OCENA ENERGETYCZNYCH PARAMETRÓW WSPÓŁPRACY UKŁADU KOŁO NAPĘDOWE-DROGA LEŚNA



Podobne dokumenty
OCENA TRAKCYJNOŚCI UKŁADU KOŁO NAPĘDOWE PODŁOŻE LEŚNE W ASPEKCIE ZMIAN POŚLIZGU KÓŁ

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH DARNI W ZMIENNYCH WARUNKACH GRUNTOWYCH

OCENA SPRAWNOŚCI TRAKCYJNEJ WYBRANYCH OPON NA PODŁOŻACH LEŚNYCH

OCENA SPRAWNOŚCI TRAKCYJNEJ OPONY UŻYTKOWANEJ NA RÓŻNYCH PODŁOŻACH ROLNICZYCH*

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH OPON NAPĘDOWYCH W UPROSZCZONYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY GLEBY

OCENA PROCESU PRZENOSZENIA SIŁY NAPĘDOWEJ PRZEZ OPONĘ W RÓŻNYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY GLEBY*

ANALIZA SIŁ TRAKCYJNYCH OPONY NAPĘDOWEJ W ZMODYFIKOWANYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY

ANALIZA WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKA NEW HOLLAND TG 255

OCENA TRAKCYJNA OPON DO UNIWERSALNEGO CIĄGNIKA ROLNICZEGO *

OCENA ZUŻYCIA WYSTĘPÓW BIEŻNIKA OPON W ASPEKCIE ZDOLNOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH

OCENA ZMIAN MAKSYMALNYCH SIŁ TRAKCYJNYCH OPON TYPU GRASS NA PODŁOŻU ZADARNIONYM

OCENA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH OPON NA DROGACH LEŚNYCH O ZRÓśNICOWANYCH NAWIERZCHNIACH

PROGRAM KOMPUTEROWY DO WYZNACZANIA PARAMETRÓW TRAKCYJNYCH KÓŁ NAPĘDOWYCH

PROGNOZOWANIE OPORU TOCZENIA KÓŁ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH NA GLEBIE

ANALIZA TRAKCYJNYCH WŁAŚCIWOŚCI OPON W UPROSZCZONYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY

OCENA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKA WYPOSAŻONEGO W RÓŻNE TYPY OPON *

BADANIA DYNAMICZNEGO OBCIĄŻENIA NORMALNEGO KÓŁ NAPĘDOWYCH CIĄGNIKA

OCENA WPŁYWU ZMIAN CIŚNIENIA WEWNĄTRZ OPON NA ICH WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNE NA WYBRANYM PODŁOŻU LEŚNYM *

OCENA TRWAŁOŚCI BRYKIETÓW WYTWORZONYCH Z MASY ROŚLINNEJ KUKURYDZY PASTEWNEJ

OCENA WPŁYWU UŻYTKOWANIA RÓŻNYCH DARNI NA ICH CECHY TRAKCYJNO-WYTRZYMAŁOŚCIOWE*

OCENA ZMIAN WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI PODŁOŻY LEŚNYCH PRZY RÓŻNYCH METODACH ZRYWKI DREWNA

BADANIA ODKSZTAŁCEŃ DYNAMICZNYCH ROLNICZYCH OPON NAPĘDOWYCH NA GLEBIE LEKKIEJ

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH OPON NA PODŁOŻU LEŚNYM O ZRÓŻNICOWANEJ WILGOTNOŚCI *

OCENA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH WYBRANYCH OPON NA PODŁOŻACH ZADARNIONYCH

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKA FENDT 820 W WYBRANYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY GLEBY

ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA BOUSSINESQUE A DO OKREŚLANIA NAPRĘŻEŃ W GLEBIE WYWOŁANYCH ODDZIAŁYWANIEM ZESTAWÓW MASZYN

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI GLEBY W WARSTWIE ORNEJ POD WPŁYWEM NACISKÓW KÓŁ AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH

INTENSYWNOŚĆ UŻYTKOWANIA DARNI A JEJ WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNE

WSTĘPNA OCENA ZMIAN WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH DARNI O RÓŻNYM SKŁADZIE BOTANICZNYM

CECHY TECHNICZNO-UŻYTKOWE A WARTOŚĆ WYBRANYCH TECHNICZNYCH ŚRODKÓW PRODUKCJI W ROLNICTWIE

METODY POMIARU WYBRANYCH PARAMETRÓW RUCHU KÓŁ NAPĘDOWYCH CIĄGNIKA ZE WSPOMAGANIEM INFORMATYCZNYM

WPŁYW ZRYWKI DREWNA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO-MECHANICZNE GLEBY LEŚNEJ

KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH

METODYKA BADAŃ MAŁYCH SIŁOWNI WIATROWYCH

WPŁYW PRZEBIEGU MECHANICZNEGO DOJU KRÓW NA ZAWARTOŚĆ KOMÓREK SOMATYCZNYCH W MLEKU PRZY ZMIENNEJ SILE NACIĄGU GUM STRZYKOWYCH W KUBKU UDOJOWYM

OCENA WSPÓŁPRACY WYBRANYCH OPON Z PODŁOŻEM ZADARNIONYM*

Mechanika ruchu / Leon Prochowski. wyd. 3 uaktual. Warszawa, Spis treści

ENERGETYCZNA OCENA WSPÓŁPRACY OPON CIĄGNIKA Z PODŁOŻAMI ROLNICZYMI O RÓŻNYCH STOPNIACH ZAGĘSZCZENIA *

ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI

ANALIZA ZMIENNOŚCI WSKAŹNIKÓW NIEZAWODNOŚCIOWYCH DOJAREK BAŃKOWYCH W ASPEKCIE ICH OKRESOWEJ OBSŁUGI TECHNICZNEJ

ANALIZA OBCIĄŻEŃ JEDNOSTEK NAPĘDOWYCH DLA PRZESTRZENNYCH RUCHÓW AGROROBOTA

4. EKSPLOATACJA UKŁADU NAPĘD ZWROTNICOWY ROZJAZD. DEFINICJA SIŁ W UKŁADZIE Siła nastawcza Siła trzymania

OPTYMALIZACJA STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PIECZARKARNI

WPŁYW AKTUALIZACJI NIEKTÓRYCH WSKAŹNIKÓW EKSPLOATACYJNO-EKONOMICZNYCH NA KOSZTY EKSPLOATACJI CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH NOWEJ GENERACJI

Badania doświadczalne wielkości pola powierzchni kontaktu opony z nawierzchnią w funkcji ciśnienia i obciążenia

ANALIZA PARAMETRÓW DYNAMICZNYCH PULSATORÓW W WARUNKACH SYMULOWANEGO DOJU MECHANICZNEGO

Siła uciągu ciągnika: 2 sposoby na jej zwiększenie!

WPŁYW TEMPERATURY NA CECHY DIELEKTRYCZNE MIODU

ZAPOTRZEBOWANIE MOCY PODCZAS ROZDRABNIANIA BIOMASY ROŚLINNEJ DO PRODUKCJI BRYKIETÓW

Analiza kosztów eksploatacji pojazdów komunikacji miejskiej na przykładzie Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Lublinie

WPŁYW WYBRANYCH PARAMETRÓW I WARUNKÓW PRACY OPRYSKIWACZA NA POŁOŻENIE BELKI POLOWEJ W PŁASZCZYŹNIE POZIOMEJ

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH POLIAMIDU PA6 I MODARU

Gąsienicowy czy kołowy układ jezdny ciągnika?

OCENA WPŁYWU ZMIAN WŁAŚCIWOŚCI GLEBY I OBCIĄŻENIA PIONOWEGO KOŁA NA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNE WYBRANEJ OPONY RADIALNEJ *

OPTYMALIZACJA KONSTRUKCJI WZMOCNIEŃ ELEMENTÓW NOŚNYCH MASZYN I URZĄDZEŃ

BŁĘDY OKREŚLANIA MASY KOŃCOWEJ W ZAKŁADACH SUSZARNICZYCH WYKORZYSTUJĄC METODY LABORATORYJNE

ROZKŁAD POPRZECZNY CIECZY DLA ROZPYLACZY SYNGENTA POTATO NOZZLE

WPŁYW WIATRU NA RÓWNOMIERNOŚĆ DYSTRYBUCJI CIECZY UŻYTKOWEJ PRZY UŻYCIU OPRYSKIWACZA POLOWEGO

Ć w i c z e n i e K 4

W NACZYNIU WIRUJĄCYM WOKÓŁ OSI PIONOWEJ

Matematyczny opis układu napędowego pojazdu szynowego

OCENA ZMIAN PARAMETRÓW WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH DARNI UŻYTKOWANEJ Z RÓŻNĄ INTENSYWNOŚCIĄ

OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

METODA WARTOŚCIOWANIA PARAMETRÓW PROCESU PLANOWEGO OBSŁUGIWANIA TECHNICZNEGO MASZYN ROLNICZYCH

OCENA WYBRANYCH CECH JAKOŚCI MROŻONEK ZA POMOCĄ AKWIZYCJI OBRAZU

dawniej Tom

MODEL SYMULACYJNY DO PROGNOZOWANIA WYBRANYCH PARAMETRÓW RUCHU KÓŁ TOCZONYCH

BADANIA WPŁYWU WYBRANYCH PARAMETRÓW CIĄGNIKOWYCH OPON NAPĘDOWYCH NA STRUKTURĘ AGREGATOWĄ GLEBY LEKKIEJ W KOLEINACH

IDENTYFIKACJA MIEJSC POMIAROWYCH OBCIĄŻEŃ OBUDOWY PÓŁOSI CIĄGNIKA ROLNICZEGO

13. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK ORAZ PRZEŁOŻENIA UKŁADU KIEROWNICZEGO

ZWIĄZKI MIĘDZY CECHAMI ELEKTRYCZNYMI A AKTYWNOŚCIĄ WODY ŚRUTY PSZENICZNEJ

OCENA MOŻLIWOŚCI POPRAWY WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH POPRZEZ ZMIANĘ CIŚNIENIA POMPOWANIA OPON *

WYZNACZENIE WSPÓŁCZYNNIKA OPORU TOCZENIA I WSPÓŁCZYNNIKA OPORU POWIETRZA

Badanie oporu toczenia opon do samochodów osobowych na różnych nawierzchniach

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2014 Seria: TRANSPORT z. 82 Nr kol. 1903

WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA

WPŁYW POŁĄCZENIA KOLEKTORA Z GUMĄ STRZYKOWĄ NA PARAMETRY DOJU

Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa

gruntów Ściśliwość Wytrzymałość na ścinanie

Analiza porównawcza metod pomiarowych badań skuteczności układów hamulcowych tramwajów

WPŁYW WZDŁUŻNEGO NACHYLENIA SITA DWUPŁASZCZYZNOWEGO NA CZYSTOŚĆ ZIARNA ZBIERANEGO KOMBAJNEM ZBOŻOWYM

Doświadczalne wyznaczanie współczynnika sztywności (sprężystości) sprężyn i współczynnika sztywności zastępczej

OCENA ZMIAN SIŁY UCIĄGU CIĄGNIKA ROLNICZEGO Z RADIALNYMI I DIAGONALNYMI OPONAMI NAPĘDOWYMI

BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII FDM

KOMPUTEROWY MODEL UKŁADU STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PRZECHOWALNI JABŁEK

, u. sposób wyznaczania: x r = m. x n, Zgodnie z [1] stosuje się następujące metody ustalania parametrów geotechnicznych:

Spis treści. Przedmowa 11

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ

OCENA CZASU PRACY CYSTERN SAMOCHODOWYCH PODCZAS SKUPU MLEKA

ANALIZA OCENY WSKAŹNIKA SZORSTKOŚCI NAWIERZCHNI DROGOWEJ WAHADŁEM ANGIELSKIM NA DRODZE KRAJOWEJ DK-43 W OKRESIE UJEMNEJ I DODATNIEJ TEMPERATURY

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA

WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWE TAŚM KOMPOZYTOWYCH Z WŁÓKIEN WĘGLOWYCH

ANALIZA SIŁY NISZCZĄCEJ OKRYWĘ ORZECHA WŁOSKIEGO

WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA KOŁA NA ZMIANĘ SZTYWNOŚCI ZAZĘBIENIA

Badanie ugięcia belki

Transkrypt:

Inżynieria Rolnicza 1(119)/21 OCENA ENERGETYCZNYCH PARAMETRÓW WSPÓŁPRACY UKŁADU KOŁO NAPĘDOWE-DROGA LEŚNA Włodzimierz Białczyk, Anna Cudzik, Jarosław Czarnecki, Dominik Moś Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Streszczenie. W pracy przedstawiono analizę współpracy układu koło napędowe-droga leśna w aspekcie strat energetycznych wynikających z poślizgu. Badania przeprowadzono na gruntowej drodze leśnej zlokalizowanej w Leśnictwie Nowa Wieś Książęca. Do badań użyto opony napędowe o rozmiarach 9.5-24 oraz 7.5-16. Pomiary przeprowadzono z wykorzystaniem specjalistycznego stanowiska do badan trakcyjnych w warunkach polowych. Badania wykazały, że najwyższe wartości sił napędowych i sprawności analizowane opony uzyskiwały przy poślizgu poniżej 15%. Dalszy wzrost poślizgu przejawiał się znacznym wzrostem strat energetycznych. Słowa kluczowe: siła napędowa, moment napędowy, poślizg kół napędowych, sprawność trakcyjna Wstęp Prace transportowe w leśnictwie są przyczyną powstawania największych szkód w ekosystemie leśnym [Sosnowski 23]. Wynikają one przede wszystkim ze złej organizacji pracy np. zrywka i wywóz drewna przy nieodpowiednich warunkach pogodowych oraz z braku przystosowania środków transportowych do danych warunków terenowych: coraz cięższe pojazdy, poruszające się po drogach o bardzo małej nośności, nieprzystosowanych do przenoszenia tak dużych obciążeń [Kubiak 199; Herbauts i in. 1998; Koreň 22]. Szkody glebowe na drogach leśnych i szlakach zrywkowych w postaci kolein są przejawem strat energetycznych pojazdu. Część mocy silnika pojazdu zostaje bezpowrotnie stracona na odkształcenie podłoża i poślizg kół. Faktem jest, że każdy procent poślizgu, to stracona moc, większe szkody w podłożu i większe zużycie paliwa a w efekcie droższy transport. Cel pracy, metoda i warunki badań Celem badań było dokonanie energetycznej oceny współpracy układu koło napędowe - droga leśna w oparciu o zmierzone lub obliczone wartości parametrów trakcyjnych, a mianowicie sił jazdy, momentów napędowych, poślizgu kół i sprawności trakcyjnej. Dodatkowo celem było porównanie wspomnianych parametrów trakcyjnych wyznaczonych dla różnych opon. 15

