PRZETWÓRSTWO TWORZYW Rocznik 2010, skróty artykułów, (cz. 1) Nr 1/2010 Janusz W. SIKORA Politechnika Lubelska, Katedra Procesów Polimerowych 20-618 Lublin; ul. Nadbystrzycka 38d e-mail: janusz.sikora@pollub.pl Budowa głowic wytłaczarskich do wytłaczania z rozdmuchiwaniem pojemników Przedstawiono dwa podstawowe rodzaje głowic stosowanych w procesie wytłaczania z rozdmuchiwaniem. Pokazano konstrukcje tych głowic, a w szczególności zespołu kształtującego, stosowanych podczas otrzymywania pojemników. Omówiono sposoby regulacji szerokości szczeliny dyszy pierścieniowej. Podano przykłady rozwiązań konstrukcyjnych głowic wytłaczarskich ze zbiornikiem akumulacyjnym. Design of extrusion heads for blow molding Two basic head types used for the blow moulding extrusion process were presented. Head design were shown, especially the shaping unit used during the receiving of small-size and large-size containers. It was pointed out that there is a possibility to mount an element separating the polymer flux in front of the head or in the head which enables multi-extrusion. Ways of adjusting the width of the ring die gap were discussed. Andrzej STASIEK, Dariusz ŁUBKOWSKI Ul. M. Skłodowskiej - Curie a.stasiek@impib.pl Badania wpływu konstrukcji segmentów ślimaków wytłaczarek dwuślimakowych współbieżnych oraz parametrów technologicznych na proces wytłaczania polipropylenu modyfikowanego talkiem Napełniacze służą do modyfikowania niektórych właściwości polimeru i dodawane są do tworzywa najczęściej podczas procesów przetwórstwa. Do najczęściej napełnianych polimerów należą: poli(chlorek winylu), poliamidy. Poliolefiny. Do wytwarzania tworzyw o wysokim stopniu napełnienia stosuje się przede wszystkim wytłaczarki dwuślimakowe współbieżne o segmentowej budowie ślimaków, która umożliwia konfigurowanie zespołu wytłaczającego w zależności od wymagań technologicznych. Investigations of the influence of construction of segments of the screw of co-rotating twin screw extruders and technological parameters on the extrusion process of polypropylene modified with talc. Fillers used for modification of some properties of polymer are usually added to plastic material during processing. The most often fillers are used for polyvinyl chloride, polyamides, polyolefineds. The co-rotating twin-screw extruders having screw of segment structure are mainly used for manufacturing of high-filled plastics. Joachim STASIEK, Stanisław ASKOTARCZAK, Jerzy PRZYTUŁA Ul. M. Skłodowskiej - Curie s.skotarczak@impib.pl Wybrane problemy projektowania nawijarek do folii polimerowych Folie z tworzyw polimerowych wytwarza się najczęściej metodą wytłaczania z rozdmuchiwaniem. Grubości folii wynoszą najczęściej od 0,008 do 2 mm, maksymalne prędkości odbioru do 550 m/min osiągane sa podczas tzw. Procesu wylewania folii tj. otrzymywania tzw. folii płaskiej. W artykule starano się nakreślić i podać główne
wytyczne umożliwiające spełnienie wymagań funkcjonalności i bezpieczeństwa. Rozróżnia się trzy podstawowe rodzaje nawijarek: obwodowe zwane również kontaktowymi, centralne i kombinowane tj. nawijarki szczelinowe. Selected problems of design of rolling machines r polymer films. Polymer films are produced usually by below moulding extrusion and something by using flat slot die. Generally the ticknes of films is from 0,008 to 2 mm and the maximal rotational speed 550 m/min is achieved during manufacturing of flat film. In the article the, general ideas and guiding rules for required functionality and safety. There are three basic types of rolling machines: circumferential, central, and the combination of both systems, i.e. slot rolling macines. Nr 2/2010 Janusz W. SIKORA Politechnika Lubelska, Katedra Procesów Polimerowych 20-618 Lublin; ul. Nadbystrzycka 38d e-mail: janusz.sikora@pollub.pl Budowa głowic wytłaczarskich do wytworów wielotworzywowych W procesie współwytłaczania, do otrzymywania wytworów wielotworzywowych wykorzystuje się narzędzie przetwórcze, jakim jest głowica współwytłaczarska. W artykule przedstawiono budowę dwóch rodzajów głowic, stosowanych w tym procesie. Omówiono przepływ tworzywa w głowicy do wytworów wielotworzywowych o małym i prostym polu przekroju poprzecznego oraz w głowicach do wytworów o bardziej z³o onym kszta³cie pola przekroju. Zwrócono uwagę, że te ostatnie swoją funkcjonalnością i budową przypominają głowice do wytworów jednotworzywowych. Wyszczególniono różnice między głowicami, ich wady i zalety. Design of extrusion heads for multi-layers. In the process of co-extrusion, in order to receive multi-polymer products, a processing tool, namely a co-extruder head is used. In the paper, designs of two types of heads used in this process are presented. The polymer flow in the heads for multi-polymer products of a small and simple cross-section was discussed as well as in the heads for products of a more complex section shape. It was underlined that the latter ones resemble the heads for single-polymer products in their function and design. Differences between the heads, their advantages and disadvantages were listed out. Grażyna RYMARZ, Elżbieta PIEKARSKA Oddział Zamiejscowy Farb i Tworzyw w Gliwicach ul. Chorzowska 50 A, 44-101 Gliwice Tel.: 32/231-90-41, fax: 32/231-26-74, e-mail: Standardowe mieszaniny PVC modyfikowane elastomerami termoplastycznymi TPE C Celem prezentowanej pracy był określenie wpływu elastomerów termoplastycznych na wybrane właściwości mieszanin poli(chlorku winylu). Właściwości otrzymanych mieszanin określano na podstawie badań fizykomechanicznych przy zastosowaniu tradycyjnych metod badawczych (urządzenie wytrzymałościowe Instron) i porównano z badaniami wykonanymi wybranymi technikami instrumentalnymi (DMTA Dynamic Thermal Analysis). Standard PVC compounds modified by elastomers TPE. The aim of work was determination of the influence of thermoplastic rubbers on chosen properties of polyvinyl chloride compositions.the properties of obtained compositions were determined by physicomechanical tests using traditional test methods (machine for testing of mechanical properties Instron) and were compared with tests performed by chosen instrumental techniques (DMTA Dynamic Thermal Analysis). A.K. PANOV, T.G. BELOBORODOVA, T.A. ANASOVA, G.E. ZAIKOV (1)
R. KOZLOWSKI (3), S. KUBICA ( 2) Academy of Science of Republic of Bashkortostan, Sterlitamak Branch; 68, Odesskaya Street, Sterlitamak, 453103, Russia 1. N. M. Emanuel Institute of Biochemical Physics, 4 Kosygin st., Moscow 117334 Russia 2. Instytut Inzynierii Materialov Polimerowych i Barwnikow, 55 M. Sklodowskiej-Curie str.,87-100 Torun, Poland 3. Instytut Inzynierii Materialov Polimerowych i Barwnikow, 30 Harcerska str., 05-820 Piastow, Poland Extrusion heads used in manufacturing polymeric casings for preventing pipes from corrosion p On the basis of executed theoretical and experimental investigations highly productive constructions of extrusion heads used in manufacturing polymeric casings for preventing pipes from corrosion were worked out. Constructions of extrusion heads used in manufacturing of outer and inner casing for pipes are represented in the following paragraphs. The order of calculations of forming channels of extrusion heads are represented here too. Key-words: Extrusion Heads, polymer materials, manufacturing, polymeric casings. Głowice wytłczarskie stosowane w wytwarzaniu polimerowych osłon w celu ochrony rur przed korozją. Na podstawie badań teoretycznych i eksperymentalnych opracowano głowice wytłaczarskie o wysokiej wydajności stosowane do wytwarzania osłon polimerowych dla ochrony rur przed korozją W artykule przedstawiono konstrukcję głowic wytłaczarskich stosowanych do wytwarzania zewnętrznych i wewnętrznych osłon dla rur. Przedstawiono równie tok obliczeń kanałów głowic wytłaczarskich. Słowa kluczowe: głowice wytłaczarskie, tworzywa, przetwórstwo, osłony polimerowe K. S. MINSKER (1), G. E. ZAIKOV (2), R. KOZ OWSKI (3), S. KUBICA (4) 1 Bashkirian State University, 32 Frunze st., Ufa, Bashkiriya 450074 Russia 2 N. M. Emanuel Institute of Biochemical Physics, 4 Kosygin st., Moscow 117334 Russia 3 Instytut Inzynierii Materia³ov Polimerowych i Barwnikow, 30 Harcerska str., 05-820 Piastow, Poland 4 Instytut Inzynierii Materialov Polimerowych i Barwnikow, 55 M. Sklodowskiej-Curie str., 87-100 Torun, Poland Achievements and research tasks for poly(vinyl) chloride ageing and stabilization, not containing of labile groups in a backbone are considered. It will provide drastic increase of an intrinsic stability of polymeric products, possibility of PVC processing with the minimal contents or in total absence of stabilizers and other chemicals additives and opportunity of creation of materials and products on a PVC basis with the essentially increased service life-time. Presented data allow to create rigid, semi-rigid and flexible(plasticized) materials and products with the minimal contents of chemicals additives and increased life-time of their service at exploitation in natural and special conditions. Key-words: Labile groups; chemical-, structural-physical, solvational, and echo stabilization; non-toxic chemical-additives; ceolites, modified clays. Osiągnięcia i prace badawcze w zakresie starzenia i stabilizacji poli(chlorku winylu). Rozważano perspektywy wytwarzania PVC niezawierającego nietrwałych grup w swojej strukturze. Omówiono znaczne zwiększenie stabilności produktów polimerowych, możliwości przetwórstwa PVC o minimalnej zawartości lub całkowitym braku stabilizatorów oraz innych środków pomocniczych, jak również możliwości stworzenia materiałów i wyrobów opartych na PVC o zasadniczo zwiększonym czasie eksploatacji. Przedstawione badania pozwalają na opracowanie sztywnych, półsztywnych i elastycznych (plastyfikowanych) materiałów i wyrobów o minimalnej zawartości środków pomocniczych oraz zwiększonym czasie eksploatacji w warunkach naturalnych oraz szczególnych. Nr 3/2010 IWONA MICHALSKA-POŻOGA, TOMASZ RYDZKOWSKI Politechnika Koszalińska, Wydział Mechaniczny
Katedra Procesów i Urządzeń Przemysłu Spożywczego ul. Racłwicka 15-17, 75-620 Koszalin iwona.michalska-pozoga@tu.koszalin.pl, tomasz.rydzkowski@tu.koszalin.pl Właściwości przetwórcze i fizykomechaniczne PP pierwotnego przetwarzanego na wytłaczarce ślimakowo-tarczowej W artykule przedstawiono ocenę właściwości przetwórczych i fizykochemicznych polipropylenu (PP) uplastycznionego podczas wytłaczania ślimakowo-tarczowego. Zbadano stopień oddziaływania mechanizmu tarczowego i ruchu cząstki w szczelinie tarczowej wytłaczarki ślimakowo-tarczowej na właściwości materiału. Uzyskane wyniki porównano z wynikami pomiarów tworzywa otrzymanymi z wytłaczania klasycznego. Estimation of mechanical properties of PP obtained by screw and screw-disc extrusion. In the paper we present the processing and physical-chemicals of polypropylene (PP) plasticization during screw-disc extrusion. We will show the investigation of degree of influence of screw-disc processing and the movement of particle in the crevice of screw-disc extruder on the properties of the PP. Obtained results will be compared with results from classical extrusion. BOGUSŁAW KRÓLIKOWSKI Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników 87-100 Toruń. ul. M. Skłodowskiej-Curie 55 b.krolikowski@impib.pl Wp³yw konfiguracjiyt³aczarki typu W2W na niektóre w³aoeciwooeci polimerów w symulowanym procesie recyklingu Część 1. Wpływ przetwarzania na właściwości mechaniczne i reologiczne tworzyw pierwotnych W pracy przedstawiono wpływ konfiguracji układu uplastyczniającego wytłaczarki dwu-ślimakowej współbieżnej (W2W) na niektóre właściwości fizykochemiczne regranulowanych pierwotnych tworzyw polimerowych w symulowanym procesie recyklingu. Pod uwagę wzięto takie parametry jak wytrzymałość na rozciąganie, wydłużenie względne, moduł sprężystości wzdłużnej, udarność z karbem a ponadto zmianę wartości współczynnika MFR, lepkości dynamicznej, zarówno dla tworzyw pierwotnych jak i regranulowanych. Słowa kluczowe: wytłaczanie dwu-ślimakowe współbieżne tworzyw, recykling polimerów, granulowanie tworzyw, właściwości mechaniczne i reologiczne The influence of screw configuration of the extruder type W2W on some properties of polymers in simulated recycling process. Part 1. The influence of screw configuration of co-rotating twin-screw extruder (W2W) on changes of some physical-mechanical properties of re-granulated polymers in simulated recycling process has been presented in this paper. The following parameters have been taken into consideration like tensile stress, elongation at yield, elasticity modulus, notched impact strength, MFR value, dynamic viscosity for primary as well as re-granulated polymers. Key words: co-rotating twin-screw extrusion of polymers, re-granulated polymers, physical-mechanical and rheological properties. T.G. BELOBORODOVA, A.K. PANOV, G.E. ZAIKOV (1), S. KUBICA (2), R. KOZLOWSKI (3) Academy of Science of Republic of Bashkortostan, Sterlitamak Branch; 68, Odesskaya Street, Sterlitamak, 453103, Russia 1 N. M. Emanuel Institute of Biochemical Physics, 4 Kosygin st., Moscow 117334 Russia 2 Instytut Inzynierii Materialov Polimerowych i Barwnikow, 55 M. Sklodowskiej-Curie str., 87-100 Torun, Poland 3 Instytut Inzynierii Materialov Polimerowych i Barwnikow, 30 Harcerska str., 05-820 Piastow, Poland Granulating of reduced to fragments secondary polymers Granulating of reduced to fragments secondary polymers by means of extrusion head Waste materials of polymeric items is necessary to reduce to fragments beforehand, and then to granulate. The description of the construction, the principle of action and calculation method of geometric parameters of
extrusion head for granulating to reduced to fragments polymeric waste materials are stated in this work. Experimental data of the process of granulating are described here too. Key-words: Extrusion head, extrudate, granules, draw plate, forming channel, screw. by Granulacja wstępnie rozdrobnionych tworzyw odpadowych przy pomocy głowicy wytłaczarskiej. Polimerowe materiały odpadowe powinny być rozdrobnione przed granulacją. W pracy przedstawiono opis konstrukcji, zasadę działania oraz metodę obliczenia geometrycznych parametrów głowicy wytłaczarskiej do granulacji i rozdrobnienia odpadowych materiałów polimerowych. Dane doświadczalne procesu granulacji są również opisane. Słowa kluczowe: Głowica wytłaczarska, wytłoczyna, granulat, płyta perforowana, kanał formujący, ślimak G. E. ZAIKOV (1), K.Z. GUMARGALIEVA (2), R. KOZLOWSKI (3) S. KUBICA (4) 1 N. M. Emanuel Institute of Biochemical Physics, 4 Kosygin st., Moscow 117334 Russia 2 N.N. Semenov Institute of Chemical Physics, 4 Kosygin str., Moscow 119991, Russia 3 Instytut Inzynierii Materialov Polimerowych i Barwnikow, 30 Harcerska str., 05-820 Piastow, Poland 4 Instytut Inzynierii Materialov Polimerowych i Barwnikow, 55 M. Sklodowskiej-Curie str., 87-100 Torun, Biodegradation of polymeric materials. Generalized kinetic data The information about generalized kinetic data which can describe biodegradation of polymeric materials (kinetics of biomass growth and methods of investigation of its formal mechanism of biodegradation, microorganism adhesion) presents in this paper. Key-words: biodegradation, polymeric materials, kinetics, biomass growth, methods of investigations, adhesion Biodegradacja materia³ów polimerowych. Ogólne dane kinetyczne. W artykule zawarto informację dotyczącą ogólnych danych kinetycznych, które mogą opisywać biodegradację materia łów polimerowych (kinetyka wzrostu biomasy oraz badania mechanizmu biodegradacji, adhezja mikroorganizmów). Słowa kluczowe: biodegradacja, materiały polimerowe, kinetyka, wzrost biomasy, metody badawcze, adhezja