OBRZĘDY WIELKIEGO PIĄTKU. Według ksiąg liturgicznych sprzed 1955 roku

OBRZĘDY WIELKIEGO PIĄTKU Według ksiąg liturgicznych sprzed 1955 roku

BRACTWO KAPŁAŃSKIE ŚWIĘTEGO PIOTRA Duszpasterstwo Wiernych Tradycji Łacińskiej w Krakowie Mszalik przeznaczony do użytku wewnętrznego.

egrediéntem Réspice, quǽsumus, de arca, Dómine, et Móysen super exeúntem Wejrzyj, de Ægýpto prosimy cum fíliis Cię, Israël: Panie, ita nos, portántes palmas et ramos olivárum, bonis áctibus occurrámus óbviam Christo: WIELKI PIĄTEK: et hanc per ipsum in famíliam gáudium introëámus tuam, ætérnum: na tę rodzinę Qui tecum Twoją, vivit za et którą regnat nasz in unitáte Spíritus Sancti Deus. Per omnia saecula saeculorum. pro qua Dóminus noster Jesus Pan Jezus Chrystus nie zawahał się MSZA UPRZEDNIO POŚWIĘCONYCH DARÓW Christus non dubitávit mánibus tradi ponieść męki krzyżowej i oddać się nocéntium, et crucis subíre w ręce grzeszników. Asysta, ubrana w szaty czarnego koloru, wchodzi do kościoła w milczeniu. torméntum: I dokańcza się po cichu Doszedłszy do ołtarza, ogołoconego z obrusów, z pustym tabernakulum, sześcioma Et sub silentio concluditur Qui tecum vivit et regnat. Amen. Który z Tobą żyje i króluje Amen. świecami i zasłoniętym krzyżem, lewici padają przed nim na twarz. Cała reszta klęczy i modli się w milczeniu. Dwoje ministrantów rozkłada na ołtarzu jeden obrus oraz ustawia na nim mszał po stronie Lekcji. Po krótkiej modlitwie wszyscy powstają i czyta się lekcję, bez tytułu i bez odpowiadania Deo gratias: 32 Hæc dicit Dóminus: In tribulatione sua mane consúrgent ad me: Veníte, et revertámur ad Dóminum: quia ipse cepit, et sanábit nos: percútiet, et curábit nos. Vivificábit nos post duos dies: in die tértia suscitábit nos, et vivémus in conspéctu ejus. Sciémus, sequemúrque, ut cognoscámus Dóminum: quasi dilúculum præparátus est egréssus ejus, et véniet quasi imber nobis temporáneus et serótinus terræ. Quid fáciam tibi, Ephraim? Quid fáciam tibi, Juda? misericórdia vestra quasi nubes matutína: et quasi ros mane pertránsiens. Propter hoc dolávi in prophétis, occídi eos in verbis oris mei: et judícia tua quasi lux egrediéntur. Quia misericórdiam vólui, et non sacrifícium, et sciéntiam Dei, plus quam holocáusta. Tractus. Dómine, audívi audítum tuum, et tímui: considerávi ópera tua, et expávi.. In médio duórum animálium innotescéris: dum appropinquáverint anni, cognoscéris: dum advénerit tempus, osténdens,. In eo, dum conturbáta fúerit ánima mea: in ira, misericórdiæ memor eris. 1 (Oz 6, 1-6) Chodźcie, powróćmy do Pana! On nas zranił i On też uleczy, On to nas pobił, On ranę zawiąże. Po dwu dniach przywróci nam życie, a dnia trzeciego nas dźwignie i żyć będziemy w Jego obecności. Dołóżmy starań, aby poznać Pana; Jego przyjście jest pewne jak świt poranka, jak wczesny deszcz przychodzi On do nas, i jak deszcz późny, co nasyca ziemię. Cóż ci mogę uczynić, Efraimie, co pocznę z tobą Judo? Miłość wasza podobna do chmur na świtaniu albo do rosy, która prędko znika. Dlatego ciosałem ich przez proroków, słowami ust mych zabijałem, a Prawo moje zabłysło jak światło. Miłości pragnę, nie krwawej ofiary, poznania Boga bardziej niż całopaleń. Traktus (Hab 3, 2-3) Panie, słyszałem zapowiedź Twoją i uląkłem się: ujrzałem w uchu dzieła Twoje i zadrżałem.. Między dwoma zwierzętami ukażesz się, gdy przyjdą lata, dasz się poznać, gdy nadejdzie pora, objawisz się.. Wówczas gdy dusza moja będzie się trwożyć, Ty w gniewie

. Deus a Líbano véniet, et Sanctus de monte umbróso et condénso.. Opéruit coelos majéstas ejus: et laudis ejus plena est terra. Sacerdos: Orémus. Diaconus: Flectámus genua. Subdiaconus: Leváte. Oratio. Deus, a quo et Judas reátus sui poenam, et confessiónis suæ latro prǽmium sumpsit, concéde nobis tuæ propitiatióni efféctum: ut, sicut in passióne sua Jesus Christus, Dóminus noster, divérsa utrísque íntulit stipéndia meritórum; ita nobis, abláto vetustátis erróre, resurrectiónis suæ grátiam largiátur: Qui tecum. In diébus illis: Dixit Dóminus ad Móysen et Aaron in terra Ægýpti: Mensis iste vobis principium ménsium primus erit in ménsibus anni Loquímini ad univérsum coetum filiórum Israël, et dícite eis: Décima die mensis hujus tollat unusquísque agnum per famílias et domos suas. Sin autem minor est númerus, ut suffícere possit ad vescéndum agnum, assúmet vicínum suum, qui junctus est dómui suæ, juxta númerum animárum, quæ suffícere possunt ad esum agni. Erit autem agnus absque mácula, másculus, annículus: juxta quem ritum tollétis et hædum. Et servábitis eum usque ad quartam décimam diem mensis hujus: immolabítque eum univérsa multitúdo filiórum Israël ad vésperam. Et sument de sánguine pomnij na swe miłosierdzie.. Bóg z Libanu przyjdzie i Święty z góry pokrytej cieniem i mrokiem.. Majestat Jego okrył niebiosa i chwały Jego pełna jest ziemia. Kapłan: Módlmy się. Diakon: Klęknijmy. Subdiakon: Powstańcie. Kolekta. Boże, od którego Judasz otrzymał zapłatę za swoją zbrodnię, łotr zaś nagrodę za swoje wyznanie grzechów, daj nam odczuć działanie miłosierdzia Twego: i jak Chrystus Pan w czasie swej męki każdemu z nich wymierzył słuszną zapłatę, tak niech nas wyzwoli od przestarzałego błędu i udzieli łaski zmartwychwstania z Nim na wieki. Który z Tobą (Wj 12, 1-11) W one dni: Pan powiedział do Mojżesza i Aarona w ziemi egipskiej: «Miesiąc ten będzie dla was początkiem miesięcy, będzie pierwszym miesiącem roku! Powiedzcie całemu zgromadzeniu Izraela tak: Dziesiątego dnia tego miesiąca niech się każdy postara o baranka dla rodziny, o baranka dla domu. Jeśliby zaś rodzina była za mała do spożycia baranka, to niech się postara o niego razem ze swym sąsiadem, który mieszka najbliżej jego domu, aby była odpowiednia liczba osób. Liczyć je zaś będziecie dla spożycia baranka według tego, co każdy może spożyć. Baranek będzie bez skazy, samiec, jednoroczny; wziąć możecie jagnię albo koźlę. Będziecie go strzec aż do czternastego dnia tego miesiąca a wtedy zabije go całe zgromadzenie Aspérges me hyssópo, et mundábor: * lavábis me, et super nivem dealbábor. Audítui meo dabis gáudium et lætítiam: * et exsultábunt ossa humiliáta. Avérte fáciem tuam a peccátis meis: * et omnes iniquitátes meas dele. Cor mundum crea in me, Deus: * et spíritum rectum ínnova in viscéribus meis. Ne proícias me a fácie tua: * et spíritum sanctum tuum ne áuferas a me. Redde mihi lætítiam salutáris tui: * et spíritu principáli confírma me. Docébo iníquos vias tuas: * et ímpii ad te converténtur. Líbera me de sanguínibus, Deus, Deus salútis meæ: * et exsultábit lingua mea justítiam tuam. Dómine, lábia mea apéries: * et os meum annuntiábit laudem tuam. Quóniam si voluísses sacrifícium, dedíssem útique: * holocáustis non delectáberis. Sacrifícium Deo spíritus contribulátus: * cor contrítum, et humiliátum, Deus, non despícies. Benígne fac, Dómine, in bona voluntáte tua Sion: * ut ædificéntur muri Jerúsalem. Tunc acceptábis sacrifícium justítiæ, oblatiónes, et holocáusta: * tunc impónent super altáre tuum vítulos. 2 31 Pokrop mnie hizopem, a stanę się czysty, * obmyj mnie, a nad śnieg wybieleję. Spraw, bym usłyszał radość i wesele: * niech się radują kości, któreś skruszył! Odwróć oblicze swe od moich grzechów * i wymaż wszystkie moje przewinienia! Stwórz, o Boże, we mnie serce czyste * i odnów w mojej piersi ducha niezwyciężonego! Nie odrzucaj mnie od swego oblicza * i nie odbieraj mi świętego ducha swego! Przywróć mi radość z Twojego zbawienia * i wzmocnij mnie duchem ochoczym! Chcę nieprawych nauczyć dróg Twoich * i nawrócą się do Ciebie grzesznicy. Od krwi uwolnij mnie, Boże, mój Zbawco: * niech mój język sławi Twoją sprawiedliwość! Otwórz moje wargi, Panie, * a usta moje będą głosić Twoją chwałę. Ty się bowiem nie radujesz ofiarą * i nie chcesz całopaleń, choćbym je dawał. Moją ofiarą, Boże, duch skruszony, * nie gardzisz, Boże, sercem pokornym i skruszonym. Panie, okaż Syjonowi łaskę w Twej dobroci: * odbuduj mury Jeruzalem! Wtedy będą Ci się podobać prawe ofiary, dary i całopalenia, * wtedy będą składać cielce na Twoim ołtarzu.