Włodzimierz Białczyk, Anna Cudzik, Jarosław Czarnecki, Dominik Moś Badania przeprowadzono na drogach leśnych i szlakach zrywkowych zlokalizowanych na terenie Nadleśnictwa Syców w Leśnictwie Nowa Wieś Książęca. Badanym podłożem była droga gruntowa, pełniąca głównie funkcje szlaku zrywkowego oraz okresowo użytkowana jako droga wywozowa, po której oprócz ciągników zrywkowych poruszają się samochody wywożące z lasu drewno małowymiarowe. Analizowaną drogę scharakteryzowano przez pomiar maksymalnych naprężeń ścinających oraz wyznaczając jej wilgotność i zwięzłość. Wilgotność badanej drogi wynosiła 16%, wartości maksymalnych naprężeń ścinających zmierzonych na głębokości,5 m wynosiły 52 kpa, a średnia zwięzłość w warstwie -,5 m wynosiła 1,7 MPa. Do przeprowadzenia badań użyto specjalistycznego stanowiska umożliwiającego jednoczesny pomiar siły napędowej (Pj), momentu napędowego (M), drogi rzeczywistej (s rz ) oraz drogi teoretycznej (s t ) dla zmiennych obciążeń badanego koła (Rys. 1). Pomiary promienia dynamicznego (r d ) badanych kół wyznaczano dla każdego obciążenia osobno, na podstawie pomiaru przebytej drogi dla pięciu pełnych obrotów koła. Wszystkie czujniki rejestrowały pomiary z dokładnością do,1 [N, Nm, stopnia kąta obrotu kół]. Pomiary wykonywano w pięciu powtórzeniach dla każdej wielkości obciążenia koła. Rys. 1. Fig. 1. Stanowisko do badań trakcyjnych w warunkach polowych Setup for traction tests in field conditions Do badań użyto kół o rozmiarach 19.5-24 oraz 17.5-16 obciążonych siłą pionową przez zamocowanie 1 lub 5 obciążników. Różnice w wartościach obciążenia dla badanych rozmiarów opon są wynikiem odmiennego ciężaru opon i tarcz. Poślizg kół oraz sprawność trakcyjną obliczono wg zależności (1), (2) [Jakliński 26]. 16

Ocena energetycznych parametrów... η = srz δ = 1 [%] (1) s Pj r ( 1 δ) d M t [%] (2) Analizę statystyczną uzyskanych wyników wykonano przy wykorzystaniu pakietu statystycznego STATISTICA 8.. W celu określenia wpływu zmiennych niezależnych na zmienne zależne zastosowano wieloczynnikową analizę wariancji oraz test grup jednorodnych Tukeya HSD. Wyniki badań i ich analiza Na rysunku 2 przedstawiono przebiegi siły napędowej powstającej na kole z oponą o rozmiarze 9.5-24 w funkcji zmian poślizgu, dla dwóch wartości obciążenia koła 33 N (1obc) i 52 N (5obc). Analizując wykres można zauważyć, że wzrost obciążenia badanego koła o około 58% skutkował 75% wzrostem wartości maksymalnej siły napędowej. Należy zaznaczyć, że wartości maksymalne mierzonego parametru uzyskano dla obciążenia koła równego 52 N przy znacznie niższej wartości poślizgu niż dla obciążenia 33 N. Maksymalną siłę napędową równą 14 N dla obciążenia 52 N uzyskano przy poślizgu na poziomie 5%, natomiast przy obciążeniu 33 N maksymalną siłę napędową (818 N) uzyskano przy 14% poślizgu. siła napędowa [N] 9.5-24 (1 obc) 9.5-24 (5 obc) 16 14 12 1 8 6 4 2 5 1 15 2 25 3 Rys. 2. Fig. 2. Przebiegi zmienności siły napędowej opony 9.5-24 jako funkcja poślizgu, dla dwóch obciążeń kół (1 obc=33 N i 5 obc=52 N) Variability trajectories for driving force of 9.5-24 tyre as a function of slip, for two wheel loads (1 obc=3,3 N and 5 obc=5,2 N) Rysunek 3 przedstawia przebiegi zmian sprawności trakcyjnych uzyskanych przez badane koło na analizowanej drodze leśnej. 17

