Postanowienie z dnia 23 czerwca 2010 r., II CSK 661/09



Podobne dokumenty
Postępowanie cywilne postępowanie wieczystoksięgowe uwzględnienie przez sąd wieczystoksięgowy okoliczności znanych z urzędu

POSTANOWIENIE. SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący) SSN Marian Kocon SSN Iwona Koper (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 116/12. Dnia 14 listopada 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 503/12. Dnia 18 kwietnia 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. SSN Marta Romańska (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący) SSN Iwona Koper (sprawozdawca) SSN Marek Sychowicz

POSTANOWIENIE. Protokolant Maryla Czajkowska

POSTANOWIENIE. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Barbara Myszka (przewodniczący) SSN Dariusz Dończyk SSN Antoni Górski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca) SSN Hubert Wrzeszcz

POSTANOWIENIE. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Iwona Koper (sprawozdawca) del. SSA Michał Kłos

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 21/14. Dnia 20 listopada 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. o wykreślenie dożywotniej służebności osobistej z działu III, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

POSTANOWIENIE. SSN Anna Owczarek (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca) SSN Agnieszka Piotrowska

POSTANOWIENIE. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca) SSN Dariusz Zawistowski

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący) SSN Iwona Koper (sprawozdawca) SSN Maria Szulc

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 377/13. Dnia 4 kwietnia 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CSK 207/12. Dnia 20 grudnia 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. SSN Marian Kocon (przewodniczący) SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca) SSN Hubert Wrzeszcz

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 433/12. Dnia 6 września 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. SSN Jan Górowski (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Bogumiła Ustjanicz

POSTANOWIENIE. po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej. skargi kasacyjnej wnioskodawców od postanowienia Sądu Okręgowego

POSTANOWIENIE. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca) SSN Maria Szulc

POSTANOWIENIE. SSN Marian Kocon (przewodniczący) SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca) SSN Bogumiła Ustjanicz. Protokolant Anna Matura

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CSK 218/11. Dnia 19 stycznia 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CSK 204/13. Dnia 15 stycznia 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący) SSN Wojciech Katner (sprawozdawca) SSN Anna Kozłowska

POSTANOWIENIE. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski SSA Jacek Grela (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Marek Sychowicz (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca) SSN Dariusz Zawistowski

POSTANOWIENIE. Uzasadnienie

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Karol Weitz (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 348/14. Dnia 9 kwietnia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 84/13. Dnia 4 grudnia 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. . akt III CSK 84/10. Dnia 5 stycznia 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie :

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący) SSN Grzegorz Misiurek SSN Henryk Pietrzkowski (sprawozdawca)

Wyrok z dnia 5 grudnia 2002 r., III CKN 943/99

POSTANOWIENIE. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący) SSN Wojciech Katner SSA Elżbieta Fijałkowska (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CSK 392/10. Dnia 25 lutego 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca) SSN Hubert Wrzeszcz

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CSK 654/13. Dnia 25 czerwca 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Postanowienie z dnia 23 maja 2002 r., IV CKN 1092/00

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 21/15. Dnia 23 października 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Marian Kocon (sprawozdawca) SSN Katarzyna Tyczka-Rote

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca) SSA Agnieszka Piotrowska

POSTANOWIENIE. SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Krzysztof Pietrzykowski SSN Katarzyna Tyczka-Rote

POSTANOWIENIE. w sprawie z wniosku Nordea Bank Polska S.A. przy uczestnictwie A. B. po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Maria Szulc (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Anna Kozłowska

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) SSN Zbigniew Kwaśniewski

POSTANOWIENIE. SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Maria Szulc

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 230/16. Dnia 19 stycznia 2017 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Teresa Bielska-Sobkowicz SSN Jan Górowski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Maria Szulc SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca) SSN Marta Romańska

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 626/12. Dnia 26 czerwca 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CSK 223/14. Dnia 22 stycznia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący) SSN Grzegorz Misiurek SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 9/09. Dnia 15 maja 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. SSN Marian Kocon (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca) SSN Maria Szulc

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CZ 10/16. Dnia 20 kwietnia 2016 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE UZASADNIENIE

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca) SSN Agnieszka Piotrowska

POSTANOWIENIE. SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)

Postanowienie z dnia 4 kwietnia 2012 r., I CSK 359/11

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący) SSN Agnieszka Piotrowska SSA Elżbieta Fijałkowska (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CSK 32/11. Dnia 21 września 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Jan Górowski SSN Dariusz Zawistowski

POSTANOWIENIE. w sprawie z wniosku Skarbu Państwa Agencji Nieruchomości. przy uczestnictwie M.Ł., H.S., Gminy S. i Starosty Powiatu Ś.