Depósuit poténtes de sede: * et exaltávit húmiles. Esuriéntes implévit bonis: * et dívites dimísit inánes. Suscépit Israël púerum suum: * recordátus misericórdiæ suæ. Sicut locútus est ad patres nostros: * Ábraham, et sémini ejus in sǽcula. Oratio.. Christus factus est pro nobis obédiens usque ad mortem, mortem autem crúcis. Pater noster (secreto) Ps. 50 (aliquantulum altius) Miserére mei, Deus, * secúndum magnam misericórdiam tuam. Et secúndum multitúdinem miseratiónum tuárum, * dele iniquitátem meam. Amplius lava me ab iniquitáte mea: * et a peccáto meo munda me. Quóniam iniquitátem meam ego cognósco: * et peccátum meum contra me est semper. Tibi soli peccávi, et malum coram te feci: * ut justificéris in sermónibus tuis, et vincas cum judicáris. Ecce enim, in iniquitátibus concéptus sum: * et in peccátis concépit me mater mea. Ecce enim, veritátem dilexísti: * incérta et occúlta sapiéntiæ tuæ manifestásti mihi. I powtarza się antyfonę. Strącił władców z tronu, * a wywyższył pokornych. Głodnych nasycił dobrami, * a bogatych z niczym odprawił. Ujął się za swoim sługą, Izraelem, * pomny na swe miłosierdzie, Jak obiecał naszym ojcom, * Abrahamowi i jego potomstwu na wieki. Modlitwa.. Dla nas Chrystus stał się posłuszny aż do śmierci. A była to śmierć krzyżowa. Ojcze nasz (po cichu) Ps 51 (50) (nieco głośniej) Zmiłuj się nade mną, Boże, * w swojej łaskawości, W ogromie swego miłosierdzia * wymaż moją nieprawość! Obmyj mnie zupełnie z mojej winy * i oczyść mnie z grzechu mojego! Uznaję bowiem moją nieprawość, * a grzech mój jest zawsze przede mną. Tylko przeciw Tobie zgrzeszyłem i uczyniłem, co złe jest przed Tobą, * tak że się okazujesz sprawiedliwym w swym wyroku i prawym w swoim osądzie. Oto zrodzony jestem w przewinieniu * i w grzechu poczęła mnie matka. Oto Ty masz upodobanie w ukrytej prawdzie, * naucz mnie tajników mądrości. ejus, ac ponent super utrúmque postem et in superlimináribus domórum, in quibus cómedent illum. Et edent carnes nocte illa assas igni, et ázymos panes cum lactúcis agréstibus. Non comedétis ex eo crudum quid nec coctum aqua, sed tantum assum igni: caput cum pédibus ejus et intestínis vorábitis. Nec remanébit quidquam ex eo usque mane. Si quid residuum fúerit, igne comburétis. Sic autem comedétis illum: Renes vestros accingétis, et calceaménta habébitis in pédibus, tenéntes báculos in mánibus, et comedétis festinánter: est enim Phase (id est tránsitus) Dómini. Tractus. Eripe me, Dómine, ab homine malo: a viro iníquo líbera me.. Qui cogitavérunt malítias in corde: tota die constituébant prǿlia.. Acuérunt linguas suas sicut serpéntis: venénum áspidum sub labiis eórum.. Custódi me, Dómine, de manu peccatóris: et ab homínibus iníquis libera me.. Qui cogitavérunt supplantáre gressus meos: abscondérunt supérbi láqueum mihi.. Et funes extendérunt in láqueum pédibus meis: juxta iter scándalum posuérunt mihi.. Dixi Dómino: Deus meus es tu: exáudi, Dómine, vocem oratiónis meæ.. Dómine, Dómine, virtus salútis meæ: obúmbra caput meum in die belli.. Ne tradas me a desidério meo peccatóri: Izraela o zmierzchu. I wezmą krew baranka, i pokropią nią odrzwia i progi domu, w którym będą go spożywać. I tej samej nocy spożyją mięso pieczone w ogniu, spożyją je z chlebem niekwaszonym i gorzkimi ziołami. Nie będziecie spożywać z niego nic surowego ani ugotowanego w wodzie, lecz upieczone na ogniu, z głową, nogami i wnętrznościami. Nie może nic pozostać z niego na dzień następny. Cokolwiek zostanie z niego na następny dzień, w ogniu spalicie. Tak zaś spożywać go będziecie: Biodra wasze będą przepasane, sandały na waszych nogach i laska w waszym ręku. Spożywać będziecie pośpiesznie, gdyż jest to Pascha na cześć Pana». Traktus (Ps 140 [139], 2-10.14) Wybaw mnie, Panie, od człowieka złego, strzeż mnie od gwałtownika.. Od tych, którzy w sercu knują złe zamiary, każdego dnia wzniecają spory.. Ostre jak u węża ich języki, a jad żmijowy pod ich wargami.. Od rąk grzesznika ustrzeż mnie, Panie, zachowaj mnie od gwałtownika.. Od tych, co zamyślają z nóg mnie zwalić. Pyszni sidło na mnie skrycie zastawiają.. Złoczyńcy rozciągają powrozy, umieszczają pułapki na mojej drodze.. Mówię Panu: Jesteś moim Bogiem; usłysz, o Panie, moje głośne błaganie.. Panie, mój Panie, potężna moja pomocy, osłaniasz w dniu walki moją głowę.. Nie dawaj tego, Panie, 30 3

cogitavérunt advérsus me: ne derelínquas me, ne umquam exalténtur.. Caput circúitus eórum: labor labiórum ipsórum opériet eos.. Verúmtamen justi confitebúntur nómini tuo: et habitábunt recti cum vultu tuo. Pássio Dómini nostri Jesu Christi secúndum Joánnem. In illo témpore: Egréssus est Jesus cum discípulis suis trans torréntem Cedron, ubi erat hortus, in quem introívit ipse et discípuli ejus. Sciébat autem et Judas, qui tradébat Sciébat autem et Judas, qui tradébat eum, locum: quia frequénter Jesus convénerat illuc cum discípulis suis. Judas ergo cum accepísset cohórtem, et a pontifícibus et pharisaeis minístros, venit illuc cum latérnis et fácibus et armis. Jesus ítaque sciens ómnia, quæ ventúra erant super eum, procéssit, et dixit eis: Quem quaeritis? C. Respondérunt ei: S. Jesum Nazarénum. C. Dicit eis Jesus: Ego sum. C. Stabat autem et Judas, qui tradébat eum, cum ipsis. Ut ergo dixit eis: Ego sum: abiérunt retrorsum, et cecidérunt in terram. Iterum ergo interrogávit eos: Quem quaeritis? C. Illi autem dixérunt: S. Jesum Nazarénum. C. Respóndit Jesus: Dixi vobis, quia ego sum: si ergo me quaeritis, sinite hos abíre. C. Ut implerétur sermo, quem dixit: Quia quos dedísti mihi, non pérdidi ex eis quemquam. Pojmanie Jezusa czego pragnie niegodziwiec, nie spełniaj jego zamiarów!. Niech nie podnoszą głowy ci, którzy mnie otaczają, niech dzieło ich warg przygniecie ich samych!. Tylko sprawiedliwi będą sławili Twe imię, prawi mieszkać będą przed Twoim obliczem. Męka Pana Naszego Jezusa Chrystusa według Świętego Jana (J 18, 1-40; 19, 1-42) W onym czasie: Wyszedł Jezus z uczniami swoimi za potok Cedron. Był tam ogród, do którego wszedł On i Jego uczniowie. Także i Judasz, który Go wydał, znał to miejsce, bo Jezus i uczniowie Jego często się tam gromadzili. Judasz, otrzymawszy kohortę oraz strażników od arcykapłanów i faryzeuszów, przybył tam z latarniami, pochodniami i bronią. A Jezus wiedząc o wszystkim, co miało na Niego przyjść, wyszedł naprzeciw i