Rozwój zarządzania publicznego Prof. dr hab. Bogusław Plawgo
Zainteresowanie wdrażaniem idei zarządzania w sferze publicznej należy przypisywać: wzrostowi rozmiarów i kosztów funkcjonowania sektora publicznego w wielu krajach, który wymuszał działania związane bądź z ograniczaniem programów publicznych bądź podwyższaniem efektywności prowadzonych działań; gwałtownemu rozwojowi nowych technologii, w szczególności w obszarze technologii informatycznych; globalizacji gospodarki i wzrostowi konkurencji, w tym w szczególności międzynarodowej; narastającym tendencjom do liberalizacji gospodarki światowej, co ogranicza możliwości wspierania własnych przedsiębiorstw metodami biurokratycznymi (jak cła, czy inne bariery handlowe); wzrostowi oczekiwań obywateli w zakresie jakości dóbr i usług, w tym także dostarczanych przez sektor publiczny.
Warunkiem spełniania przez sektor publiczny swojej roli w nowych warunkach jest wzrost jego efektywności a podstawową drogą ku temu zastępowanie tradycyjnego administrowania zarządzaniem publicznym
ą ą ą ę ą ś ę ż ą ź ą ęć ś ż ą ą ąż ę
Nowe Zarządzanie Publiczne (New Public Management - NPM) 1. Zasada profesjonalnego zarządzania (professional management) - potrzeba bezpośredniego profesjonalnego zarządzania w sektorze publicznym dająca swobodę działania, a jednocześnie nakładająca odpowiedzialność na menedżerów publicznych; 2. Zasada standardów (explicit standards and measures of performance) - jasne określenie standardów i wskaźników osiągnięć poprzez zdefiniowanie celów, zadań i mierników sukcesu; 3. Zasada kontroli rezultatów (output controls) przejście od kontroli nakładów i przestrzegania procedur biurokratycznych w kierunku zasady kontroli rezultatów mierzonych ilościowymi wskaźnikami wyników; 4. Zasada dezagregacji (disaggregation) - zmiana jednolitego systemu zarządzania w kierunku dezagregacji i decentralizacji jednostek sektora publicznego, przebudowa organizacji sektora publicznego w formie tworzenia względnie autonomicznych jednostek wyodrębnianych według kryterium świadczonych usług;
Nowe Zarządzanie Publiczne (New Public Management - NPM) 5. Zasada konkurencji (competition) - wprowadzenie większej konkurencji do sektora publicznego aby obniżać koszty i uzyskiwać wyższe standardy poprzez stosowanie na przykład kontraktowych form pozyskiwania usług; 6. Zasada wykorzystania metod i technik zarządzania z sektora prywatnego (private-sector-style management practices) zastosowanie instrumentów zarządzania z sektora prywatnego takich jak: krótkoterminowe umowy z pracownikami, tworzenie planów rozwoju organizacji, wyznaczanie oczekiwanego poziomu osiągnięć czy misji rozwoju; 7. Zasada oszczędności zasobów (parsimony) - podkreślenie znaczenia ograniczania kosztów, efektywności, dążności do uzyskiwania maksymalnych efektów przy ograniczonym wykorzystaniu zasobów.
Nowe Zarządzanie Publiczne (New Public Management - NPM) - zasady związane z urynkowieniem i wprowadzeniem konkurencji prywatyzacja przedsiębiorstw publicznych; wprowadzanie kontraktowania usług na podstawie przetargów; tworzenie rynków wewnętrznych; wprowadzenie instytucji agencji; wprowadzanie opłat za usługi.
Z doświadczeń Wielkiej Brytanii, w której najwcześniej wdrażano koncepcję Nowego Zarządzania Publicznego wynika, iż: ograniczono bezpośredni udziału sektora publicznego w gospodarce; nastąpił wzrost efektywności w sferze dostarczania klasycznych dóbr i usług publicznych; wzmocnieniu uległa pozycji obywatela na rynku usług publicznych i w pewnym sensie przekształcenie go w wymagającego konsumenta; nastąpiło zmniejszenie aparatu państwowego oraz wydzielenie różnych centralnych instytucji peryferyjnych w formie agencji i innych wyspecjalizowanych instytucji.
Nowa Służba Publiczna (New Public Service - NPS) 1. Należy raczej służyć niż sterować; 2. Interes publiczny jest celem, nie zaś produktem działań podejmowanych przez urzędników publicznych; 3. Należy myśleć strategicznie i demokratycznie; 4. Służyć obywatelom, nie klientom; 5. Wyzwaniem jest ponoszenie odpowiedzialności; 6. Należy cenić ludzi, nie zaś tylko produktywność; 7. Cenić obywatelstwo i służbę publiczna wyżej niż przedsiębiorczość.