PROWADZISZ LUB BĘDZIESZ PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ? Jako przedsiębiorca podlegasz obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.
PROWADZISZ LUB BĘDZIESZ PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ? JESTEŚ OSOBĄ PROWADZĄCĄ POZAROLNICZĄ DZIAŁALNOŚĆ, JEŚLI: prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, uzyskałeś decyzję Komisji ds. Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców działającej przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego uznającą prowadzoną przez Ciebie działalność za twórczą lub artystyczną, prowadzisz działalność w zakresie wolnego zawodu: q w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, q albo uzyskujesz przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie jesteś jednocześnie osobą, o której mowa w punkcie pierwszym, jesteś wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub wspólnikiem spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, prowadzisz publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół na podstawie przepisów o systemie oświaty. JAKIM UBEZPIECZENIOM PODLEGASZ Z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności podlegasz: obowiązkowo: q ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, q ubezpieczeniu zdrowotnemu, dobrowolnie (na swój wniosek) ubezpieczeniu chorobowemu. PAMIĘTAJ! Z tytułu prowadzonej działalności możesz nie podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, np. gdy jednocześnie wykonujesz pracę na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy lub gdy masz w umowie o pracę zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie. 2
W JAKIM OKRESIE PODLEGASZ UBEZPIECZENIOM Podlegasz obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, oprócz okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. KTO JEST TWOIM PŁATNIKIEM SKŁADEK W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej to Ty jesteś płatnikiem składek na swoje ubezpieczenia. TWOJE OBOWIĄZKI WOBEC ZUS powinieneś zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZUA/ZUS ZZA w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń, czyli rozpoczęcia wykonywania działalności, jeżeli zakończyłeś prowadzenie pozarolniczej działalności, pamiętaj, aby wyrejestrować się z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA w terminie 7 dni od daty ustania ubezpieczeń, powinieneś rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Jeżeli działalność prowadzisz samodzielnie, należne za siebie składki wykazujesz w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Deklarację składasz w terminie do 10 dnia danego miesiąca za miesiąc poprzedni. PAMIĘTAJ! Jesteś zwolniony z obowiązku złożenia deklaracji rozliczeniowej, jeżeli w ostatnio złożonej deklaracji składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne wykazałeś od minimalnych podstaw wymia- ru, jakie Cię obowiązują, i nic nie uległo zmianie w stosunku do miesiąca poprzedniego. W JAKIEJ WYSOKOŚCI MUSISZ OPŁACAĆ SKŁADKI Wysokość składek wynosi: na ubezpieczenie emerytalne 19,52% podstawy wymiaru, czyli kwoty, od jakiej oblicza się składkę (więcej informacji znajdziesz poniżej), na ubezpieczenia rentowe 8%, na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe 2,45%, na ubezpieczenie wypadkowe wysokość stopy procentowej składki jest zróżnicowana; dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, które opłacają składki wyłącznie na własne ubezpieczenia, stopa procentowa tej składki wynosi 1,93% 1, na ubezpieczenie zdrowotne 9% podstawy jej wymiaru. 1 Stopa procentowa w wysokości 1,93% obowiązuje od 1 kwietnia 2012 r. 3
JAKA JEST PODSTAWA WYMIARU SKŁADEK NA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE Jeżeli prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych oraz: nie prowadzisz bądź przez ostatnie 60 miesięcy kalendarzowych nie prowadziłeś pozarolniczej działalności, w ramach prowadzonej działalności nie świadczysz usług na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed rozpoczęciem działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywałeś w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej aktualnie działalności gospodarczej, to przez okres 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej składki na ubezpieczenia społeczne będziesz mógł opłacać od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. W 2014 r. jest to kwota 504 zł. Składki na ubezpieczenia społeczne od tak ustalonej podstawy wynoszą: wraz z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym 160,78 zł 2, bez ubezpieczenia chorobowego 148,43 2. Jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych i nie spełniasz podanych wyżej warunków, a także gdy prowadzisz inną pozarolniczą działalność (np. jako wspólnik spółki jawnej, komandytowej), to jesteś zobowiązany opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W 2014 r. jest to kwota 2247,60 zł. Składki na ubezpieczenia społeczne od tak ustalonej podstawy wynoszą: wraz z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym 716,99 zł 2, bez ubezpieczenia chorobowego 661,92 zł 2. Z TYTUŁU PROWADZENIA POZAROLNICZEJ DZIAŁALNOŚCI PODLEGASZ: OBOWIĄZKOWO: q UBEZPIECZENIOM SPOŁECZNYM EMERYTALNEMU, RENTOWYM I WYPADKOWEMU, q UBEZPIECZENIU ZDROWOTNEMU, DOBROWOLNIE (NA SWÓJ WNIOSEK) UBEZPIECZENIU CHOROBOWEMU. 2 Kwota składki na ubezpieczenie wypadkowe obliczona z zastosowaniem stopy procentowej w wysokości 1,93%, obowiązującej od 1 kwietnia 2012 r., właściwej dla płatników składek opłacających je wyłącznie na własne ubezpieczenia. 4
Minimalna podstawa wymiaru składek (zarówno kwota odpowiadająca 30% minimalnego wynagrodzenia, jak i kwota odpowiadająca 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia) ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, jeżeli ubezpieczeniami społecznymi zostałeś objęty lub ubezpieczenia te ustały w trakcie miesiąca albo gdy przez część miesiąca byłeś niezdolny do pracy i spełniasz warunki do przyznania zasiłku z działalności. Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla danego ubezpieczonego w roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2014 r. kwota ograniczenia wynosi 112 380 zł. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe i dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jest taka sama jak podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, z tą różnicą, że nie stosuje się wobec niej ograniczenia do kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. JAKA JEST PODSTAWA WYMIARU I KWOTA SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia 3. W 2014 r. jest to kwota 3004,48 zł, a kwota składki wynosi 270,40 zł. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, gdy działalność prowadziłeś tylko przez część miesiąca. Nawet jeśli działalność wykonywałeś tylko przez jeden dzień, to składkę na ubezpieczenie zdrowotne naliczasz i opłacasz od pełnej podstawy wymiaru. Podstawa ta nie ulega zmniejszeniu również za miesiąc, w którym działalność z powodu choroby nie była wykonywana. CZY MUSISZ OPŁACAĆ SKŁADKĘ NA FUNDUSZ PRACY Jeśli jesteś osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, która podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i opłaca składki na te ubezpieczenia przynajmniej od kwoty minimalnego wynagrodzenia, to masz obowiązek opłacać za siebie składkę na Fundusz Pracy (FP). 3 W sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. 5
Składka ta wynosi 2,45% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia podstawy do kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli opłacasz składki od zadeklarowanej kwoty niższej od minimalnego wynagrodzenia (np. od 30% minimalnego wynagrodzenia) i jednocześnie nie masz innych tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, to składki na FP nie opłacasz. Składki na FP nie opłacasz także wówczas, gdy ukończyłaś 55 lat (kobieta) / ukończyłeś 60 lat (mężczyzna). PODSTAWA PRAWNA: q ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), q ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), q ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 z późn. zm.), q ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2013 r. poz. 674 z późn. zm.). Warszawa, sierpień 2014 r. Ulotka ma charakter informacyjny i nie stanowi wykładni prawa. Skład i druk: Poligrafia ZUS/W-wa; zam. nr 1579/14
WARTO WIEDZIEĆ WIĘCEJ TWOJE KONTO W ZUS CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ JESTEŚ PRACOWNIKIEM? JESTEŚ ZLECENIOBIORCĄ? PROWADZISZ LUB BĘDZIESZ PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ? Każdy ubezpieczony posiada indywidualne konto w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Jako pracownik podlegasz obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jako zleceniobiorca podlegasz obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczeniu chorobowemu podlegasz dobrowolnie, na swój wniosek. Jako przedsiębiorca podlegasz obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. JESTEŚ DELEGOWANY DO PRACY ZA GRANICĄ W UE, EOG LUB SZWAJCARII? PRACUJESZ ZA GRANICĄ W UE, EOG LUB SZWAJCARII? PROWADZISZ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ ZA GRANICĄ W UE, EOG LUB SZWAJCARII? PRACUJESZ ZA GRANICĄ POZA UE, EOG LUB SZWAJCARIĄ? Jeśli jesteś aktywny zawodowo na terenie państw członkowskich, to możesz w tym samym okresie podlegać zabezpieczeniu społecznemu wyłącznie w jednym państwie członkowskim. Jeśli jesteś aktywny zawodowo na terenie państw członkowskich, to możesz w tym samym okresie podlegać zabezpieczeniu społecznemu wyłącznie w jednym państwie członkowskim. Jeśli jesteś aktywny zawodowo na terenie państw członkowskich, to możesz w tym samym okresie podlegać zabezpieczeniu społecznemu wyłącznie w jednym państwie członkowskim. Jeśli pracujesz za granicą poza państwem członkowskim UE, EOG lub Szwajcarią, w dalszym ciągu możesz podlegać zabezpieczeniu społecznemu w Polsce. JESTEŚ NIANIĄ? POBIERASZ LUB BĘDZIESZ POBIERAĆ ZASIŁEK MACIERZYŃSKI? JESTEŚ LUB BĘDZIESZ NA URLOPIE WYCHOWAWCZYM? ZGŁOSIŁEŚ RODZINĘ DO UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO? Składki są w części lub w całości finansowane przez budżet państwa. Składki są w całości finansowane przez budżet państwa, a rolą płatnika jest wykazanie należnych składek w dokumentach rozliczeniowych. Składki są w całości finansowane przez budżet państwa, a rolą płatnika jest wykazanie należnych składek w dokumentach rozliczeniowych. Członkowie Twojej rodziny będą mogli nieodpłatnie korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej, gdy zgłosisz ich do ubezpieczenia zdrowotnego. 1934 2014
ABC UBEZPIECZONEGO Sprawdź, czy pracodawca (zleceniodawca) zgłosił Cię do ubezpieczeń społecznych. Jeżeli tego nie zrobił, a zachorujesz lub będziesz miał wypadek w pracy, możesz mieć problem z otrzymaniem świadczeń z ZUS. Zadbaj o zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego Twoich najbliższych współmałżonka i dzieci jeżeli nie mają innego tytułu do ubezpieczenia. Jeżeli nabędą samodzielnie prawo do ubezpieczenia, pamiętaj, by ich wyrejestrować. Sprawdź, czy pracodawca odprowadza za Ciebie składki od właściwej podstawy, czy nie zaniża jej. Składki od niższego wynagrodzenia, niż faktycznie otrzymujesz, to niższe świadczenia dziś (zasiłek chorobowy czy macierzyński) oraz w przyszłości (emerytura lub renta). Bez wychodzenia z domu możesz zapoznać się z danymi zapisanymi na Twoim indywidualnym koncie w ZUS. Sprawdź to sam na Platformie Usług Elektronicznych pue.zus.pl. Jeśli pracujesz za granicą, sprawdź, w którym kraju powinieneś być ubezpieczony. Sprawdź, czy pracodawca zgłosił Cię do ubezpieczenia zdrowotnego. Jeżeli tego nie zrobił, nie będziesz mógł korzystać z publicznej opieki zdrowotnej, nie otrzymasz recepty na leki refundowane. Jeżeli Twoje dane identyfikacyjne, adresowe lub ewidencyjne uległy zmianie, poinformuj o tym swojego pracodawcę, a jeśli pracodawca już nie istnieje, możesz zgłosić zmianę za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych pue.zus.pl. Gdy otrzymasz informację o stanie konta ubezpieczonego w ZUS, zweryfikuj zawarte w niej dane w trosce o Twoją przyszłą emeryturę. Dzięki dostępowi do konta ubezpieczonego w portalu pue.zus.pl możesz na podstawie zgromadzonych tam danych i prognozowanych przez siebie przyszłych dochodów wyliczyć wysokość hipotetycznej emerytury. Pamiętaj, że jeśli przestaniesz pracować, do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych możesz przystąpić dobrowolnie. Dzięki temu będziesz miał wyższe świadczenie. pue.zus.pl www.zus.pl Zarejestruj się i sprawdzaj na bieżąco stan Twojego indywidualnego konta, w tym zwaloryzowany kapitał początkowy i zgromadzone składki, a także wiele innych informacji o Twoim ubezpieczeniu. Teraz możesz przez Internet składać wnioski i inne dokumenty, otrzymywać odpowiedzi lub zarezerwować wizytę w placówce ZUS. Centrum Obsługi Telefonicznej. Konsultanci ZUS czekają na Ciebie: 801 400 987 z telefonów stacjonarnych 22 56 01 600 także z telefonów komórkowych Skype: zus_centrum_obslugi_tel e-mail: cot@zus.pl