ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB-E

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB-E wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 2 Data wydania: dzień miesiąca 2012 r. AB XXX Nazwa i adres FIRMA LABORATORIUM ul. Przykładowa 1 12-345 Miasto A5;A/13;A/19 Badania akustyczne i hałasu obiekty budowlane, maszyny, środki ochrony osobistej C/9 Badania chemiczne gazów odlotowych, próbek gazów odlotowych, powietrza, próbek powietrza, pyłów G/9 Badania dotyczące inżynierii środowiska drgania, oświetlenie, mikroklimat, pole elektromagnetyczne w środowisku pracy/ogólnym, gazy odlotowe, hałas w środowisku pracy/ogólnym, promieniowanie optyczne M/13 Badania inne QAL2 i AST automatycznych systemów monitoringu (AMS), urządzeń odpylających gazy odlotowe N/9 Badania właściwości fizycznych powietrza, gazów odlotowych P/9 Pobieranie próbek powietrza, gazów odlotowych, pyłów KIEROWNIK DZIAŁU AKREDYTACJI LABORATORIÓW BADAWCZYCH TADEUSZ MATRAS Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, 13 marca 2012 r. str. 1/16

A/5 Badania akustyczne i hałasu obiekty budowlane (ekrany, pomieszczenia) G/9* Badania dotyczące inżynierii środowiska hałas w pomieszczeniach Środowisko ogólne obiekty budowlane Środowisko ogólne ekrany akustyczne in situ Pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej Poziom ciśnienia akustycznego w pasmach oktawowych / 1/3- oktawowych Zakres: ( - ) db Izolacyjność akustyczna od dźwięków powietrznych (określić czego dotyczy ta izolacyjność w zależności od arkusza normy, np. między pomieszczeniami czy ścian zewnętrznych Wzorcowa i znormalizowana różnica średnich poziomów ciśnienia akustycznego Izolacyjność akustyczna właściwa przybliżona Równoważny poziom dźwięku A Poziom ciśnienia akustycznego w pasmach oktawowych / 1/3 oktawowych Skuteczność ekranów Równoważny poziom dźwięku A Maksymalny poziom dźwięku A hałas* Równoważny poziom dźwięku A dla czasu odniesienia T PN-EN ISO 140-4:2000 PN-EN ISO 140-14:2006 PN-EN ISO 717-1:1999+Ap1:1999 PN-EN ISO 140-5:2006 PN-ISO 10847:2002 PN-87/B-02156 * A/5 lub G/9 w zależności od przeznaczenia i wykorzystania wyników badań Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 2/16

A/13 Badania akustyczne i hałasu maszyny Maszyny i urządzenia hałas badawcze Równoważny poziom dźwięku A Poziom mocy akustycznej Poziom energii akustycznej PN-EN ISO 3744:2011 PN-EN ISO 3746:2011 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 3/16

G/9 Badania dotyczące inżynierii środowiska hałas w środowisku pracy/ogólnym hałas hałas (dobór ochronników słuchu) Środowisko ogólne hałas pochodzący od dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych Środowisko ogólne hałas pochodzący od lotnisk Równoważny poziom dźwięku A Maksymalny poziom dźwięku A Szczytowy poziom dźwięku C Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do: - 8-godz. dobowego wymiaru czasu pracy - tygodnia pracy Równoważny poziom ciśnienia akustycznego w pasmach częstotliwościowych oktawowych Zakres: ( ) Hz Równoważny poziom dźwięku A Równoważny poziom dźwięku C Równoważny poziom dźwięku A pod ochronnikami słuchu Równoważny poziom dźwięku A Ekspozycyjny poziom dźwięku A Równoważny poziom dźwięku A dla czasu odniesienia T wyrażony wskaźnikami L AeqD i L AeqN Metoda obliczeniowa Równoważny poziom dźwięku A Ekspozycyjny poziom dźwięku A Równoważny poziom dźwięku A dla czasu odniesienia T wyrażony wskaźnikami L AeqD i L AeqN Metoda obliczeniowa PN-N-01307:1994 PN-EN ISO 9612:2011 z wyłączeniem metody obejmującej strategię - punkt PN-EN ISO 9612:2011 PN-EN 458:2006 PN-EN ISO 4869-2:2002 PN-EN ISO 4869-2:2002/AC:2007 Załącznik nr 3 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16.06.2011 r. (Dz.U. 2011 nr 140, poz. 824) (Dz.U. 2011 nr 288, poz. 1697)* Załącznik nr 2 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16.06.2011 r. (Dz.U. 2011 nr 140, poz. 824)* Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 4/16

Środowisko ogólne hałas pochodzący od instalacji, urządzeń i zakładów przemysłowych Równoważny poziom dźwięku A Równoważny poziom dźwięku A dla czasu odniesienia T wyrażony wskaźnikami L AeqD i L AeqN Metoda obliczeniowa Załącznik nr 6 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4.11.2008 r. (Dz.U. 2008 nr 206, poz. 1291)* * Podać identyfikację punktów opisujących badania, które nie są realizowane przez laboratorium (z wyłączeniem pkt. ), gdy laboratorium np. nie realizuje badań metodą ciągłych pomiarów w ograniczonym czasie lub metodą próbkowania Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 5/16

G/9 Badania dotyczące inżynierii środowiska drgania drgania mechaniczne działające na organizm człowieka przez kończyny górne drgania mechaniczne o ogólnym działaniu na organizm człowieka Skuteczne ważone częstotliwościowo przyspieszenie drgań Zakres: ( ) m/s 2 Ekspozycja dzienna, wyrażona w postaci równoważnej energetycznie dla 8-godzin działania sumy wektorowej skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań, wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (a hwx, a hwy, a hwz) Ekspozycja trwająca 30 minut i krócej, wyrażona w postaci sumy wektorowej skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań, wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (a hwx, a hwy, a hwz) Skuteczne ważone częstotliwościowo przyspieszenie drgań Zakres: ( ) m/s² Ekspozycja dzienna, wyrażona w postaci równoważnego energetycznie dla 8-godzin działania skutecznego, ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań, dominującego wśród przyspieszeń drgań, wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych współczynników (1.4a wx, 1.4a wy, a wz) Ekspozycja trwająca 30 minut i krócej, wyrażona w postaci skutecznego, ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań, dominującego wśród przyspieszeń drgań, wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych współczynników (1.4a wx, 1.4a wy, a wz) PN-EN ISO 5349-1:2004 PN-EN ISO 5349-2:2004 PN-EN 14253+A1:2011 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 6/16

G/9 Badania dotyczące inżynierii środowiska oświetlenie, mikroklimat, wydatek energetyczny, promieniowanie optyczne oświetlenie elektryczne we wnętrzach oświetlenie awaryjne mikroklimat zimny mikroklimat gorący mikroklimat umiarkowany wydatek energetyczny Natężenie oświetlenia Zakres: ( ) lx Równomierność oświetlenia Natężenie oświetlenia Zakres: ( ) lx Temperatura powietrza Zakres: ( ) C Temperatura poczernionej kuli Zakres: ( ) C Wilgotność powietrza Zakres: ( ) % Prędkość powietrza Zakres: ( ) m/s Wskaźnik IREQ min Wskaźnik t wc Temperatura powietrza Zakres: ( ) C Temperatura wilgotna naturalna Zakres: ( ) C Temperatura poczernionej kuli Zakres: ( ) C Wskaźnik WBGT Temperatura powietrza Zakres: ( ) C Temperatura poczernionej kuli Zakres: ( ) C Wilgotność powietrza Zakres: ( ) % Prędkość powietrza Zakres: ( ) m/s Wskaźnik PMV Wskaźnik PPD Temperatura powietrza Zakres: ( ) C Przepływ powietrza Zakres: ( - ) dm 3 /min Wydatek energetyczny PN-83/E-04040.03 lub PB-01 wydanie.. z dnia... PN-EN 1838:2005 PN-EN ISO 11079:2008 PN-EN 27243:2005 PN-EN ISO 7730:2006 PB-04 wydanie z dnia.. Patrz UWAGA 1 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 7/16

nielaserowe promieniowanie optyczne nielaserowe promieniowanie optyczne Skuteczne natężenie napromienienia i/lub skuteczne napromienienie dla UV Zakres spektralny: ( ) nm Zakres pomiarowy: ( ) W/m 2 ( ) J/m 2 Metoda badawcza: A, D Natężenie napromienienia i/lub napromienienie dla UVA: Zakres spektralny: ( ) nm Zakres pomiarowy: ( ) W/m 2 ( ) J/m 2 Metoda badawcza: G, J Skuteczna luminancja energetyczna dla VIS: Zakres spektralny: ( ) nm Zakres pomiarowy: ( ) W m -2 sr -1 Metoda badawcza: D Skuteczne natężenie napromienienia dla VIS: Zakres spektralny: ( ) nm Zakres pomiarowy: ( ) W/m 2 Metoda badawcza: O, G, K Skuteczne natężenie napromienienia dla IRA: Zakres spektralny: ( ) nm zakres pomiarowy: ( ) W/m 2 Metoda badawcza: X, Y Natężenie napromienienia dla IRA, IRB: Zakres spektralny: ( ) nm Zakres pomiarowy: ( ) W/m 2 Metoda badawcza: R, X, Y PN-EN 14255-1:2010 PN-T-06589:2002 PN-EN 14255-2:2010 UWAGA 1 W przypadku badań oświetlenia w środowisku pracy nie podajemy w zakresie akredytacji normy PN-EN 12464:2004 ani PN-EN 12464:2012. Normy te nie zawierają opisu metody badania a jedynie wskazują na sposób identyfikacji punktów pomiarowych. Normy te, jeżeli są stosowane przez laboratorium, powinny być przywołane w sprawozdaniu z badań jako dokumenty opisujące metodologię wyboru punktów pomiarowych. W tym przypadku fakt zastosowania konkretnej normy do identyfikacji punktów pomiarowych powinien być omówiony i uzgodniony z klientem na etapie przeglądu zlecenia. W przypadku przedstawiania w sprawozdaniu z badań stwierdzeń dotyczących zgodności/niezgodności z wymaganiami lub specyfikacjami wymagań określonymi w ww. normach, laboratorium powinno zidentyfikować w sprawozdaniu normę, która określa wymaganie. Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 8/16

G/9 Badania dotyczące inżynierii środowiska pole elektromagnetyczne środowisku pracy/ogólnym pole elektromagnetyczne Środowisko ogólne pole elektromagnetyczne Natężenie pola elektrycznego w paśmie częstotliwości: Zakres: ( ) V/m Zakres: ( ) V/m Natężenie pola magnetycznego w paśmie częstotliwości: Zakres: ( ) A/m Zakres: ( ) A/m Natężenie pola magnetycznego w paśmie częstotliwości: Natężenie pola elektrycznego w paśmie częstotliwości: Zakres: ( ) V/m Zakres: ( ) V/m Natężenie pola magnetycznego w paśmie częstotliwości: Zakres: ( ) A/m Gęstość mocy w paśmie częstotliwości: Zakres: ( ) W/m 2 PN-T-06580-3:2002 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30.10.2003 r. (Dz.U. 2003 nr 192 poz.1883) Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 9/16

C/9 G/9 P/9 N/9 Badania chemiczne gazów odlotowych, próbek gazów odlotowych Badania dotyczące inżynierii środowiska gazy odlotowe Badania właściwości fizycznych gazów odlotowych Pobieranie próbek gazów odlotowych, pyłów Gazy odlotowe E) Patrz UWAGA 2 Strumień objętości gazu dla ciśnień dynamicznych > 10 Pa Metoda spiętrzenia Prędkość Zakres: ( ) m/s Metoda anemometryczna Zakres: ( ) m/s Metoda termoanemometryczna Pobieranie próbek do oznaczania stężenia pyłu Stężenie pyłu Zakres: ( ) g/m 3 Metoda grawimetryczna Emisja pyłu Pobieranie próbek do oznaczania stężenia pyłu Stężenie pyłu Zakres: ( ) g/m 3 Metoda grawimetryczna Emisja pyłu Stężenie tlenu, tlenku węgla, tlenku azotu, dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, dwutlenku węgla Zakres: - O 2 ( ) % Metoda elektrochemiczna - CO ( ) mg/m 3 - NO ( ) mg/m 3 - NO 2 ( ) mg/m 3 - SO 2 ( ) mg/m 3 - CO 2 ( ) % Metoda NDIR Emisja CO, NO i NO 2, (w przeliczeniu na NO 2 ), SO 2, CO 2 Stężenie tlenku azotu, dwutlenku azotu Zakres: - NO ( ) mg/m 3 - NO 2 ( ) mg/m 3 Metoda chemiluminescencyjna Emisja NO i NO 2 (w przeliczeniu na NO 2 ) PN-Z-04030-7:1994 PN-EN 13284-1:2007 PN-ISO 10396:2001 PN-EN 14792:2006 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 10/16

Gazy odlotowe E) Patrz UWAGA 2 Gazy odlotowe Pobieranie próbek do oznaczania stężenia chlorowodoru Stężenie chlorowodoru Zakres: ( ) mg/m 3 Metoda spektrofotometryczna Emisja HCl Pobieranie próbek do oznaczania stężenia rtęci ogólnej Emisja rtęci ogólnej Pobieranie próbek do oznaczania stężenia metali: As, Cd, Cr, Co, Cu, Mn, Ni, Pb, Sb, Tl, V Emisja metali : As, Cd, Cr, Co, Cu, Mn, Ni, Pb, Sb, Tl, V Pobieranie próbek do oznaczania stężeń związków organicznych Metoda aspiracyjna z zastosowaniem węgla aktywnego Emisja związków organicznych Stężenie całkowitego węgla organicznego (TOC) Zakres: ( ) Metoda ciągłej detekcji płomieniowojonizacyjnej (FID) Stężenie całkowitego węgla organicznego (TOC) Zakres: ( ) Metoda ciągłej detekcji płomieniowojonizacyjnej (FID) Emisja TOC Pobieranie próbek do oznaczania stężenia indywidualnych gazowych związków organicznych Emisja indywidualnych gazowych związków organicznych Stężenie tlenu, dwutlenku węgla, tlenku węgla, dwutlenku azotu, tlenku azotu, dwutlenku siarki Zakres: - O 2 ( ) % - CO ( ) mg/m 3 - CO 2 ( ) mg/m 3 - NO ( ) mg/m 3 - NO 2 ( ) mg/m 3 - SO 2 ( ) mg/m 3 Metoda elektrochemiczna PN-EN 1911:2011 PN-EN 13211:2006 PN-EN 14385:2005 PN-Z-04008-4:1999 PN-EN 13526:2005 PN-EN 12619:2002 PN-EN 13649:2005 PN-ISO 10396:2001 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 11/16

Środowisko ogólne próbki gazów odlotowych pobrane na filtry Środowisko ogólne próbki gazów odlotowych pobrane do roztworu pochłaniającego Zawartość kwasu siarkowego (VI) Zakres: ( ) mg w próbce Metoda spektrofotometryczna Zawartość wodorotlenku sodu Zakres: ( ) mg w próbce Metoda płomieniowej absorpcyjnej spektrometrii atomowej (FAAS) PB-05 wydanie z dnia PB-06 wydanie z dnia UWAGA 2 Jeśli laboratorium wykonuje badania lub pobieranie próbek związku/pierwiastka innymi metodami niż wskazane w rozporządzeniu Ministra Środowiska i Specyfikacji Technicznej PKN-CEN/TS 15675:2009, w zakresie akredytacji laboratorium nie potwierdza się, że laboratorium spełnia wymagania Specyfikacji Technicznej (nie umieszczamy symbolu E) ). Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 12/16

M/13 Badania inne QAL2 i AST automatycznych systemów monitoringu (AMS), urządzeń odpylających gazy odlotowe Automatyczne Systemy Monitoringu (AMS) E) Urządzenia odpylające gazy odlotowe Kalibracja AMS (QAL2) w zakresie: pyłu, CO, SO 2, NO, NO 2, O 2, CO 2 Roczne badanie kontrolne (AST) w zakresie: pyłu, CO, SO 2, NO 2, O 2, CO 2 Stężenie pyłu Zakres: ( ) g/m 3 Metoda grawimetryczna Stężenie pyłu Zakres: ( ) g/m 3 Metoda grawimetryczna Stężenie CO Zakres: ( ) mg/m 3 Metoda niedyspersyjnej spektrometrii w podczerwieni (NDIR) Stężenie SO 2 Zakres: ( ) mg/m 3 Metoda toronowa Stężenie NO, NO 2 Zakres: - NO ( ) mg/m 3 - NO 2 ( ) mg/m 3 Metoda chemiluminescencyjna Stężenie O 2 Zakres: ( ) % Metoda paramagnetyczna Stężenie CO 2 Zakres: ( ) % Metoda niedyspersyjnej spektrometrii w podczerwieni (NDIR) Stężenie pyłu Zakres: (0,001 100) g/m 3 Metoda grawimetryczna Skuteczność odpylania E) spełnia wymagania dokumentu PKN-CEN/TS 15675:2009 PN-EN 14181:2010 PN-EN 14181:2010 PN-Z-04030-7:1994 PN-EN 13284-1:2007 PN-EN 15058:2006 PN-EN 14791:2006 PN-EN 14792:2006 PN-EN 14789:2006 PN-ISO 10396:2001 PN-87/M-34129:1987 metoda A PN-Z-04030-7:1994 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 13/16

C/9 P/9 N/9 Badania chemiczne powietrza, próbek powietrza, pyłów Badania właściwości fizycznych powietrza Pobieranie próbek powietrza powietrze pyły Pobieranie próbek w celu oceny narażenia zawodowego na:* - pyły przemysłowe - substancje organiczne - substancje nieorganiczne - metale - włókna respirabilne Metoda dozymetrii indywidualnej Metoda stacjonarna Wskaźnik narażenia Stężenie pyłu całkowitego Zakres: ( ) mg/m 3 Metoda filtracyjno-wagowa Stężenie pyłu respirabilnego Zakres: ( ) mg/m3 Metoda filtracyjno-wagowa Stężenie tlenku węgla, dwutlenku siarki, tlenku azotu, dwutlenku azotu Zakres: - CO ( ) mg/m 3 - SO 2 ( ) mg/m 3 - NO ( ) mg/m 3 - NO 2 ( ) mg/m 3 Metoda elektrochemiczna Stężenie styrenu Zakres: ( ) mg/m 3 Metoda chromatografii gazowej z detekcją płomieniowo-jonizacyjną (GC-FID) Stężenie wodorotlenku sodu Zakres: ( ) mg/m 3 Metoda płomieniowej absorpcyjnej spektrometrii atomowej (FAAS) Zawartość wolnej krystalicznej krzemionki Zakres: ( ) % Metoda spektrofotometryczna PN-Z-04008-7:2002 + Az1:2004 PN-EN 689:2002 PN-91-Z-04030/05 PN-91-Z-04030/06 PB-08 wydanie z dnia. PN-Z-04436:2011 PN-Z-04436:2011 PN-91/Z-04018/04 * wybrać właściwe Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 14/16

próbki powietrza pobrane na filtry próbki powietrza pobrane do rurek z sorbentem próbki powietrza pobrane do roztworu pochłaniającego Zawartość tlenku cynku Zakres: ( ) mg w próbce Metoda płomieniowej absorpcyjnej spektrometrii atomowej (FAAS) Zawartość fenolu Zakres: ( ) mg w próbce Metoda chromatografii gazowej z detekcją płomieniowo-jonizacyjną (GC-FID) Zawartość chlorowodoru Zakres: ( ) mg w próbce Metoda turbidymetryczna PN-Z-04100-03:1987 PB-10 wydanie z dnia PN-Z-04225-03:1993 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 15/16

Wykaz zmian Zakresu Akredytacji Nr AB-E Status zmian: wersja pierwotna A Zatwierdzam status zmian KIEROWNIK DZIAŁU AKREDYTACJI LABORATORIÓW BADAWCZYCH TADEUSZ MATRAS dnia: dd.mm.2012 r. Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 2, dzień miesiąca 2012 r. str. 16/16