28 XII 2010 r. Szanowna Pani Katarzyna Hall Minister Edukacji Narodowej al. J. Ch. Szucha 25 00-918 Warszawa [List otwarty] Szanowna Pani Minister! 15 lipca 2009 roku Sejm Rzeczypospolitej Polski przyjął przez aklamację uchwałę w sprawie tragicznego losu Polaków na Kresach Wschodnich ( Monitor Polski 2009, nr 47, poz. 684). Zobowiązuje ona władze publiczne wszystkich szczebli do upamiętniania ofiar masowych mordów dokonanych na naszych Rodakach przez ukraińskich nacjonalistów. Głosi ona ponadto, iż Tragedia Polaków na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej winna być przywrócona pamięci historycznej współczesnych pokoleń. Niestety, władze naszego państwa, dopuszczając się rażącego naruszenia obowiązującego w Polsce prawa, notorycznie uchylają się od rzetelnej realizacji przywołanej tu uchwały. Z oczywistych względów szczególnie ważkie zadania w dziedzinie przywracania pamięci ofiar ludobójstwa dokonanego przez bandy OUN-UPA spoczywają na barkach Ministerstwa Edukacji Narodowej. Z przykrością trzeba jednak stwierdzić, że zadania te nie są należycie realizowane przez resort oświaty. Absolwenci polskiej szkoły wciąż dysponują znikomą lub, co gorsza, zupełnie zafałszowaną wiedzą o jednej najokrutniejszych zbrodni w dziejach nowożytnej Europy.
Apelujemy do Pani Minister o podjęcie zdecydowanych kroków, mających na celu gruntowną zmianę zaistniałej sytuacji. W tym celu konieczne wydaje się: 1. Wprowadzenie do spisu lektur na III i IV stopniu edukacji utworów literatury pięknej, podejmujących tematykę ludobójstwa dokonanego na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. W szczególności korzystne byłoby: Uwzględnienie w edukacji na poziomie gimnazjalnym utworów lirycznych o tej tematyce, które wyszły spod pióra, np. Józefa Węgrzyna, Stanisława Srokowskiego oraz Krzysztofa Kołtuna, a także odpowiednio do wieku dobranych wyimków z prozy powieściowej autorów piszących o mordach ludności polskiej na Kresach Wschodnich II RP. Wprowadzenie do kanonu lektur obowiązkowych w szkole średniej na poziomie podstawowym wybitnej powieści Włodzimierza Odojewskiego Zasypie wszystko, zawieje, a także jednego spośród znakomitych utworów powieściowych Stanisława Srokowskiego (np. Duchy dzieciństwa czy Repatrianci) oraz zbioru opowiadań Nienawiść albo przynajmniej niektórych z tych opowiadań, choćby takich jak Dziadek Ignacy czy Anioły. Nawiasem mówiąc, powieść Odojewskiego funkcjonowała już w programie szkół średnich, ale niestety obowiązującym wyłącznie na poziomie rozszerzonym. Jednakże i tu przeszkadzała ona współczesnym twórcom programów. Postanowili więc całkowicie lekceważąc dążenia polskiego parlamentu do upamiętniania ofiar zbrodni ukraińskich nacjonalistów usunąć ją z listy lektur. 