Data sporządzenia: 10.05.2004 / Data aktualizacji: 07.12.2007 Strona 1 z 8 KARTA CHARAKTERYSTYKI wg rozp. (WE) nr 1907/2006 z dnia 18 grudnia 2006 r. AKTUALIZACJA 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI/PREPARATU I IDENTYFIKACJA PRZEDSIĘBIORSTWA Nazwa produktu Zastosowanie PETRYGO Q płyn Płyn do układów chłodzenia silników spalinowych Producent Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. 09-411 Płock, ul. Chemików 7 Telefony alarmowe / kontaktowe Zakładowa StraŜ PoŜarna Krajowe Centrum Pomocy w Transporcie Materiałów Niebezpiecznych - SPOT - Telefony: (024) 365 70 32 i (024) 365 70 33 Zespół Surowców do Syntez - Telefon: (024) 365 41 97 i (024) 365 58 38 - Fax: (024) 365 52 63 Informacje w sprawach dotyczących jakości - Telefon: (024) 365 43 62 - Fax: (024) 365 45 55 e-mail Nr statystyczny REGON 610188201 straz.pozarna@orlen.pl 2. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Zgodnie z obowiązującymi przepisami (patrz p.15) produkt jest zaklasyfikowany jako niebezpieczny dla zdrowia. ZagroŜenia fizykochemiczne Brak. ZagroŜenia dla zdrowia Produkt szkodliwy. Działa szkodliwie po połknięciu (R22). Skutki naraŝenia patrz p. 11. ZagroŜenia dla środowiska Produkt nie jest klasyfikowany jako niebezpieczny dla środowiska. 3. SKŁAD / INFORMACJA O SKŁADNIKACH Charakterystyka chemiczna Wodny roztwór glikolu etylenowego z dodatkami uszlachetniającymi (jak: inhibitory korozji, stabilizatory, skaŝalnik, barwnik). Niebezpieczne składniki Składnik % (m/m) Numer CAS Numer WE (EINECS) Numer indeksowy Symbole zagroŝenia Zwroty zagroŝenia Glikol etylenowy ok. 52 107-21-1 203-473-3 603-027-00-1 Xn R22 (Znaczenie zwrotów R - patrz p. 16)
Data sporządzenia: 10.05.2004 / Data aktualizacji: 07.12.2007 Strona 2 z 8 4. PIERWSZA POMOC Zalecenia ogólne Osobie nieprzytomnej nie podawać niczego doustnie i nie prowokować wymiotów. Personelowi medycznemu udzielającemu pomocy pokazać kartę charakterystyki, etykietę lub opakowanie. Wdychanie Poszkodowanego usunąć ze skaŝonego środowiska na świeŝe powietrze, co w większości przypadków powinno być wystarczające; w przypadku dolegliwości lub złego samopoczucia skonsultować się z lekarzem. Kontakt ze skórą Zdjąć zanieczyszczoną odzieŝ; zanieczyszczoną skaŝoną skórę zmyć dokładnie wodą. Kontakt z oczami Zanieczyszczone oczy płukać, przy szeroko rozwartych powiekach, ciągłym strumieniem wody przez ok. 15 minut, w przypadku utrzymujących się dolegliwości skonsultować się z lekarzem okulistą. Połknięcie Natychmiast po połknięciu sprowokować wymioty; podać do wypicia ok.100 ml wódki lub innego podobnego napoju alkoholowego; natychmiast zapewnić pomoc lekarską. Wskazówki dla lekarza Leczenie zatrucia glikolem dietylenowym, odpowiednio do stanu chorego, powinno obejmować: płukanie Ŝołądka w czasie do 2 godzin od zatrucia, zwalczanie zaburzeń krąŝeniowo-oddechowych, podanie alkoholu etylowego (doŝylnie we wlewie kroplowym 5-15% roztwór alkoholu etylowego w 5% glukozie); w przypadku cięŝkich zatruć hemodliazę, diurezę. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU Zalecenia ogólne Usunąć z obszaru zagroŝenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu awarii. Środki gaśnicze Produkt niepalny. Stosować środki gaśnicze odpowiednie dla palących się materiałów. Nie dopuścić do przedostania się ścieków po gaszeniu poŝaru do kanalizacji i wód. Postępować zgodnie z procedurami obowiązującymi przy gaszeniu poŝarów chemikaliów. Szczególne zagroŝenia stwarzane przez produkt, produkty spalania, powstające gazy W środowisku poŝaru powstają tlenki węgla. Unikać wdychania produktów powstających w poŝarze, mogą stwarzać zagroŝenie dla zdrowia. Środki ochrony dla osób biorących udział w akcji gaśniczej Brak szczególnych wymagań. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zalecenia ogólne Zawiadomić otoczenie o awarii; usunąć z obszaru zagroŝenia wszystkie osoby nie biorące udziału w likwidowaniu awarii, w razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze, StraŜ PoŜarną i Policję Państwową. Indywidualne środki ostroŝności Unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się cieczą. Nie wdychać par. Stosować odzieŝ i sprzęt ochronny (patrz p.8). Usunąć źródła zapłonu - ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia.