rzekł do nich: «Kogo szukacie?» C. Odpowiedzieli Mu: S. «Jezusa z Nazaretu». C. Rzekł do nich Jezus: «Ja jestem». C. Również i Judasz, który Go wydał, stał między nimi. Skoro więc rzekł do nich: «Ja jestem», cofnęli się i upadli na ziemię. Powtórnie ich zapytał: «Kogo szukacie?» C. Oni zaś powiedzieli: S. «Jezusa z Nazaretu». C. Jezus odrzekł: «Powiedziałem wam, że Ja jestem. Jeżeli więc Mnie szukacie, pozwólcie tym odejść!» C. Stało się tak, aby się wypełniło słowo, Considerábam ad déxteram, et vidébam: * et non erat qui cognósceret me. Périit fuga a me, * et non est qui requírat ánimam meam. Clamávi ad te, Dómine, * dixi: Tu es spes mea, pórtio mea in terra vivéntium. Inténde ad deprecatiónem meam: * quia humiliátus sum nimis. Líbera me a persequéntibus me: * quia confortáti sunt super me. Educ de custódia ánimam meam ad confiténdum nómini tuo: * me exspéctant justi, donec retríbuas mihi. Ant. Considerábam ad déxteram, et vidébam, et non erat qui cognósceret me. Ant. Cum accepísset acétum, * dixit: Consummátum est: et inclináto cápite, emísit spíritum. Magnificat * ánima mea Dóminum. Et exsultávit spíritus meus: * in Deo, salutári meo. Quia respéxit humilitátem ancíllæ suæ: * ecce enim ex hoc beátam me dicent omnes generatiónes. Quia fecit mihi magna, qui potens est: * et sanctum nomen ejus. Et misericórdia ejus, a progénie in progénies: * timéntibus eum. Fecit poténtiam in brácchio suo: * dispérsit supérbos mente cordis sui. Oglądam się w prawo i patrzę: * a nie ma nikogo, kto by miał wzgląd na mnie. Znikła dla mnie możność pomocy, * nie ma nikogo, kto by dbał o moje życie. Do Ciebie wołam, o Panie, * mówię: Ty jesteś moją ucieczką, udziałem moim w ziemi żyjących. Zważ na moje wołanie, * bo jestem bardzo słaby. Wybaw mnie od prześladowców, * gdyż są ode mnie mocniejsi. Wyprowadź mnie z więzienia, bym dziękował imieniu Twojemu. * Otoczą mnie sprawiedliwi, gdy okażesz mi dobroć. Ant. Oglądam się w prawo i patrzę: a nie ma nikogo, kto by miał wzgląd na mnie. Antyfona A gdy skosztował octu, rzekł: Wykonało się! I skłoniwszy głowę oddał ducha. Wielbi * dusza moja Pana I raduje się duch mój * w Bogu, Zbawicielu moim. Bo wejrzał na uniżenie swojej Służebnicy. * Oto bowiem odtąd błogosławić mnie będą wszystkie pokolenia. Gdyż wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny, * a Jego imię jest święte. Jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie * nad tymi, którzy się Go boją. Okazał moc swego ramienia, * rozproszył pyszniących się zamysłami serc swoich. 4 29

Cum homínibus operántibus iniquitátem: * et non communicábo cum eléctis eórum. Corrípiet me justus in misericórdia, et increpábit me: * óleum autem peccatóris non impínguet caput meum. Quóniam adhuc et orátio mea in beneplácitis eórum: * absórpti sunt juncti petræ júdices eórum. Audient verba mea quóniam potuérunt: * sicut crassitúdo terræ erúpta est super terram. Dissipáta sunt ossa nostra secus inférnum: * quia ad te, Dómine, Dómine, óculi mei: in te sperávi, non áuferas ánimam meam. Custódi me a láqueo, quem statuérunt mihi: * et a scándalis operántium iniquitátem. Cadent in retiáculo ejus peccatóres: * singuláriter sum ego donec tránseam. Ant. Custódi me * a láqueo, quem statuérunt mihi, et a scándalis operántium iniquitátem. 5 Ant. Considerábam * ad déxteram, et vidébam, et non erat qui cognósceret me. Ps. 141 Voce mea ad Dóminum clamávi: * voce mea ad Dóminum deprecátus sum: Effúndo in conspéctu ejus oratiónem meam, * et tribulatiónem meam ante ipsum pronúntio. In deficiéndo ex me spíritum meum, * et tu cognovísti sémitas meas. In via hac, qua ambulábam, * abscondérunt láqueum mihi. Bym nigdy z ludźmi, co czynią nieprawość, * nie jadł ich potraw wybornych. Niech sprawiedliwy mnie bije: to czyn miłości; * olejek występnego niech nigdy nie ozdabia mojej głowy! Nieustannie przeciwstawiam swą modlitwę ich złości. * Popadli w moc Skały ich sędziowie I usłyszeli, jak łagodne były moje słowa. * Jak kamień młyński rozbija się o ziemię, Tak rozrzucono ich kości nad czeluścią Szeolu. * Do Ciebie bowiem, Panie mój, Panie, zwracam moje oczy; do Ciebie się uciekam: Ty nie gub mej duszy. Strzeż mnie od sidła, które zastawili na mnie, * i od pułapek złoczyńców. Niechaj występni wpadną w swoje sieci, * podczas gdy ja ujdę cało. Ant. Strzeż mnie od sidła, które zastawili na mnie, i od pułapek złoczyńców. 5 Ant. Oglądam się w prawo i patrzę: a nie ma nikogo, kto by miał wzgląd na mnie. Ps 142 (141) Głośno wołam do Pana, * głośno błagam Pana. Wylewam przed Nim swą troskę, * wyjawiam przed Nim swą udrękę. Gdy duch mój we mnie ustaje, * Ty znasz moją ścieżkę. Na drodze, po której kroczę, * ukryli na mnie sidło. Simon ergo Petrus habens gládium edúxit eum: et percússit pontíficis servum: et abscídit aurículam ejus déxteram. Erat autem nomen servo Malchus. Dixit ergo Jesus Petro: Mitte gládium tuum in vagínam. Cálicem, quem dedit mihi Pater, non bibam illum? C. Cohors ergo et tribúnus et minístri Judæórum comprehendérunt Jesum, et ligavérunt eum: et adduxérunt eum ad Annam primum, erat enim socer Cáiphæ, qui erat póntifex anni illíus. Erat autem Cáiphas, qui consílium déderat Judaeis: Quia expédit, unum hóminem mori pro pópulo. Sequebátur autem Jesum Simon Petrus et álius discípulus. Discípulus autem ille erat notus pontífici, et introívit cum Jesu in átrium pontíficis. Petrus autem stabat ad óstium foris. Exívit ergo discípulus álius, qui erat notus pontífici, et dixit ostiáriæ: et introdúxit Petrum. Dicit ergo Petro ancílla ostiária: S. Numquid et tu ex discípulis es hóminis istíus? C. Dicit ille: S. Non sum. C. Stabant autem servi et minístri ad prunas, quia frigus erat, et calefaciébant se: erat autem cum eis et Petrus stans et calefáciens se. Póntifex ergo interrogávit Jesum de discípulis suis et de doctrína ejus. Respóndit ei Jesus: Ego palam locútus sum mundo: ego semper dócui in synagóga et in templo, quo omnes Zaparcie się Piotra, Jezus przed Kajfaszem które wypowiedział: «Nie utraciłem żadnego z tych, których Mi dałeś». Wówczas Szymon Piotr, mając przy sobie miecz, dobył go, uderzył sługę arcykapłana i odciął mu prawe ucho. A słudze było na imię Malchos. Na to rzekł Jezus do Piotra: «Schowaj miecz do pochwy. Czyż nie mam pić kielicha, który Mi podał Ojciec?» C. Wówczas kohorta oraz trybun razem ze strażnikami żydowskimi pojmali Jezusa, związali Go i zaprowadzili najpierw do Annasza. Był on bowiem teściem Kajfasza, który owego roku pełnił urząd arcykapłański. Właśnie Kajfasz poradził Żydom, że warto, aby jeden człowiek zginął za naród. A szedł za Jezusem Szymon Piotr razem z innym uczniem. Uczeń ten był znany arcykapłanowi i dlatego wszedł za Jezusem na dziedziniec arcykapłana, podczas gdy Piotr zatrzymał się przed bramą na zewnątrz. Wszedł więc ów drugi uczeń, znany arcykapłanowi, pomówił z odźwierną i wprowadził Piotra do środka. A służąca odźwierna rzekła do Piotra: S. «Czy może i ty jesteś jednym spośród uczniów tego człowieka?» C. On odpowiedział: S. «Nie jestem». C. A ponieważ było zimno, strażnicy i słudzy rozpaliwszy ognisko stali przy nim i grzali się. Wśród nich stał także Piotr i grzał się przy ogniu. Arcykapłan więc zapytał Jezusa o Jego uczniów i o Jego naukę. Jezus mu odpowiedział: «Ja przemawiałem jawnie przed 28 5

