Joanna Rak Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu



Podobne dokumenty
SYLABUS. Współczesna polska myśl polityczna Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii

SYLABUS. Współczesne doktryny polityczne Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii Kod przedmiotu

Tylko w pełni zjednoczona opozycja ma szanse w konfrontacji z PiS

Bartosz Rakoczy * w obszarze specjalnym o charakterze ekologicznym], Rzeszów 2013 (review)

KOMUNIKAT PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ. z dnia 13 czerwca 2011 r.

Warszawa, grudzień 2010 BS/165/2010 PREFERENCJE PARTYJNE W GRUDNIU

Preferencje Polityczne : postawy, identyfikacje, zachowania 6,

Artur Łuszczyński "System polityczny Rzeczypospolitej Polskiej", Halina Lisicka, Wrocław 2001 : [recenzja] Polityka i Społeczeństwo nr 1,

Recenzje. Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym PL ISSN , t. 36 (1)/2016, s

W KRĘGU HISTORII, POLITOLOGII I EDUKACJI STUDIA I SZKICE DEDYKOWANE PROFESOROWI WITOLDOWI WOJDYLE ZBIGNIEWA KARPUSA, GRZEGORZA RADOMSKIEGO,

Warszawa, listopad 2014 ISSN NR 154/2014 PREFERENCJE PARTYJNE W LISTOPADZIE

Warszawa, dnia 21 listopada 2012 r. Poz Komunikat Państwowej Komisji Wyborczej. z dnia 5 listopada 2012 r.

Warszawa, kwiecień 2013 BS/47/2013 PREFERENCJE PARTYJNE W KWIETNIU

KOMUNIKATzBADAŃ. Preferencje partyjne w sierpniu NR 106/2017 ISSN

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

Warszawa, sierpień 2011 BS/96/2011 PREFERENCJE PARTYJNE W SIERPNIU

Preferencje partyjne Polaków w styczniu 2006 r.

Warszawa, lipiec 2011 BS/81/2011 PREFERENCJE PARTYJNE W LIPCU

Warszawa, czerwiec 2011 BS/69/2011 PREFERENCJE PARTYJNE W CZERWCU

, , PREFERENCJE WYBORCZE W PAŹDZIERNIKU 96 WARSZAWA, PAŹDZIERNIK 96

Warszawa, wrzesień 2014 ISSN NR 126/2014 PREFERENCJE PARTYJNE PO WYBORZE DONALDA TUSKA NA PRZEWODNICZĄCEGO RADY EUROPEJSKIEJ

KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: PARTIE POLITYCZNE I SYSTEMY PARTYJNE 2. KIERUNEK: POLITOLOGIA 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA

Warszawa, luty 2011 BS/17/2011 PREFERENCJE PARTYJNE W LUTYM

Preferencje partyjne Polaków w połowie listopada 2005 r.

Warszawa, maj 2011 BS/54/2011 PREFERENCJE PARTYJNE W MAJU

Warszawa, dnia 15 grudnia 2016 r. Poz. 1200

Warszawa, dnia 16 stycznia 2012 r. Pozycja 17 KOMUNIKAT PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ. z dnia 20 grudnia 2011 r.

KOMUNIKAT PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ. z dnia 7 kwietnia 2014 r.

W centrum uwagi Roczny plan pracy. Liczb a godzi n lekcyj nych. Punkt z NPP

Warszawa, styczeń 2010 BS/4/2011 PREFERENCJE PARTYJNE W STYCZNIU

Poparcie Polaków dla partii politycznych pod koniec stycznia 2006 r. po głosowaniu nad budŝetem

Warszawa, listopad 2013 BS/157/2013 PREFERENCJE PARTYJNE W LISTOPADZIE

Podróż w świat politologii. Jerzy Pilikowski

Warszawa, dnia 15 listopada 2013 r. Poz. 900

Sondaż: Preferencje wyborcze w okręgu senackim nr 64

Preferencje partyjne w maju

Warszawa, kwiecień 2014 ISSN NR 45/2014 PREFERENCJE PARTYJNE W KWIETNIU

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne ideologie polityczne

Warszawa, marzec 2013 BS/35/2013 PREFERENCJE PARTYJNE W MARCU

autorstwie przedłożonej pracy dyplomowej i opatrzonej własnoręcznym podpisem dyplomanta.

Warszawa, styczeń 2015 ISSN NR 5/2015 PREFERENCJE PARTYJNE W STYCZNIU

Warszawa, czerwiec 2013 BS/80/2013 PREFERENCJE PARTYJNE W CZERWCU

Politikon IV ʼ10. Sondaż: Preferencje polityczne w kwietniu Wyniki sondażu dla PRÓBA REALIZACJA TERENOWA ANALIZA. Wykonawca:

Preferencje partyjne w marcu

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie.

Preferencje partyjne w czerwcu

Polacy o aktualnej sytuacji politycznej

współczesne doktryny polityczne

Warszawa, listopad 2012 BS/151/2012 PREFERENCJE PARTYJNE W LISTOPADZIE

WSPÓŁCZESNE DOKTRYNY POLITYCZNE / ROMAN TOKARCZYK. Spis treści

Andrzej Pułło ZASADY USTROJU POLITYCZNEGO PAŃSTWA

Warszawa, październik 2011 BS/124/2011 PREFERENCJE PARTYJNE PRZED WYBORAMI

Warszawa, listopad 2010 BS/149/2010 PREFERENCJE PARTYJNE W LISTOPADZIE

PRZEWODNIK OBYWATELSKI

Warszawa, czerwiec 2014 ISSN NR 85/2014 PREFERENCJE PARTYJNE PO WYBORACH DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Publikacja dotowana przez Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego

Preferencje partyjne Polaków w czerwcu 2010 r.

KOMUNIKATzBADAŃ. Preferencje partyjne w marcu NR 28/2017 ISSN

Preferencje partyjne we wrześniu

Łukasz Gibała Poseł na Sejm RP

Recenzja. Tomasz Bojarowicz, Partie i ugrupowania prawicowe w Polsce po 1989 roku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013, ss. 402

Warszawa, wrzesień 2012 BS/123/2012 PREFERENCJE PARTYJNE WE WRZEŚNIU

Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXI/2015 Nauki Humanistyczno-Społeczne Zeszyt 426. DOI:

Preferencje partyjne Polaków w sierpniu 2011 r.

Samorząd w państwie narodowym

Warszawa, lipiec 2012 BS/95/2012 PREFERENCJE PARTYJNE W LIPCU

Bogusław Ulijasz "System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej", Marek Chmaj, Wiesław Skrzydło, Warszawa 2015 : [recenzja]

Warszawa, czerwiec 2015 ISSN NR 77/2015 PREFERENCJE PARTYJNE PO WYBORACH PREZYDENCKICH

Warszawa, kwiecień 2010 BS/51/2010 PREFERENCJE PARTYJNE W KWIETNIU

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

KOMUNIKATzBADAŃ. Preferencje partyjne po zaostrzeniu kryzysu konstytucyjnego NR 45/2016 ISSN

Polityka i Społeczeństwo nr 9,

Warszawa, październik 2014 ISSN NR 140/2014 PREFERENCJE PARTYJNE W PAŹDZIERNIKU

Program szkolenia Prawa człowieka i metodyka ich nauczania

Wiedza o społeczeństwie zakres rozszerzony

współczesne doktryny polityczne

Warszawa, listopad 2009 BS/150/2009 PREFERENCJE PARTYJNE W LISTOPADZIE

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

Warszawa, dnia 2 marca 2016 r. Poz Komunikat Państwowej Komisji Wyborczej. z dnia 15 lutego 2016 r.

Preferencje partyjne Polaków na początku października 2002 r.

Preferencje partyjne w listopadzie

, , WYBORY PARLAMENTARNE 97 - PREFERENCJE NA TRZY TYGODNIE PRZED DNIEM GŁOSOWANIA WARSZAWA, WRZESIEŃ 97

Warszawa, styczeń 2014 BS/5/2014 PREFERENCJE PARTYJNE W STYCZNIU

PREFERENCJE POLAKÓW W WYBORACH SAMORZĄDOWYCH 2002 R.