Data sporządzenia: 10.05.2004 / Data aktualizacji: 07.12.2007 Strona 3 z 8 Środki ostroŝności dotyczące środowiska Nie dopuścić do przedostania się produktu do studzienek ściekowych, wód lub gleby. W przypadku uwolnienia duŝych ilości produktu powiadomić odpowiednie władze. Metody oczyszczania/usuwania JeŜeli to moŝliwe, zlikwidować lub ograniczyć wyciek (uszczelnić, zamknąć dopływ cieczy, uszkodzone opakowanie umieścić w opakowaniu awaryjnym). Ograniczyć rozprzestrzenianie się wycieku przez obwałowanie terenu. DuŜe ilości zebranej cieczy odpompować. Małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym (ziemia, piasek wermikulit), zebrać do pojemnika na odpady. Unieszkodliwiać zgodnie z obowiązującymi przepisami (patrz p.13 i p. 15). Zanieczyszczoną powierzchnię spłukać dokładnie wodą. W razie potrzeby skorzystać z pomocy firm uprawnionych do transportu i likwidowania odpadów 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ/PREPARATEM I JEJ/JEGO MAGAZYNOWANIE Podczas stosowania i przechowywania produktu przestrzegać ogólnie obowiązujące przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Przestrzegać zaleceń i warunków stosowania określonych przez producenta. Postępowanie Zapobieganie zatruciom: unikać kontaktu z cieczą: unikać zanieczyszczenia oczu; nie połykać. Pracować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochronny (patrz p. 8). Magazynowanie Magazynować w szczelnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, w wentylowanym miejscu, w temperaturze nie niŝszej niŝ -35 C. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Wartości graniczne naraŝenia W miejscu pracy (rozp. MPiPS z dnia 29 listopada 2002r., Dz.U. Nr 217, poz. 1833 wraz z późniejszymi zmianami) Składniki produktu, dla których są ustalone wartości dopuszczalnych stęŝeń w środowisku pracy: Glikol etylenowy NDS: 15 mg/m 3 ; NDSCh: 50 mg/m 3 ; NDSP: Oznaczanie w powietrzu: PN-Z-04203-01:1988 W materiale biologicznym Nieustalone. Znaczenie uŝytych wyŝej skrótów patrz p. 16. Zalecenia w zakresie środków technicznych (patrz takŝe p. 7) Brak szczególnych wymagań. Środki ochrony indywidualnej Konieczność zastosowania i dobór odpowiednich środków ochrony indywidualnej powinny uwzględniać rodzaj zagroŝenia stwarzanego przez produkt, warunków w miejscu pracy oraz sposób postępowania z produktem. Stosować środki ochrony renomowanych producentów. Środki ochrony osobistej powinny spełniać wymagania określone w normach i przepisach. Dróg oddechowych W normalnych warunkach nie są wymagane; przy naraŝeniu na wysokie stęŝenia par maska z pochłaniaczem typu A.
Data sporządzenia: 10.05.2004 / Data aktualizacji: 07.12.2007 Strona 4 z 8 Rąk Oczu Skóry i ciała W przypadku prac w ograniczonej przestrzeni / niedostatecznej zawartości tlenu w powietrzu / duŝej niekontrolowanej emisji / wszystkich okoliczności, kiedy maska z pochłaniaczem nie dają dostatecznej ochrony stosować aparat oddechowy z niezaleŝnym dopływem powietrza. Rękawice ochronne powlekane przy dłuŝszym naraŝeniu. W normalnych warunkach nie są wymagane; przy zagroŝeniu pryśnięcia cieczy do oka stosować okulary ochronne w szczelnej obudowie. Fartuch lub ubranie ochronne powlekane przy dłuŝszym naraŝeniu. Zalecenia higieniczne Unikać bezpośredniego kontaktu z cieczą. Nie wdychać par/aerozolu. Przestrzegać podstawowych zasad higieny: nie jeść, nie pić, nie palić tytoniu na stanowisku pracy, kaŝdorazowo po zakończeniu pracy myć ręce wodą z mydłem, nie dopuszczać do zanieczyszczenia ubrania. Zanieczyszczone, nasiąknięte ubranie zdjąć. Przed ponownym uŝyciem uprać. 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I CHEMICZNE Właściwości ogólne Stan fizyczny Barwa Zapach : ciecz : błękitna : słaby, charakterystyczny Właściwości istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa Temperatura krzepnięcia : nie wyŝsza niŝ -35 C Temperatura początku wrzenia : nie niŝsza niŝ 107,5 C Temperatura zapłonu : przy oznaczaniu standardowymi metodami - nie charakteryzuje się Temperatura samozapłonu : przy oznaczaniu standardowymi metodami - nie charakteryzuje się Granice wybuchowości : nie tworzy mieszanin wybuchowych z powietrzem Gęstość w temp. 20 o C : 1,068-1,080 g/cm 3 PręŜność par : brak danych Gęstość par względem powietrza : brak danych Rozpuszczalność : w wodzie bez ograniczeń; rozpuszcza się w alkoholach ph : 7,5 11,0 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność W normalnych warunkach produkt stabilny. Warunki, których naleŝy unikać Nie są znane. Materiały, których naleŝy unikać Nie są znane. W normalnych warunkach nie reaguje niebezpiecznie z innymi substancjami. Niebezpieczne produkty rozkładu Brak. Produkty uwalniające się w środowisku poŝaru, patrz p. 5.
Data sporządzenia: 10.05.2004 / Data aktualizacji: 07.12.2007 Strona 5 z 8 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Działanie: słabo draŝniące na skutek bezpośredniego kontaktu z cieczą, szkodliwe w wyniku połknięcia. Drogi wnikania do organizmu: skóra, przewód pokarmowy. Skutki naraŝenia ostrego Wdychanie Ze względu na niską pręŝność par produkt charakteryzuje się niską toksycznością inhalacyjną. Długotrwałe naraŝenie lub wysokie stęŝenia par lub mgły mogą powodować słabe podraŝnienie dróg oddechowych oraz bóle głowy i zawroty głowy, nudności, wymioty, senność, zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Połknięcie Powoduje podraŝnienie przewodu pokarmowego, zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, uszkodzenie nerek i wątroby. W pierwszym okresie zatrucia występują objawy podobne do stanu upojenia alkoholowego: stan pobudzenia, zaburzenia mowy, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów, bóle i zawroty głowy, senność itp.; następnie występują nudności i wymioty, biegunka; mogą wystąpić zaburzenia oddychania; w przypadku cięŝkich zatruć zaburzenia krąŝenia, przyspieszenie akcji serca, spadek ciśnienia krwi, śpiączka, utrata przytomności z drgawkami, zapaść; moŝliwa śmierć z powodu zatrzymania oddychania. Kontakt ze skórą Powoduje słabe podraŝnienie skóry. Kontakt z oczami Powoduje umiarkowane podraŝnienie oczu przy przedłuŝającym się kontakcie. Skutki naraŝenia przewlekłego Brak danych. Specyficzne skutki dla zdrowia człowieka