2. Dokonanie przeglądu podręczników historii i usunięcie (przynajmniej do czasu wniesienia odpowiednich poprawek) z listy książek szkolnych aprobowanych przez MEN do użytku szkolnego tych publikacji, w których przedstawiony został zafałszowany obraz sytuacji Polaków na Kresach Wschodnich II RP. Do najczęstszych metod przekłamywania historii należy: Zastępowanie w pełni uzasadnionego w świetle prawa międzynarodowego określenia ludobójstwo dokonane przez OUN-UPA na ludności polskiej eufemizmami w rodzaju konflikt polsko-ukraiński itp. Eufemizmy te mają na celu umniejszanie wagi zbrodni popełnionych przez ukraińskich nacjonalistów oraz relatywizację zjawisk historycznych, polegającą na stawianiu znaku równości między motywowanymi szowinistyczną ideologią Dmytra Doncowa, planowymi i konsekwentnie realizowanymi przez ukraińskich nacjonalistów czystkami etnicznymi a spontanicznymi i zakrojonymi na nieporównywalnie mniejszą skalę akcjami odwetowymi polskich formacji obronnych. Świadome zaniżanie liczby ofiar zbrodni dokonanych przez ukraińskich nacjonalistów poprzez uwzględnianie wyłącznie ok. 60 tys. osób zamordowanych na Wołyniu, przy jednocze- 2
snym pomijaniu takiej samej albo i większej liczby osób uśmierconych w Małopolsce Wschodniej. 3. Usunięcie z listy materiałów aprobowanych do użytku szkolnego opracowania pn. Teki edukacyjne IPN. Stosunki polsko-ukraińskie w latach 1939-1947. Teki te, wydane pod redakcją Grzegorza Motyki, zostały opracowane jak wykazał to w swoim obszernym artykule Prof. Józef Wysocki (http://www.stankiewicze.com/ludobojstwo/teki.html) w sposób wyjątkowo niekompetentny i fałszujący historię. 4. Odstąpienie od groteskowych prób wypracowywania wespół z przedstawicielami neonacjonalistów ukraińskich jak to się określa wspólnej wizji historii konfliktu polskoukraińskiego w latach 1939-1947. Po pierwsze, nasze państwo i nasze społeczeństwo są w stanie doskonale obywać się bez uzgodnionej w ten sposób wizji historii, tak jak obywa się do tej pory bez prób uzgadniania obrazu II wojny światowej z działającymi na terenie Niemiec ugrupowaniami neofaszystowskimi. Po wtóre, uznanie, że w latach 1939-1947 istniał konflikt polsko ukraiński, już w punkcie wyjścia jak słusznie podkreśla Prof. Wysocki zafałszowuje historię. Organizacje ukraińskich nacjonalistów, skupiające 1-2% członków tej narodowości, nie mogą być traktowane jako ogół społeczności ukraińskiej, a tym bardziej nie mogą być uznane za pełnoprawny podmiot prawa międzynarodowego, z którym państwo polskie pozostawało w stanie konfliktu zbrojnego. Oczywiście, mówienie o konflikcie polskoukraińskim jest równoznaczne z sankcjonowaniem bezpodstawnych uzurpacji zwykłych zbrodniarzy wojennych oraz ich potomków do reprezentowania społeczności ukraińskiej. Po trzecie, zasiadanie do wspólnego stołu w sprawie uzgadniania podręczników historii ma jakikolwiek sens dopiero wówczas, gdy strona ukraińska uzna zgodnie z prawdą że Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (m.in. czynnie uczestnicząca w pogromach Żydów i mordach na lwowskich profesorach), a następnie z utworzona przez jej frakcję banderowską Ukraińska Powstańcza Armia były kolaborującymi z Hitlerem organizacjami zbrojnymi, realizującymi skrajnie szowinistyczny program Dmytra Doncowa i odpowiedzialnymi za akty ludobójstwa dokonanego ze szczególnym okrucieństwem, którego ofiarami stali się Polacy oraz obywatele polscy narodowości żydowskiej, czeskiej, ormiańskiej, a także ukraińskiej. 5. Podjęcie wespół z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego działań zmierzających do podnoszenia wiedzy nauczycieli przedmiotów humanistycznych o tragedii, która dotknęła obywateli polskich na Kresach Wschodnich II RP. 3
Szanowna Pani Minister, dziś już widać wyraźnie, że prowadzona dotychczas w Polsce polityka przemilczania ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich oraz idąca z nią w parze polityka umizgiwania się do Wiktora Juszczenki i jego neobanderowskiego zaplecza politycznego zakończyła się nie tylko fiaskiem, ale wręcz całkowitą kompromitacją: pół roku od czasu, gdy Juszczenko otrzymywał w Polsce najwyższe odznaczenia państwowe i honorowy doktorat na KUL-u, członkowie Parlamentu Europejskiego potępili jego dekrety heroizujące Banderę i UPA. Europarlamentarzyści uznali, że w demokratycznej Europie nie ma miejsca na faszyzm w żadnej jego postaci. Władze polityczne naszego kraju nie mogą kontynuować dotychczasowej polityki. Konieczne jest stanowcze i jednoznaczne potępienie ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów. Powinno temu towarzyszyć uświadomienie szerokim rzeszom polskiego społeczeństwa przyczyn tego ludobójstwa, jego przebiegu i skutków. Raz jeszcze apelujemy zatem do Pani Minister, aby resort oświaty dołożył wszelkich starań, by zgodnie z zapisem uchwały sejmowej tragedia Polaków na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej została przywrócona pamięci historycznej współczesnych pokoleń. Z poważaniem Dr hab., prof. UZ Leszek Jazownik Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo- Wschodnich, Oddział w Kędzierzynie-Koźlu Witold Listowski, prezes Federacja Organizacji Kresowych Ewa Szakalicka, rzecznik Światowy Kongres Kresowian Jan Skalski, prezes Związek Wypędzonych z Kresów Wschodnich RP Jan Skalski, przewodniczący Towarzystwo Miłośników Lwowa Oddz. Bytom Danuta Skalska, prezes Prof. dr hab. inż. Józef Wysocki 4
Prof. dr hab. Czesław Partacz Wiesław Tokarczuk (Stowarzyszenie Upamiętniania Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów) Prof. zw. dr hab. Bogumił Grott Dr Lucyna Kulińska Jacek Marczyński (Instytut Kresów Rzeczypospolitej) Stowarzyszenie Kresowe Podkamień Henryk Bajewicz, prezes Piotr Szelągowski (www.warsztatyidei.pl) Mieczysław Cholewa Prezes Związku Polaków w Belgii, Oddział w Brukseli Redakcja Jednodniówki Narodowej Adam Śmiech Prof. UWr dr hab. Bogusław Paź Stanisław Wodyński działacz na rzecz pojednania polsko-ukraińskiego, Branice Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo- Wschodnich Oddział w Zielonej Górze Jan Tarnowski, prezes Fundacji "Pomoc Polakom na Podolu, Wołyniu, Pokuciu i Bukowinie" w Wałbrzychu Bogdan Moroz, prezes zarządu Mjr Łukasz Kuźmicz, autor książki: Zbrodnie bez kary o OUN i UPA. Bibuła pismo niezależne Lech Maziakowski, Washington, DC Edward Sterchaluk członek Stowarzyszenia Kresowego " PODKAMIEŃ " Stanisław Srokowski Prof. UZ dr hab. Małgorzata Mikołajczak Stowarzyszenie Rajd Katyński, Pamięć i Tożsamość, Chicago, Jacek Kawczyński prezes Prof. UZ dr hab. Grzegorz Kubski 5
Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo- Wschodnich, Oddział w Jarosławiu Elżbieta Rusinko, prezes Radosława Ogonowska Rafal Staszewski Krystyna Ogonowska Ewa Madejska Tadeusz Ogonowski Szymon Pyzik student Historii Europy Wschodniej na UPJP II Michał Piotrowski lat 28, Warszawa Ewa Glonek, potomek rodziny ze Lwowa Adam Woś Jan Pazyrski Andrzej Matulski Mirosław Algierski Jarosław Algierski Halina Algierska Świebodzin, woj. lubuskie Adw. Gerard Górecki Kancelaria Adwokacka, Warszawa Krzysztof Waligóra, Stary Sącz Sławomir Trela, Jaworzno Zbigniew Staszowski, Katowice Edward Ćwięka Mielec Ppłk mgr inż. Krzysztof M. Gaj, Pruszków Dorota Jadczak Gaj, Pruszków Stanisław Żurek, Lublin Marek Gierczak, kierownik Zespołu "Sześć Złotych" ze Lwowa, Dyrektor Centrum Kulturalno Oświatowego Wspólnoty Polskiej w Strzałkowicach Marian Kałuski, dziennikarz, pisarz, historyk Ppłk dr inż. Romuald Żarczyński Ppłk mgr Franciszek Paszkowski 6
Henryk Żarczynski Krystyna Gruszczyńska Krystian Gruszczyński Kazimiera Żarczyńska Agnieszka Adamczyk Henryk Tarczewski Piotr Tarczewski Irena Szuwarska Józef Szuwarski Piotr H. Kornacki, USA Artur Żukowski, Bielsk Podlaski Dr Dorota Kulczycka, UZ Teofila Obacz, Smolno Wielkie Stanisław Obacz, Smolno Wielkie Dr Maria Jazownik, UZ Michał Kowalczyk, absolwent historii Uniwersytetu Łódzkiego Ewa Kiczko Piotr Strzemecki, Zamość Janusz Bowżyk Adam Dziurzyński Robert Gołębiowski Artur Zukowski, Bielsk Podlaski Andrzej Tokarczuk Mieniany Bogusław Koniuch Zbigniew Wysocki, Przewodniczący Rady Naczelnej Polskiego Stowarzyszenia Morskiego-Gospodarczego im. E. Kwiatkowskiego Daniel Madej Dr hab. inż. Krzysztof Weiss Beata Jabłońska Tamara Owczarewicz, Lublin Stanisław Brzozowski, Lublin Józefa Brzozowska, Lublin 7
Józef Brzozowski, Lublin Ireneusz Kozieradzki Paweł Paliszek-Saładyga Andrzej Tym Maria Tamka Dr Hanna Langner-Matuszczyk Prof. dr hab. Włodzimierz Waliszewski Paweł Kochański historyk Poznań Katarzyna Dziamara-Kochańska, technik ekonomista, Poznań Wojciech Kochański, emeryt, Poznań Dorota Kochańska, emerytka, Poznań Ewa Kurowska, potomek rodziny Rożańskich ziemiaństwa wołyńskiego Piotr Kopinski MD, PhD Chair of Gene Therapy Collegium Medicum Nicolaus Copernicus University, Bydgoszcz Jozef Kalinowski-Kalinowa, Przemyśl Jacek Kucharski, Lublin Elżbieta Johnson-Kordek, nauczyciel Piotr Nowosielski Kamila Dowgwiłło, emeryt. nauczycielka, Szczecin Arkadiusz Dowgwiłło, Szczecin Tomasz Dowgwiłło, Szczecin Franciszek Kłyż syn ofiary OUN-UPA Stanisław Surma, Wrocław Ryszard Cudziło Gdańsk Tadeusz Sztaba, Lubań, syn kresowiaka z Bołdur pow. Brody Zbigniew Bartel, Podkowa Leśna Robert Piotr Kubiak, dr n. med. Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, potomek zamordowanych 8
Mieczysław Fijarczyk Krzysztof Janiga Wierni Polsce Suwerennej Paweł Ziemiński Krzysztof Gwiaździński, mgr akustyki, Busko-Zdrój Krystian Tyszkiewicz, potomek kresowiaka Wiktor Daniel Socewicz, Wrocław Ewa Macholak Robert Danielkiewicz, wnuk podoficera KOP Dr n.med. Jacek Orłowski, dr n.med. Jacek Orłowski, Rzeszów dr Piotr Mostowik, Uniwersytet Jagielloński Rozalia i Franciszek Bock kresowianie (Jaśniszcze, Podkamień) obecnie Gorzów Wlkp. Anna Mackiewicz (z d. Bock) Gorzów Wlkp. Maria Szczepańska, lek. med. spec. otolaryngolog, Rzeszów Dr inż. Elżbieta Hycnar, nauczyciel akademicki Mgr inż. Krzysztof