POSTANOWIENIE. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Barbara Myszka SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca) Protokolant Justyna Kosińska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Iwona Koper (sprawozdawca) SSN Kazimierz Zawada

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CSK 570/16. Dnia 8 czerwca 2017 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CZ 29/14. Dnia 8 maja 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Postanowienie z dnia 27 października 2004 r., IV CK 121/04

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CSK 74/11. Dnia 17 listopada 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej. skargi kasacyjnej wnioskodawcy od postanowienia Sądu Okręgowego

POSTANOWIENIE UZASADNIENIE

POSTANOWIENIE. SSN Tadeusz Żyznowski (przewodniczący) SSN Maria Grzelka SSN Iwona Koper (sprawozdawca) Protokolant Maryla Czajkowska

POSTANOWIENIE. SSN Marta Romańska (przewodniczący) SSN Grzegorz Misiurek SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Gerard Bieniek (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca) SSN Hubert Wrzeszcz

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. Protokolant Bożena Kowalska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Barbara Myszka SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący) SSN Jan Górowski SSN Iwona Koper (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący) SSN Maria Grzelka (sprawozdawca) SSN Kazimierz Zawada

POSTANOWIENIE. SSN Jan Górowski (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Marta Romańska (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Helena Ciepła (przewodniczący) SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca) SSN Katarzyna Tyczka-Rote

POSTANOWIENIE. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Karol Weitz (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Maria Szulc (przewodniczący) SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca) SSN Władysław Pawlak

Transkrypt:

Postanowienie z dnia 23 czerwca 2010 r., II CSK 661/09 W sprawie wieczystoksięgowej, w której nie występuje konkurencja wniosków złożonych w różnym czasie, sąd w chwili ich rozpoznania może w celu zapewnienia w księdze wieczystej prawdziwości wpisów uwzględnić okoliczności znane mu urzędowo. Sędzia SN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący, sprawozdawca) Sędzia SN Iwona Koper Sędzia SN Kazimierz Zawada Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Związku Harcerstwa Polskiego w W., Chorągwi Z. Związku Harcerstwa Polskiego w S. i "T.Y.", spółki z o.o. w S. przy uczestnictwie Gminy Miasta S. oraz Skarbu Państwa Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w S. o wpis w księdze wieczystej prawa użytkowania wieczystego i odrębnej własności budynków, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 23 czerwca 2010 r. skargi kasacyjnej wnioskodawcy "T.Y.", spółki z o.o. w S. od postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29 kwietnia 2009 r. oddalił skargę kasacyjną oraz wnioski uczestników o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego. Uzasadnienie W dniu 11 lipca 2008 r. do Sądu Rejonowego Szczecin Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie wpłynął zawarty w umowie notarialnej z dnia 9 lipca 2008 r. o przeniesienie prawa użytkowania wieczystego gruntu i prawa własności budynków wniosek Związku Harcerstwa Polskiego w W. oraz "T.Y.", sp. z o.o. w S., zawierający żądanie, aby sąd sprostował wpisy w księdze wieczystej nr (...)8/0, w dziale I, przez ujawnienie podziału geodezyjnego działki nr 10, zgodnie z dokumentami powołanymi w treści aktu notarialnego, odłączył działkę nr 10/2 i założył dla niej nową księgę wieczystą z przeniesieniem do niej wpisu prawa

własności gruntu na rzecz Gminy Miasta S. z wpisem prawa użytkowania wieczystego gruntu i prawa własności budynków, stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności na rzecz "T.Y.", sp. z o.o. w S. oraz wpisał w dziale II prawo własności działki nr 10/1 na rzecz Skarbu Państwa w trwałym zarządzie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w S. Referendarz sądowy w dniu 26 listopada 2008 r. dokonał w dziale I wspomnianej księgi wieczystej wpisu działki nr 10 na działki nr 10/1 i 10/2, a co do pozostałych żądań postanowieniem z dnia 27 listopada 2008 r. wniosek oddalił. Według ustaleń dokonanych w sprawie, w dniu 15 lutego 1967 r. między Skarbem Państwa a Związkiem Harcerstwa Polskiego Komendą Chorągwi w S. została zawarta umowa wieczystego użytkowania, na mocy której Skarb Państwa oddał Związkowi w użytkowanie wieczyste działkę gruntu oraz oddał do korzystania znajdujące się na gruncie budynki i inne urządzenia. Na podstawie tej umowy w dniu 15 lutego 1967 r. w księdze wieczystej nr (...)8 dokonano wpisu Związku Harcerstwa Polskiego Komendy Chorągwi w S. jako wieczystego użytkownika działki i wieczystego użytkownika znajdujących się na niej budynków i urządzeń. Treść księgi wieczystej nr (...)8 nie została w sposób wierny przeniesiona do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym, gdyż w dniu 20 lutego 2006 r. dokonano wpisu, że Związkowi Harcerstwa Polskiego Komendzie Chorągwi w S. przysługuje prawo użytkowania wieczystego gruntu oraz własność budynku i urządzeń stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności. W związku z tym postanowieniem z dnia 28 października 2008 r. Sąd Rejonowy w Szczecinie sprostował z urzędu błędy migracyjne w księdze wieczystej nr (...)8/0 celem przywrócenia jej treści pierwotnej, zawartej w papierowej" księdze wieczystej. Sąd Rejonowy na skutek skargi na orzeczenie referendarza sądowego postanowieniem z dnia 18 lutego 2009 r. wniosek oddalił. Wskazał na niezgodność pomiędzy treścią elektronicznej księgi wieczystej nr (...)8/0 a treścią czynności prawnej, która miała stanowić podstawę wpisu. Z treści księgi wieczystej wynikało, że w umowie z dnia 9 lipca 2008 r. doszło do rozporządzenia prawem, które nie przysługiwało zbywcy, nie doszło zatem do skutecznego przeniesienia prawa na nabywcę "T.Y.", a w konsekwencji wnioski z tej umowy należało oddalić. Apelację wnioskodawczyni "T.Y." wniesioną od tego orzeczenia Sąd Okręgowy oddalił postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2009 r. Wskazał, że

rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zostało oparte, poza informacjami wynikającymi z treści księgi wieczystej, wniosku i dołączonych do niego dokumentów, także na wiedzy, którą Sąd pierwszej instancji posiadł, analizując dokumentację zgromadzoną w aktach księgi wieczystej, a zwłaszcza postanowienie tego Sądu z dnia z dnia 28 października 2008 r. o sprostowaniu błędów migracyjnych w księdze wieczystej nr (...)8/0. Uznając, że fakty wynikające z danych zawartych w aktach księgi wieczystej stanowią fakty znane sądowi z urzędu, przychylił się do wyrażonego w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądu, że na ich podstawie mogła nastąpić odmowa dokonania wpisu. W konsekwencji Sąd Okręgowy nie podzielił zawartego w apelacji zarzutu naruszenia art. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm. dalej: "u.k.w.h."). Podnosząc, że wynikające z tego przepisu domniemanie jest domniemaniem podlegającym obaleniu, wskazał, iż do jego obalenia doszło na podstawie faktów niewymagających dowodu, bo znanych Sądowi z urzędu. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 626 6 k.p.c. przez orzekanie na podstawie stanu rzeczy innego niż istniejący w chwili złożenia wniosku, Sąd Okręgowy podniósł, że regulacja zawarta w art. 29 u.k.w.h. nie wyklucza odpowiedniego zastosowania art. 316 1 w związku z art. 13 2 k.p.c., zgodnie z którym sąd obowiązany jest wydać orzeczenie, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Postanowienie Sądu Okręgowego zaskarżyła skargą kasacyjną wnioskodawczyni, zarzucając naruszenie art. 5 w związku z art. 3 u.k.w.h. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, polegające na uznaniu dopuszczalności zakwestionowania możliwości nabycia własności na skutek czynności prawnej z osobą uprawnioną według treści księgi wieczystej w dniu dokonania czynności i złożenia wniosku o wpis, art. 7 k.c. przez jego niezastosowanie, co doprowadziło do uznania, że na skutek podniesienia przez uczestniczkę postępowania Gminę Miasta S. braku dobrej wiary, istnienie dobrej wiary po stronie wnioskodawczyni jest wątpliwe i musi zostać wykazane w postępowaniu dowodowym, a tym samym zakwestionowania działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych (art. 5 u.k.w.h.), art. 155 k.c. przez jego pominięcie, co doprowadziło do uznania dopuszczalności sprostowania wpisu w księdze wieczystej i wpisania prawa, które wygasło w dniu 9 lipca 2008 r. na skutek działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Zarzuciła także naruszenie art.

