Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 1/8 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Wzór chemiczny: Inne nazwy: Producent: Dystrybutor: Węgiel amorficzny C n Sproszkowany czarny węgiel, amorficzny 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Składnik: Nazwa chemiczna % wag. Nr CAS Nr WE Zwroty bezpieczeństwa (S) węgiel czarny sproszkowany, ok. 100 1333-86-4 215-609-9 22 amorficzny 3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Substancja nie została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. ZagroŜenie poŝarowe: ZagroŜenie toksykologiczne: ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC Substancja stała, pylista, palna. MoŜe zapalić się lub dymić od temperatury wyŝszej 300 o C W określonych warunkach pył moŝe tworzyć mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Produktami spalania mogą zawierać tlenek węgla, ditlenek węgla i tlenki siarki. Pył węgla powoduje podraŝnienie oczu oraz dróg oddechowych, w koncentracjach większych od najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń. Pył węgla nie stwarza zagroŝenia dla Ŝycia lądowego i wodnego. Nadmierna koncentracja pyłu moŝe draŝnić drogi oddechowe zwierząt lądowych. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę z zanieczyszczonego pyłem węglowym środowiska. W razie potrzeby skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Następstwa wdychania: 1. UłoŜyć poszkodowaną osobę w pozycji leŝącej. 2. W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską. Następstwa połknięcia: 1. Przepłukać usta. Podać 0,5 l wody do wypicia. 2. Zapewnić spokój, leŝenie i ciepło. W razie potrzeby zapewnić pomoc lekarską. Kontakt z oczami: 1. Przemywać zanieczyszczone oczy większą ilością letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach (usunąć przedtem szkła kontaktowe). 2. W przypadku konieczności zapewnić konsultację lekarza okulisty.. Kontakt ze skórą: 1. Zdjąć zanieczyszczone ubranie. Oczyścić mechanicznie zanieczyszczoną skórę, przemyć wodą a następnie wodą z łagodnym mydłem. 2. Zasięgnąć porady dermatologa, gdy wystąpi podraŝnienie skóry. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU ZagroŜenia poŝarowe: Substancja stała, pylista, palna. Przyjmuje się, Ŝe węgiel amorficzne
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 2/8 W przypadku poŝaru stosować: Zalecenia szczegółowe: Sprzęt ochronny straŝaków w warunkach duŝego poŝaru: Uwagi: moŝe samorzutnie zapalić się lub dymić od temperatury wyŝszej niŝ 300-315 o C, aczkolwiek moŝna oczekiwać samozapłonu juŝ powyŝej 285 o C. Od stęŝenia 50 g/m 3 pył moŝe tworzyć mieszaniny wybuchowe z powietrzem. piana gaśnicza gaśnice CO 2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC, woda gaśnicza. Unikać stosowania strumieni wody pod wysokim ciśnieniem. Zalecane jest stosowanie mgły wodnej, o ile woda jest stosowana. NaleŜy obserwować pogorzelisko do 48 godzin po zakończeniu akcji straŝackiej, licząc od momentu ustania dymienia. Pełne ubrania ochronne. NiezaleŜne aparaty oddechowe. Maksymalne ciśnienie podczas eksplozji pyłu: 10 barów Energia zapłonu: >1 kj. Minimalna temperatura zapłonu: >315 o C. Produktami spalania mogą zawierać tlenek węgla, ditlenek węgla i tlenki siarki. Niektóre gatunki czarnego węgla mogą powodować wytwarzanie się potencjału elektrycznego (elektryczność statyczna) podczas przemieszczania. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Środki ochrony osobistej: Zalecenia szczegółowe: Zabezpieczenie środowiska: Metody utylizacji: Ubrania robocze ze zwartej tkaniny, rękawice z tworzywa powlekanego, buty robocze, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych przed pyłami (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P 2). Usunąć wszelkie potencjalne źródła zapłonu, uszczelnić uszkodzone opakowania, zebrany ze środowiska czarny węgiel umieścić w szczelnym opakowaniu zastępczym. Zebraną substancję skierować do utylizacji. Uwaga: Niektóre gatunki czarnego węgla z łatwością unoszą się ponad powierzchnię, stwarzając określone zagroŝenia. Zalecane jest strącanie przy pomocy mgły wodnej. Zalecane jest zbieranie rozsypanego czarnego węgla za pomocą urządzeń podciśnieniowych (odkurzaczy przemysłowych). Czarny, sproszkowany węgiel nie stanowi ekologicznego problemu dla środowiska naturalnego. Na drodze składowania w wyznaczonym miejscu lub wtórnego zagospodarowania - zgodnie z wymogami ujętymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21.10.1998 r. oraz 05.03.2001 r. 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE Postępowanie z substancją: Podczas wszelkich wykonywanych czynności z czarnym sproszkowanym węglem nie jeść, nie pić, nie zaŝywać lekarstw, unikać bezpośrednich kontaktów z substancją, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej. Podczas pracy zapewnić dobrą wentylację