Hycnar, geolog Wojciech Smoter, dyrektor ZSO Szarów Jakub Wróblewski Dr Kazimierz Golinowski Serwis 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK Andrzej Łukawski Edward Jaroszyński Zofia i Czesław Sokołowscy, Skawina Robert Kozina Małgorzata i Michał Jacak, Sobienie Jeziory Krystyna Chowaniec, nauczyciel historii, harcmistrzyni Marcin Grzejszczak, absolwent Politechniki Łódzkiej, programista Marcin Sobczak Piotr Szmit, Warszawa Franciszek Andrzej Magda, Wrocław /Kosów Huculski/ 9
Stanisław Wyszyński, Działdowo Stanisław Fijarczyk Dymitr Ogonowski, Warszawa Mariusz Ostropolski Wanda Jagieluk Lilianna Mazurek, USA Jan Sadzikowski, Gorlice syn kresowian z Borysławia k. Lwowa Mariola Krüger Zofia Fiajrczyk, Łódź Jan Musiał, wykładowca PWSW w Przemyślu Maciej Witczak Poznań Anna Knap-Morzyk Gdańsk Edmund Goś Krystyna Tokarska, Poznań Dr Beata Kuna Albert Jarosz Przemek Iwaniszyn Wrocławski Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego Marek Delimat, konserwator dzieł sztuki Karolina Witczak Poznań Dr Paweł Ziemiński, prezes Stowarzyszenia Wierni Polsce Suwerennej Jan Jakubowski, dziennikarz Hanna Szweycer, Poznań Michał Szweycer, Poznań Jacek Brodowicz, USA, potomek Kresowian Dr Wojciech Muszyński, red. naczelny Pisma Społeczno- Historycznego "Glaukopis" Lucyna Lipka Sydney Czesław Lipka Sydney Ppłk dr inż. Jacek Gaj Edyta Neumann, Warszawa 10
Jadwiga Kaliszuk Monika Beyer, Warszawa Piotr Marek Leszek Sawicki Mark Jaworski, Kanada Dr Teresa Bochwic pracownik naukowy i dziennikarka Katarzyna Sikora, Gdańsk Kpt. mgr inż. Mariusz Gil Inż. Wiesław A. Iwaszkiewicz, Płock Dr inż. Tadeusz Maczka, Uniwersytet Wrocławski Ludmiła Łyko, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Środowisko Szczecińskie 27 Piotr Romuzga, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Kazimierz Lachiewicz, ŚZŻAK Środowisko Szczecińskie 27 Alicja Uczciwek, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Andrzej Geniusz, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Kazimierz Cytrycki, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Elżbieta Zielińska, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Roman Kucharski, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Stanisław Pietrzykowski, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Kazimiera Pietrzykowska, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 11
Genowefa Dutkiewicz, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Romualda Różańska-Gawdzik, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Zbigniew Piasecki, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Jerzy Gawdzik, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Łukasz Broński, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Jerzy Mużyło, ŚZŻAK, Środowisko Szczecińskie 27 Wanda i Stanisław Rembowieccy, Nowa Sól Józef Czerw, Elbląg (bandyci z UPA zamordowali 7 najbliższych krewnych i 14 sąsiadów sierpień 1943 Hyryczów Powiat Włodzimierz Wołyński) Dominik Fiuk Ewa Kamieńska-Czerw, Bielsk Podlaski, synowa ofiary mordu UPA na Wołyniu Małgorzata Migaj, Warszawa Mgr inż. Zygmunt Cysewski, emeryt. górnik Krystyna Bigda-Hołubowicz Wiesław Bigda 12