Judaei convéniunt: et in occúlto locútus sum nihil. Quid me intérrogas? intérroga eos, qui audiérunt, quid locútus sim ipsis: ecce, hi sciunt, quæ díxerim ego. C. Hæc autem cum dixísset, unus assístens ministrórum dedit álapam Jesu, dicens: S. Sic respóndes pontífici? C. Respóndit ei Jesus: Si male locútus sum, testimónium pérhibe de malo: si autem bene, quid me cædis? C. Et misit eum Annas ligátum ad Cáipham pontíficem. Erat autem Simon Petrus stans et calefáciens se. Dixérunt ergo ei: S. Numquid et tu ex discípulis ejus es? C. Negávit ille et dixit: S. Non sum. C. Dicit ei unus ex servis pontíficis, cognátus ejus, cujus abscídit Petrus aurículam: S. Nonne ego te vidi in horto cum illo? C. Iterum ergo negávit Petrus: et statim gallus cantávit. Addúcunt ergo Jesum a Cáipha in prætórium. Erat autem mane: et ipsi non introiérunt in prætórium, ut non contaminaréntur, sed ut manducárent pascha. Exívit ergo Pilátus ad eos foras et dixit: S. Quam accusatiónem affértis advérsus hóminem hunc? C. Respondérunt et dixérunt ei: S. Si non esset hic malefáctor, non tibi tradidissémus eum. C. Dixit ergo eis Pilátus: S. Accípite eum vos, et secúndum legem vestram judicáte Jezus przed Piłatem w synagodze i w świątyni, gdzie się gromadzą wszyscy Żydzi. Potajemnie zaś nie uczyłem niczego. Dlaczego Mnie pytasz? Zapytaj tych, którzy słyszeli, co im mówiłem. Oto oni wiedzą, co powiedziałem». C. Gdy to powiedział, jeden ze sług obok stojących spoliczkował Jezusa, mówiąc: S. «Tak odpowiadasz arcykapłanowi?» C. Odrzekł mu Jezus: «Jeżeli źle powiedziałem, udowodnij, co było złego. A jeżeli dobrze, to dlaczego Mnie bijesz?» C. Następnie Annasz wysłał Go związanego do arcykapłana Kajfasza. A Szymon Piotr stał i grzał się przy ogniu. Powiedzieli wówczas do niego: S. «Czy i ty nie jesteś jednym z Jego uczniów?» C. On zaprzeczył mówiąc: S. «Nie jestem». C. Jeden ze sług arcykapłana, krewny tego, któremu Piotr odciął ucho, rzekł: S. «Czyż nie ciebie widziałem razem z Nim w ogrodzie?» C. Piotr znowu zaprzeczył i natychmiast kogut zapiał. Od Kajfasza zaprowadzili Jezusa do pretorium. A było to wczesnym rankiem. Oni sami jednak nie weszli do pretorium, aby się nie skalać, lecz aby móc spożyć Paschę. Dlatego Piłat wyszedł do nich na zewnątrz i rzekł: S. «Jaką skargę wnosicie przeciwko temu człowiekowi?» C. W odpowiedzi rzekli do niego: S. «Gdyby to nie był złoczyńca, nie wydalibyśmy Go tobie». C. Piłat więc rzekł do nich: S. «Weźcie Go wy i osądźcie według swojego prawa!» Dómine, Dómine, virtus salútis meæ: * obumbrásti super caput meum in die belli. Ne tradas me, Dómine, a desidério meo peccatóri: * cogitavérunt contra me, ne derelínquas me, ne forte exalténtur. Caput circúitus eórum: * labor labiórum ipsórum opériet eos. Cadent super eos carbónes, in ignem deícies eos: * in misériis non subsístent. Vir linguósus non dirigétur in terra: * virum injústum mala cápient in intéritu. Cognóvi quia fáciet Dóminus judícium ínopis: * et vindíctam páuperum. Verúmtamen justi confitebúntur nómini tuo: * et habitábunt recti cum vultu tuo. Ant. Ab homínibus iníquis líbera me, Dómine. 4 Ant. Custódi me * a láqueo, quem statuérunt mihi, et a scándalis operántium iniquitátem. Ps. 140 Dómine, clamávi ad te, exáudi me: * inténde voci meæ, cum clamávero ad te. Dirigátur orátio mea sicut incénsum in conspéctu tuo: * elevátio mánuum meárum sacrifícium vespertínum. Pone, Dómine, custódiam ori meo: * et óstium circumstántiæ lábiis meis. Non declínes cor meum in verba malítiæ, * ad excusándas excusatiónes in peccátis. Panie, mój Panie, potężna moja pomocy, * osłaniasz w dniu walki moją głowę. Nie dawaj tego, Panie, czego pragnie niegodziwiec, * nie spełniaj jego zamiarów! Niech nie podnoszą głowy ci, * którzy mnie otaczają, niech dzieło ich warg przygniecie ich samych! Niech spadnie na nich deszcz węgli ognistych; niech zwali ich do dołu, * by się nie dźwignęli! Niech nie ostanie się w kraju mąż złego języka: * gwałtownika niech ogarną nieszczęścia. Wiem, że Pan oddaje sprawiedliwość ubogiemu, * biednemu słuszność. Tylko sprawiedliwi będą sławili Twe imię, * prawi mieszkać będą przed Twoim obliczem. Ant. Od ludzi nieprawych uwolnij mnie Panie. 4 Ant. Strzeż mnie od sidła, które zastawili na mnie, i od pułapek złoczyńców. Ps 141 (140) Do Ciebie wołam, Panie, prędko mi dopomóż; * usłysz głos mój, gdy wołam do Ciebie. Niech moja modlitwa będzie stale przed Tobą jak kadzidło; * wzniesienie rąk moich jak ofiara wieczorna! Postaw, Panie, straż moim ustom * i wartę przy bramie warg moich! Mojego serca nie skłaniaj do złego słowa, * do popełniania czynów niegodziwych, 6 27

