Zasady dopuszczania do ruchu pojazdów specjalnych o przeznaczeniu pożarniczym

BALKE Marcin 1 KARPIŃSKI Robert 2 Zasady dopuszczania do ruchu pojazdów specjalnych o przeznaczeniu pożarniczym WSTĘP Pojazdy pożarnicze pełnią ważną funkcję w złożonym procesie szybkiego i efektywnego przeprowadzania gaszenia pożarów i innych akcji ratunkowych. Konstrukcja, wyposażenie i atrybuty techniczne tych pojazdów muszą zapewnić bezpieczny i szybki transport do pożaru lub innego wypadku w szczególności drogowego. Bezpieczeństwo konstrukcji pojazdu jest szczególnie ważne, ponieważ przedmiotowe pojazdy rozwijają duże prędkości i to w ekstremalnych warunkach. Jednocześnie wyposażenie pożarnicze lub techniczne musi zapewnić możliwości przeprowadzania skomplikowanych akcji ratunkowych na miejscu zdarzenia. Jest to jeden z najbardziej złożonych problemów funkcjonalnych jakie musi rozwiązać producent tego rodzaju pojazdów. Dla zapewnienia jednolitego standardu wymagań dla tego rodzaju kompletacji pojazdów ustalono jednolite przepisy prawne obowiązujące we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. 1. POJĘCIE POJAZDU SPECJALNEGO NA PODSTAWIE USTAWY PRAWO O RUCHU DROGOWYM Zgodnie z definicją zamieszczoną w art. 2 pkt. 36 ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późniejszymi zmianami), pojazdem specjalnym jest pojazd samochodowy lub przyczepa przeznaczone do wykonywania specjalnej funkcji, która powoduje konieczność dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego wyposażenia. W pojeździe tym mogą być przewożone osoby i rzeczy związane z wykonywaniem tej funkcji. Z przywołanej definicji pojazdu specjalnego wynika, że istotną cechą tego rodzaju pojazdu jest jego rzeczywiste konstrukcyjne przeznaczenie. Jest to taki pojazd, w którym wzgląd na przeznaczenie do wykonywania specjalnej funkcji, powoduje konieczność dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego wyposażenia (vide: WSA w Lublinie w wyroku z dnia 05.02.2010 r., sygn. I SA/Lu 629/09; WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 28.09.2010 r., sygn. I SA/Gl 202/10, LE nr 748190; WSA w Rzeszowie w wyroku z dnia 17.05.2011 r., sygn. I SA/Rz 110/11, LE nr 795591 i inne). Przeznaczenie do wykonywania specjalnej funkcji oznacza, że pojazd specjalny ma być wykorzystywany do wykonywania określonego zadania. Wyrażenie specjalny rozumiane jest jako należący do jednego wybranego przedmiotu, przeznaczony wyłącznie dla kogoś lub czegoś, do konkretnego celu. Reguły wykładni językowej przedmiotowej definicji pozwalają zatem uznać, iż pojazd specjalny jest zawsze przeznaczony do jednego konkretnego celu i zastosowania. Zgodnie z dyspozycją art. 38 pkt. 1 oraz art. 76 ust. 1 pkt. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym [13] w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. - w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. z 2007 r., Nr 137, poz. 968 z późniejszymi zmianami), w tabeli 1 rodzaje i podrodzaje pojazdów, określono 19 rodzajów pojazdów w tym samochód specjalny. Przeznaczenie pojazdów specjalnych, w tym przeznaczenie pożarniczy, szczegółowo określono w przytoczonym wcześniej załączniku nr 4 do rozporządzenia, w tabeli 3 przeznaczenia pojazdów specjalnych. Lista zawarta w tabeli 3 ww. załącznika, nie tworzy katalogu zamkniętego, gdyż prawodawca wprowadził 1 Instytut Transportu Samochodowego, Zakład Procesów Diagnostyczno-Obsługowych; 03-301 Warszawa; ul. Jagiellońska 80. Tel: + 48 22 43-85-510, Fax: + 48 22 43-85-401, marcin.balke@its.waw.pl 2 Instytut Transportu Samochodowego, Zakład Procesów Diagnostyczno-Obsługowych; 03-301 Warszawa; ul. Jagiellońska 80. Tel: + 48 22 43-85-318, Fax: + 48 22 43-85-401, robert.karpinski@its.waw.pl 35