Włodzimierz Białczyk, Anna Cudzik, Jarosław Czarnecki, Dominik Moś sprawność [%] 9.5-24 (1 obc) 9.5-24 (5 obc) 8 7 6 5 4 3 2 1 5 1 15 2 25 3 Rys. 3. Fig. 3. Przebiegi zmienności sprawności trakcyjnej opony 9.5-24 jako funkcja poślizgu dla dwóch obciążeń kół (obc1=33 N i obc5=52 N) Variability trajectories for traction efficiency of 9.5-24 tyre as a function of slip, for two wheel loads (obc1=3,3 N and obc5=5,2 N) Z powyższego rysunku wynika, że największe wartości sprawności niezależnie od wielkości obciążenia koła wyznaczono przy poślizgu mniejszym niż 12%. Wzrost poślizgu do 2% skutkował spadkami sprawności trakcyjnej, natomiast po jej przekroczeniu wartości sprawności stabilizowały się i dla obu analizowanych obciążeń kształtowały się na poziomie 45%. Obliczone wartości sprawności potwierdzają to, że z dwóch zastosowanych obciążeń, to większe przyczynia się do poprawy właściwości trakcyjnej badanej opony. siła napędowa [N] 7.5-16 (1 obc) 7.5-16 (5 obc) 16 14 12 1 8 6 4 2 5 1 15 2 25 3 Rys. 4. Fig. 4. Przebiegi zmienności siły napędowej opony 7.5-16 jako funkcja poślizgu dla dwóch obciążeń kół (obc1=285 N i obc5=495 N) Variability trajectories for driving force of 7.5-16 tyre as a function of slip, for two wheel loads (obc1=2,85 N and obc5=4,95 N) 18

Ocena energetycznych parametrów... Na kolejnym rysunku (rys. 4) przedstawiono przebiegi zmienności siły napędowej jako funkcję poślizgu dla opony 7.5-16 przy obciążeniu 285 N i 495 N. Analizując wykresy można zauważyć intensywny wzrost siły napędowej wraz ze wzrostem poślizgu do 1%. Dalszy wzrost poślizgu kół nie wpływał znacząco na wartości analizowanego parametru. Dociążenie badanego koła skutkowało nawet 1% wzrostem siły napędowej w porównaniu z wartościami uzyskiwanymi przy obciążeniu mniejszym. Analizując przebiegi zmian sprawności w zależności o poślizgu koła o rozmiarze 7.5-16 (rys. 5) można zauważyć, że największą wartość uzyskano przy obciążeniu 495 N i wynosiła ona 47%. Dla poślizgu z przedziału ( 1)% obserwowano intensywny wzrost wartości wyznaczanego parametru, aż do osiągnięcia maksimum, po którym sprawność analizowanego układu zmniejszała się wraz ze wzrostem poślizgu. Wzrost obciążenia koła korzystnie wpływał na sprawność trakcyjną dla poślizgu -25%, przejawiał się bowiem nawet 35% jej wzrostem w stosunku do wartości uzyskiwanych przy obciążeniu mniejszym. sprawność [%] 7.5-16 (1 obc) 7.5-16 (5 obc) 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 5 1 15 2 25 3 Rys. 5. Fig. 5. Przebiegi zmienności sprawności trakcyjnej opony 7.5-16 jako funkcja poślizgu dla dwóch obciążeń kół (obc1=285 N i obc5=495 N) Variability trajectories for traction efficiency of 7.5-16 tyre as a function of slip, for two wheel loads (obc 1=2,85 N and obc 5=4,95 N) Dla porównania wyznaczanych parametrów opisujących właściwości trakcyjne badanych opon na rysunku 6 przedstawiono maksymalne wartości sprawności trakcyjnych uzyskanych na badanej drodze leśnej przez opony o rozmiarach 9.5-24 oraz 7.5-16. Analizując diagram można zauważyć, że wyższe wartości sprawności uzyskiwała opona 9.5-24 o 6% przy obciążeniu mniejszym oraz o 48% przy obciążeniu większym (5 obciążników), w porównaniu z oponą rozmiarze 7.5-16. 19

Włodzimierz Białczyk, Anna Cudzik, Jarosław Czarnecki, Dominik Moś 1obc 5obc max. sprawność [%] 8 7 6 5 4 3 2 1 1obc = 33 N 2obc = 52 N 1obc = 285N 5obc = 495N 9.5-24 7.5-16 rozmiar opony źródło: opracowanie własne autorów Rys. 6. Fig. 6. Wartości maksymalnych sprawności trakcyjnych badanych opon na drodze leśnej, dla dwóch wielkości obciążenia (1 obc i 5 obc). Maximum traction efficiency values for tested tyres on a forest road, for two load sizes (1 obc and 5 obc). W celu określenia wpływu rozmiaru opony oraz obciążenia na wartości siły napędowej oraz sprawności trakcyjnej, uzyskane wyniki poddano wieloczynnikowej analizie wariancji. Wyniki analizy zestawiono w tabeli 1. Tabela 1. Wyniki wieloczynnikowej analizy wariancji Table 1. Results of multi-factor variance analysis Zmienne Rozmiar opony Obciążenie Siła napędowa,41268,443 Sprawność,1892,1633 Źródło: obliczenia własne autorów Przeprowadzona analiza wykazała, że zarówno na wartości generowanych sił napędowych oraz na wartości sprawności trakcyjnej wpływały istotnie na poziomie istotności α=,5 rozmiar opony oraz wielkość obciążenia badanych kół. Wnioski Na podstawie przeprowadzonych badań sformułowano następujące wnioski: 1. Badane koła maksymalne siły napędowe uzyskiwały przy poślizgu mniejszym niż 16%. Opona o wymiarach 9.5-24 generowała większe o 15 2% siły napędowe niż opona 7.5-16. 2. Dociążanie kół skutkowało wzrostem generowanych sił trakcyjnych, ponadto maksymalne siły trakcyjne uzyskiwano przy mniejszych poślizgach (5% - opona 9.5-24, 1% - opona 7.5-16). 2

Ocena energetycznych parametrów... 3. Maksymalne sprawności trakcyjne badane koła uzyskiwały przy poślizgu z przedziału -12%. Jej wartości wyznaczone dla koła o wymiarach 9.5-24 były o około 6% przy obciążeniu 1 obciążnikiem oraz o 48% przy obciążeniu 5 obciążnikami większe niż koła 7.5-16. 4. Dociążanie koła niezależnie od jego rozmiaru powodowało wzrost sprawności trakcyjnej dla poślizgów z zakresu -25%. Wzrost obciążenia badanych kół powodował zmniejszanie się różnic pomiędzy wartościami analizowanego parametru uzyskiwanymi dla różnych rozmiarów opon. Bibliografia Herbauts J., El-Bayad J., Gruber W. 1998. The impact of mechanized forestry technique on the physical deterioration of soil the case of acid, silty soils in the Soignes Fores (Belgium). Revue Forestiere Francaise. 5(2). s.124-137. Jakliński L. 26. Mechanika układu pojazd teren w teorii i badaniach wybrane zagadnienia. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. ISBN 83-727-595-6. s.18-23. Koreň J. 22. Prirodzená regenerácia vybratých druhov lesných pôd mechanicky poškodených pri približovaní dreva traktormi. Zborník z medzinárodnej konferencie, 9-1.9. 22 Logistika technickej výroby dreva v Karpatoch. Zvolen, KLŤM, Lesnícka fakulta TU. s. 124-131. Kubiak M. 199. Transport leśny. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu. s. 13-18. Sosnowski J. 22 Szlaki zrywkowe w proekologicznym gospodarstwie leśnym. Część II Projektowanie, wykonawstwo i użytkowanie szlaków zrywkowych. Sylwan nr 9 s. 93-99. EVALUATION OF ENERGY PARAMETERS FOR COOPERATION IN THE DRIVE WHEEL FOREST ROAD ARRANGEMENT Abstract. The paper presents an analysis of cooperation in the drive wheel forest road arrangement in the aspect of energy losses resulting from slip. The tests were carried out on a soil-surfaced forest road located in the Forest Administration Region of Nowa Wieś Książęca. Drive wheel tyres sized 9.5-24 and 7.5-16 were used in the tests. Measurements were carried out using specialist setup for traction tests in field conditions. The research has shown that highest values of driving forces and efficiency are reached by the analysed tyres at slip under 15%. Further slip growth was accompanied by a significant increase in energy losses. Key words: driving force, driving torque, drive wheels slip, traction efficiency Adres do korespondencji: Włodzimierz Białczyk; e-mail: wlodzimierz.bialczyk@up.wroc.pl Instytut Inżynierii Rolniczej ul. Chełmońskiego 37/41 51-63 Wrocław 21