Dómine, líbera ánimam méam a lábiis iníquis, * et a língua dolósa. Quid détur tíbi, aut quid apponátur tíbi, * ad línguam dolósam? Sagíttae poténtis acútae, * cum carbónibus desolatóriis. Heu míhi, quia incolátus méus prolongátus est: habitávi cum habitántibus Cédar: * multum íncola fúit ánima méa. Cum his qui odérunt pácem, éram pacíficus: * cum loquébar íllis, impugnábant me grátis. Ant. Cum his qui odérunt pácem, éram pacíficus: dum loquébar íllis, impugnábant me grátis. 3 Ant. Ab homínibus * iníquis líbera me, Dómine. Ps. 139 Éripe me, Dómine, ab hómine malo: * a viro iníquo éripe me. Qui cogitavérunt iniquitátes in corde: * tota die constituébant prǽlia. Acuérunt linguas suas sicut serpéntis: * venénum áspidum sub lábiis eórum. Custódi me, Dómine, de manu peccatóris: * et ab homínibus iníquis éripe me. Qui cogitavérunt supplantáre gressus meos: * abscondérunt supérbi láqueum mihi: Et funes extendérunt in láqueum: * juxta iter scándalum posuérunt mihi. Dixi Dómino: Deus meus es tu: * exáudi, Dómine, vocem deprecatiónis meæ. Panie, uwolnij moje życie od warg kłamliwych * i od podstępnego języka! Cóż tobie Bóg uczyni lub co ci dorzuci, * podstępny języku? Ostre strzały mocarza * i węgle z janowca. Biada mi, że przebywam w Meszek * i mieszkam pod namiotami Kedaru! Zbyt długo mieszkała moja dusza z tymi, co nienawidzą pokoju. * Gdy ja mówię o pokoju, tamci prą do wojny. Ant. Zbyt długo mieszkała moja dusza z tymi, co nienawidzą pokoju. Gdy ja mówię o pokoju, tamci prą do wojny. 3 Ant. Od ludzi nieprawych uwolnij mnie Panie. Ps 140 (139) Wybaw mnie, Panie, od człowieka złego, * strzeż mnie od gwałtownika, Od tych, którzy w sercu knują złe zamiary, * każdego dnia wzniecają spory. Ostre jak u węża ich języki, * a jad żmijowy pod ich wargami. Od rąk grzesznika ustrzeż mię, Panie, * zachowaj mnie od gwałtownika, Od tych, co zamyślają z nóg mnie zwalić. * Pyszni sidło na mnie skrycie zastawiają: Złoczyńcy rozciągają powrozy, * umieszczają pułapki na mojej drodze. Mówię Panu: Jesteś moim Bogiem; * usłysz, o Panie, moje głośne błaganie. eum. C. Dixérunt ergo ei Judaei: S. Nobis non licet interfícere quemquam. C. Ut sermo Jesu implerétur, quem dixit, signíficans, qua morte esset moritúrus. Introívit ergo íterum in prætórium Pilátus, et vocávit Jesum et dixit ei: S. Tu es Rex Judæórum? C. Respóndit Jesus: A temetípso hoc dicis, an álii dixérunt tibi de me? C. Respóndit Pilátus: S. Numquid ego Judaeus sum? Gens tua et pontífices tradidérunt te mihi: quid fecísti? C. Respóndit Jesus: Regnum meum non est de hoc mundo. Si ex hoc mundo esset regnum meum, minístri mei útique decertárent, ut non tráderer Judaeis: nunc autem regnum meum non est hinc. C. Dixit itaque ei Pilátus: S. Ergo Rex es tu? C. Respóndit Jesus: Tu dicis, quia Rex sum ego. Ego in hoc natus sum et ad hoc veni in mundum, ut testimónium perhíbeam veritáti: omnis, qui est ex veritáte, audit vocem meam. C. Dicit ei Pilátus: S. Quid est véritas? C. Et cum hoc dixísset, íterum exívit ad Judaeos, et dicit eis: S. Ego nullam invénio in eo causam. Est autem consuetúdo vobis, ut unum dimíttam vobis in Pascha: vultis ergo dimíttam vobis Regem Judæórum? C. Clamavérunt ergo rursum omnes, dicéntes: S. Non hunc, sed Barábbam. C. Erat autem Barábbas latro. Tunc ergo apprehéndit Pilátus Jesum et flagellávit. Et mílites plecténtes corónam de spinis, imposuérunt cápiti ejus: et veste purpúrea circumdedérunt eum. Et veniébant 26 7 C. Odpowiedzieli mu Żydzi: S. «Nam nie wolno nikogo zabić». C. Tak miało się spełnić słowo Jezusa, w którym zapowiedział, jaką śmiercią miał umrzeć. Wtedy powtórnie wszedł Piłat do pretorium, a przywoławszy Jezusa rzekł do Niego: S. «Czy Ty jesteś Królem Żydowskim?» C. Jezus odpowiedział: «Czy to mówisz od siebie, czy też inni powiedzieli ci o Mnie?» C. Piłat odparł: S. «Czy ja jestem Żydem? Naród Twój i arcykapłani wydali mi Ciebie. Coś uczynił?» C. Odpowiedział Jezus: «Królestwo moje nie jest z tego świata. Gdyby królestwo moje było z tego świata, słudzy moi biliby się, abym nie został wydany Żydom. Teraz zaś królestwo moje nie jest stąd». C. Piłat zatem powiedział do Niego: S. «A więc jesteś królem?» C. Odpowiedział Jezus: «Tak, jestem królem. Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie. Każdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu». C. Rzekł do Niego Piłat: S. «Cóż to jest prawda?» C. To powiedziawszy wyszedł powtórnie do Żydów i rzekł do nich: S. «Ja nie znajduję w Nim żadnej winy. Jest zaś u was zwyczaj, że na Paschę uwalniam wam jednego więźnia. Czy zatem chcecie, abym wam uwolnił Króla Żydowskiego?» C. Oni zaś powtórnie zawołali: S. «Nie tego, lecz Barabasza!» C. A Barabasz był zbrodniarzem. Wówczas Piłat wziął Jezusa i kazał Go ubiczować. A żołnierze uplótłszy koronę z cierni, włożyli Mu ją

ad eum, et dicébant: S. Ave, Rex Judæórum. C. Et dabant ei álapas. Exívit ergo íterum Pilátus foras et dicit eis: S. Ecce, addúco vobis eum foras, ut cognoscátis, quia nullam invénio in eo causam. C. Exívit ergo Jesus portans corónam spíneam et purpúreum vestiméntum. Et dicit eis: S. Ecce homo. C. Cum ergo vidíssent eum pontífices et minístri, clamábant, dicéntes: S. Crucifíge, crucifíge eum. C. Dicit eis Pilátus: S. Accípite eum vos et crucifígite: ego enim non invénio in eo causam. C. Respondérunt ei Judaei: S. Nos legem habémus, et secúndum legem debet mori, quia Fílium Dei se fecit. C. Cum ergo audísset Pilátus hunc sermónem, magis tímuit. Et ingréssus est prætórium íterum: et dixit ad Jesum: S. Unde es tu? C. Jesus autem respónsum non dedit ei. Dicit ergo ei Pilátus: S. Mihi non lóqueris? Nescis, quia potestátem hábeo crucifígere te, et potestátem hábeo dimíttere te? C. Respóndit Jesus: Non habéres potestátem advérsum me ullam, nisi tibi datum esset désuper. Proptérea, qui me trádidit tibi, majus peccátum habet. C. Et exínde quærébat Pilátus dimíttere eum. Judaei autem clamábant dicéntes: S. Si hunc dimíttis, non es amícus Caesaris. Omnis enim, qui se regem facit, contradícit Caesari. C. Pilátus autem cum audísset hos sermónes, addúxit foras Jesum, et sedit pro tribunáli, in loco, qui dícitur Lithóstrotos, hebráice autem Gábbatha. Erat autem Parascéve Paschæ, na głowę i okryli Go płaszczem purpurowym. Potem podchodzili do Niego i mówili: S. «Witaj, Królu Żydowski!» C. I policzkowali Go. A Piłat ponownie wyszedł na zewnątrz i przemówił do nich: S. «Oto wyprowadzam Go do was na zewnątrz, abyście poznali, że ja nie znajduję w Nim żadnej winy». C. Jezus więc wyszedł na zewnątrz, w koronie cierniowej i płaszczu purpurowym. Piłat rzekł do nich: S. «Oto Człowiek». C. Gdy Go ujrzeli arcykapłani i słudzy, zawołali: S. «Ukrzyżuj! Ukrzyżuj!» C. Rzekł do nich Piłat: S. «Weźcie Go i sami ukrzyżujcie! Ja bowiem nie znajduję w Nim winy». C. Odpowiedzieli mu Żydzi: S. «My mamy Prawo, a według Prawa powinien On umrzeć, bo sam siebie uczynił Synem Bożym». C. Gdy Piłat usłyszał te słowa, uląkł się jeszcze bardziej. Wszedł znów do pretorium i zapytał Jezusa: S. «Skąd Ty jesteś?» C. Jezus jednak nie dał mu odpowiedzi. Rzekł więc Piłat do Niego: S. «Nie chcesz mówić ze