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 3/8 Zalecenia szczególne dotyczące magazynowania: pomieszczeń. Wszelkie pomieszczenia magazynowe muszą być wentylowane. Podłoga powinna być wykonana z materiału umoŝliwiającego dobre sprzątanie pyłu a takŝe gromadzenia się elektryczności statycznej. NaleŜy zapobiegać przenikaniu pyłu sproszkowanego węgla do urządzeń elektrycznych. Węgiel jest przewodnikiem elektryczności i moŝe być przyczyną niebezpiecznych zwarć. Magazynowanie: We właściwie oznakowanych, zamkniętych, fabrycznych opakowaniach, z informacją w języku polskim zgodną z obowiązującymi normami. Temperatura przechowywania 2-25 o C. Zalecana jest temperatura niŝsza. Pomieszczenia muszą być suche, czyste, często sprzątane i dobrze wentylowane. Przed otwarciem większych pojemników (kontenerów), zalecane jest wykonanie badań zawartości tlenu, palnych gazów, tlenku węgla. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400. Metody postępowania z odpadami: Za odpad moŝna uznać czarny węgiel, który w Ŝadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania czarnego węgla w postaci pyłu. Osobiste wyposaŝenie ochronne: Ręce: Oczy: Drogi oddechowe: Skóra i ciało: Ogólne środki ochrony: Ochrony zbiorowe: Higiena pracy: Rękawice z tworzywa powlekanego. Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego). Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z zawartością pyłu czarnego węgla (filtr cząsteczkowy - oznaczonym kolorem białym i symbolem P 2). Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliŝu stanowisk pracy. Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z czarnym węglem. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie zaŝywać leków podczas pracy. Na bieŝąco usuwać substancję, która wydostała się do środowiska. Zapobieganie zagroŝeniom: Tam, gdzie występuje moŝliwość pojawienia się niebezpiecznych stęŝeń pyłów, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r (Dz.U. 212 poz.1769). NajwyŜsze dopuszczalne stęŝenie w środowisku pracy: Pyły sadzy technicznej [1333-86-4]
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 4/8 NDS - pył całkowity 1 mg/m 3 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Masa cząsteczkowa: 12 g/mol Postać fizyczna, barwa, zapach: Czarny węgiel w warunkach normalnych jest substancją stałą, barwy czarnej, tworzącą pulchny proszek lub granulki. Brak zapachu. Temperatura topnienia: nie dotyczy Temperatura wrzenia: nie dotyczy Gęstość w 20 o C: 1,7 1,9 g/cm 3 Gęstość usypowa granulek: 630-680 kg/m 3 Gęstość usypowa pyłu: 330-380kg/m 3 Rozpuszczalność w wodzie: nie rozpuszcza się w wodzie ZagroŜenie wód: Ŝadne Wartość ph: dla gatunku ultra czystego 3-9 Współczynnik podziału: nie dotyczy Lepkość: nie dotyczy 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność i reaktywność: Czarny węgiel prawidłowo przechowywany w warunkach normalnych jest substancją stabilną. Samozapalenie następuje powyŝej 300 o C. NaleŜy unikać wysokich temperatur i kontaktu z otwartym płomieniem. Unikać kontaktów z silnymi utleniaczami takimi jak chlorany, bromiany i azotany. Właściwości korozyjne: Brak 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia: oczy tak połknięcie nie skóra nie wdychanie pyłów tak Działanie miejscowe: Wdychanie pyłów:: Przy nadmiernym stęŝeniu pyłów czarnego węgla w atmosferze miejsca pracy, pojawia się skrócenie oddechu z kaszlem. Pyły czarnego węgla są wchłaniane przez płuca stosunkowo szybko i część z nich odkłada się w nich. Połknięcie (tylko przy większej ilości): Wystąpią objawy podraŝnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, nudności, wymioty. Kontakt ze skórą: W indywidualnych przypadkach moŝe wystąpić podraŝnienie, zaczerwienienie, wysuszenie skóry. Kontakt z oczami: MoŜe wystąpić podraŝnienie, pieczenie, zaczerwienienie i łzawienie. Skutki zdrowotne naraŝenia ostrego: Następstwami nadmiernego wdychania pyłów czarnego węgla są: podraŝnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, znuŝenie, zawroty głowy, bóle głowy, nudności, wymioty, bezsenność. Skutki zdrowotnego naraŝenia przewlekłego: Osoby, które są chronicznie naraŝone na oddychanie powietrzem z zawartością pyłów czarnego węgla, mogą uskarŝać się na podraŝnienia błon śluzowych, bóle i zawroty głowy, problemy ze strony układu pokarmowego, wysuszenie skóry. Dane toksykologiczne (średnie):