nazwę przeznaczenia inny (kod 599), stosowaną do pojazdów, które na podstawie wyciągu ze świadectwa homologacji lub zaświadczenia z badania technicznego podlegają zakwalifikowaniu do danego przeznaczenia, nieokreślonego w zasadniczym podziale. Z punktu widzenia ustawy Prawo o ruchu drogowym [13] samochód pożarniczy spełniający wymagania odrębnych przepisów, co będzie opisane poniżej, jest pojazdem specjalnym. Należy zaznaczyć, że atrybut oznakowania uprzywilejowania pojazdu (art. 2 pkt. 38 ustawy Prawo o ruchu drogowym [13] nie zmienia jego przeznaczenia konstrukcyjnego, aczkolwiek wskazuje na grupę pojazdów szczególnego traktowania w ruchu drogowym. W ostatnich latach pojawiły się poważne problemy związane ze stosowaniem przepisów dotyczących opłat akcyzowych wymierzanych przez urzędy celne dla tego rodzaju pojazdów. Bieżące orzecznictwo sądów administracyjnych jednoznacznie wskazuje na rozdzielczość prawną pomiędzy ustawami, w szczególności, kiedy pomiędzy ustawami zachodzi kolizja zasad prawnych. Przepisy wykonawcze określone w obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie wyjaśnień do Taryfy Celnej, w dziale 87 (Monitor Polski nr 86 z 2006 r. poz. 880), klasyfikują czasami samochody pożarnicze jako kompletacje zaliczane do samochodów osobowych. Ze szczegółami orzecznictwa sądów administracyjnych w przedmiotowym zakresie można zapoznać się na przykładzie wyroków sądowych WSA, NSA związanych z przepisami o dopuszczaniu pojazdów do ruchu i przepisami o podatku akcyzowym. Konflikt istnieje również pomiędzy definicjami pojęć ustawy Prawo o ruchu drogowym [13] w zakresie samochodu osobowego, ciężarowego i specjalnego, a definicją pojazdu specjalnego klasyfikowanego w przepisach wykonawczych dotyczących pojazdów pożarniczych w przypadku tzw. samochodu do przewozu osób i tzw. samochodu zaopatrzeniowego, a których to definicje są sprzeczne z pojęciami ustawy Prawo o ruchu drogowym [13]. 2. WYBRANE ŹRÓDŁA PRAWA W ZAKRESIE WYMAGAŃ SPECJALISTYCZNYCH DLA POJAZDU SPECJALNEGO POŻARNICZEGO Krajowe delegacje ustawowe oraz delegacje wynikające z prawa wspólnotowego, dotyczące specjalistycznych wymagań dla pojazdu będącego przedmiotem referatu to: art. 8 ust. 4 pkt. 2 lit. a, b ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2013 r., poz. 1340 z późniejszymi zmianami), rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2000 r. poz. 1035), pkt 5.8, część A załącznika nr II, dodatek 4 załącznika I (dyrektywa nr 2007/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. ustanawiająca ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów, tzw. dyrektywa ramowa z późniejszymi zmianami), na mocy art. 70d ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym [13] tylko w trybie fakultatywnym tj. dobrowolnym, rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochrony zdrowia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia wyrobów do użytkowania (Dz. U. z 2010 r. poz. 553), Polska Norma PN-EN 1846-1, Samochody pożarnicze. Podział i oznaczenia [4]. Należy pamiętać, że wymagania szczegółowe w zakresie homologacji w rozumieniu prawa wspólnotowego zostały formalnie wdrożone do porządku prawnego w drodze Rozporządzenia WE nr 678/2011 [5]. Ma to istotne znaczenie prawne. Rozporządzenia przyjmowane są wspólnie przez Radę Unii Europejskiej i Parlament Europejski lub przez samą Komisję Europejską. Rozporządzenie jest aktem prawnym o charakterze ogólnym i wiążącym w całości. W odróżnieniu od dyrektyw, które są skierowane do państw członkowskich oraz decyzji, których adresaci są wyraźnie określeni, rozporządzenie jest skierowane do wszystkich. Stosuje się bezpośrednio, czyli ustanawia prawa, które zaczynają obowiązywać z efektem natychmiastowym we wszystkich państwach członkowskich na takiej samej zasadzie, jak przepisy prawa krajowego, bez potrzeby podejmowania jakichkolwiek 36