Produkt nie zawiera składników zaklasyfikowanych jako rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość. Toksyczność ostra PoniŜsze dane odnoszą się do glikolu etylenowego LD 50 doustne, szczura 4700 mg/kg LD 50 doustne, mysz 5500 mg/kg LD 50 przez skórę, królik 9530 mg/kg LC 50 inhalacyjne, szczur 10876 mg/m 3 Działanie draŝniące Test Draize'a Oczy, królik 500 mg/24 h słabo draŝniący 1440 mg/6 h umiarkowanie draŝniący Skóra, królik 555 mg słabo draŝniący 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Produkt nie jest zaklasyfikowany jako niebezpieczny dla środowiska. W wodzie rozpuszcza się bez ograniczeń. Jest mało szkodliwy organizmów wodnych. Glikol etylenowy, główny składnik produktu, łatwo ulega biodegradacji w wodzie i glebie. Nie ulega znaczącemu odparowaniu. Uwolniony do gruntu moŝe przenikać do wód gruntowych. Nie ulega znaczącej bioakumulacji. W powietrzu ulega degradacji w reakcji z tworzonymi fotochemicznie rodnikami hydroksylowymi. Ekotoksyczność PoniŜsze dane odnoszą się do glikolu etylenowego Graniczne stęŝenie toksyczne dla:
Data sporządzenia: 10.05.2004 / Data aktualizacji: 07.12.2007 Strona 6 z 8 - rozwielitek Daphnia magna (EC 0 /24h) 83 mg/l - bakterii Pseudomonas putida >10000 mg/l - glonów Scenedesmus quadricauda > 10000 mg/l Microcystis aeruginosa 2000 mg/l - pierwotniaków Colpoda 250 mg/l Toksyczność ostra dla: - ryb Salmo gairdneri LC 50 /96h 18500 mg/l Oncorhynchus mykiss LC 50 /96h 41000 mg/l Lepomis macrochirus LC 50 /96h 27500-4100 mg/l - rozwielitek Daphnia EC 50 /48h 46300 mg/l - bakterii Phytobacterium phosphoreum EC 50 /30 min 620 mg/l Dopuszczalne zanieczyszczenie środowiska Przestrzegać normatywów dotyczących dopuszczalnego zanieczyszczenia środowiska określonych w obowiązujących przepisach (patrz p. 15). 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Klasyfikacja odpadów: odpowiednia do miejsca wytworzenia na podstawie kryteriów zawartych w obowiązujących przepisach. Jeśli produkt został uŝyty w jakichkolwiek dalszych operacjach/procesach, końcowy uŝytkownik powinien zdefiniować powstały odpad i przypisać właściwy kod. Postępowanie z odpadowym produktem Niewielkie ilości produktu po rozcieńczeniu duŝą ilością wody wylać do kanalizacji. DuŜych ilości nie usuwać do kanalizacji. Nie dopuścić do zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych. Nie składować na wysypiskach komunalnych. RozwaŜyć moŝliwość wykorzystania. Odzysk lub unieszkodliwianie odpadowego produktu przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zalecany sposób unieszkodliwiania: spalanie. Postępowanie z odpadami opakowaniami Odzysk (recykling) lub unieszkodliwianie odpadów opakowaniowych przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami. Opakowania wielokrotnego uŝytku, po oczyszczeniu, powtórnie wykorzystać. Unieszkodliwianie odpadów przeprowadzać w profesjonalnych, uprawnionych spalarniach lub zakładach uzdatniania/unieszkodliwiania odpadów. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Klasyfikacja produktu Produkt nie podlega przepisom dotyczącym przewozu towarów niebezpiecznych RID, ADR, IMDG, ICAO/IATA. 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Klasyfikacja produktu Produkt zaklasyfikowany jako: szkodliwy. Oznakowanie opakowań Znaki ostrzegawcze:
Data sporządzenia: 10.05.2004 / Data aktualizacji: 07.12.2007 Strona 7 z 8 (Xn) PRODUKT SZKODLIWY Nazwa / Składnik(i) na oznakowaniu: Glikol etylenowy Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia (R): R22 Działa szkodliwie po połknięciu. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania (S): S2 Chronić przed dziećmi. S46 W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - pokaŝ opakowanie lub etykietę. Obowiązujące przepisy Ustawa z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 100, poz. 1085, Nr 123, poz. 1350 i Nr 125, poz. 1367; z 2002 r. Nr 135, poz. 1145 i Nr 142, poz. 1187; z 2003 r. Nr 189, poz. 1852; z 2004 r. Nr 11, poz. 94, Nr 96, poz. 959 i Nr 121, poz. 1263; z 2005 r. Nr 179 poz. 1485; z 2006 r. Dz.U. Nr 171, poz. 1225; z 2007r. Dz.U. Nr 176, poz. 1238) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz.U. Nr 201, poz. 1674) Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak równieŝ dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (sprostowanie Dz.U. L 136 z 29.5.2007) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U. Nr 171, poz. 1666; z 2004 r. Dz.U. Nr 243, poz. 2440, z 2007 r. Dz.U. Nr 174, poz. 1222) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 173, poz. 1679; z 2004 r. Dz.U. Nr 260, poz. 2595) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników słuŝących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz.U. Nr 61, poz. 552) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833; z 2005 r. Dz.U. Nr 212, poz. 1769, z 2007 r. Dz.U. Nr 161, poz. 1142) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 73, poz. 645) Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. Nr 259, poz. 2173) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity zał. do obwieszczenia MGPiPS z dnia 28 sierpnia 2003 r., Dz.U. Nr 169, poz. 1650; z 2007 r. Dz.U. Nr 49, poz. 330) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. Nr 11, poz. 86 z 2005 r.) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity zał. do obwieszczenia Marszałka Sejmu RP z dnia 1 lutego 2007 r., Dz.U. Nr 39, poz. 251, Nr 88, poz. 587) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206) Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr 63, poz. 638, z 2003 r. Dz.U. Nr 7, poz. 78; z 2004 r. Dz.U. Nr 11, poz. 97 i Dz.U. Nr 96, poz. 959; z 2005 r. Dz.U. Nr 175, poz. 1458) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 1, poz. 12 z 2003 r.)
Data sporządzenia: 10.05.2004 / Data aktualizacji: 07.12.2007 Strona 8 z 8 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie naleŝy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr 137, poz. 984) 16. INNE INFORMACJE Znaczenie zwrotów R wyszczególnionych w p. 3 R22 Działa szkodliwie po połknięciu Znaczenie skrótów uŝytych w p. 8 NDS najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie NDSCh najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie chwilowe NDSP najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie pułapowe Karta charakterystyki została opracowana na podstawie danych literaturowych charakteryzujących produkt, aktualnie obowiązujących przepisów oraz posiadanej wiedzy i doświadczenia. Dane zawarte w Karcie naleŝy traktować wyłącznie jako pomoc dla bezpiecznego postępowania w transporcie, dystrybucji, stosowaniu i przechowywaniu. Karta nie jest świadectwem jakości produktu. Informacje zawarte w Karcie dotyczą wyłącznie tytułowego produktu i nie mogą być aktualne lub wystarczające dla tego produktu uŝytego w połączeniu z innymi materiałami lub róŝnych zastosowaniach. Stosujący produkt jest zobowiązany do przestrzegania wszystkich obowiązujących norm i przepisów a takŝe ponosi odpowiedzialność wynikającą z niewłaściwego wykorzystania informacji zawartych w Karcie lub niewłaściwego zastosowania produktu. Zakres aktualizacji: dostosowanie układu karty do wymagań rozp. WE 1907/2006, aktualizacja przepisów, zmiany w punktach 1, 2, 3, 8, 9, 15, 16.