626 8 2 i art. 228 w związku z art. 13 2 k.p.c. przez uznanie, że zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym obejmuje fakty znane sądowi z urzędu, za które należy uznać informacje wynikające z dokumentów zawartych w aktach księgi wieczystej, a także art. 626 6 2 k.p.c. przez uznanie, że przepis ten nie ma znaczenia dla kolejności dokonywania wpisu, a określa jedynie kolejność wpływu wniosków do sądu. Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Kognicję sądu wieczystoksięgowego, po wejściu w życie ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece, ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy Prawo o notariacie (Dz.U. z 2001 r. Nr 63, poz.635), określa art. 626 8 2 k.p.c., który przejął bez zmian zasadę wyrażoną w uchylonym art. 46 ust. 1 u.k.w.h., przewidującym, że sąd rozpoznając wniosek o wpis bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Pominięcie w art. 626 8 2 k.p.c. słów zawartych w art. 46 ust. 2 u.k.w.h., że postanowienie odmawiające dokonania wpisu może opierać się na okolicznościach, które są powszechnie znane lub doszły do wiadomości sądu rejonowego w inny sposób, spowodowało, iż w doktrynie i judykaturze wskazana zmiana stanu prawnego interpretowana jest rozbieżnie. Podkreśla się, że pominięcie w art. 626 8 2 k.p.c. treści zawartej w art. 46 ust. 2 u.k.w.h. było celowym zawężeniem kognicji sądu wieczystoksięgowego, z drugiej zaś strony wskazuje się, że nie jest to zmiana merytoryczna. W judykaturze Sądu Najwyższego pierwszy pogląd znalazł wyraz m.in. w wyroku z dnia 19 marca 2008 r., I CKN 152/01 (OSNC 2004, nr 6, poz. 92), na drugim natomiast zapatrywaniu oparte są postanowienia z dnia 15 grudnia 2005 r., V CK 54/05 (OSNC 2006, nr 7-8, poz. 138) oraz z dnia 18 czerwca 2009 r., II CSK 4/09 (nie publ.). W uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 16 grudnia 2009 r., zasady prawnej, III CZP 80/09 (OSNC 2010, nr 6, poz. 84), stwierdzającej, że sąd rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej związany jest stanem rzeczy istniejącym w chwili złożenia wniosku i kolejnością jego wpływu, Sąd Najwyższy podniósł, iż kolejność rozpoznawania wniosków o wpis w księdze wieczystej wiąże się ściśle z kognicją sądu wieczystoksięgowego. W związku z tym art. 626 8 k.p.c. musi być analizowany łącznie z art. 626 6 k.p.c., stanowiącym, że o kolejności wniosku o wpis rozstrzyga chwila wpływu wniosku do właściwego sądu. Z tego

względu decydujące znaczenie przy rozpoznawaniu wniosku o wpis w księdze wieczystej ma stan rzeczy istniejący w chwili wpływu wniosku do sądu, a kolejność złożenia wniosków o wpis w księdze jest dla sądu wiążąca. Sąd Najwyższy podkreślił, że odmienne zapatrywanie dopuszczające rozszerzenie kognicji sądu wieczystoksięgowego przez uwzględnienie w chwili wpisu okoliczności znanych sądowi urzędowo (art. 228 2 k.p.c.), np. ujawnionych w innej sprawie oczekującej na rozpoznanie w terminie późniejszym, jest sprzeczne z art. 626 8 2 k.p.c. oraz pomija, że w przepisach o kognicji sądu wieczystoksięgowego nie ma odpowiednika uchylonego art. 46 ust. 2 u.k.w.h. Uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 16 grudnia 2009 r., III CZP 80/09 przy pominięciu okoliczności, że przyjęta w niej wykładnia art. 626 8 2 k.p.c. zdeterminowana została pytaniem, czy w postępowaniu wieczystoksięgowym ma odpowiednie zastosowanie nie tylko art. 316 1 k.p.c., ale także art. 192 pkt 3 k.p.c. może wskazywać, że sąd wieczystoksięgowy także w sprawach, w których nie występuje konkurencja wniosków złożonych w różnym czasie, nie może w chwili wpisu uwzględnić okoliczności znanych sądowi urzędowo (art. 228 2 k.p.c.). Przyjęcie takiego stanowiska byłoby sprzeczne z podstawowymi funkcjami ksiąg wieczystych określonymi w art. 1 ust. 1, art. 2 i 3 u.k.w.h., które jak trafnie podkreśla się w doktrynie ukierunkowują działalność sądów wieczystoksięgowych na zapewnienie księgom wieczystym prawdziwości wpisów. Nie można więc akceptować poglądu zakładającego, że sąd w sytuacji, w której nie ma konkurencji wniosków o wpis może dokonać wpisu prawa z pełną świadomością sprzeczności z rzeczywistym stanem prawnym. Należy zatem uznać, że stanowisko zajęte w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2005 r., V CK 54/05 (OSNC 2006, nr 7-8, poz. 138), iż sąd wieczystoksięgowy może odmówić wpisu w księdze wieczystej, gdy istnieje znana mu urzędowo przeszkoda do jego dokonania, nie ma zastosowania tylko w sytuacji objętej pytaniem prawnym, na które Sąd Najwyższy udzielił odpowiedzi w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 16 grudnia 2009 r., III CZP 80/09. Usprawiedliwieniem dla takiego wyjątku jest wzgląd na wynikającą z art. 626 6 2 k.p.c. konieczność dokonywania wpisów według kolejności wpływu wniosków do sądu, co zabezpiecza wierzyciela przed pozbyciem się majątku przez dłużnika, dokonanym między ustanowieniem hipoteki a jej wpisaniem do księgi wieczystej.

Potrzeba ochrony wierzyciela przed czynnościami dłużnika, zmierzającymi do usunięcia majątku spod egzekucji w istocie przesądziła o dokonanej przez Sąd Najwyższy wykładni art. 626 6 2 i art. 626 8 2 k.p.c. Jeśli zatem jak w sprawie niniejszej potrzeby takiej nie ma, sąd wieczystoksięgowy w razie powzięcia z urzędu wiadomości wskazujących na brak podstaw do dokonania wpisu, powinien wniosek oddalić. Sprawa, w której zapadło postanowienie zaskarżone skargą kasacyjną wnioskodawczyni "T.Y.", jest przykładem na obronę takiej tezy. Gdyby Sąd Rejonowy nie uwzględnił znanego mu urzędowo i mającego charakter wiążący (art. 365 1 k.p.c.) postanowienia z dnia 28 października 2008 r. o sprostowaniu z urzędu błędów migracyjnych w księdze wieczystej nr (...)8/0, to dokonałby wpisu prawa własności budynków, którego strona skarżąca nie mogła nabyć, gdyż prawo takie nie przysługiwało zbywcy. Należy zatem uznać, że sąd może odmówić dokonania wpisu w księdze wieczystej, opierając się na okolicznościach znanych mu urzędowo, chyba że naruszyłoby to zasadę dokonywania wpisów według kolejności wpływu wniosków do sądu. Z tych względów zarzut naruszenia art. 626 6 2 i art. 626 8 2 k.p.c. należało uznać za nieuzasadniony. Skuteczność nabycia odrębnej własności budynków, pomimo braku uprawnienia po stronie zbywcy, mogłaby zostać stwierdzona wyłącznie przez ustalenie działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych (art. 5 u.k.w.h.). Istnienie dobrej wiary po stronie wnioskodawczyni było kwestionowane przez uczestniczkę Gminę Miasta S., wymaga więc przeprowadzenia postępowania dowodowego. Właściwą drogą jest wyłącznie sprawa o uzgodnienie stanu prawnego księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (art. 10 ust. 1 u.k.w.h.), powołane zatem w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia art. 5 w związku z art. 3 u.k.w.h. oraz art. 7 i 155 k.c. nie mogły odnieść skutku. Z tych względów należało orzec, jak w sentencji (art. 398 14 oraz art. 520 1 k.p.c.).