Warszawa, wrzesień 2011 BS/104/2011 PREFERENCJE PARTYJNE WE WRZEŚNIU

Prace z zakresu myśli polityczno-prawnej oraz elektronicznej administracji

Rozliczanie totalitarnej przeszłości: zbrodnie, kolaboracja i symbole przeszłości. redakcja Andrzej Paczkowski

Preferencje partyjne Polaków w listopadzie 2010 r.

Komunikowanie a ideologia

KOMUNIKATzBADAŃ. Preferencje partyjne w lipcu NR 100/2015 ISSN

Warszawa, grudzień 2013 BS/171/2013 PREFERENCJE PARTYJNE W GRUDNIU

Warszawa, czerwiec 2012 BS/79/2012 POKOLENIE PRZYSZŁYCH WYBORCÓW PREFERENCJE PARTYJNE NIEPEŁNOLETNICH POLAKÓW

Warszawa, lipiec 2014 ISSN NR 98/2014 PREFERENCJE PARTYJNE W LIPCU

Preferencje partyjne w lutym

Dominika Sozańska, Chrześcijańska demokracja w Polsce, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków, ss.

Kolejność emisji audycji PODMIOTÓW UPRAWNIONYCH w czasie kampanii Referendalnej 2015 w pięciu Programach Polskiego Radia.

Kolejność emisji audycji PODMIOTÓW UPRAWNIONYCH w czasie kampanii Referendalnej 2015 w pięciu Programach Polskiego Radia.

Warszawa, luty 2010 BS/18/2010 PREFERENCJE PARTYJNE W LUTYM

STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE specjalność: Międzynarodowy wymiar obsługi ruchu granicznego Studia pierwszego stopnia/ ogólnoakademicki

Transkrypt:

Joanna Rak Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Arkadiusz Meller, Grzegorz Radomski, Witold Wojdyło (red.), Antologia współczesnej polskiej myśli politycznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2012, ss. 340 Arkadiusz Meller, Grzegorz Radomski, Witold Wojdyło uznani oraz cenieni toruńscy historycy idei z Katedry Myśli Politycznej Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika wybrali, a także opracowali najważniejsze dla pojęcia złożoności współczesnej myśli politycznej teksty będące jej fizycznymi nośnikami. Efekty pracy naukowców znalazły się w znakomitym bez wątpienia godnym uwagi czytelników zainteresowanych współczesną myślą polityczną zbiorze tekstów pt. Antologia współczesnej polskiej myśli politycznej. Jest to tom wielce oryginalny i nowatorski w odniesieniu do treści materiałów źródłowych zamieszczonych na jego łamach. Książka ta składa się z dziesięciu rozdziałów zatytułowanych kolejno: Anarchizm, Socjaldemokracja, Populizm, Liberalizm, Chrześcijańska Demokracja, Ludowcy, Nurt niepodległościowy, Nurt postsolidarnościowy, Konserwatyzm, Ruch narodowy. W ich ramach badacze zamieścili teksty reprezentatywne dla poszczególnych nurtów ideowych. Dystynkcje w zakresie ich objętości uzasadnili dążeniem do przedstawienia najważniejszych fragmentów manifestacji poglądów przez konkretne postacie. Brakuje jednak wyjaśnienia niezachowania proporcji pomiędzy ilością wypowiedzi przyporządkowanych wybranym nurtom, np. w ramach rozdziału pt. Ludowcy znalazł się tylko jeden tekst, natomiast w przypadku Ruchu narodowego aż osiem czy Konserwatyzmu siedem. Docenić trzeba fakt, iż każdy poprzedzony został wskazaniem kilku podstawowych opracowań prezentowanych zagadnień. Na łamach rozdziału pierwszego znalazły się trzy, bardzo dobrze dobrane teksty zatytułowane: Co to jest anarchosyndykalizm?, Platforma programowa ararchosyndykalistów oraz Demokracja uczestnicząca w samorządzie lokalnym autorstwa Rafała Górskiego. Jest on godny uwagi zwłaszcza z tego względu, że zawiera przedstawienie nieco zapomnianego, pomijanego w opracowaniach poświęconych współczesnej myśli politycznej anarchosyndykalizmu, który: uważany jest za jedną z pośród rozlicznych teorii lewicowych, m.in. obok anarchizmu. Można go więc uważać za anarchi-