działań przez władze krajowe. Producent samochodu specjalnego-pożarniczego zgodnie z Rozporządzeniem Komisji WE nr 678/2011 [5] i dyrektywy 2007/46/WE [2] z późniejszymi zmianami nie jest zobowiązany zatem do przeprowadzenia badań homologacyjnych. Natomiast specjalistyczne przepisy branżowe określone są w odpowiednich rozporządzeniach oraz w normach PN-EN. Wymagania zgodnie z normą PN-EN 1846-1 [4] Wymagania normy ustaliły klasy i kategorie samochodów pożarniczych w zależności od przeznaczenia i masy. Określono różne kryteria stosowane do charakterystyki samochodów. Norma wyróżnia między innymi: samochód ratowniczo-gaśniczy, samochód z drabiną mechaniczną i/lub podnośnikiem mechanicznym, samochód ratownictwa technicznego, samochód sprzętowy ratownictwa medycznego, samochód sprzętowy ratownictwa chemicznego, samochód dowodzenia, przyczepy. Przedmiot i zakres niniejszego artykułu nie obejmuje przepisów szczegółowych i zasad pozyskiwania świadectw dopuszczenia wyrobu do użytkowania dla pojazdów pożarniczych. W przedmiocie tej sfery działań zgodnych z prawem należy zapoznać się z informacjami Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego (Państwowy Instytut Badawczy), http://www.cnbop.pl. 3. WYMAGANIA TECHNICZNE WYNIKAJĄCE Z PRZEPISÓW HOMOLOGACYJNYCH Obowiązujące dobrowolne wymagania techniczne wynikające z przepisów dotyczących techniki samochodowej dla pojazdu pożarniczego znajdują się w pkt 5.8. części A załącznika nr II oraz dla samochodów specjalnych innych, w załączniku I, dodatek 4 do dyrektywy nr 2007/46/WE [2]. Producent nowego pojazdu pożarniczego wykonujący najczęściej zabudowę na pojeździe kompletnym poprzez skompletowanie pojazdu w drugim etapie może wyprodukować zabudowę na bazie pojazdu podstawowego. Na ogół jest to pojazd kompletny kategorii homologacyjnej N, M. Wykonując taką zabudowę producent może spełnić szereg wymagań wynikających z homologacyjnych aktów prawnych. Wskazują one jakie wykonanie przedmiotowego typu pojazdu będzie akceptowalne. Załącznik I, Dodatek 4 do dyrektywy ramowej [2] zawiera listę wymagań technicznych obejmujących najważniejsze cechy pojazdu wpływające na jego poprawną konstrukcję oraz bezpieczeństwo osób poruszających się w pojeździe (Tab. 1). Tab. 1. Wykaz aktów prawnych ustanawiających wymagania do celów dobrowolnej homologacji typu WE pojazdów specjalnych (Załącznik I, Dodatek 4 [2]) Odniesienie Punkt Przedmiot do aktu prawnego M 1 M 2 M 3 N 1 N 2 N 3 O 1 O 2 O 3 O 4 1 Dopuszczalny poziom hałasu 70/157/EWG H H H H H 2 Emisje 70/220/EWG Q Q Q Q Q 2a Emisje (Euro 5 i 6) pojazdów Rozporządzenie lekkich/dostęp do informacji nr 715/2007 Q Q Q 3 Zbiorniki ciekłego paliwa/tylne zabezpieczenia 70/221/EWG F F F F F 4 Miejsce na tylną tablicę rejestracyjną 70/222/EWG A+R A+R A+R A+R A+R A+R A+R A+R A+R 5 Układ kierowniczy 70/311/EWG 37

