce częste awarie. W czasie kontroli stwierdzano przekroczenia dopuszczalnych stężeń ścieków oczyszczonych. Zakład w trybie natychmiastowym usunął awarię, która była przyczyną przekroczenia, przedstawiając wyniki analiz ścieków oczyszczonych potwierdzające prawidłową pracę oczyszczalni. Ponieważ w planach zakładu jest utrzymanie masarni przewiduje się budowę nowego zakładu. Zakład Drobiarski ROWEX Sp. z o.o., Ostroróg-Piaskowo W Zakładzie prowadzony jest ubój i konfekcjonowanie drobiu. Przeprowadzane są również próby przetwórstwa mięsa drobiowego. Ścieki bytowe z Zakładu łącznie ze ściekami technologicznymi, pochodzącymi z uboju kierowane są rurociągiem do oczyszczalni komunalnej w Ostrorogu. Pozostałe ścieki technologiczne, po oczyszczeniu w mechaniczno-chemicznej podczyszczalni ścieków, kierowane są do rowu melioracyjnego. Ujawnione w czasie kontroli, przeprowadzonej w grudniu 2003 roku, odprowadzanie do rowu ścieków oczyszczonych wyłącznie w mechaniczno-chemicznej podczyszczalni jest niezgodne z warunkami, określonymi w posiadanym przez Zakład pozwoleniu wodnoprawnym na odprowadzanie ścieków do odbiornika. W związku ze stwierdzonymi uchybieniami WIOŚ w Poznaniu wydał stosowne zarządzenia pokontrolne oraz powiadomił o powyższych uchybieniach właściwe organy administracji samorządowej. Zakład GARTENHOLZ Hadryś Sp z o.o. Zielonagóra, gmina Obrzycko Zakład zajmuje się impregnacją drewna zużywając dla celów produkcyjnych około 2000 m 3 wody z wodociągu gminnego rocznie. Stosuje 2 rodzaje impregnatu Adolit zastępowany Korasitem CCON oraz Korasit KS. Ewentualne zanieczyszczenie środowiska może spowodować nadmiar niewchłoniętej cieczy roboczej podczas transportu na plac składowy. WIOŚ zobowiązał zakład do wykonania zabezpieczeń. Pobrane próbki ze zlokalizowanego w pobliżu zakładu nieuszczelnionego zbiornika ziemnego nie wykazały zanieczyszczenia zgromadzonych w nim wód. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe KAJMAX w Bytyniu, ul. Lipowa 1 W skład przedsiębiorstwa Kajmax wchodzi myjnia samochodowa, bar i zakład wulkanizacyjny. W czasie kontroli stwierdzono uchybienia w zakresie gospodarki odpadami. Zakład nie prowadzi ewidencji odpadów, nie posiada decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami i nie przedłożył informacji o wytworzo-
RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WIELKOPOLSCE W ROKU 2003 3 nych odpadach. W zakresie gospodarki wodno-ściekowej kontrola wykazała brak pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód podziemnych ze studni zlokalizowanej na terenie zakładu, która stanowi rezerwowe źródło wody na wypadek awarii sieci wodociągowej. Wydano zarządzenia pokontrolne nakazujące realizację działań służących wyeliminowaniu wskazanych naruszeń. Ochrona powietrza Najistotniejszymi ustaleniami kontroli przeprowadzonych w zakresie ochrony powietrza były: STANMET-NOWAK Sp. jawna Popowo, gmina Wronki Zakład STANMET-NOWAK zajmuje się obróbką mechaniczną blach zimnowalcowanych. Proces technologiczny obejmuje: projektowanie elementów z blach, obróbkę (wykrawanie, gięcie, wypalanie laserowe, przetłaczanie na prasach), montaż niektórych detali. Zakład prowadzi działalność w jednej hali podzielonej na odpowiednie działy. Wyposażenie hali stanowią: prasy mimośrodowe, gilotyny, zgrzewarki do metalu, krawędziarka, laser do cięcia metalu. Na terenie zakładu znajdują się następujące źródła emisji pyłów i gazów do powietrza: kotłownia wyposażona w kocioł olejowy VIESSMANN o mocy 225 kw. Kotłownia pracuje na potrzeby c.o. w sezonie grzewczym i c.w. w trakcie całego roku. Substancje z kotła odprowadzane są do powietrza emitorem o wysokości 8 m. hala produkcyjna wyposażona w trzy wentylatory dachowe. Zakład nie jest zobligowany do posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza. Garthenholz Hadryś Sp. z o.o. Zielonagóra, gmina Obrzycko Gartenholz prowadzi impregnację drewna w wannach zanurzeniowych oraz w autoklawach, będących pod stałą opieką Dozoru Technicznego. Impregnacji podlega materiał gotowy, dowożony, a także elementy poddawane obróbce mechanicznej. Źródłami emisji zorganizowanymi są: kotłownia opalana trocinami i instalacja odwiórowania maszyn w hali obróbki. Zakład nie posiada uregulowanego stanu formalnoprawnego w zakresie gospodarki odpadami. WIOŚ zobowiązał zakład do uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z instalacji odwiórowywania maszyn oraz kotłowni, której ciepło wykorzystywane jest na cele technologiczne i grzewcze. Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjne MOEBEL OASE Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny Zielonagóra gmina Obrzycko Zgodnie z zapisem w planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego gminy obiekt znajduje się na terenie aktywizacji gospodarczej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej. Zakład zajmuje się produkcją mebli tapicerowanych takich jak: sofy, fotele i krzesła. W zakładzie MOEBEL OASE źródłami emisji zorganizowanej są: kotłownia opalana wiórami i trocinami, z której ciepło wykorzystywane jest na cele grzewcze. Kotłownia pracuje tylko w sezonie grzewczym (około 7 miesięcy); instalacja odwiórowania maszyn w stolarni. Wszystkie urządzenia związane z obróbką mechaniczną drewna zaopatrzone są w odciągi stanowiskowe, które kierują zapylone powietrze wspólnym kanałem do silosu wyposażonego w wysokosprawną instalację odpylającą baterię filtrującą. Powietrze po oczyszczeniu zawracane jest na halę produkcyjną; klejenie i lakierowanie cztery wydzielone stanowiska do klejenia pianki i jedno do lakierowania. Każde stanowisko zaopatrzone jest w wentylację stanowiskową. Zakład ma uregulowany stan formalnoprawny w zakresie emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza. Zakład terminowo uiszcza opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska za wprowadzanie do powietrza substancji z procesów spalania paliw w źródłach energetycznych, ze źródeł technologicznych oraz z procesów spalania paliw w silnikach spalinowych. Nie był obciążony karami w zakresie emisji ponadnormatywnych pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza. TEGOMETALL POLSKA Sp. z o.o. w Pniewach Zakład prowadzi produkcję wyrobów i elementów stalowych powlekanych farbami proszkowymi. W czasie kontroli stwierdzono uregulowany stan formalnoprawny w zakresie emisji pyłów i gazów do powietrza. Zakład realizuje zobowiązania decyzji i nie przekracza dopuszczalnych wielkości emisji. Stwierdzono również brak uchybień w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Pobór wody do celów socjalno-bytowych i
4 DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA WIOŚ W POZNANIU technologicznych następuje z miejskiej sieci wodociągowej a uzupełnianie obiegu zamkniętego w lakierni powoduje brak ścieków technologicznych. Stwierdzono brak pozwolenia na wytwarzanie odpadów (na odbiór zakład posiada umowę z firmą posiadającą stosowne uzgodnienia) oraz braki w ewidencji odpadów i emitowanych zanieczyszczeń. Ponadto kontrola wykazała, że zakład nie przekazuje do Urzędu Marszałkowskiego informacji w zakresie danych o ilościach i rodzajach wytworzonych odpadów oraz emitowanych zanieczyszczeniach do powietrza. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami WIOŚ wydał zarządzenia pokontrolne oraz pouczono kierownictwo kontrolowanego zakładu. Gospodarka odpadami Najistotniejszymi ustaleniami kontroli przeprowadzonych w zakresie gospodarki odpadami były: Zakład Drobiarski ROWEX Sp. z o.o., Ostroróg - Piaskowo Zakład Drobiarski ROWEX zajmuje się głównie ubojem i konfekcjonowaniem drobiu. Zatrudnia 130 osób, w tym bezpośrednio przy produkcji 100 osób. W związku z prowadzoną działalnością produkcyjną w zakładzie powstają odpady produkcyjne i komunalne. Wszystkie powstające odpady są magazynowane i zagospodarowane zgodnie z obowiązującą ustawą o odpadach. Kontrolowany zakład jest w posiadaniu decyzji na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych wydanej przez Starostę Szamotulskiego. Zakład podpisał umowę z Branżową Organizacją Odzysku S.A. o przejęciu obowiązku zapewnienia recyklingu odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań wprowadzonych na rynek przez producenta na poziomie określonym ustawą. Ochrona przed hałasem Najistotniejszymi ustaleniami kontroli przeprowadzonych w zakresie ochrony przed hałasem były: Przedsiębiorstwo Przerobu Surowców Wtórnych, Szamotuły W IV kwartale 2003 roku, WIOŚ w Poznaniu przeprowadził kontrolę w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska przed hałasem. Rezultatem przeprowadzonego w toku kontroli postępowania jest stwierdzenie, że jednostka nie posiada pozwolenia określającego dopuszczalne wartości poziomu hałasu, jakie może emitować do środowiska. W ramach kontroli przeprowadzonej w porze dziennej, wykonano pomiary poziomu hałasu emitowanego do środowiska podczas normalnej pracy w przedsiębiorstwie. Badania wykazały, że emisja hałasu do środowiska na granicy z terenem o zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej sąsiadującej z badanym obiektem, nie przekracza wartości kryterialnych określonych dla pory dziennej. W dniu kontroli nie prowadzono prac załadunkowych w godzinach nocnych, w związku z powyższym nie było możliwości wykonania badań hałasu w tym okresie czasu i badania te zostaną wykonane w późniejszym okresie. Przeciwdziałanie poważnym awariom Na terenie powiatu nie ma obiektów zaklasyfikowanych do zakładów o dużym ryzyku (ZDR) wystąpienia poważnej awarii oraz obiektów zaklasyfikowanych do zakładów o zwiększonym ryzyku (ZZR) wystąpienia poważnej awarii. Potencjalnymi sprawcami awarii mogą być stacje paliw i następujące zakłady: AMICA WRONKI S.A. we Wronkach, ul. Sierakowska, PKN ORLEN S.A., Zakład Produktów Naftowych nr 12 w Szamotułach, ul. Chrobrego, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kaźmierzu, ul. Dworcowa, Wielkopolskie Zakłady Tłuszczowe ADM SZAMOTUŁY Sp. z o.o. w Szamotułach, ul. Chrobrego, Hochland Polska Sp. z o.o. w Kaźmierzu, ul. Okrężna, Zakłady Przemysłu Ziemniaczanego ZETPEZET Sp. z o.o. we Wronkach, ul. Sierakowska. Najistotniejszymi ustaleniami kontroli przeprowadzonych w roku 2003 w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom były: Wielkopolskie Zakłady Tłuszczowe ADM SZAMOTUŁY Sp. z o.o. w Szamotułach Zakład zajmuje się przerobem nasion oleistych (rzepaku) i rafinacją olejów roślinnych. W zakładzie znajdują się substancje niebezpieczne w zbiornikach i instalacjach: heksan używany w procesie ekstrakcji w instalacji i zbiornikach podziemnych, wodorotlenek sodowy 50 % używany w procesie rafinacji w zbiornikach, wodorotlenek sodowy 10 % używany w procesie rafinacji w instalacji i w zbiornikach,
RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WIELKOPOLSCE W ROKU 2003 5 olej opałowy Ekoterm w instalacji i w zbiorniku z podwójnym płaszczem z systemem monitoringu stanu szczelności zbiornika. Obiekt produkcyjny posiada zainstalowaną instalację sygnalizacji pożaru. W dziale ekstrakcji znajduje się stała instalacja gaszenia pożaru na pianę ciężką. Wszystkie ścieki z budynku ekstrakcji i ścieki deszczowe z wygrodzonego terenu pompowane są do bezodpływowego łapacza tłuszczu na terenie strefy, z którego odpompowywane są do podczyszczalni ścieków w rafinerii i dalej do kanalizacji miejskiej. W wyniku kontroli przeprowadzonej w roku 2003 nie stwierdzono uchybień w zakresie poważnych awarii i gospodarki odpadami. Zdarzenia o znamionach poważnej awarii W 2003 roku na terenie powiatu nie wystąpiły zdarzenia mające znamiona poważnej awarii.