Joanna Rak styczny kierunek w ruchu robotniczym 1. Wybrana, przywołana na początku literatura, faktycznie jest podstawowa, nie jawi się jednak jako wyczerpująca, zwłaszcza w obliczu wielu opracowań poświęconych anarchizmowi 2. Wolny od sformułowanego powyżej zarzutu wydaje się rozdział poświęcony socjaldemokracji. Na jego łamach znajdują się następujące teksty: autorstwa Sławomiry Walczewskiej pt. Matka gastronomiczna, Karola Modzelewskiego Dokąd od komunizmu?, Barbary Stanosz Pseudohumanizm współczesnego katolicyzmu, Jerzego J. Wiatra Czy w Polsce możliwy jest faszyzm?, Dekomunizacja elity czy elita dekomunizacji oraz Manifest programowy. Nowy wiek nowy Sojusz Lewicy Demokratycznej. Socjaldemokratyczny program dla Polski. Są one bez wątpienia wartościowe poznawczo. Trzeba jednak wskazać, że pierwszy z przywołanych mógłby zostać z powodzeniem zaklasyfikowany do części Feminizm, która niestety wbrew zapowiedzi, jaka pojawiła się we wstępie, nie została wyodrębniona. W ramach rozdziału pt. Populizm znalazły się tylko dwa teksty zatytułowane kolejno: Plan»X«. Polska potrzebuje gospodarza! oraz Może, a więc musi być lepiej. Krajowy Komitet Wyborczy Samoobrony Leppera. Materiały wyborcze. Zostały one bardzo dobrze dobrane, choć dla pojęcia specyfiki populizmu, funkcjonalna mogłaby się okazać większa różnorodność w zakresie przywołanych treści. Teksty dotyczące liberalizmu to: Idea regionalna jako zadanie polityczne autorstwa Donalda Tuska, Deklaracja programowa V Kongresu Unii Wolności (16-17.12.2000) oraz Program Platformy Obywatelskiej. Znakomitym rozwiązaniem pozwalającym dostrzec dystynkcje w łonie poszczególnych nurtów ideowych jest przedstawianie deklaracji programowych oraz programów politycznych rozmaitych ugrupowań. Już dwa wskazane teksty źródłowe mogą zostać poddane analizie komparatystycznej oraz stać się przesłanką interesujących konkluzji na temat liberalizmu w Polsce. Ubolewać można jedynie nad faktem, iż nie jest to możliwe w przypadku każdego z wyszczególnionych przez redaktorów nurtów ze względu na brak treści tego rodzaju. Tak też jest w przypadku rozdziału pt. Chrześcijańska Demokracja, który składa się z dwóch skądinąd ciekawych tekstów: autorstwa Macieja Wrzeszcza W kierunku polskiej chrześcijańskiej demokracji oraz Włodzimierza W. Bojarskiego Propozycje ideowo-programowe dla chrześcijańskiej demokracji. Docenić jednak trzeba ich reprezentatywność i towarzyszą- 1 Co to jest anarchosyndykalizm, [w:] Antologia współczesnej polskiej myśli politycznej, red. A. Meller, G. Radomski, W. Wojdyło, Toruń 2012, s. 17. 2 Vide np.: W. Kołodziej, Anarchizm, Toruń 2009, ss. 209; A. Wróblewski, Anarchista z rozpaczy. Wybór pism, wyboru dokonał, wstępem i przypisami opatrzył R. Antonów, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2001, ss. 429; R. Chwedoruk, Ruch i myśl polityczna syndykalizmu w Polsce, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2011, ss. 531. 384