6 Zamki i zawiasy 70/387/EWG 7 Dźwiękowe sygnały ostrzegawcze 70/388/EWG 8 Urządzenia widzenia pośredniego 2003/97/WE 9 Układy hamulcowe 71/320/EWG 10 Zakłócenia radioelektryczne/ kompatybilność 72/245/EWG elektromagnetyczna 11 Dymienie z silników Diesla 13 Zabezpieczenie przed bezprawnym użyciem i urządzenie unieruchamiające 72/306/EWG 74/61/EWG 14 Bezpieczne układy kierownicze 74/297/EWG 15 Wytrzymałość siedzeń 74/408/EWG 17 Prędkościomierz i bieg wsteczny 75/443/EWG 18 Tabliczki znamionowe 76/114/EWG 19 Punkty kotwiczenia pasów bezpieczeństwa 76/115/EWG 20 Instalacja urządzeń oświetleniowych i sygnalizacji 76/756/EWG świetlnej 21 Światła odblaskowe 76/757/EWG 22 Światła obrysowe, światła pozycyjne przednie, światła pozycyjne tylne, światła stopu, 76/758/EWG światła obrysowe boczne, światła dzienne 23 Kierunkowskazy 76/759/EWG 24 Oświetlenie tylnej tablicy rejestracyjnej 76/760/EWG 25 Reflektory (w tym żarówki) 76/761/EWG 26 Przednie reflektory przeciwmgielne 76/762/EWG 27 Haki holownicze 77/389/EWG 28 Tylne światła przeciwmgielne 77/538/EWG 29 Światła cofania 77/539/EWG 30 Światła postojowe 77/540/EWG 31 Pasy bezpieczeństwa i urządzenia przytrzymujące 77/541/EWG 33 Identyfikacja urządzeń sterowniczych i kontrolnych, 78/316/EWG ostrzegawczych i wskaźników 34 Odszranianie/odmgławianie 78/317/EWG 35 Wycieraczki/spryskiwacze 78/318/EWG B B B H H H H H D D D D D D D D D D A+N A+N A+N A+N A+N A+N A+N A+N A+N A A A A A D D D D D O O O O O O O O O O 38

36 Systemy grzewcze 2001/56/WE 41a Emisje (Euro VI) pojazdy Rozporządzenie ciężarowe o dużej ładowności/dostęp do informacji nr 595/2009 42 Zabezpieczenia boczne 89/297/EWG 43 Osłony przeciwrozbryzgowe kół 91/226/EWG 45 Szyby bezpieczne 92/22/EWG 46 Opony 92/23/EWG 47 Urządzenia ograniczenia prędkości 92/24/EWG 48 Masy i wymiary 97/27/WE 49 Wystające elementy zewnętrzne kabin 92/114/EWG 50 Urządzenia sprzęgające 94/20/WE 51 Palność 95/28/WE 52 Autobusy i autokary 2001/85/WE 54 Uderzenie z boku 56 Pojazdy przeznaczone do transportu towarów niebezpiecznych 57 Przednie zabezpieczenie przed 96/27/WE 98/91/WE wjechaniem pod pojazd 2000/40/WE 58 Ochrona pieszych Rozporządzenie nr 78/2009 59 Zdolność do recyklingu 2005/64/WE 61 Systemy klimatyzacji 2006/40/WE 62 Instalacja wodorowa Rozporządzenie nr 79/2009 63 Bezpieczeństwo ogólne Rozporządzenie nr 661/2009 H H H H H J J J J J J J J J A N/D( 1 ) nie dot. Z Q Q Q Q Q P/A P/A P/A P/A P/A P/A P/A P/A P/A 63.1. Sygnalizatory zmiany biegów (UE) nr 65/2012 G Źródło: nr 2007/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. ustanawiająca ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów - ( dyrektywa ramowa ), Dz.U. L 263 z 9.10.2007 z późniejszymi zmianami. W przypadku pojazdu wykonanego poprzez zabudowę pojazdu podstawowego w kompletacji samochód specjalny - pożarniczy (pojazd skompletowany) większość wymienionych aktów prawnych jest już spełniona jak dla pojazdu podstawowego (pojazd kompletny). Weryfikacja przeprowadzona przez jednostkę badawczą dokumentu informacyjnego przygotowanego przez producenta pojazdu dla władzy homologacyjnej prowadzi z reguły do uznania spełnienia wymagań prawie według wszystkich wymienionych aktów prawnych. Konieczne najczęściej jest przeprowadzenie jedynie dodatkowych badań dla następujących cech pojazdu: 39

zakłócenia radioelektryczne i kompatybilność elektromagnetyczna, ponieważ była ingerencja w układ elektryczny pojazdu podstawowego, m.in. instaluje się dodatkowy akumulator w celu zasilania urządzeń, zewnętrznie montowane wpuszczane złącze elektryczne w celu umożliwienia zewnętrznego zasilania umożliwiającego np. ładowanie akumulatorów, działanie dodatkowego oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego pojazdu, wyposażenie wnętrza, ponieważ pojazd tego typu jest wyposażany w dodatkowy panel przeznaczony do zasilania oraz sterowania urządzeniami, w które wyposażony jest pojazd, wytrzymałość siedzeń i punkty kotwiczenia pasów bezpieczeństwa, ponieważ pojazd zostaje wyposażony w dodatkowe fotele instalowane w przedziale dla strażaków, systemy grzewcze, ponieważ pojazd wyposaża się w dodatkowe systemy grzewcze mające na celu ogrzewanie przedziału dla strażaków, masy i wymiary, ponieważ wykonanie zabudowy powoduje zmianę masy pojazdu oraz rozkładu tej masy na osie, jak również zmianę wymiarów pojazdu. W przypadku najczęściej stosowanym w praktyce tj. bez zastosowania procedur homologacyjnych w trybie okresowego badania technicznego nowego pojazdu przed pierwszą rejestracją lub dodatkowego badania technicznego nienowego pojazdu po zmianach konstrukcyjnych, zastosowanie mają przepisy wymienione w pkt. 4 niniejszego artykułu. 4. PROCEDURA DOPUSZCZENIA DO RUCHU POJAZDU W wyniku zmian ustawy Prawo o ruchu drogowym [13] jakie wprowadzono po 21 czerwca 2013 r., powiększył się katalog dobrowolnych procedur stanowiących podstawę do dopuszczenia do ruchu nowych samochodów, przyczep specjalnych - pożarniczych. Przepisy dotychczasowe dotyczące sposobu dopuszczania do ruchu nienowych pojazdów będących przedmiotem artykułu zasadniczo nie uległy zmianie. Dla wszystkich przypadków nowych rejestracji nowych pojazdów i rejestracji nienowych pojazdów lub tzw. zmian konstrukcyjnych naruszających zapisy dowodu rejestracyjnego w zakresie klasyfikacji rodzaju pojazdu ważną rolę pełni treść normy PN-EN 1846-1 [4]. W tabeli 2 przedstawiono w skróconej formie opisy procedur homologacyjnych lub administracyjnych stosowanych obecnie przy dopuszczaniu do ruchu pojazdów. Tab. 2. Rodzaje procedur stosowanych podczas dopuszczania do ruchu pojazdu specjalnego-pożarniczego Lp. Dobrowolne rodzaje procedur homologacyjnych Podstawa prawna Uwagi Pojazd nowy 1. Homologacja typu WE Art. 70d ust. 1 Homologacja europejska 2. Homologacja typu Art. 10 ust. 1 pkt. 1) Dz. U. z 2012 r. poz. 1448 Homologacja krajowa RP nie wygaszona, aktualnie ważna wydana przed 2013-06-22 3. Homologacja typu WE - mała seria Art. 70d ust. 6 pt.1 lit a) Homologacja europejska 4. Homologacja typu - mała seria Art. 70d ust. 6 pkt.1 lit b) Homologacja krajowa RP 5. Uznanie homologacji typu Art. 70d ust. 6 pkt.1 lit d) 6. Uznanie homologacji typu mała seria Art. 70d ust. 6 pkt.1 lit e) 7. Dopuszczenie jednostkowe Art. 70d ust. 6 pkt.1 lit f) 8. Uznanie dopuszczenia jednostkowego Art. 70d ust. 6 pkt.1 lit g) 9. Dopuszczenie jednostkowe indywidualne WE Art. 70d ust. 6 pkt.1 lit h) Uznanie homologacji typu krajowej innego kraju członkowskiego przez organ RP Uznanie homologacji typu mała seria krajowej innego kraju członkowskiego przez organ RP Krajowe RP Uznanie dopuszczenia jednostkowego innego kraju członkowskiego przez organ RP Europejskie 40

Obowiązkowa procedura administracyjna w przypadku braku dokumentów wymienionych w pkt. 1-9 dla samochodu specjalnego-pożarniczego, przyczepy specjalnej-pożarniczej 10. Okresowe badanie techniczne po raz pierwszy przeprowadzone przed pierwsza rejestracją pojazdu na terytorium RP zarejestrowanego i dopuszczonego do ruchu za granicą 11. Uznanie ważności okresowego badania technicznego wykonanego przez właściwy organ państwa członkowskiego pojazdu zarejestrowanego i dopuszczonego do ruchu za granicą oraz uznanie treści dowodu rejestracyjnego państwa członkowskiego 12. Dodatkowego badanie pojazdu, w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym Pojazd nienowy Art. 81 ust. 3 Art.72 ust. 1 pkt. 4) oraz art. 81 ust. 3 Art.72 ust. 1 pkt. 4) oraz art. 81 ust. 4 pkt. 2 lit. b) Art. 81 ust. 11 pkt. 3 Okresowe badanie techniczne Źródło: Ustawa Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późniejszymi zmianami) Okresowe badanie pojazdu, dokument identyfikacyjny pojazdu, zapisy dowodu rejestracyjnego kraju poprzedniej rejestracji oraz przepisy krajowe RP Zapisy dowodu rejestracyjnego kraju poprzedniej rejestracji oraz przepisy krajowe RP. Może zaistnieć potrzeba zastosowania art. 81 ust. 11 pkt. 2 lit. a Zastosowanie mają również przepisy art. 66 ust. 4 pkt. 6 lit. a) lub b) oraz art. 78 ust. 2 pkt. 2, art. 81 ust. 13 Wyjaśnienia: Pojazd nowy pojazd fabrycznie nowy, który nie był zarejestrowany - art. 2 pkt. 62 ustawy -Prawo o ruchu drogowym [9]. Pojazd nienowy pojazd spełniający warunki art. 71 ust. 2 ustawy - Prawo o ruchu drogowym [9]. ustawa - Prawo o ruchu drogowym [9]. W przypadku pojazdu nienowego, w którym dokonano zmian konstrukcyjnych, w wyniku których powstał samochód specjalny, przyczepa o przeznaczeniu pożarniczy, stacja kontroli pojazdów zgodnie z przepisami wykonuje dodatkowe badanie techniczne. Przy ustalaniu nowych danych technicznych pojazdu stacja kontroli pojazdów stosuje odpowiednie procedury. Obowiązki stacji kontroli pojazdów, wynikające z 2 ust. 1 dział II załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz. U. z 2012 r. poz. 996 z późniejszymi zmianami) wymagają przy ustalaniu nieznanych danych pojazdów uwiarygodnienia w wymienionych tam dokumentach możliwości sklasyfikowania pojazdów w kompletacji jako samochody, przyczepy specjalne. Zasadniczymi dokumentami w tego rodzaju przypadkach mogą być dokumenty w identycznej formie jak stosowane podczas procedur homologacyjnych lub opinia rzeczoznawcy samochodowego mająca na względzie zapisy art. 81 ust. 13 ustawy Prawo o ruchu drogowym [13]. Krajowe warunki techniczne dla pojazdów specjalnych określone są w rozporządzeniu ministrów: spraw wewnętrznych i administracji, obrony narodowej, finansów oraz sprawiedliwości w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i pojazdów używanych do celów specjalnych policji, agencji bezpieczeństwa wewnętrznego, agencji wywiadu, służby kontrwywiadu wojskowego, służby wywiadu wojskowego, centralnego biura antykorupcyjnego, straży granicznej, kontroli skarbowej, służby celnej, służby więziennej i straży pożarnej (Dz. U. z 2011 r. poz. 992) [10]. Niezależnie od badań, o których mowa powyżej samochód specjalny-pożarniczy nowy lub nienowy na mocy części wspólnej art. 81 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym [13] z późniejszymi zmianami) w przypadku spełniania wymagań o których mowa w art. 2 pkt 38 ustawy Prawo o ruchu drogowym [9] tj. pojazd uprzywilejowany podlega on okresowemu badaniu technicznemu (tzw. druga delegacja prawna) przed pierwszą rejestracją oraz dodatkowemu badaniu technicznemu (niezależna delegacja prawna) o którym mowa w art. 81 ust. 11 pkt. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym [13]. 41

WNIOSKI Z punktu widzenia przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym [13] samochód o rodzaju specjalny o przeznaczeniu pożarniczy skompletowany według wymagań normy EN-PN 1846-1 [4] spełnia wymagania ustawowej definicji dla tego rodzaju pojazdu z wyjątkami. Samochód specjalny o przeznaczeniu pożarniczym zbudowany na bazie homologowanego pojazdu podstawowego jest gwarancją bezpiecznej eksploatacji w ruchu drogowym. Samochody, przyczepy specjalne pożarnicze nie są objęte obowiązkiem procedury homologacji typu pojazdu. Streszczenie Ostatnie zmiany w ustawie - Prawo o ruchu drogowym oraz zasady stosowania Euro-Norm w zakresie specjalistycznych wymagań technicznych dla pojazdów pożarniczych wymagają analizy i prawnomerytorycznego omówienia. Nowe i zmienione zasady dopuszczania do ruchu tego rodzaju pojazdów z wykorzystaniem procedur homologacyjnych, w zakresie jednostkowego dopuszczenia do