Barbara Szulczewska Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu, SGGW w Warszawie ZIELONA INFRASTRUKTURA WARSZAWY (badanie potencjału rozwojowego) Warszawa w świetle badań naukowych. Implikacje dla realizacji Strategii #Warszawa 2030. 27 marca 2019 r. Centrum Kreatywności Targowa.
ZIELONA INFRASTRUKTURA - stare wino w nowej butelce.? Davies C., MacFarlane R., McGloin C., Roe M.2006. Green Infrastructure Planning Guide http://www.greeninfrastructurenw.co.uk/resources/north_east_green_infrastructure_planning_guide.pdf
ZIELONE KONCEPCJE ZWIĄZANE Z KSZTAŁTOWANIEM STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIAST Osnowa ekologiczna Zielone Kliny System Przyrodniczy Miasta Parki Kultury i Wypoczynku Standardy/ Normatywy XX wiek 20. 30. 50. 60. 70. 80. System Parków Rzecznych 90. XXI wiek Wielofunkcyjne Ośrodki Wypoczynkowo Rozrywkowe Ekologiczny System Obszarów Chronionych Zielona infrastruktura Zielone pierścienie Maksymiuk G., Szulczewska B., Giedych R., Cieszewska A. 2015. From green wedges to green infrastructure. Back to the Future? In: Niin G. Mishra H.S. (eds.) Landscape in Flux.Estonian University of Life Sciences, Tartu: 94 100 System terenów otwartych Sieć Stabilności Ekologicznej Terenów Otwartych
CO JEST W NOWEJ BUTELCE? (1) integracja (2) wielofunkcyjność (3) spójność (4) podejście hierarchiczne (wielo-skalowe) (5) podejście wieloobiektowe Hansen, R. & Pauleit S. (2014). From Multifunctionality to Multiple Ecosystem Services? A Conceptual Framework for Multifunctionality in Green Infrastructure Planning for Urban Areas. AMBIO, 43, 516-529.
PODEJŚCIA sieciowe: reinterpretacja koncepcji sieci ekologicznych (płatów i korytarzy) hydrologiczne: rozwiązania sprzyjające gospodarowaniu wodami opadowymi na miejscu zintegrowane: powiązane przestrzennie i funkcjonalnie obszary pokryte roślinnością lub/ i wodami oraz struktury (np. zielone dachy), pełniące ważne funkcje klimatyczne, hydrologiczne, biologiczne, ekologiczne, społeczne. sposób gospodarowania obszarami /strukturami pokrytymi roślinnością Pirowski A. 2014. Zielona infrastruktura w największych miastach Europy porównanie i ocena potencjału. Praca doktorska wykonana na Wydziale Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu, SGGW. Szulczewska B. 2018. Zielona infrastruktura czy koniec historii? Studia KPZK PAN, T. CLXXXIX, Warszawa.
WYNIKI BADAŃ Potencjał do kształtowania zielonej infrastruktury w Warszawie - na zlecenie Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu M. St. Warszawy, 2016 Zespół Katedry Architektury Krajobrazu WOBiAK, SGGW Atlas ekofizjograficzny Warszawy - na zlecenie Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu M. St. Warszawy, 2018 Opracowanie koordynowane przez Krajowy Instytut Polityki Przestrzennej i Mieszkalnictwa z udziałem Katedry Architektury Krajobrazu WOBiAK, SGGW, Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska, Aqua Geo, Centrum Badań Kosmicznych PAN
ZAŁOŻENIA: PROPONOWANE PODEJŚCIE I DEFINICJA ZIELONEJ INFRASTRUKTURY Podejście: zintegrowane Definicja: system powiązanych przestrzennie lub/i funkcjonalnie: obiektów i obszarów, w zagospodarowaniu których dominują (udział powyżej 65%) tereny pokryte roślinnością i/ lub wodami, a obiekty te i obszary pełnią lub mogą pełnić w przyszłości ważne funkcje społeczne i przyrodnicze zielonych elementów zagospodarowania sprzyjających zrównoważonemu gospodarowaniu wodami opadowymi i/lub zachowaniu różnorodności biologicznej i/lub poprawie jakości życia Hierarchia: miasto dzielnica miejsce System Przyrodniczy Warszawy punkt wyjścia do identyfikacji ZIW
ZAŁOŻENIA: IDENTYFIKACJA ZASOBU JAKO PUNKT WYJŚCIA (SKŁADOWE ZIW)
ZIW - KONSTRUKCJA BAZY DANYCH
ZAŁOŻENIA: BADANY POTENCJAŁ ilościowy przestrzenny jakościowy --------------------------------------------- instytucjonalny i wdrożeniowy
POTENCJAŁ ILOŚCIOWY ZIW w powierzchni miasta/dzielnicy ZIW na mieszkańca miasta/dzielnicy ZIW o funkcji rekreacyjnej w powierzchni miasta/dzielnicy ZIW o funkcji rekreacyjnej na mieszkańca miasta/dzielnicy
POTENCJAŁ PRZESTRZENNY HIERARCHIZACJA OBIEKTÓW Składowe: powiązane w obiekty oraz obszary ZIW Obiekty ZIW Poziom miejski: tereny zieleni urządzonej o pow. > 20 ha formy ochrony przyrody kluczowe tereny wód największe cmentarze obiekty istotne dla tożsamości miasta inne silnie powiązane przestrzennie i funkcjonalnie Poziom dzielnicowy: pozostałe wyodrębnione tereny o funkcjach istotnych dla ZI posiadające zarządzającego Obszary ZIW: zintegrowane przestrzennie mozaiki: terenów rolnych z zabudową jednorodzinną oraz innymi elementami zagospodarowania
POTENCJAŁ PRZESTRZENNY STABILNOŚĆ OBIEKTÓW ZIW Atlas ekofizjograficzny Warszawy 2018
POTENCJAŁ JAKOŚCIOWY - FUNKCJE OBIEKTÓW ZIW wypoczynkowa budowa tożsamości edukacyjna przyrodnicza (SPM) integracji społecznej zachowania dziedzictwa przyrodniczego zachowania dziedzictwa kulturowego produkcji żywności
POTENCJAŁ JAKOŚCIOWY WIELOFUNKCYJNOŚĆ
POTENCJAŁ INSTYTUCJONALNY I WDROŻENIOWY TERENY ZIELENI PARKI HISTORYCZNE ZIELEŃ OSIEDLOWA Biuro Ochrony Środowiska m.st. Warszawy; WOŚ w dzielnicach; Zarząd Terenów Publicznych; Zarząd Praskich Terenów Publicznych Zarząd Oczyszczania Miasta; Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków Spółdzielnie i Wspólnoty Mieszkaniowe; Zakład Gospodarowania Nieruchomościami ZIELEŃ ULICZNA OGRODY DZIAŁKOWE Zarząd Oczyszczania Miasta; WOŚ w dzielnicach Polski Związek Działkowców ZARZĄD ZIELENI WARSZAWY 2016 LASY Lasy Miejskie - Warszawa TERENY SPORTOWE Biuro Sportu i Rekreacji m.st. Warszawy
POTENCJAŁ INSTYTUCJONALNY I WDROŻENIOWY Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego jako instrumenty wdrażania koncepcji zielonej infrastruktury Przykład: ZI w 50 mpzp Śródmieścia Funkcjonalnego Warszawy ogrody na dachach 21 planów ogrody wertykalne 3 plany nawierzchnie przepuszczalne 8 planów zbiorniki retencyjne 10 planów urządzenia do bioretencji 7 planów zielone estakady 1 plan wodne place zabaw 1 wykorzystanie wód opadowych do podlewania 1
KONSULTACJE SPOŁECZNO - INSTYTUCJONALNE Priorytety rozwoju ZI Warszawy Problemy rozwoju ZI Warszawy 42 osoby: urzędnicy (miasto, dzielnice) + kilku przedstawicieli organizacji pozarządowych
WNIOSKI Duży potencjał ilościowy (powierzchniowy) choć mocno zróżnicowany w odniesieniu do poszczególnych dzielnic. Zróżnicowany potencjał przestrzenny: możliwości wytworzenia spójnych struktur przestrzennych ZIW na poziomie miejskim ale zagrożenie dla spójności w obrębie obiektów o niestabilnym przeznaczeniu i zagospodarowaniu terenu. Mniejszy, choć jeszcze niedostatecznie zbadany potencjał jakościowy największa różnorodność funkcji w obrębie parków zlokalizowanych w centralnych dzielnicach Warszawy (stan faktyczny czy problem rozpoznania?) Potencjał instytucjonalno-wdrożeniowy widoczne tendencje rozwojowe
CO DALEJ? Wyznaczenie ZIW na poziomie miejskim: zwłaszcza w obrębie obiektów o nieustabilizowanym przeznaczeniu i zagospodarowaniu, zapewnienie powiazań miedzy obiektami oraz z obiektami zielonej infrastruktury Obszaru Metropolitalnego Warszawy zwiększenie wielofunkcyjności obiektów poprzez wprowadzenie nowych funkcji społecznych oraz wzmocnienie funkcji przyrodniczych Opracowanie wskazań do rozwoju ZIW na poziomie poszczególnych dzielnic; uwzględnienie zróżnicowanych potrzeb i uwarunkowań Opracowanie zasad (WSKAŹNIKÓW?) zagospodarowania przestrzeni w nowopowstającej zabudowie oraz dla terenów podlegających rewitalizacji/modernizacji (ZIW w skali miejsca ) Atlas ekofizjograficzny Warszawy 2018
WSTĘPNA KONCEPCJA SPW+ (ZIELONEJ INFRASTUKTURY WARSZAWY) Atlas ekofizjograficzny Warszawy 2018
Dziękuję za uwagę barbara_szulczewska@sggw.pl