(rec), Antologia współczesnej polskiej myśli politycznej ce im walory poznawcze. Warta rozważenia jest np. definicja przywołana przez pierwszego ze wskazanych autorów: Pojęcie chrześcijańskiej demokracji jest szeroko rozpowszechnione w Europie Zachodniej, odwołuje się do niego potężny blok partii wywodzących się z ideałów chrześcijańskich i demokratycznych, w tym szereg partii rządzących swymi krajami, oraz istnieją silne organizacje międzynarodowe: światowa i europejska międzynarodówka chadecka. Partie chrześcijańsko-demokratyczne mają długą historię ( ), i dość zróżnicowaną strukturę oraz specyfikę programową, zależnie od warunków w kraju, w którym działają 3. Znaczący walor wywodu stanowi również wykazanie cech dystynktywnych chadecji w Polsce, a także czynników i kontekstu, które ją uwarunkowały. Inspirująca jest również zaprezentowana próba odpowiedzenia na pytanie o jej przyszłość. W rozdziale poświęconym ludowcom znalazł się jedynie jeden tekst, mianowicie Deklaracja ideowa Polskiego Stronnictwa Ludowego. To dobry wybór, pomimo że ograniczenie się tylko do niego powoduje pewien niedosyt, zwłaszcza w obliczu dostępności materiałów źródłowych za sprawą chociażby nowych mediów, np. oficjalnej strony Polskiego Stronnictwa Ludowego 4 czy obfitującej w treści, lecz wymagającej selektywnego potraktowania blogosfery 5. Na łamach rozdziału pt. Nurt niepodległościowy redaktorzy zamieścili dwa teksty, tzn.: Ustawę konstytucyjną o restytucji niepodległości i artykuł Leszka Moczulskiego pt. Wojsko i międzymorze. O ile pierwszy ze wskazanych daje pogląd na koncepcje istniejące w łonie nurtu niepodległościowym, a przez to posiada trudną do przecenienia wartość poznawczą, o tyle drugi zawiera wiele interesujących nie tylko z perspektywy historyków idei, ale także np. socjologów lub językoznawców konstatacji 6, np.: Panuje olbrzymie zamieszanie w świadomości społecznej. Upadły autorytety. Kraje Międzymorza znalazły się w kryzysie pod każdym względem. Skoro jednak chcemy to wszystko uporządkować, najpierw intelektualnie a potem materialnie [zapis oryginalny przyp. J. R.] to musimy dostrzegać nie tylko historycznie przecież chwilowe elementy»zamieszania«, ale elementy na stałe spajające. Jest to przede wszystkim geopolityka. Wszystkie kraje Międzymo- 3 M. Wrzeszcz, W kierunku polskiej chrześcijańskiej demokracji, [w:] Antologia współczesnej polskiej myśli politycznej, op. cit., s. 161. 4 Vide np.: http://www.psl.org.pl/ [dostęp dn. 16 marca 2013 r.]. Interesujące materiały znajdują się np. w ramach zakładek: Wywiady czy Dokumenty, m.in.: Uchwały XI Kongresu PSL [2012 r], X Kongres PSL 8 listopada 2008 r., Dokumenty Programowe X Kongresu PSL, Uchwały X Kongresu PSL, Rezolucje X Kongresu PSL, Deklaracje wyborcze 2009, 2007, 2006, 2005, Deklaracja Koalicyjna, IX Nadzwyczajny Kongres PSL 15 kwietnia 2007 r.. 5 Vide np.: http://waldemarpawlak.blog.onet.pl/ [dostęp dn. 16 marca 2013 r.]. 6 Vide: A. Maalouf, Rozregulowany świat, Warszawa 2011, ss. 149. 385