mną? Czy nie wiesz, że mam władzę uwolnić Ciebie i mam władzą Ciebie ukrzyżować?» C. Jezus odpowiedział: «Nie miałbyś żadnej władzy nade Mną, gdyby ci jej nie dano z góry. Dlatego większy grzech ma ten, który Mnie wydał tobie». C. Odtąd Piłat usiłował Go uwolnić. Żydzi jednak zawołali: S. «Jeżeli Go uwolnisz, nie jesteś przyjacielem Cezara. Każdy, kto się czyni królem, sprzeciwia się Cezarowi». C. Gdy więc Piłat usłyszał te słowa, wyprowadził Jezusa na zewnątrz i zasiadł Pater noster Ave Maria (secreto) 1 Ant. Cálicem * salutáris accípiam, et nomen Dómini invocábo. Ps. 115 Crédidi, propter quod locútus sum; * égo autem humiliátus sum nimis. Ego díxi in excéssu méo: * Omnis hómo méndax. Quid retríbuam Dómino * pro ómnibus quae retríbuit míhi? Cálicem salutáris accípiam, * et nómen Dómini invocábo. Vóta méa Dómino réddam coram ómni pópulo éjus; * pretiósa in conspéctu Dómini mors sanctórum éjus. O Dómine, quia égo sérvus túus; * égo sérvus túus, et fílius ancíllae túae. Dirupísti víncula mea: * tíbi sacrificábo hóstiam láudis, et nómen Dómini invocábo. Vóta méa Dómino réddam in conspéctu ómnis pópuli éjus; * in átriis dómus Dómini, in médio túi, Jerúsalem. Ant. Cálicem salutáris accípiam, et nomen Dómini invocábo. 2 Ant. Cum his * qui odérunt pácem, éram pacíficus: dum loquébar íllis, impugnábant me grátis. Ps. 119 Ad Dóminum, cum tribulárer, clamávi: * et exaudívit me. NIESZPORY 8 25 Ojcze nasz Zdrowaś Maryjo (po cichu) 1 Ant. Podniosę kielich Zbawienia i wezwę imienia Pańskiego. Ps. 115 (Wulgata) Ufałem, nawet gdy mówiłem: * Jestem w wielkim ucisku. Powiedziałem w swym przygnębieniu: * Każdy człowiek kłamie! Cóż oddam Panu * za wszystko, co mi wyświadczył? Podniosę kielich zbawienia * i wezwę imienia Pańskiego. Moje śluby, złożone Panu, wypełnię przed całym Jego ludem. * Drogocenną jest w oczach Pana śmierć Jego czcicieli. O Panie, jam Twój sługa, * jam Twój sługa, syn Twojej służebnicy: Ty rozerwałeś moje kajdany. * Tobie złożę ofiarę pochwalną i wezwę imienia Pańskiego. Moje śluby, złożone Panu, wypełnię przed całym Jego ludem. * Na dziedzińcach domu Pańskiego, pośrodku ciebie, Jeruzalem. Ant. Podniosę kielich Zbawienia i wezwę imienia Pańskiego. 2 Ant. Zbyt długo mieszkała moja dusza z tymi, co nienawidzą pokoju. Gdy ja mówię o pokoju, tamci prą do wojny. Ps 120 (119) Do Pana w swoim utrapieniu wołałem * i wysłuchał mnie.

Panem coeléstem accípiam, et nomen Dómini invocábo. Dómine, non sum dignus, ut intres sub tectum meum: sed tantum dic verbo, et sanábitur ánima mea. (ter) Corpus Dómini nostri Jesu Christi custódiat ánimam meam in vitam ætérnam. Amen. Quod ore súmpsimus, Dómine, pura mente capiámus: et de múnere temporáli fiat nobis remédium sempitérnum. Przyjmę chleb z nieba i wzywać będę imienia Pańskiego. Panie, nie jestem godzien, abyś wszedł do przybytku mego, ale powiedz tylko słowo, a będzie uzdrowiona dusza moja. (trzy razy) Ciało Pana naszego Jezusa Chrystusa niech strzeże duszy mojej na żywot wieczny. Amen. Cośmy ustami spożyli, daj, Panie, czystą przyjąć duszą, a ten dar doczesny niech się nam stanie lekarstwem na wieczność. Msza Uprzednio Poświęconych Darów kończy się. Kapłan z asystą schodzą w milczeniu do zakrystii. Tam zdejmują czarne szaty, powracają do prezbiterium i odmawiają odpowiednio zmienione nieszpory z Wielkiego Czwartku, po których obnaża się ołtarz. hora quasi sexta, et dicit Judaeis: S. Ecce Rex vester. C. Illi autem clamábant: S. Tolle, tolle, crucifíge eum. C. Dicit eis Pilátus: S. Regem vestrum crucifígam? C. Respondérunt pontífices: S. Non habémus regem nisi Caesarem. C. Tunc ergo trádidit eis illum, ut crucifigerétur. Suscepérunt autem Jesum et eduxérunt. Et bájulans sibi Crucem, exívit in eum, qui dícitur Calváriæ, locum, hebráice autem Gólgotha: ubi crucifixérunt eum, et cum eo alios duos, hinc et hinc, médium autem Jesum. Scripsit autem et títulum Pilátus: et pósuit super crucem. Erat autem scriptum: Jesus Nazarénus, Rex Judæórum. Hunc ergo títulum multi Judæórum legérunt, quia prope civitátem erat locus, ubi crucifíxus est Jesus. Et erat scriptum hebráice, græce et latíne. Dicébant ergo Piláto pontífices Judæórum: S. Noli scríbere Rex Judæórum, sed quia ipse dixit: Rex sum Judæórum. C. Respóndit Pilátus: S. Quod scripsi, scripsi. C. Mílites ergo cum crucifixíssent eum, acceperunt vestimenta ejus et fecérunt quátuor partes: unicuique míliti partem, et túnicam. Erat autem túnica inconsútilis, désuper contéxta per totum. Dixérunt ergo ad ínvicem: S. Non scindámus eam, sed sortiámur de illa, cujus sit. C. Ut Scriptúra implerétur, dicens: Ukrzyżowanie na trybunale, na miejscu zwanym Lithostrotos, po hebrajsku Gabbata. Był to dzień Przygotowania Paschy, około godziny szóstej. I rzekł do Żydów: S. «Oto król wasz!» C. A oni krzyczeli: S. «Precz! Precz! Ukrzyżuj Go!» C. Piłat rzekł do nich: S. «Czyż króla waszego mam ukrzyżować?» C. Odpowiedzieli arcykapłani: S. «Poza Cezarem nie mamy króla». C. Wtedy więc wydał Go im, aby Go ukrzyżowano. Zabrali zatem Jezusa. A On sam dźwigając krzyż wyszedł na miejsce zwane Miejscem Czaszki, które po hebrajsku nazywa się Golgota. Tam Go ukrzyżowano, a z Nim dwóch innych, z jednej i drugiej strony, pośrodku zaś Jezusa. Wypisał też Piłat tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu. A było napisane: «Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski». Ten napis czytało wielu Żydów, ponieważ miejsce, gdzie ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. A było napisane w języku hebrajskim, łacińskim i greckim. Arcykapłani żydowscy mówili do Piłata: S. «Nie pisz: Król Żydowski, ale że On powiedział: Jestem Królem Żydowskim». C. Odparł Piłat: S. «Com napisał, napisałem». C. Żołnierze zaś, gdy ukrzyżowali Jezusa, wzięli Jego szaty i podzielili na cztery części, dla każdego żołnierza po części; wzięli także tunikę. Tunika zaś nie była szyta, ale cała tkana od góry do dołu. Mówili więc między sobą: S. «Nie rozdzierajmy jej, ale rzućmy 24 9

Partíti sunt vestiménta mea sibi: et in vestem meam misérunt sortem. Et mílites quidem hæc fecérunt. Stabant autem juxta Crucem Jesu Mater ejus et soror Matris ejus, María Cléophæ, e María Magdaléne. Cum vidísset ergo Jesus Matrem et discípulum stantem, quem diligébat, dicit Matri suæ: Múlier, ecce fílius tuus. C. Deinde dicit discípulo: Ecce mater tua. C. Et ex illa hora accépit eam discípulus in sua. Póstea sciens Jesus, quia ómnia consummáta sunt, ut consummarétur Scriptúra, dixit: Sítio. C. Vas ergo erat pósitum acéto plenum. Illi autem spóngiam plenam acéto, hyssópo circumponéntes, obtulérunt ori ejus. Cum ergo accepísset Jesus acétum, dixit: Consummátum est. C. Et inclináte cápite trádidit spíritum. Judaei ergo quóniam Parascéve erat, ut non remanérent in cruce córpora sábbato erat enim magnus dies ille sábbati, rogavérunt Pilátum, ut frangeréntur eórum crura et tolleréntur. Venérunt ergo mílites: et primi quidem fregérunt crura et alteríus, qui crucifíxus est cum eo. Ad Jesum autem cum veníssent, ut vidérunt eum jam mórtuum, non fregérunt ejus crura, sed unus mílitum láncea latus ejus apéruit, Śmierć Chrystusa na krzyżu Wszyscy klękają i modlą się w milczeniu. o nią losy, do kogo ma należeć». C. Tak miały się wypełnić słowa Pisma: Podzielili między siebie szaty, a los rzucili o moją suknię. To właśnie uczynili żołnierze. A obok krzyża Jezusowego stały: Matka Jego i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena. Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto, oto syn Twój». C. Następnie rzekł do ucznia: «Oto Matka twoja». C. I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie. Potem Jezus świadom, że już wszystko się dokonało, aby się wypełniło Pismo, rzekł: «Pragnę». C. Stało tam naczynie pełne octu. Nałożono więc na hizop gąbkę pełną octu i do ust Mu podano. A gdy Jezus skosztował octu, rzekł: «Wykonało się!» C. I skłoniwszy głowę oddał ducha. Ponieważ był to dzień Przygotowania, aby zatem ciała nie pozostawały na krzyżu w szabat ów bowiem dzień szabatu był wielkim świętem Żydzi prosili Piłata, aby ukrzyżowanym połamano golenie i usunięto ich ciała. Przyszli więc żołnierze i połamali golenie tak pierwszemu, jak i drugiemu, którzy z Nim byli ukrzyżowani. Lecz gdy podeszli do Jezusa i zobaczyli, że już umarł, nie łamali Pater noster, qui es in coelis: Sanctificétur nomen tuum: Advéniat regnum tuum: Fiat volúntas tua, sicut in cælo, et in terra. Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie: Et dimítte nobis débita nostra, sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris. Et ne nos indúcas in tentationem.. Sed líbera nos a malo.. Amen. Líbera nos, quǽsumus, Dómine, ab ómnibus malis, prætéritis, præséntibus et futúris: et intercedénte beáta et gloriósa semper Vírgine Dei Genetríce María, cum beátis Apóstolis tuis Petro et Paulo, atque Andréa, et ómnibus Sanctis, da propítius pacem in diébus nostris: ut, ope misericórdiæ tuæ adjúti, et a peccáto simus semper líberi et ab omni perturbatióne secúri. Per eúndem Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum: Qui tecum.. Amen. Ojcze nasz, któryś jest w niebie: święć się Imię Twoje, przyjdź królestwo Twoje, bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. I nie wódź nas na pokuszenie.. Ale nas zbaw ode złego.. Amen. Wybaw nas, prosimy Cię, Panie od wszelkiego zła przeszłego, teraźniejszego i przyszłego, a za przyczyną Najświętszej i chwalebnej zawsze Dziewicy Bogarodzicy Maryi, świętych Apostołów Twoich Piotra i Pawła oraz Andrzeja i wszystkich Świętych, użycz nam miłościwie pokoju za dni naszych, miłosierdzie zaś Twoje niechaj nas wspomoże, abyśmy zawsze byli wolni od grzechu i bezpieczni od wszelkiego zamętu. Przez tegoż Pana. Amen. Wszyscy klękają. Kapłan podnosi Najświętszy Sakrament i ukazuje Go ludowi. Następnie łamie Go na trzy części, a jedną z nich wrzuca do kielicha z winem, tak jak zwykle na Mszy Świętej. Później odmawia po cichu modlitwę przed Komunią, Dómine, non sum dignus i spożywa Hostię, popijając Ją winem z Partykułą. Percéptio Córporis tui, Dómine Jesu Christe, quod ego indígnus súmere præsúmo, non mihi provéniat in judícium et condemnatiónem: sed pro tua pietáte prosit mihi ad tutaméntum mentis et córporis, et ad medélam percipiéndam: Qui vivis et regnas cum Deo Patre in unitáte Spíritus Sancti Deus, per ómnia saecula sæculórum. Amen. Panie Jezu Chryste, przyjęcie Ciała Twego, które ja niegodny ośmielam się spożyć, niech mi nie wyjdzie na sąd i potępienie, ale z miłościwej dobroci Twojej niech będzie dla mnie ochroną duszy i ciała oraz skutecznym lekarstwem: Który żyjesz i królujesz z Bogiem Ojcem w jedności Ducha Świętego Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen. 10 23

Hostię wyjmuje się z kielicha i kładzie na korporale. Subdiakon w milczeniu zalewa kielich winem i wodą. Kapłan okadza Dary mówiąc: Incénsum istud, a te benedictum, ascéndat ad te, Dómine: et descéndat super nos misericórdia tua. Dirigátur, Dómine, orátio mea, sicut incénsum in conspéctu tuo: elevátio mánuum meárum sacrifícium vespertínum. Pone, Dómine, custódiam ori meo, et óstium circumstántiæ lábiis meis: ut non declínet cor meum in verba malítiæ, ad excusándas excusatiónes in peccátis. Accéndat in nobis Dóminus ignem sui amoris, et flammam ætérnæ cantátis. Amen. Gdy okadza ołtarz, odmawia psalm: Gdy przekazuje kadzielnicę diakonowi, mówi: To kadzidło, któreś pobłogosławił, niech się wzniesie ku Tobie, Panie, a na nas niech zstąpi miłosierdzie Twoje. (Ps 141 [140], 2-4) Niech moja modlitwa będzie stale przed Tobą jak kadzidło; wzniesienie rąk moich jak ofiara wieczorna! Postaw, Panie, straż moim ustom i wartę przy bramie warg moich! Mojego serca nie skłaniaj do złego słowa, do popełniania czynów niegodziwych. Niech Pan zapali w nas ogień swej miłości i płomień wiecznego ukochania. Amen. Nikt nie jest okadzany. Kapłan schodzi ze stopni ołtarza po stronie Lekcji i następuje Lavabo. Potem powraca i odmawia modlitwę nad Darami: In spiritu humilitátis et in ánimo contríto suscipiámur a te, Dómine: et sic fiat sacrifícium nostrum in conspéctu tuo hódie, ut pláceat tibi, Dómine Deus. Oráte, fratres, ut meum ac vestrum sacrifícium acceptábile fiat apud Deum Patrem omnipoténtem. Orémus: Præcéptis salutáribus móniti, et divína institutione formáti, audémus dícere: Nie odpowiada się. Wszyscy powstają. Przyjmij nas, Panie, którzy stajemy przed Tobą w duchu pokory i z sercem skruszonym, a ofiara nasza tak niech się dzisiaj dokona przed obliczem Twoim, aby się podobała Tobie, Panie Boże. Módlcie się, bracia, aby moją i waszą ofiarę przyjął Bóg Ojciec wszechmogący. Módlmy się. Wezwani zbawiennym nakazem i oświeceni pouczeniem Bożym ośmielamy się mówić: et contínuo exívit sanguis et aqua. Et qui vidit, testimónium perhíbuit: et verum est testimónium ejus. Et ille scit, quia vera dicit: ut et vos credátis. Facta sunt enim hæc, ut Scriptúra implerétur: Os non comminuétis ex eo. Et íterum ália Scriptúra dicit: Vidébunt in quem transfixérunt. Mu goleni, tylko jeden z żołnierzy włócznią przebił Mu bok i natychmiast wypłynęła krew i woda. Zaświadczył to ten, który widział, a świadectwo jego jest prawdziwe. On wie, że mówi prawdę, abyście i wy wierzyli. Stało się to bowiem, aby się wypełniło Pismo: Kość jego nie będzie złamana. I znowu na innym miejscu mówi Pismo: Będą patrzeć na Tego, którego przebili. Tutaj odmawia się Munda cor, formuje się procesja do Ewangelii i w jej tonie śpiewa się poniższy akapit. Post hæc autem rogávit Pilátum Joseph ab Arimathaea eo quod esset discípulus Jesu, occúltus autem propter metum Judæórum, ut tólleret corpus Jesu. Et permísit Pilátus. Venit ergo et tulit corpus Jesu. Venit autem et Nicodémus, qui vénerat ad Jesum nocte primum, ferens mixtúram myrrhæ et áloes, quasi libras centum. Accepérunt ergo corpus Jesu, et ligavérunt illud línteis cum aromátibus, sicut mos est Judaeis sepelíre. Erat autem in loco, ubi crucifíxus est, hortus: et in horto monuméntum novum, in quo nondum quisquam pósitus erat. Ibi ergo propter Parascéven Judæórum, quia juxta erat monuméntum, posuérunt Jesum. Złożenie Jezusa do grobu Potem Józef z Arymatei, który był uczniem Jezusa, lecz ukrytym z obawy przed Żydami, poprosił Piłata, aby mógł zabrać ciało Jezusa. A Piłat zezwolił. Poszedł więc i zabrał Jego ciało. Przybył również i Nikodem, ten, który po raz pierwszy przyszedł do Jezusa w nocy, i przyniósł około stu funtów mieszaniny mirry i aloesu. Zabrali więc ciało Jezusa i obwiązali je w płótna razem z wonnościami, stosownie do żydowskiego sposobu grzebania. A na miejscu, gdzie Go ukrzyżowano, był ogród, w ogrodzie zaś nowy grób, w którym jeszcze nie złożono nikogo. Tam to więc, ze względu na żydowski dzień Przygotowania, złożono Jezusa, bo grób znajdował się w pobliżu. Tutaj mówi się kazanie. Po nim następuje uroczysta Modlitwa Wiernych. 22 11

I. Orémus, dilectíssimi nobis, pro Ecclésia sancta Dei: ut eam Deus et Dóminus noster pacificáre, adunáre, et custodíre dignétur toto orbe terrárum: subjíciens ei principátus et potestátes: detque nobis quietam et tranquíllam vitam degentibus, glorificáre Deum, Patrem omnipoténtem. Orémus. D. Flectámus génua. S. Leváte. Omnípotens sempitérne Deus, qui glóriam tuam ómnibus in Christo géntibus revelásti: custódi ópera misericórdiæ tuæ; ut Ecclésia tua, toto orbe diffúsa, stábili fide in confessióne tui nóminis persevéret. Per eundem Dóminum nostrum.. Amen. II. Orémus et pro beatíssimo Papa nostro Francisco, ut Deus et Dóminus noster, qui elégit eum in órdine episcopátus, salvum atque incólumem custódiat Ecclésiæ suæ sanctæ, ad regéndum pópulum sanctum Dei. Orémus. D. Flectámus génua. S. Leváte. Deus, cujus judício univérsa fundántur: réspice propítius ad preces nostras, et electum nobis Antístitem tua pietáte consérva; ut christiána plebs, quæ te gubernátur auctóre, sub tanto Pontífice, credulitátis suæ méritis augeátur. Per Dóminum nostrum.. Amen. 1. Módlmy się, najmilsi, za święty Kościół Boży, aby Bóg i Pan nasz raczył go darzyć pokojem i jednością oraz strzec go na całym okręgu ziemi, poddając mu mocarstwa i władze, a nam dozwolił wieść życie ciche i spokojne oraz chwalić Boga Ojca wszechmogącego. Módlmy się. Diakon. Klęknijmy. Subdiakon. Powstańcie. Wszechmogący, wieczny Boże, Tyś w Chrystusie objawił Swoją chwałę wszystkim narodom; strzeż dzieła miłosierdzia Twego, aby Kościół Twój rozszerzony na cały świat, trwał z niewzruszoną wiarą w wyznawaniu Twojego imienia. Przez tegoż Pana. Amen. 2. Módlmy się również za naszego Ojca Świętego Franciszka, aby Bóg i Pan nasz, który go wybrał do sprawowania władzy biskupiej, zachował go w zdrowiu i bezpieczeństwie dla Swojego Kościoła Świętego, aby rządził świętym Ludem Bożym. Módlmy się. Dk. Klęknijmy. Sdk. Powstańcie. Wszechmogący, wieczny Boże, na Twoich postanowieniach wszystko się opiera. Wejrzyj łaskawie na prośby nasze i w Twojej dobroci racz zachować wybranego dla nas Pasterza, a lud chrześcijański, który od Ciebie otrzymuje przewodników, nich pod zwierzchnictwem takiego Pasterza wzrasta w zasługach swojej wiary. Przez Pana. Amen. Po Adoracji odprawia się Mszę Uprzednio Poświęconych Darów. W dzień krwawej Ofiary Chrystusa Kościół powstrzymuje się od odprawiania Ofiary bezkrwawej. Dzisiejszą Mszę odprawia się z Hostii konsekrowanej w Wielki Czwartek. Asysta formuje procesję i wyrusza do ciemnicy po kielich z Hostią. Wszyscy klękają. Podczas procesji z Najświętszym Sakramentem do ołtarza śpiewa się hymn Vexilla Regis. Vexilla Regis prodeunt; Fulget crucis mysterium, Qua vita mortem pertulit, Et morte vitam protulit. Quae vulnerata lanceae Mucrone diro, criminum Ut nos lavaret sordibus, Manavit unda et sanguine. Impleta sunt quae concinit David fideli carmine, Dicendo nationibus: Regnavit a ligno Deus. Arbor decora et fulgida, Ornata regis purpura, Electa digno stipite Tam sancta membra tangere. Beata, cujus brachiis Pretium pependit saeculi, Statera facta corporis, Tulitque praedam tartari. O Crux, ave, spes única, Hoc Passionis tempore, Piis adáuge grátiam, Reísque dele crímina. Te, fons salutis, Trinitas, Collaudet omnis spiritus: Quibus crucis victoriam Largiris, adde praemium. Amen. 12 21 Sztandary Króla wznoszą się: Tajemny krzyża błyszczy trzon, Kędy poniosło życie śmierć, Zdobywszy życie przez swój zgon. Zranione przez okrutny spiż Oszczepu, aby brud i zło Grzechu z nas obmyć, życie to Spłynęło wodą razem z krwią. Więc się spełniło, o czym już W pieśni swej Dawid wieścić mógł, Narodom ogłaszając wszem: Z krzyża królować będzie Bóg. O smukłe, święte drzewo ty, Zdobne w szkarłatną Króla krew; By członków świętych tknąć swym pniem, Wybrane godnie z wszystkich drzew. Szczęsne, że na ramionach twych Na okup świata zawisł Trup, Któremuś wagą stało się, By z paszczy piekieł wyrwać łup. Krzyżu, nadziejo jedna, bądź Błogosławiony w męki czas Pobożnym łask przymnożyć racz I wytęp zbrodnie w winnych nas. Trójco, zbawienia w Tobie zdrój; Niechaj Cię duch uwielbia nasz: Komu w zwycięstwie krzyża dział Temu nagrodę także dasz. Amen.