ruchu dla pojazdów nowych oraz w wyniku dokonania zmian konstrukcyjnych i wymiany elementów w pojazdach nienowych są często nieodpowiednio stosowane. Celem referatu jest kategoryzacja procedur z jasnym opisem zasad postępowania zgodnie z przepisami. Taki sposób opisania zasad prawidłowej produkcji i adaptacji pojazdów umożliwi przedsiębiorcom i potencjalnym użytkownikom uniknięcie kłopotów podczas rejestracji, okresowych badań technicznych w stacjach kontroli pojazdów oraz podczas kontroli drogowych. Regulations admitting special vehicles to the road operation to be used for fire fighting purposes Abstract Recent amendments to the Road Traffic Law and the rules for applying the European Standards in the field of specialized technical requirements for the fire fighting vehicles require analysis as well as legal substantive discussion. The new and amended regulations admitting this type of vehicles to the road operation, using the type-approval procedures, in terms of the national individual approval of new vehicles or as a result of structural modifications and replacement of components in not-new vehicles, are often inadequately applied. The objective of this paper is to categorize the procedures with a clear description of the rules to proceed in accordance with the regulations. This way of describing the principles of proper manufacturing and adaptation of vehicles will enable entrepreneurs and potential users to avoid problems during registration, periodic technical examinations at the vehicle inspection stations and during roadside checks. BIBLIOGRAFIA 1. Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego, Państwowy Instytut Badawczy, http://www.cnbop.pl, 2. nr 2007/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. ustanawiająca ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów - ( dyrektywa ramowa ), Dz. U. L 263 z 9.10.2007, z późniejszymi zmianami. 3. Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie wyjaśnień do Taryfy Celnej, Dział 87 (Monitor Polski z 2006 r. nr 86 poz. 880), 4. Polska Norma PN-EN 1846, Samochody pożarnicze. Podział i oznaczenie, Polski Komitet Normalizacyjny, 5. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 678/2011 z dnia 14 lipca 2011 r. zastępujące załącznik II i zmieniające załączniki IV, I i I do dyrektywy 2007/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów (dyrektywa ramowa), 42

6. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. z 2007 r., nr 137, poz.968 z późniejszymi zmianami), 7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz. U. z 2012 r., poz. 996 z późniejszymi zmianami), 8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2000 r., nr 93 poz. 1035), 9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochrony zdrowia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia wyrobów do użytkowania (Dz. U. z 2010 r., poz. 553), 10. Rozporządzenie ministrów: spraw wewnętrznych i administracji, obrony narodowej, finansów oraz sprawiedliwości w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i pojazdów używanych do celów specjalnych policji, agencji bezpieczeństwa wewnętrznego, agencji wywiadu, służby kontrwywiadu wojskowego, służby wywiadu wojskowego, centralnego biura antykorupcyjnego, straży granicznej, kontroli skarbowej, służby celnej, służby więziennej i straży pożarnej (Dz. U. z 2011 r. nr 165 poz. 992), 11. Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1340 z późniejszymi zmianami), 12. Ustawa o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 1148), 13. Ustawa Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późniejszymi zmianami). 43