Joanna Rak rza są skazane na współdziałanie w większych lub mniejszych układach 7. Warto także je rozważyć w kontekście modnego ostatnio pojęcia geopolityka 8. Natomiast część dotycząca nurtu postsolidarnościowego składa się z tekstu autorstwa Teresy Liszcz, pt. Wizja parlamentu w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej, Programu Akcji Wyborczej»Solidarność«oraz Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Projektu Prawa i Sprawiedliwości. Na uwagę zasługuje ekspozycja kwestii bezpieczeństwa narodowego na łamach różnych propozycji programowych. Przywołanie trzech materiałów źródłowych daje z kolei możliwość porównania ich treści oraz refleksji nad cechami wspólnymi i rozbieżnościami we wskazanym nurcie ideowym. Obszerny jest rozdział poświęcony konserwatyzmowi. Bardzo dobrze oddaje zróżnicowanie istniejące w łonie nurtu, choć z pewnością nie obrazuje jego holistycznej wizji. Poza Założeniami programowymi Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego znalazły się w jego ramach artykuły: Stanisława Michalkiewicza pt. Konstytucja Rzeczypospolitej. Projekt, Janusza Korwina- Mikke Kara śmierci, Artura Górskiego Dlaczego jesteśmy monarchistami? i Korzyści z króla, Adriana Nikla Czym jest narodowy konserwatyzm?, Adama Wielomskiego O kontrrewolucji. Jako szczególnie interesująca jawi się prezentacja poglądów monarchistów zaprezentowana przez A. Górskiego oraz artykuł wybitnego polskiego historyka idei A. Wielomskiego 9. Ostatni, najobszerniejszy rozdział co może wynikać z zainteresowań badawczych redaktorów niniejszego tomu: A. Mellera, G. Radomskiego, W. Wojdyły dotyczący ruchu narodowego zawiera: Oświadczenie Zjazdu Założycielskiego Młodzieży Wszechpolskiej. Poznań, 2 grudnia 1989 r., Zasady ideowe nacjonalizmu, Deklarację ideową Młodzieży Wszechpolskiej z 2002 roku oraz artykuły: Romana Giertycha pt. Kontrrewolucja młodych, Wojciecha Wierzejskiego Przeszczepy, czyli o trupach i świniach, Macieja Giertycha Z nadzieją w przyszłość!, Bolesława Tejkowskiego Przełamać brak wiary w siebie, Adama Gmurczyka Myśleć lokalnie, działać globalnie. Są to teksty wyszukane i niezwykle interesujące. Choć do każdego z rozdziałów przyporządkowali redaktorzy mniej lub bardziej obszerny zbiór podstawowych opracowań, pewien niedosyt powoduje brak autorskiego wprowadzenia do każdego z nurtów ideowych. 7 L. Moczulski, Wojsko i międzymorze, [w:] Antologia współczesnej polskiej myśli politycznej, op. cit., s. 191. 8 Vide: J. Rak, Aksjomatyczny charakter geopolityczności w dyskursie sejmowym. Analiza zjawiska predykatów konstruujących językowy obraz geopolityki na przykładzie stenogramów z posiedzeń Sejmu RP VII kadencji, Pro Fide Rege et Lege 2012/2013, nr 2/70, s. 70-87. 9 Vide: A. Wielomski, Dekalog konserwatysty, Warszawa 2012, ss. 264; idem, Konserwatyzm. Główne idee, nurty i postacie, Warszawa 2007, s. 11-74. 386

(rec), Antologia współczesnej polskiej myśli politycznej Krótkie omówienie poglądów reprezentowanych przez przywołane postacie lub ugrupowania oraz uzasadnienie takiego, a nie innego wyboru tekstów, wskazanie kierunków i możliwości ich interpretacji mogłoby się okazać funkcjonalne zwłaszcza dla studentów sięgających po tę książkę jako pomoc w kontekście przygotowania do zajęć lub uzupełnienie wiedzy w wybranych obszarach. Łatwo ten zarzut jednak odeprzeć wskazaniem, iż recenzowana antologia stanowić ma raczej uzupełnienie dla podręczników z zakresu współczesnej polskiej myśli politycznej, aniżeli ich substytut. Antologia współczesnej polskiej myśli politycznej to cenna propozycja wydawnicza toruńskich badaczy. Z pewnością okaże się przydatna dla nauczycieli akademickich w procesie dydaktycznym. Może bowiem z powodzeniem posłużyć jako źródło interesujących egzemplifikacji nurtów ideowych omawianych na zajęciach z zakresu historii doktryn politycznych czy historii myśli politycznej i innych. Z drugiej strony będzie również funkcjonalna dla studentów chcących dobrze przygotować się do tych zajęć lub do końcowych egzaminów sprawdzających. Poza tym książka ta posiada znaczący walor poznawczy, zwłaszcza w obliczu faktu braku publikacji tego typu. Dlatego bez wahania poleca się ją wszystkim osobom zainteresowanym współczesną polską myślą polityczną. 387