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 5/8 Toksyczność ostra: LD50(doustnie, szczur) > 8.000 mg/kg, Skóra (królik) - brak podraŝnienia Oczy(królik) brak podraŝnienia. Uczulenie brak danych dotyczących zwierząt. Dane epidemiologiczne: Badania pracowników zatrudnionych przy produkcji czarnego węgla oraz analiza porównawcza nie wskazują na tego rodzaju zagroŝenia. Toksyczność chroniczna w odniesieniu do badań przeprowadzonych na szczurach, które oddychały powietrzem z zawartością pyłu czarnego węgla przez okres 2 lat, wykazały w płucach zmiany z powodu zapalenia płuc, guzy nowotworowe, zwłóknienia. Zmiany nowotworowe mają bardziej charakter działań fizycznych aniŝeli następstw kontaktów chemicznych, tym bardziej, Ŝe zostały zaobserwowane przy okazji badań nad innymi substancjami nieorganicznymi. Nowotwory nie zostały zaobserwowane w analogicznych badaniach nad innymi zwierzętami doświadczalnymi.. Kancerogenność: Szczur(doustnie)/2lata nie odnotowano zmian nowotworowych, Mysz(doustnie)2 lata nie odnotowano zmian nowotworowych, Mysz(skóra)/18 miesięcy nie zaobserwowano nowotworów skóry. Stanowisko IARC (1995): Czarny węgiel jest moŝliwą przyczyną powstawania zmian nowotworowych u człowieka (Grupa 2B). Mutagenność: Ze względu na nie rozpuszczanie się czarnego węgla w wodzie, badania na bakteriach in-vitro nie mogły przynieść jakiejkolwiek odpowiedzi. Ekstrakty uzyskiwane z czarnego węgla za pomocą rozpuszczalników organicznych zawierają policykliczne węglowodory aromatyczne, dające zarówno negatywne jak i pozytywne wyniki. Wpływ na rozrodczość (reprodukcję): Przeprowadzone badania wykluczyły niekorzystny wpływ czarnego węgla na rozrodczość. 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Pył czarnego węgla nie stanowi szczególnego zagroŝenia dla organizmów wodnych. Dane dotyczące toksyczności w środowisku wodnym: LC50(Brachudanio rerio) > 5600 mg/l/96 godz., EC50(Daphnia magna) > 10000 mg/l/96 godz., Bioakumulacja: Brak podstaw do bioakumulacji ze względu fizyko-chemiczne właściwości czarnego węgla. Stopień zagroŝenia wód: ZagroŜenie praktycznie nie występuje. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206). Zawartość opakowania wg: rodzaju 06 13 99 inne, niewymienione odpady Opakowania wg: rodzaju 15 01 02 opakowania z tworzyw sztucznych
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 6/8 rodzaju 15 01 04 opakowania z metali rodzaju 15 01 07 opakowania ze szkła Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Opakowania opróŝnić całkowicie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Międzynarodowa nomenklatura dla sproszkowanego czarnego węgla: Carbon black, non-activated, mineral origin. A. Transport drogowy i kolejowy (ADR /RID) Nr UN: - Klasa: - Grupa pakowania: - Kod klasyfikacyjny: - Numer rozpoznawczy zagroŝenia: - Nalepka ostrzegawcza wg (ADR/RID): - B. Transport morski (IMDG) Nr UN: - Klasa: - Grupa pakowania: - EmS numer: - Zanieczyszczenie środowiska morskiego: nie Nalepka ostrzegawcza wg IMDG: - C. Transport lotniczy (IATA-DGR) Nr UN: - Klasa: - Grupa pakowania: - Nalepka ostrzegawcza wg IATA: - 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Substancja nie została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: S 22 Kartę wykonano zgodnie z: Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Nie wdychać pyłu. Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia 14.12.2004r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami).
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 7/8 Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r (Dz.U. 212 poz.1769). Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach, (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638). Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych. (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE Chemiczne określenie produktu: Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 PN-EN 344:1996 PN-EN 166:2002 (U) PN-EN 374-3:2004 (U) PN-EN 466:1998 Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Sproszkowany czarny węgiel amorficzny 100% Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1; Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 8/8 Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58)305-37- 46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *