ZAKON BRACI MNIEJSZYCH KONWENTUALNYCH DYREKTORIUM CELEBRACJI KAPITUŁY GENERALNEJ ZWYCZAJNEJ

ZAKON BRACI MNIEJSZYCH KONWENTUALNYCH DYREKTORIUM CELEBRACJI KAPITUŁY GENERALNEJ ZWYCZAJNEJ Asyż Collevalenza 2019

WYTYCZNE A PRZED KAPITUŁĄ GENERALNĄ 1. Najwyższą władzę w całym Zakonie posiada i sprawuje kapituła generalna (Konst. 183 1). 2. Kapituła generalna zwyczajna, na której ma być wybrany Generał, powinna się odbywać w czasie Zielonych Świąt, z zachowaniem Konst. nr 205 (Konst. 198 2), i powinna być ogłoszona sześć miesięcy przed terminem jej rozpoczęcia (Stat. gen. 106 1). Członkowie kapituły generalnej są wskazani przez Konst. 200 i Stat. gen. 107. W kapitule generalnej jako słuchacze uczestniczą: prokurator Zakonu (Stat. gen. 120); sekretarz generalny ds. animacji misyjnej (Stat. gen. 66 4), sekretarz generalny ds. formacji (Stat. gen. 30 2); ekonom generalny (Stat. gen. 121); delegaci ministrów prowincjalnych (delegatury prowincjalne) pod warunkiem, że delegatura prowincjalna istnieje formalnie od przynajmniej dziesięciu lat i że przekroczy liczbę dziesięciu braci (cf. Stat. gen. 10 3). 3. Kapituła powinna się odbywać w miejscu ustalonym przez poprzednią kapitułę lub dla słusznej przyczyny w innym 3

WYTYCZNE miejscu, które powinno być ustalone przez Generała za zgodą jego Rady, jednakże po uprzednim wysłuchaniu zdania prowincjałów i kustoszy generalnych (Stat. gen. 106 2). 4. Kapitule generalnej przewodniczy osobiście Generał lub w razie jego nieobecności, wikariusz (Konst. 201). 5. Generał ze swoją Radą powinien przygotować wykaz spraw, które mają być przedyskutowane na kapitule i powinien wysłać go, wraz z odpowiednim przedstawieniem każdej sprawy, do poszczególnych uczestników kapituły przynajmniej dwa miesiące wcześniej (Stat. gen. 108 1). 6. Prowincjałowie oraz kustosze generalni i prowincjalni w odpowiednim czasie ogłoszą wykaz spraw swoim braciom, aby i oni mogli przesłać swoje propozycje do kapituły (Stat. gen. 108 2). 7. Bracia powinni przesłać swoje propozycje do przedyskutowania podczas kapituły Generałowi, który ze swoją Radą powinien zatroszczyć się o włączenie do programu kapituły propozycji najbardziej odpowiednich, a wyborców niech poinformuje o nich w odpowiednim czasie. Inne propozycje powinien natomiast odesłać do rady prezydialnej (Stat. gen. 108 3). 8. Kapituła i Rada niech sumiennie wypełniają powierzone sobie obowiązki i niech w sobie właściwy sposób wyrażają udział i troskę wszystkich braci o dobro całej braterskiej wspólnoty (Konst. 186 1). 9. Do ważności czynności kapitulnych wymagana jest obecność dwóch trzecich uczestników posiadających prawo głosu (Konst. 187 1). 10. Spraw, które prawnie należą do kompetencji kapituły, nie należy przekazywać do rozstrzygnięcia właściwej Radzie, chyba że dla

DYREKTORIUM poważnej przyczyny kapituła większością dwóch trzecich głosów poweźmie taką uchwałę (Konst. 186 2). 11. Do załatwienia poszczególnych spraw wymagana jest i wystarcza zgoda bezwzględnej większości obecnych, chyba że w jakimś przypadku wyraźnie inaczej zastrzeżono (Konst. 187 3). 12. W wyborach w Zakonie większość wymagana obliczana jest jedynie na podstawie głosów ważnych, czyli po odjęciu głosów nieważnych lub kartek czystych. W innych zaś głosowaniach większość obliczana jest na podstawie liczby obecnych, którzy mają prawo głosowania. Głos jest nieważny, jeśli osoba, na którą głos jest oddawany nie może być wybrana i nie ma możliwości jej postulowania, bądź osoba na karcie nie jest jasno określona. 13. Do uzyskania większości bezwzględnej, wymagane jest i wystarcza, aby głosy za przekraczały całą sumę pozostałych głosów, np. 24 z 47 lub 33 z 65. 14. Do uzyskania większości kwalifikowanej potrzeba dwóch trzecich głosów. Jeśli liczba głosujących nie może być podzielona na trzy równe części, potrzeba jednego głosu więcej. [Przykładowo: 60 można podzielić na trzy równe części, potrzeba zatem 40 głosów; 90 można podzielić na trzy równe części, potrzeba zatem 60 głosów; 62 nie można podzielić na trzy równe części, potrzeba zatem 42 głosów, przy 91 głosujących potrzeba 61 głosów]. (Decyzja zaaprobowana przez Kapitułę generalną 2013) 15. Ekonom kapituły odpowiednio przygotuje w auli kapitulnej stół, na którym powinna być położona księga Ewangelii, Konstytucje i Statuty Generalne Zakonu, Dyrektorium kapituły generalnej zwyczajnej, jak również inne dokumenty, które wydają się stosowne. 16. Przed pierwszą sesją Generał z członkami swojej Rady powinien sprawdzić mandaty tych wyborców, których prawo do udziału w 5

WYTYCZNE kapitule powinno zostać potwierdzone (Stat. gen. 109). Po dokonaniu tego, sekretarz Zakonu powinien sporządzić wykaz wyborców. B PODCZAS KAPITUŁY GENERALNEJ 17. Na pierwszej sesji kapituły zatwierdzani zostają notariusz kapituły i sekretarz generalny kapituły, mianowani przed kapitułą przez Generała z jego Radą. Tak samo powinna być powołana rada prezydialna, a na kapitule zwyczajnej mogą być powołane w razie potrzeby komisje do zbadania różnych spraw na kapitule (Stat. gen. 95 1). Podobnie zatwierdzani zostają moderatorzy, mianowani przed kapitułą przez Generała z jego Radą. 18. Na pierwszej sesji kapituły winni być zatwierdzeni ci bracia, którzy zostali zaproszeni do udziału w kapitule jako słuchacze. 19. Uczestnicy kapituły, którzy biorą w niej udział jako słuchacze, podczas sesji plenarnych mają jedynie głos doradczy. Poszczególne cetusy powinien natomiast ustalić, czy podczas spotkań cetusu będą oni posiadać głos czynny czy też nie. 20. Dla przedyskutowania niektórych tematów rada prezydialna będzie mogła zarządzić pracę w grupach według konferencji/federacji, jak i w grupach mieszanych, czyli składających się z braci należących do różnych konferencji/federacji. 21. Bracia biegli (eksperci), zarówno w komisji centralnej jak i na sesjach plenarnych, mają jedynie głos doradczy. Uczestniczą oni bowiem w sesjach z wyznaczenia przez radę prezydialną. Natomiast na posiedzeniach cetusów zadaniem każdego z cetusów jest rozstrzygnięcie, czy przysługuje im głos czynny, czy nie (Stat. gen. 114).

DYREKTORIUM 22. Ekonom generalny powinien zatroszczyć się o sprawy finansowe, a przy pomocy urzędników domu, gdzie odbywa się kapituła, powinien zapewnić rzeczy konieczne dla członków kapituły. C OBOWIĄZKI URZĘDNIKÓW KAPITUŁY SEKRETARZ GENERALNY KAPITUŁY 23. Obowiązkiem sekretarza generalnego kapituły jest: NOTARIUSZ a. koordynować prace kapituły z radą prezydialną, komisją centralną i sesją plenarną; b. czuwać na tym, aby w dyskusjach nad poszczególnymi sprawami prace cetusów postępowały równolegle; c. dostarczać w odpowiednim czasie pomiędzy głosujących i biegłych teksty do dyskusji. 24. Obowiązkiem notariusza jest: a. zebrać i zachować uwagi przekazane na piśmie; b. zapisać przebieg sesji; c. przygotować ogłoszenia, które mają być opublikowane przez przewodniczącego lub moderatora; d. sporządzić wierny tekst przyjętych propozycji i przedstawić go wszystkim na kapitule. 25. Notariusz kapituły powinien mieć przynajmniej jednego wicesekretarza mianowanego przez Generała z jego Radą, po zasięgnięciu opinii sekretarza generalnego kapituły. 7

RADA PREZYDIALNA WYTYCZNE 26. Radę prezydialną stanowią: Generał, który jej przewodniczy, wikariusz generalny oraz przewodniczący zespołów regionalnych (Stat. gen. 110). Rada wybiera jednego spośród ojców kapitulnych na urząd sekretarza. Sekretarz generalny kapituły uczestniczy regularnie w posiedzeniach rady prezydialnej, podobnie jak moderator danej sesji w celu wykonywania i koordynowania pracy kapituły generalnej zgodnie z decyzjami rady. N.B. Kapitule generalnej przewodniczy Minister generalny (Konst. 201; por. nr 4 Dyrektorium); w momencie wyboru (trzecia sesja) przewodniczy najstarszy wśród byłych Ministrów generalnych lub wśród członków kapituły (nr 122 Dyrektorium); po wyborze i przyjęciu wyboru, obradom przewodniczy nowy Minister generalny (nr 142 Dyrektorium). 27. Kompetencje rady prezydialnej: a. czuwać nad zachowaniem i interpretacją Dyrektorium kapituły ; b. uporządkować kalendarium kapituły, tak aby praca, zarówno osobista, jak i sesji plenarnych była odpowiednio dostosowana do potrzeb; c. przyjmować od komisji centralnej teksty propozycji, zarówno te teksty prawne, które zostały przebadane, jak też te, które mogą być poddane dyskusji, i przedkładać je pod dyskusję na sesji plenarnej; d. badać i dopuszczać, podczas odbywania kapituły generalnej, nowe propozycje, które jednak powinny otrzymać zgodę dwóch trzecich ojców kapitulnych wyrażoną na piśmie (Stat. gen. 108 3); e. w ogólności, czuwać nad przebiegiem kapituły;

DYREKTORIUM f. zbadać akta kapituły i, jeśli uznane zostaną za wiernie spisane, podpisać je wraz notariuszem w imieniu ojców kapitulnych (por. Stat. gen. 96 2). MODERATORZY 28. Moderatorzy (por. nr 17 niniejszego Dyrektorium) powinni kolejno kierować sesjami plenarnymi, wyznaczać czas i przedmiot dyskusji. Powinni ponadto zatroszczyć się, aby sprawozdania, dyskusje i głosowania przebiegały w sposób uporządkowany, a w razie potrzeby porozumiewając się z radą prezydialną i innymi moderatorami w ważniejszych sprawach zarządzać głosowanie kapituły. Jeśli w trakcie przewodniczenia zechcieliby przedstawić swój własny pogląd, powinni ustąpić miejsca innemu moderatorowi. Moderator, który w danym dniu prowadzi prace kapituły powinien być obecny na sesjach rady prezydialnej, aby móc się zapoznać z postępem dyskusji (Stat. gen. 116). CETUSY 29. Istnieją następujące Cetusy: AFCOF (federacja afrykańska); CEF (federacja krajów Europy Centralnej); CFF (federacja angloamerykańska); FALC (federacja krajów Ameryki Łacińskiej); FAMC (federacja azjatycka); FEMO (federacja krajów Europy Wschodniej); FIMP (federacja krajów basenu Morza Śródziemnego). Każdy cetus, złożony z wszystkich braci kapitulnych tej samej konferencji lub federacji, powinien wybrać swego przewodniczącego, wiceprzewodniczącego, sekretarza i delegata do Komisji centralnej. Przy omawianiu zagadnień szczególnych ma także zastosowanie norma z nr 20. 30. Członkowie kapituły, którzy żyją i pracują w konferencji/federacji innej od tej, z której pochodzą, uczestniczą w pracach grupowych tej konferencji/federacji (cetusu), w której rzeczywiście przebywali 9

WYTYCZNE w chwili wyboru, nawet jeśli biorą udział w kapitule jako delegaci wybrani z macierzystych prowincji, lub jako delegaci ministra prowincjalnego, będąc słuchaczami. 31. Wszyscy, zarówno głosujący jak i biegli, powinni zapisać się do jednego z zatwierdzonych cetusów. Jedynie Generał i sekretarz generalny kapituły nie mają obowiązku wpisywania się do cetusu. Za obopólną zgodą przewodniczących dwóch cetusów ktoś może uczestniczyć ad modum actus, w posiedzeniu innego cetusu, jednak bez prawa głosu (Stat. gen 111 2-3). Do każdego cetusu należy zaakceptowanie uczestniczenia w obradach cetusu braci nie będących członkami kapituły (por. Stat. gen. 114). 32. Przewodniczący poszczególnych zespołów regionalnych (cetusów) kierują własnymi zespołami i zasięgają u nich opinii, a także przekazują komisji centralnej zredagowane wnioski z dyskusji nad poszczególnymi propozycjami (Stat. gen. 111 4). 33. Każdy cetus: a. troszczy się o zbadanie całej materii czy to na własnych posiedzeniach czy to w pracy osobistej poszczególnych członków; b. następnie sporządzi sprawozdanie, w którym jak najszybciej przekaże komisji centralnej swoje wnioski, uwagi i propozycje. KOMISJA CENTRALNA 34. Szczególnym zadaniem komisji centralnej jest: a. Badać, zgodnie ze swoją kompetencją, tekst wstępny, a także wnioski, uwagi i propozycje przedstawione przez cetusy; b. redagować teksty, które następnie powinny być poddane przez radę prezydialną pod dyskusję na sesjach plenarnych;

DYREKTORIUM c. po dyskusji i głosowaniu dokonanym na sesji plenarnej badać poprawki, a także rozważyć i jeśli potrzeba zredagować nowe teksty i ponownie przedstawić radzie prezydialnej wraz z sprawozdaniem co do poprawek przyjętych lub odrzuconych. 35. Komisja centralna składa się z członków wybranych z każdego cetusu, którzy następnie są zatwierdzani przez kapitułę (Stat. gen. 112). D PORZĄDEK POSTĘPOWANIA W WYPEŁNIANIU ZADANIA PRAWODAWCZEGO 36. Przedstawia się PORZĄDEK POSTĘPOWANIA dostosowany do Konstytucji i Statutów generalnych, zatwierdzony na okres próbny przez Radę generalną, którego należy się trzymać. Na pierwszej sesji jest on przedkładany kapitule. W celu wprowadzenia zmian wystarcza bezwzględna większość głosów (cf. Stat. gen. 115). 37. Bezwzględna większość głosów wymagana jest także dla zawieszenia zastosowania jakiejkolwiek reguły, bądź do poprawienia lub uzupełnienia tych norm (cf. Stat. gen. 115). GŁOSOWANIA 38. Na sesjach plenarnych oraz na posiedzeniach komisji centralnej, cetusów i rady prezydialnej, jeśli wyraźnie nie postanawia się inaczej, do pomyślnego wyniku głosowania wymagana jest i wystarcza większość bezwzględna (por. Konst. 187 3). 39. Jeśli na sesjach plenarnych omawia się sprawę sprzeczną z prawem powszechnym albo sprawę, która przez radę prezydialną została przedstawiona jako rzecz wielkiej wagi i za taką uznana przez 11

WYTYCZNE kapitułę bezwzględną większością głosów, wtedy do pomyślnego wyniku głosowania wymagana jest większość kwalifikowana, czyli dwie trzecie głosów obecnych (Stat. gen. 100). 1) PORZĄDEK POSTĘPOWANIA PODCZAS PRAC NAD STATUTAMI GENERALNYMI 40. Rano Moderator ogłasza numery Statutów, które będą prezentowane następnego dnia. 41. Każdy uczestnik kapituły, któremu przysługuje prawo głosu, może zaproponować tekst alternatywny (na piśmie) lub nowy tekst. Teksty te muszą zostać zgłoszone do Notariusza do godziny 18 00 tego samego dnia. Wszystko przechodzi potem do komisji centralnej, a następnie do Rady Prezydialnej. 42. Następnego dnia, zgodne ze wskazaniem Rady prezydialnej, wicesekretarz Kapituły prezentuje w Sali obrad poszczególne rozdziały Statutów. a) Przechodzi się od razu do dyskusji i do głosowania, pojedynczo i z większością bezwzględną nad paragrafami nowymi, paragrafami zmodyfikowanymi i paragrafami do usunięcia. b) Po zakończeniu prac nad każdym rozdziałem, przechodzi się do głosowania in blocco nad tym co dotyczy zmian strukturalnych, tzn. tytułów i numeracji poszczególnych paragrafów. To głosowanie wymaga większości kwalifikowanej, bez możliwości zgłoszenia iuxta modum. c) Bracia, którzy pragną zabrać głos, nie powinni przekroczyć w swojej wypowiedzi dwóch minut. d) Dyskusja przebiega zgodnie z kolejnością poszczególnych paragrafów.

DYREKTORIUM e) Dozwolone jest tylko jedno wystąpienie na temat danego paragrafu. Wszystkich wzywa się do niepowtarzania tego, co już z zostało powiedziane. f) Za zakończenie dyskusji odpowiedzialny jest Moderator. 43. Można głosować w następujący sposób: placet, non placet, placet iuxta modum. Kto głosuje placet iuxta modum powinien w ciągu 4 godzin zaprezentować Notariuszowi kapituły modus, odpowiednio podpisany (via e-mail i w formie drukowanej, z podpisem); po upływie tego czasu modus traci ważność. secretarius.actuarius@gmail.com; silvestrobejan@gmail.com; economatoesat@ofmconv.net. 44. Formuła placet iuxta modum równoznaczna jest z głosem za, to znaczy że ktoś zgadza się z treścią paragrafu, ale nie ze sposobem wyrażenia tej treści. Podczas ostatecznego głosowania nad tekstem, użycie tej formuły sprawia, że głos jest nieważny. Oddanie pustej kartki do głosownia lub nieoddanie głosu elektronicznego w odpowiednim czasie, obniża quorum. 45. Opracowanie poprawek jest zadaniem Komisji Centralnej, która przekazuje swoją opinię Radzie Prezydialnej, a ta z kolei decyduje, które z tekstów mają być głosowane w Auli. Nowe teksty powinny być udostępnione przez Sekretarza Kapituły w odpowiednim czasie. 46. Jeśli jakaś poprawka nie została przyjęta przez komisję centralną, albo przez Radę Prezydialną, odpowiedni przewodniczący Cetusu zakomunikuje powody nieprzyjęcia autorowi poprawki. 47. Teksty z naniesionymi poprawkami są prezentowane, dyskutowane i głosowane w auli. Rada Prezydialna decyduje, czy zaprezentować tekst, który uwzględni wiele poprawek, czy zaprezentować wiele wariantów tekstu z pojedynczymi poprawkami. 13

WYTYCZNE 48. Aby jakiś numer czy paragraf, już zaaprobowany, mógł zostać ponownie przedyskutowany, trzeba złożyć u Notariusza kapituły prośbę, podpisaną przez jedną trzecią głosujących. Notariusz przekaże tę prośbę Radzie prezydialnej. Aby rozpocząć ponowną dyskusję potrzeba zgody większości kwalifikowanej. 49. Jeśli modyfikacja któregoś z paragrafów nie zostanie przyjęta, aktualny paragraf Statutów pozostaje obowiązującym. 50. Jeśli jakiś paragraf, kompletnie nowy, zostaje odrzucony, Rada Prezydialna, opierając się na dyskusji w auli, może poprosić komisję centralną o przygotowanie tekstu alternatywnego, który uzupełniłby ewentualne braki prawne. Rada prezydialna zadecyduje o ewentualnych głosowaniach w Sali obrad. 51. Jeśli ktoś z posiadających prawo głosu uważa, że w czymś nie przestrzega się porządku postępowania, może to zgłosić Moderatorowi poprzez podniesienie ręki. (Taka obserwacja nie jest liczona jako zabranie głosu na temat paragrafu). Obowiązkiem moderatora jest rozstrzygnąć przedstawioną kwestię. 52. Po dyskusji w Auli, i ewentualnych zmianach tekstu, zaproponowanych i aprobowanych większością bezwzględną, przechodzi się do głosowania całego dokumentu, bez iuxta modum. Do tego głosowania wymaga się większości kwalifikowanej. 2) PORZĄDEK POSTĘPOWANIA PODCZAS PRAC NAD UCHWAŁAMI 53. Rano Moderator ogłasza które z propozycji uchwał będą prezentowane następnego dnia. 54. Następnego dnia, zgodnie ze wskazaniem rady prezydialnej, ta uchwała nad którą ma się pracować, zostaje zaprezentowana w auli przez odpowiedniego relatora.

DYREKTORIUM 55. Po zaprezentowani uchwały w auli, przez relatora, można zadawać pytania wyjaśniające. Obowiązkiem Moderatora jest zamknięcie tej części obrad i ogłoszenie wolnej dyskusji nad danym projektem uchwały. 56. Projekty uchwał są dyskutowane w Auli, o ile rada prezydialna nie uzna, że należy przedyskutować uchwałę w cetusach regionalnych czy w grupach mieszanych. W takim przypadku synteza dyskusji jest prezentowana w Auli przez sekretarzy cetusów, lub sekretarzy grup mieszanych. 57. Od razu po prezentacji relatora albo po tym jak sekretarze grup dokonają prezentacji syntezy dyskusji, która miała miejsce w grupach, przechodzi się do dyskusji w Auli. 58. Bracia, którzy chcą zabrać głos mogą się wypowiadać, maksymalny czas wypowiedzi to dwie minuty. Możliwa jest tylko jedna wypowiedź na temat poszczególnych uchwał. Wszyscy są proszeni o niepowtarzanie tego, co już zostało powiedziane. 59. Obowiązkiem moderatora jest zamknięcie dyskusji i zarządzenie głosowania. Każdemu jednak głosującemu wolno przedstawić wniosek o zakończenie dyskusji wraz z wnioskiem o bezpośrednie głosowanie lub odłożenie głosowania, o ile taka propozycja spodoba się bezwzględnej większości obecnych (Stat. gen. 103). 60. Po zakończeniu dyskusji można przejść do głosowania, które dopuszcza następujące formuły: głosuję za; głosuję przeciw; głosuję z poprawką. Kto używa formuły głosuję z poprawką zobowiązany jest w ciągu 4 godzin podpisaną poprawkę przekazać Notariuszowi kapituły (w formie elektronicznej i pisemnej); po upływie tego czasu poprawka nie będzie brana pod uwagę secretarius.actuarius@gmail.com; silvestrobejan@gmail.com; economatoesat@ofmconv.net. 15

WYTYCZNE 61. Formuła głosuję z poprawką jest równoznaczna z głosem za ; jednakże w ostatecznym głosowaniu jakiejś propozycji lub schematu, zastosowanie tej formuły czyni głos nieważnym (Stat. gen. 99 2). Oddanie pustej kartki do głosownia lub nieoddanie głosu elektronicznego w odpowiednim czasie obniża quorum. 62. Modyfikacji poprawek dokonuje komisja centralna, która przekazuje swoje opracowanie radzie prezydialnej, a ta decyduje, które teksty mają być głosowane w auli. 63. Jeśli jakaś poprawka nie została przyjęta przez komisję centralną, albo przez Radę Prezydialną, odpowiedni przewodniczący cetusu zakomunikuje powody nieprzyjęcia autorowi poprawki. 64. Rada Prezydialna decyduje czy przedstawić tekst tak zmodyfikowany, że uwzględnia wszystkie poprawki, czy zaprezentować wiele tekstów z pojedynczymi poprawkami. 65. Nowe teksty są dostarczone przez sekretarza kapituły w odpowiednim czasie. Teksty z naniesionymi poprawkami są prezentowane, dyskutowane i głosowane w auli. 66. Jeśli ma być ponownie rozpatrzona jakaś uchwała, która już została odrzucona, to należy przestawić Notariuszowi Kapituły pisemną prośbę, podpisaną przez jedną trzecią głosujących, którą on następnie przedstawi radzie prezydialnej. Do ponownego rozpoczęcia dyskusji potrzeba większości kwalifikowanej (Stat. Gen. 102). 67. Jeżeli niektórzy z uczestników kapituły dla wystarczającej przyczyny uznają, że zaniedbano rozpatrzenie jakiejś propozycji, to propozycja ta powinna być przedyskutowana na auli, pod warunkiem, że prośba o jej rozpatrzenie zostanie podpisana przez jedną trzecią głosujących (Stat. gen. 101).

DYREKTORIUM 68. Jeśli któremuś głosującemu wydaje się, że PORZĄDEK POSTĘPOWANIA nie jest przez kapitułę właściwie zachowywany, wolno mu to zgłosić moderatorowi jakimś znakiem. (Takie zwrócenie uwagi nie jest traktowane jako wystąpienie). Zadaniem moderatora jest rozstrzygnąć przedstawioną sprawę. 3) PORZĄDEK POSTĘPOWANIA PODCZAS PRAC NAD DISCEPOLATO FRANCESCANO 69. Prezentacja generalna: całość Discepolato Francescano (złożone z 4 części, podzielonych na wstęp ogólny i 15 rozdziałów, zawartych w 320 paragrafach), zostanie zaprezentowane w sposób ogólny w auli przez Delegata generalnego do spraw Formacji. Prezentacja dotyczyć będzie chronologii naniesionych zmian i tego co zmieniono lub dodano w obecnie proponowanym tekście, w stosunku do tego, co było zawarte w tekście ad experimentum z 2013 roku. 70. Metodologia. Ponieważ DF nie jest tekstem prawnym w ścisłym tego słowa znaczeniu, proponuje się żeby głosowanie odbywało się nad całymi rozdziałami. Proponuje się taką metodologię, na którą składa się prezentacja dyskusja głosowanie. 71. Przygotowanie. Rano Moderator ogłasza, które rozdziały DF zostaną zaprezentowane następnego dnia. W ten sposób każdy z głosujących może zapoznać się z tekstem. W Instrumentum Laboris zawarty jest tekst zatwierdzony przez definitorium po otrzymaniu pozytywnej opinii od Sekretariatu Generalnego do spraw Formacji i Międzynarodowej Komisji do spraw Formacji. Tekst opatrzono komentarzami dotyczącymi powodów, dla których umieszczono nowe paragrafy i tematy. 17

WYTYCZNE 72. Prezentacja rozdziałów Discepolato Francescano. Przed przejściem do głosowania, każdy rozdział zostanie zaprezentowany w taki sposób, aby uwypuklić zmiany w stosunku do poprzedniej wersji. 73. Dyskusja. Przechodzi się do wyjaśnień (do wymiany zdań w auli, na temat zaprezentowanego rozdziału): a) Bracia, którzy chcą zabrać głos, nie mogą przekroczyć w swojej wypowiedzi dwóch minut. b) Wypowiedzi dotyczą kolejnych rozdziałów i numerów. c) Dozwolona jest tylko jedna wypowiedź na temat jednego paragrafu. Prosi się o niepowtarzanie tego, co już zostało powiedziane. d) Do Moderatora należy zakończenie dyskusji. 74. Po zakończeniu dyskusji można przejść do głosowania, które dopuszcza następujące formuły: głosuję za; głosuję przeciw; głosuję z poprawką. Kto używa formuły głosuję z poprawką zobowiązany jest w ciągu 4 godzin podpisaną poprawkę przekazać Notariuszowi kapituły (w formie elektronicznej i pisemnej); po upływie tego czasu poprawka nie będzie brana pod uwagę secretarius.actuarius@gmail.com; silvestrobejan@gmail.com; economatoesat@ofmconv.net. 75. Formuła głosuję z poprawką jest równoznaczna z głosem za ; jednakże w ostatecznym głosowaniu jakiejś propozycji lub schematu, zastosowanie tej formuły czyni głos nieważnym (Stat. gen. 99 2). Oddanie pustej kartki do głosownia lub nieoddanie głosu elektronicznego w odpowiednim czasie obniża quorum. 76. Modyfikacji poprawek dokonuje komisja centralna, która przekazuje swoje opracowanie radzie prezydialnej, a ta decyduje, które teksty mają być głosowane w auli. Rada Prezydialna

DYREKTORIUM decyduje czy przedstawić tekst tak zmodyfikowany, że uwzględnia wszystkie poprawki, czy zaprezentować wiele tekstów z pojedynczymi poprawkami. 77. Nowe teksty są dostarczone przez sekretarza kapituły w odpowiednim czasie. Teksty z naniesionymi poprawkami są prezentowane, dyskutowane i głosowane w auli. 78. Jeśli jakaś poprawka nie została przyjęta przez komisję centralną, albo przez Radę Prezydialną, odpowiedni przewodniczący cetusu zakomunikuje powody nieprzyjęcia autorowi poprawki. 79. Jeśli ma być ponownie rozpatrzony jakiś rozdział Discepolato, który już został przegłosowany (odrzucony lub zaakceptowany), to potrzeba przestawić Notariuszowi pisemną prośbę, podpisaną przez jedną trzecią głosujących, którą on następnie przedstawi radzie prezydialnej. Do ponownego rozpoczęcia dyskusji potrzeba większości kwalifikowanej (Stat. Gen. 102). 80. Jeśli któremuś głosującemu wydaje się, że PORZĄDEK POSTĘPOWANIA nie jest przez kapitułę właściwie zachowywany, wolno mu to zgłosić moderatorowi jakimś znakiem. (Takie zwrócenie uwagi nie jest traktowane jako wystąpienie). Zadaniem moderatora jest rozstrzygnąć przedstawioną sprawę. 81. Po dyskusji w Auli, i ewentualnych zmianach tekstu Discepolato, zaproponowanych i aprobowanych większością bezwzględną, przechodzi się do głosowania in blocco całego dokumentu, bez iuxta modum. Do tego głosowania wymaga się większości kwalifikowanej. 19

WYTYCZNE 4) PORZĄDEK PRAC NAD RATIO STUDIORUM 82. Prezentacja generalna: Całość Ratio Studiorum (złożone z 4 części, wstępu ogólnego, zakończenia i aneksu, zawartych w 64 paragrafach), zostanie zaprezentowane w sposób ogólny w auli przez Delegata generalnego do spraw Formacji. Prezentacja dotyczyć będzie chronologii naniesionych zmian i tego co zmieniono lub dodano w obecnie proponowanym tekście, w stosunku do tego, co było zawarte w tekście ad experimentum z 2013 roku. 83. Metodologia. Ponieważ Ratio Studiorum nie jest tekstem prawnym w ścisłym tego słowa znaczeniu, proponuje się żeby głosowanie odbywało się nad całymi rozdziałami. Proponuje się taką metodologię, na którą składa się prezentacja dyskusja głosowanie. 84. Przygotowanie. Rano Moderator ogłasza, które rozdziały DF zostaną zaprezentowane następnego dnia. W ten sposób każdy z głosujących może zapoznać się z tekstem. 85. W Instrumentum Laboris zawarty jest tekst zatwierdzony przez definitorium po otrzymaniu pozytywnej opinii od Sekretariatu Generalnego do spraw Formacji i Międzynarodowej Komisji do spraw Formacji. Tekst opatrzono komentarzami dotyczącymi powodów, dla których umieszczono nowe paragrafy i tematy. 86. Prezentacja rozdziałów Ratio Studiorum. Przed przejściem do głosowania, każdy rozdział zostanie zaprezentowany w taki sposób, aby uwypuklić zmiany w stosunku do poprzedniej wersji. 87. Prezentacji dokonuje członek Sekretariatu do spraw Formacji. 88. Dyskusja. Przechodzi się do wyjaśnień (do wymiany zdań w auli, na temat zaprezentowanego rozdziału):

DYREKTORIUM a) Bracia, którzy chcą zabrać głos, nie mogą przekroczyć w swojej wypowiedzi dwóch minut. b) Wypowiedzi dotyczą kolejnych rozdziałów i numerów. c) Dozwolona jest tylko jedna wypowiedź na temat jednego paragrafu. Prosi się o niepowtarzanie tego, co już zostało powiedziane. d) Do Moderatora należy zakończenie dyskusji. 89. Po zakończeniu dyskusji można przejść do głosowania, które dopuszcza następujące formuły: głosuję za; głosuję przeciw; głosuję z poprawką. Kto używa formuły głosuję z poprawką zobowiązany jest w ciągu 4 godzin podpisaną poprawkę przekazać Notariuszowi kapituły (w formie elektronicznej i pisemnej); po upływie tego czasu poprawka nie będzie brana pod uwagę secretarius.actuarius@gmail.com; silvestrobejan@gmail.com; economatoesat@ofmconv.net. 90. Formuła głosuję z poprawką jest równoznaczna z głosem za ; jednakże w ostatecznym głosowaniu jakiejś propozycji lub schematu, zastosowanie tej formuły czyni głos nieważnym (Stat. gen. 99 2). Oddanie pustej kartki do głosownia lub nieoddanie głosu elektronicznego w odpowiednim czasie obniża quorum. 91. Modyfikacji poprawek dokonuje komisja centralna, która przekazuje swoje opracowanie radzie prezydialnej, a ta decyduje, które teksty mają być głosowane w auli. Rada Prezydialna decyduje czy przedstawić tekst tak zmodyfikowany, że uwzględnia wszystkie poprawki, czy zaprezentować wiele tekstów z pojedynczymi poprawkami. 92. Jeśli jakaś poprawka nie została przyjęta przez komisję centralną, albo przez Radę Prezydialną, odpowiedni przewodniczący cetusu zakomunikuje powody nieprzyjęcia autorowi poprawki. 21

WYTYCZNE 93. Nowe teksty są dostarczone przez sekretarza kapituły w odpowiednim czasie. Teksty z naniesionymi poprawkami są prezentowane, dyskutowane i głosowane w auli. 94. Jeśli ma być ponownie rozpatrzona jakaś rozdział Ratio studiorum, który już został przegłosowany (odrzucony lub zaakceptowany), to potrzeba przestawić Notariuszowi pisemną prośbę, podpisaną przez jedną trzecią głosujących, którą on następnie przedstawi radzie prezydialnej. Do ponownego rozpoczęcia dyskusji potrzeba większości kwalifikowanej (Stat. Gen. 102). 95. Jeśli któremuś głosującemu wydaje się, że PORZĄDEK POSTĘPOWANIA nie jest przez kapitułę właściwie zachowywany, wolno mu to zgłosić moderatorowi jakimś znakiem. (Takie zwrócenie uwagi nie jest traktowane jako wystąpienie). Zadaniem moderatora jest rozstrzygnąć przedstawioną sprawę. 96. Po dyskusji w Auli, i ewentualnych zmianach tekstu Discepolato, zaproponowanych i aprobowanych większością bezwzględną, przechodzi się do głosowania in blocco całego dokumentu, bez iuxta modum. Do tego głosowania wymaga się większości kwalifikowanej.

SESJE SESJA PIERWSZA 97. W dniu i o godzinie, o której rozpoczynają się czynności kapituły, po zebraniu się głosujących w auli kapitulnej, przewodniczący intonuje hymn Veni Creator (zob. Appendices, s. 31), a następnie niech odmówi modlitwę: Prosimy Panie, pobudzaj wszystkie nasze inicjatywy i wspieraj je Twoją pomocą, aby wszystkie nasze działania od Ciebie brały początek i w Tobie znajdowały wypełnienie. Amen. 98. Pierwszą czynnością zgromadzenia niech będzie zatwierdzenie Notariusza kapituły, mianowanego wcześniej przez Generała z jego Radą i ustanowienie go protokolantem tejże kapituły. Dlatego przewodniczący wezwie go słowami: Niech przystąpi brat. Ten, wobec całego zgromadzenia braci, niech przyrzeknie wiernie wypełniać obowiązek, mówiąc: Ja brat przyrzekam wypełniać wiernie we wszystkim mój obowiązek Notariusza. 23

SESJE 99. Przewodniczący następnie mówi: Przyjmij władzę notowania i ogłaszania dla naszego Zakonu i jakimkolwiek osobom nakazów kapituły oraz sporządzania aktów i ich publikowania. W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen. 100. Wówczas notariusz na polecenie przewodniczącego wywoła imiennie wszystkich głosujących, wskazując ich obowiązek lub tytuł, na podstawie którego każdy z nich jest dopuszczony do grona głosujących; oni zaś, gdy zostaną wywołani niech odpowiadają: Jestem obecny. Jako pierwszy powinien być wywołany sam przewodniczący, potem Wikariusz generalny, Generałowie, którzy pełnili urząd, a następnie asystenci Zakonu, prowincjałowie, wikariusze i delegaci prowincjałów nieobecnych, kustosze generalni i prowincjalni, i w końcu wyborcy z prowincji według pierwszeństwa profesji wieczystej i słuchacze. 101. Równocześnie przewodniczący powinien zbadać czy zgromadzenie jest pełne i prawne. Jeśli jacyś bracia byliby nieobecni, a powinni być obecni, należy zbadać, co jest powodem ich nieobecności. Następnie zostają potwierdzeni przez kapitułę bracia przedstawieni przez Ministra generalnego z jego Radą jako słuchacze. To samo czyni się wobec ekspertów, jeśli został przewidziany ich udział w kapitule. 102. Następnie, gdy wszyscy powstaną, sekretarz-notariusz kapituły ogłosi początek kapituły generalnej: My, brat Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych świętego Franciszka, (liczba) Generał po Serafickim Patriarsze i Przewodniczący tej Kapituły, pod opieką Niepokalanego Poczęcia NMP, patronki naszego Zakonu i Jej Oblubieńca św. Józefa, opiekuna naszego Zakonu, św. Franciszka naszego serafickiego Ojca oraz innych świętych naszego Zakonu, ponieważ na mocy cytowanego listu nadszedł już czas odbywania

DYREKTORIUM tej kapituły generalnej, na większą chwałę Bożą, dla obrony i wzrostu naszego serafickiego Zakonu, wezwawszy imienia Boga, rozpoczynamy i ogłaszamy za rozpoczętą kapitułę generalną, która ma się odbywać w od dnia miesiąca roku w a. dla zbadania życia religijnego w całym Zakonie; b. dla wyboru Generała Zakonu i jego Rady oraz innych asystentów; c. dla przedyskutowania i zaaprobowania Statutów generalnych d. dla omówienia problemów naszego Zakonu. e. dla przedyskutowania i zaaprobowania Dicepolato Francescano f. dla przedyskutowania i zaaprobowania Ratio Studiorum Zachęcam przeto wszystkich i poszczególnych braci, aby w tym czasie z jak największą gorliwością ducha oddawali się modlitwie, dyskutowali sprawy święte i pożyteczne i okazywali sobie wzajemną miłość we wszelkich działaniach tej kapituły; natomiast w wyborach, szczególnie Generała i pozostałych urzędników niech mają na względzie tylko chwałę Bożą i dobro Zakonu, a wreszcie niech okazują się we wszystkim przykładem dobrych dzieł, jak to najbardziej przystoi prawdziwym naśladowcom serafickiego naszego Ojca Franciszka, aby was błogosławił na wieki. Amen. Dano w, dnia, miesiąca, roku br. przewodniczący kapituły br. notariusz kapituły 103. Następnie zawiesza się sesję, aby (por. Stat. gen. 111 1) mogły się zebrać cetusy w celu: 25

SESJE a. wybrania przewodniczącego każdego z nich, wiceprzewodniczącego i sekretarza; b. zbadania PORZĄDKU POSTĘPOWANIA przygotowanego przez Radę generalną; c. wybrania spośród siebie kandydatów do komisji: audytorów spraw, rewizyjnej, jak również innych, które ewentualnie mogą być powołane. 104. Po zakończeniu przerwy wyborcy gromadzą się ponownie. Następnie dyskutowany i zatwierdzany jest PORZĄDEK POSTĘPOWANIA. Zatwierdzane zostają nominacje dokonane przez Generała z jego Radą oraz wybory dokonane przez cetusy, po czym formują się: rada prezydialna i komisja centralna (wg Stat. gen. 110, 112). Następnie na jedną listę wpisuje się kandydatów przedstawionych przez cetusy i z nich wybierani są większością absolutną głosów trzej audytorzy spraw i trzej członkowie komisji rewizyjnej. 105. Dopiero wówczas przewodniczący niech skieruje do braci przemówienie ze słowami zachęty. 106. Notariusz kapituły z polecenia przewodniczącego niech odczyta, co następuje: a. Dokumenty dostarczone kapitule powinny być jak najszybciej przekazane radzie prezydialnej w celu przekazania ich audytorom spraw, którzy je przebadają i, jeśli byłyby jakieś skargi, za zgodą rady prezydialnej powinny być przedyskutowane na kapitule, zanim dojdzie do wyborów. Skargi lub zastrzeżenia, jeśli takie miałyby miejsce, przeciw Generałowi lub innym, powinny być przedstawione na piśmie z należytym przedstawieniem dowodów i podpisane własnoręcznie przez tych, którzy je wnoszą. Te sporządzone w innej formie nie powinny być dopuszczone.

DYREKTORIUM b. Ekonom Zakonu powinien oddać sprawozdanie o stanie ekonomicznym wraz z księgami finansowymi i wyciągami bankowymi do komisji rewizyjnej, aby mogła ona sporządzić relację o nich; relacja powinna być przedstawiona kapitule przed wyborami. c. Pomiędzy różnymi sesjami plenarnymi cetusy i komisje powinny mieć swoje posiedzenia partykularne, aby na nich przygotować materiał, który należy przedstawić kapitule w celu rozstrzygnięcia lub zatwierdzenia. d. Przed wyborami, ojcowie kapitulni kierując się odpowiedzialną miłością, niech stosownie między sobą porozmawiają o bardziej odpowiednich kandydatach. e. Wszyscy głosujący, odziani w habit zakonny, powinni uczestniczyć w sesjach, chyba że otrzymali od przewodniczącego specjalne pozwolenie na nieobecność. 107. Po odczytaniu tego, na polecenie przewodniczącego, sekretarz ogłasza drugą sesję: Ogłasza się drugą sesję kapituły generalnej, która ma się odbyć dnia miesiąca roku o godz., podczas której będą wysłuchane sprawozdania o stanie Zakonu. 108. Na koniec, po złożeniu dziękczynienia Bogu (por. Appendices) wszyscy się rozchodzą. 27

SESJE SESJA DRUGA 109. W ustalonym dniu i godzinie, po odprawieniu Mszy św. o Duchu Świętym, wszyscy głosujący zbiorą się w wyznaczonym miejscu, aby wysłuchać sprawozdań. Tam dla uproszenia łaski Ducha Świętego niech odmówią: Adsumus lub inną modlitwę (por. Appendices). 110. Notariusz na polecenie przewodniczącego, wywoła głosujących, którzy gdy zostaną wyczytani, powinni odpowiedzieć: Jestem obecny. 111. Wówczas Generał zdaje sprawozdanie o stanie Zakonu w auli kapitulnej. 112. Podobnie w auli kapitulnej powinny być odczytane: a. sprawozdanie ekonoma generalnego; b. sprawozdanie prokuratora generalnego Zakonu. 113. W auli kapitulnej należy odczytać skróty innych sprawozdań generalnych, tj.: a. sprawozdanie sekretarza generalnego ds. formacji; b. sprawozdanie sekretarza generalnego ds. animacji misyjnej Zakonu c. sprawozdanie postulatora generalnego; d. sprawozdanie delegata generalnego ds. Klarysek i instytutów afiliowanych;

DYREKTORIUM e. sprawozdanie asystenta generalnego ds. Franciszkańskiego Zakonu Świeckich; f. sprawozdanie asystenta generalnego MI; g. sprawozdanie delegata generalnego ds. sprawiedliwości, pokoju i ochrony środowiska naturalnego. h. sprawozdanie delegata generalnego ds. ekumenizmu i dialogu międzyreligijnego; i. sprawozdanie koordynatora ds. rewizji Konstytucji. 114. Sprawozdania składane na kapitule generalnej powinny dać obiektywny, prawdziwy i należycie uzasadniony opis faktów (Stat. gen. 118 1). 115. Po każdym sprawozdaniu powinien być czas, aby sprawozdawca mógł odpowiedzieć na pytania innych uczestników kapituły (por. Stat. gen. 118 3). 116. Bracia kapitulni niech troszczą się, aby dyskusja w cetusach nie koncentrowała się na samych sprawozdaniach, lecz by była ukierunkowana na aktualny stan i życie Zakonu. Ogólne podsumowanie winno być przedstawione w auli kapitulnej. 117. Celem dokonania tego wszystkiego, sesja powinna trwać wystarczająco długo, dopóki wszystko nie zostanie należycie przedyskutowane, zachowawszy jednak, na ile to możliwe, kalendarium dla drugiej sesji kapituły. 118. Po zbadaniu stanu i życia Zakonu, Notariusz powinien wezwać przewodniczących komisji audytorów spraw i komisji rewizyjnej, aby przekazali swe sprawozdania kapitule. 119. Następnie przewodniczący poleci, aby sekretarz kapituły odczytał normy Konstytucji Zakonu dotyczące sposobu przeprowadzania 29

SESJE wyborów oraz przymiotów Ministra generalnego (Konst. 191 1-5; 202 1-2; 203; Wprowadzenie duchowe do rozdz. VI e). 120. Wreszcie, na polecenie przewodniczącego, sekretarz kapituły zapowie trzecią sesję: Ogłasza się trzecią sesję kapituły generalnej dla wyboru Ministra generalnego, która ma się odbyć dnia miesiąca roku o godz. 121. Po złożeniu należnego dziękczynienia Bogu (por. Appendices) wszyscy się rozchodzą. SESJA TRZECIA 122. Trzeciej sesji przewodniczy jeden z Generałów lub dziekan kapituły. 123. W wyznaczonym dniu po odprawieniu Mszy św. dla uproszenia pomocy Ducha Świętego, o wyznaczonej godzinie głosujący i inni bracia śpiewają w auli kapitulnej hymn Veni Creator (por. Appendices). 124. Następnie przewodniczący dodaje: V. Ześlij Ducha Twego, a powstanie życie. R. I odnowisz oblicze ziemi. Boże, Ty pouczyłeś serca wiernych światłem Ducha Świętego, daj nam w tymże Duchu poznać, co jest prawe i zawsze się radować Jego pociechą. Oświeć, Panie nasze umysły, abyśmy szczerym i czystym sercem na urząd Generała wybrali tego, który tę braterską

DYREKTORIUM wspólnotę poprowadzi ścieżkami Ewangelii ku naśladowania Twego Syna, ku wiecznej chwale Twego Imienia, do realizowania drogi doskonałej miłości i do głoszenia narodom nowiny Twego Królestwa. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen. 125. Po zakończeniu modlitw, wszyscy ci, którzy nie mają prawa lub obowiązku pozostania, opuszczą salę kapitulną według oznajmienia notariusza: Niech wyjdą wszyscy, którzy nie mają prawa lub obowiązku pozostania. Wtedy zamyka się drzwi auli kapitulnej. 126. Następnie notariusz kapituły wywołuje imiennie poszczególnych głosujących. Ci zaś, gdy zostaną wywołani powinni odpowiedzieć: Jestem obecny. 127. Po zakończeniu wywołania głosujących, wszyscy powstają, a przewodniczący pyta: Czy przysięgacie według prawdy waszego sumienia wybrać na urząd Generała tego, którego, w Duchu Pańskim, uznacie za najbardziej odpowiedniego? Głosujący odpowiadają: Przysięgamy. 128. Wyznaczeni uprzednio spośród grona głosujących bracia na skrutatorów głosowań zostają zatwierdzani przez kapitułę. Ich zadaniem będzie troska, aby głosowania przebiegały w sposób tajny i dokładny. Dlatego przewodniczący powinien zapytać wyborców: Czy zgadzacie się, aby skrutatorami głosowań byli bracia N.N.; N.N.? 31

SESJE 129. Dla odczytywania kartek przewodniczący może przedstawić kapitule dwóch braci, którzy mogą być nawet spoza gremium kapituły: Czy zgadzacie się, aby N.N.; N.N. odczytywali kartki? Po odpowiedzi potwierdzającej: Zgadzam się, natychmiast zostają wezwani, a przewodniczący dodaje: Przyjmujemy na lektorów kartek braci N.N.; N.N. 130. Przewodniczący powinien napomnieć ich, aby odczytywali je, tak jak są napisane oraz zrozumiałem głosem, nic nie dodając i nic nie ujmując, i aby nie ujawniali imion wybierających, jeśli przypadkiem z charakteru i stylu pisma przypuszczaliby, kto jest autorem. Odnośnie do tego powinni złożyć przysięgę: My, bracia N.N., N.N. obiecujemy wiernie czytać kartki i ściśle zachować ich tajemnicę. 131. Wybór Generała dokonuje się przez kartki i winien być do tego stopnia wolny, iż nikt naprzód nie może być proponowany. Należy upomnieć głosujących, aby napisali dokładne imię i nazwisko osoby wybieranej bez zbędnych słów i bez żadnych znaków. Na znak przewodniczącego skrutatorzy powinni rozdać kartki poszczególnym głosującym. Każdy zaś z głosujących powinien wpisać na tej samej kartce imię i nazwisko tego, kogo chce wybrać, w następującej formie: Wybieram na Generała całego Zakonu br. N.N. Zapisaną kartkę powinien tak złożyć, aby nie mogła być ona przez nikogo w jakikolwiek sposób przeczytana przed jej otwarciem, a złożoną niech następnie wrzuci do przygotowanej urny. 132. Jeśli któryś z wyborców zachorowałby, tak iż nie mógłby osobiście być w miejscu głosowania, to do niego powinni udać się skrutatorzy do tego wybrani; chory powinien tajnie zapisać kartkę,

DYREKTORIUM złożyć ją i włożyć do białej koperty, zakleić i oddać tym, którzy udając się bezpośrednio do kapituły przekażą ją przewodniczącemu. Ten po otwarciu koperty wobec wszystkich, wyciągniętą kartkę powinien wrzucić do urny. 133. Następnie należy wstrząsnąć urną, aby kartki się wymieszały, a przewodniczący głośno powie: Niech policzone zostaną kartki. Wtedy bracia skrutatorzy liczą kartki wobec przewodniczącego, sprawdzając czy liczba głosów jest równa liczbie głosujących. Jeśli liczba kartek jest większa od liczby głosujących, głosowanie jest nieważne. 134. Każdą kartkę powinien otwierać pierwszy lektor i głośno i wyraźnie odczytać wobec wszystkich; następnie przez przewodniczącego trzeciej sesji kapituły powinien przekazać kartkę drugiemu lektorowi, który sam powinien spojrzeć i powiedzieć: Tak jest. 135. Podczas odczytywania kartek notariusz własnoręcznie odnotowuje każdy głos, zapisując imię wybranego. To samo powinni czynić skrutatorzy głosowań. Po odczytaniu kartek należy orzec, kto prawnie i kanonicznie został wybrany. 136. Za wybranego należy uznać tego, który od wyborców otrzyma ponad połowę głosów. Jeśli zaś chodziłoby o wybór na trzecie sześciolecie albo zaszłaby postulacja, która zbiega się z wyborem, wtedy wymagane jest przynajmniej dwie trzecie głosów. Jeśli w pierwszej turze nikt nie został wybrany lub poddany na wniosek, przechodzi się do drugiej tury. Po drugiej nieskutecznej turze wyłączani są kandydaci, którzy potrzebują większości kwalifikowanej. Następuje trzecia i czwarta tura, jeśli zajdzie konieczność, w których zawsze wymagana jest większość ponad połowę, aby ktoś mógł być uznany za wybranego. Po czwartej 33

SESJE nieskutecznej turze, następuje piąta, w której głosem biernym cieszą się tylko dwaj, którzy w czwartej turze otrzymali większość względną; jeśli więcej otrzymało tę większość, to ci wszyscy są kandydatami. W piątej turze ci kandydaci pozbawieni są głosu czynnego. Za wybranego należy uznać tego, który otrzyma względną większość głosów, a w wypadku równej liczby głosów starszego profesją wieczystą, a następnie wiekiem. 137. Niezwłocznie powinni zebrać się skrutatorzy głosów, którzy między sobą powinni porównać obliczenie głosów, a swój zapis zestawić z zapisem sekretarza kapituły. Jeśli tura okaże się nieskuteczna, sekretarz kapituły rozpoczynając od tych, którzy otrzymali najmniejszą liczbę głosów, powinien ogłosić: Nie dokonaliśmy wyboru, ponieważ na głosujących, wrzuciło do urny kartki czyste, wybrało brata NN; brata XX; brata ZZ. Przeto należy przejść do następnej tury. 138. Natomiast w przypadku dokonania wyboru, notariusz kapituły rozpoczynając od tych, którzy otrzymali najmniejszą liczbę głosów, powinien ogłosić: Dokonaliśmy wyboru, ponieważ na głosujących, wrzuciło do urny kartki czyste, wybrało brata NN; brata XX; pozostałych oddało głos na brata ZZ. 139. Zaraz Przewodniczący powinien zapytać wszystkich: Czy ktoś z was ma coś przeciw bratu N.N. wybranemu na Generała albo przeciw sposobowi jego wyboru? 140. Jeśli nikt się nie sprzeciwi, kartki na polecenie przewodniczącego należy spalić. 141. Wybór należy oznajmić nowo wybranemu dla otrzymania jego zgody. Dlatego przewodniczący zwróci się do niego słowami:

DYREKTORIUM Bracie N.N., zostałeś kanonicznie wybrany na Generała całego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych. Czy zgadasz się przyjąć ten urząd na najbliższe sześć lat? Nowo wybrany, chociaż ma 24 godziny na podjęcie decyzji, wdzięczny za tak wielkie zaufanie i jednomyślność powinien natychmiast wyrazić swoją zgodę oraz podjąć pokornie posługę w duchu służby i wiernie ją wypełniać. 142. Po wyrażeniu zgody na przyjęcie urzędu, wybór Generała tym samym staje się faktem. 143. Jeśli nowo wybrany nie był obecny, to notariusz kapituły niezwłocznie powinien go powiadomić o dokonanym wyborze, a po spaleniu kartek, sesje kapitulne należy odłożyć do przybycia nowo wybranego. To samo obowiązuje w przypadku postulacji, kiedy postulacja natychmiast powinna być przesłana do Stolicy Apostolskiej i kiedy oczekuje się na jej orzeczenie. 144. Po wyrażeniu zgody nowo wybranego Generała i zgromadzeniu się wszystkich na auli sekretarz kapituły ogłosi dokonanie wyboru według następującej formuły: Roku Pańskiego dnia ja brat N.N., sekretarz generalny tej kapituły, w imieniu wszystkich, którym prawnie zgromadzonym w Duchu Świętym w w zgodnie z Regułą i Konstytucjami przysługuje wybór Generała, publicznie ogłaszam, że Generałem całego Zakonu Braci Mniejszych św. Franciszka, Konwentualnych, został Najprzewielebniejszy brat N.N., na którego większa część głosujących, czyli (tu należy podać liczbę głosów) oddała głosy za (lub: wszystkie głosy, prócz jednego oddała głosy za ), i w ten sposób prawnie ogłaszam wybranego wszystkim. W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen. 35

SESJE 145. Po dokonaniu tego wszyscy procesjonalnie udają się do (kościoła) i tam odśpiewują hymn Te Deum laudamus (por. Appendices). 146. Po zakończeniu hymnu Generał wobec wszystkich składa wyznanie wiary z przysięgą (por. Appendices). 147. Po złożeniu wyznania wiary, nowo wybrany Generał stojąc odmawia następującą modlitwę Módlmy się. Boże, pasterzu i przewodniku wszystkich wiernych, wejrzyj na tę Twoją rodzinę i spraw łaskawie, aby Twój sługa, który został wybrany na jej Ministra, godnie sprawował duszpasterską posługę Tobie, a my wszyscy postępując wiernie w naszym powołaniu mogli razem dojść do doskonałej miłości, której przykład dałeś nam w Twoim Synu. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen. 148. Po dokonaniu tego Generał przyjmuje akt posłuszeństwa od braci. 149. Na koniec, na polecenie przewodniczącego, sekretarz kapituły powinien zapowiedzieć następną sesję: Ogłasza się czwartą sesję kapituły generalnej, która odbędzie się dnia miesiąca roku o godzinie, o której wszyscy głosujący zejdą się w auli kapitulnej dla wybrania Rady generalnej, wikariusza, prokuratora i innych asystentów generalnych oraz sekretarza Zakonu. UWAGA: Notariusz niech nie zaniedba przesłania natychmiast wiadomości o wyborze papieżowi. SESJA CZWARTA 150. W stosownej porze i o odpowiedniej godzinie, wszyscy głosujący powinni przyjść do miejsca kapituły. Tam po uproszeniu pomocy

DYREKTORIUM Ducha Świętego, sekretarz kapituły na polecenie Przewodniczącego wezwie imiennie wszystkich głosujących, którzy na wezwanie powinni odpowiedzieć: Jestem obecny. Następnie sekretarz-notariusz kapituły niech odczyta z Konstytucji i Statutów generalnych normy dotyczące Rady generalnej (Konst. 204-208; Stat. gen. 119 1-3; 149-151). Notariusz odczyta wniosek nr 10 z kapituły generalnej z 2007 r. (Kapituła generalna zaleca, aby przy wyborze asystenta generalnego obszaru brano pod uwagę następujące kryteria: - powinien być możliwie osobą z doświadczeniem zarządzania; - powinien dobrze znać obszar kulturowy (często wielokulturowy) powierzony jego szczególnej trosce - (po wyborze, dopisek tłum.) powinien być wolny od jakiegokolwiek innego urzędu). 151. Następnie przewodniczący pyta wszystkich głosujących: Czy przysięgacie według prawdy waszego sumienia wybrać na urząd definitora tych, których uznacie do tego za bardziej odpowiednich? Wszyscy głosujący stojąc powinni odpowiedzieć: Przysięgamy. 152. Wybór wikariusza generalnego (należy przeczytać Stat. gen. 119 1) i definitorów dokonuje się przez kartki. Generał może jednak wskazać ojcom kapitulnym jednego lub kilku braci, których uznaje za odpowiednich. Na znak przewodniczącego skrutatorzy powinni rozdać kartki poszczególnym głosującym. Każdy zaś z głosujących powinien wpisać na tej samej kartce imię i nazwisko tego, kogo chce wybrać, w następującej formie: Wybieram na wikariusza generalnego i definitora generalnego całego Zakonu brata N.N. 37

SESJE 153. Po zebraniu wszystkich kartek, przewodniczący wyraźnie powinien powiedzieć: Niech policzone zostaną kartki. Wtedy bracia skrutatorzy liczą kartki wobec przewodniczącego, sprawdzając czy liczba głosów jest równa liczbie głosujących. 154. Zaraz też na polecenie przewodniczącego należy wezwać dwóch braci, którzy już zostali wybrani do odczytywania kartek przy wyborze Generała. Każdą kartkę oddzielnie otwartą i przejrzaną przez przewodniczącego jeden z lektorów głośno i wyraźnie powinien odczytać wobec wszystkich; drugi lektor patrzy na tę samą i mówi: Tak jest. W trakcie czytania kartek notariusz kapituły oraz skrutatorzy odnotowują własnoręcznie głosy. 155. Po odczytaniu kartek należy orzec, kto prawnie i kanonicznie został wybrany. Za wybranego należy uznać tego, który otrzyma ponad połowę głosów w pierwszej lub drugiej turze. W trzeciej turze wystarcza większość względna głosów. 156. Niezwłocznie powinni zebrać się skrutatorzy głosów, którzy między sobą powinni porównać obliczenie głosów, a swój zapis zestawić z zapisem sekretarza kapituły. Jeśli tura okaże się nieskuteczna, sekretarz kapituły, rozpoczynając od tych, którzy otrzymali najmniejszą liczbę głosów, powinien ogłosić: Nie dokonaliśmy wyboru, ponieważ na głosujących, wrzuciło do urny kartki czyste, wybrało brata NN; brata XX; brata ZZ. Przeto należy przejść do następnej tury. 157. Natomiast w wypadku wybrania wikariusza generalnego, notariusz kapituły natychmiast powinien ogłosić koniec tury: