Podstawa programowa kształcenia w zawodzie mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych symbol cyfrowy: 723[03] I. ZAŁOśENIA PROGRAMOWO-ORGANIZACYJNE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE A. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: 1) czytać i interpretować rysunki wykonawcze i złoŝeniowe; 2) wykonywać proste szkice i rysunki części i zespołów maszyn; 3) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną; 4) charakteryzować materiały konstrukcyjne stosowane w technice rolniczej; 5) wykonywać podstawowe operacje z zakresu obróbki metali niezbędne przy naprawie maszyn i urządzeń rolniczych; 6) uŝytkować narzędzia, pojazdy, maszyny i urządzenia rolnicze; 7) stosować nowoczesne technologie napraw sprzętu rolniczego; 8) planować i wykonywać podstawowe zabiegi w wybranych technologiach produkcji rolniczej; 9) organizować stanowisko pracy do naprawy sprzętu rolniczego zgodnie z wymaganiami ergonomii; 10) prowadzić i obsługiwać pojazdy silnikowe w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii B; 11) stosować rachunek ekonomiczny w działalności gospodarczej; 12) prowadzić uproszczoną rachunkowość; 13) radzić sobie w sytuacjach problemowych; 14) samodzielnie podejmować decyzje; 15) organizować i oceniać własną pracę; 16) skutecznie komunikować się z innymi uczestnikami procesu pracy; 17) kierować pracą innych i efektywnie współdziałać w zespole; 18) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy; 19) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej; 20) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska; 21) udzielać pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy; 22) poszukiwać miejsca pracy jako pracownik najemny lub przedsiębiorca; 23) doskonalić umiejętności zawodowe; 24) korzystać z róŝnych źródeł informacji technicznej i ekonomicznej oraz doradztwa specjalistycznego. Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości". B. SPECYFICZNE WYMAGANIA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE 1. Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu: 1) sprawność ruchowa; 2) zdolności manualne; 3) zainteresowania techniczne;
4) poczucie odpowiedzialności; 5) spostrzegawczość i podzielność uwagi; 6) systematyczność i dokładność; 7) opanowanie. 2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych powinien być przygotowany do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją i naprawą pojazdów i maszyn rolniczych. 3. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych moŝe podejmować pracę w przedsiębiorstwach technicznej obsługi wsi i rolnictwa. MoŜe takŝe samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. 4. Zawód mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych jest zawodem szerokoprofilowym, umoŝliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa specjalizację, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji moŝe dotyczyć: maszyn i narzędzi rolniczych, pojazdów silnikowych, maszyn melioracyjnych. 5. Szkoła realizująca kształcenie w zawodzie mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych powinna posiadać następujące pracownie: 1) maszyn i urządzeń rolniczych; 2) pojazdów silnikowych; 3) ekonomiczną. Pracownie powinny składać się z sali ćwiczeń i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali ćwiczeń naleŝy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów (jedno- lub dwuosobowych). KaŜda pracownia powinna być wyposaŝona w: 1) środki techniczne, takie jak: telewizor, magnetowid, radio, rzutnik pisma, rzutnik przezroczy, zestaw komputerowy, drukarkę, kopiarkę; 2) materiały dydaktyczne, takie jak: filmy, przezrocza, foliogramy, fazogramy, programy komputerowe; 3) tekstowe źródła informacji, takie jak: podręczniki, inne ksiąŝki niezbędne do kształcenia w zawodzie, czasopisma fachowe, instrukcje do ćwiczeń, katalogi, prospekty. Pracownia maszyn i urządzeń rolniczych oraz pracownia pojazdów silnikowych powinny być ponadto wyposaŝone w: 1) sprzęt pomiarowy; 2) przekroje, modele i atrapy pojazdów, maszyn i narzędzi oraz ich części; 3) próbki materiałów eksploatacyjnych. Pracownia ekonomiczna powinna być ponadto wyposaŝona w: 1) kodeks pracy oraz teksty wybranych przepisów prawa gospodarczego i 2) poradniki; 3) komputerowe programy uŝytkowe w wersji szkoleniowej; 4) dokumenty księgowe; 5) środki techniczne, takie jak: telefon, faks, kalkulatory; 6) materiały biurowe. Praktyczna nauka zawodu moŝe odbywać się w szkolnych pracowniach, warsztatach i gospodarstwach pomocniczych, centrach kształcenia praktycznego i centrach kształcenia ustawicznego oraz u pracodawców - w przedsiębiorstwach technicznohandlowej obsługi wsi i rolnictwa. 6. Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają trzy bloki programowe: 1) eksploatacyjno-naprawczy; 2) techniczny; 3) ekonomiczny.
II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE Nazwa bloku Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w programowego % * Eksploatacyjno-naprawczy 40 Techniczny 20 Ekonomiczny 10 Razem 70** * Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieŝy i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej). ** Pozostałe 30% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację. III. BLOKI PROGRAMOWE BLOK: EKSPLOATACYJNO-NAPRAWCZY 1) rozpoznawać rodzaje i typy pojazdów silnikowych; 2) określać wymagania agrotechniczne, jakim powinny odpowiadać poszczególne narzędzia i maszyny rolnicze; 3) zestawiać agregaty rolnicze oraz dobierać narzędzia i maszyny rolnicze do określonej technologii produkcji rolniczej; 4) charakteryzować elementy składowe układów, zespołów i mechanizmów narzędzi, maszyn i pojazdów rolniczych; 5) planować i wykonywać podstawowe zabiegi w wybranych technologiach produkcji rolniczej; 6) oceniać stan techniczny sprzętu rolniczego oraz dokonywać konserwacji, regulacji i napraw; 7) przeciwdziałać powstawaniu awarii i przyspieszonemu zuŝyciu sprzętu technicznego; 8) stosować materiały eksploatacyjne; 9) stosować nowoczesne technologie w zakresie napraw sprzętu rolniczego; 10) organizować stanowisko pracy do diagnostyki, naprawy i obsługi sprzętu technicznego zgodnie z wymaganiami ergonomii; 11) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska przy eksploatacji, diagnozowaniu, naprawie i konserwacji sprzętu rolniczego; 12) stosować przepisy o ruchu drogowym; 13) prowadzić i obsługiwać pojazdy silnikowe w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii B; 14) udzielać pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy. 1) budowa i klasyfikacja pojazdów; 2) budowa i działanie silników spalinowych; 3) budowa i działanie układów napędowych pojazdów; 4) budowa i działanie układów jezdnych, kierowniczych, hamulcowych i zawieszenia; 5) budowa i działanie układów elektrycznych, hydraulicznych i pneumatycznych; 6) urządzenia zaczepowe; 7) nadwozia pojazdów; 8) narzędzia i maszyny do uprawy roli;
9) maszyny do nawoŝenia; 10) maszyny do siewu i sadzenia; 11) narzędzia i maszyny do pielęgnacji oraz ochrony roślin; 12) maszyny do zbioru i konserwacji zielonek; 13) maszyny do zbioru zbóŝ; 14) maszyny do zbioru roślin okopowych; 15) mechanizacja produkcji zwierzęcej; 16) środki transportowe w rolnictwie; 17) eksploatacja i konserwacja sprzętu rolniczego; 18) naprawa maszyn rolniczych i pojazdów silnikowych; 19) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska; 20) przepisy o ruchu drogowym; 21) technika kierowania pojazdem silnikowym; 22) zasady udzielania pomocy przedlekarskiej ofiarom wypadków przy pracy. BLOK: TECHNICZNY 1) wykonywać proste szkice i rysunki części i zespołów maszyn oraz instalacji; 2) czytać i interpretować rysunki schematyczne części i zespołów maszyn; 3) czytać dokumentację techniczną instalacji i zespołów maszyn i pojazdów; 4) rozróŝniać podstawowe materiały konstrukcyjne oraz opisywać ich właściwości i zastosowanie; 5) wykonywać podstawowe operacje z zakresu obróbki metali; 6) charakteryzować i wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne; 7) wykonywać połączenia spawane, stosując podstawowe metody spawania; 8) wykonywać podstawowe operacje ślusarskie i blacharskie; 9) posługiwać się narzędziami pomiarowymi uŝywanymi w warsztatach mechanicznych; 10) określać wykorzystanie prądu elektrycznego; 11) rozpoznawać i charakteryzować silniki i prądnice; 12) stosować ochrony instalacji elektrycznej, zapobiegające poraŝeniu prądem elektrycznym; 13) stosować układy elektroniczne w urządzeniach sterujących; 14) określać przyczyny powstawania typowych uszkodzeń maszyn i urządzeń; 15) obsługiwać urządzenia elektryczne stosowane w rolnictwie; 16) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej i ochrony środowiska podczas operacji obróbki metali i prac spawalniczych. 1) podstawy rysunku technicznego; 2) materiałoznawstwo; 3) pomiary i trasowanie; 4) obróbka ręczna metali; 5) obróbka plastyczna materiałów; 6) obróbka mechaniczna metali; 7) spawalnictwo; 8) części maszyn; 9) maszynoznawstwo ogólne; 10) obwody elektryczne prądu stałego i przemiennego; 11) instalacje elektryczne pojazdów;
12) podstawy elektroniki i automatyki; 13) urządzenia elektryczne w rolnictwie. BLOK: EKONOMICZNY 1) definiować podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne; 2) objaśniać podstawowe pojęcia dotyczące gospodarki rynkowej; 3) objaśniać zasady i zakres działalności gospodarczej w agrobiznesie; 4) określać moŝliwości i bariery rozwoju działalności gospodarczej; 5) rozróŝniać i charakteryzować przedsiębiorstwa; 6) organizować i zarządzać przedsiębiorstwem oraz kierować małym zespołem pracowników; 7) sporządzać podstawowe dokumenty dotyczące działalności gospodarczej; 8) prowadzić uproszczoną rachunkowość; 9) rozróŝniać i obliczać podatki; 10) obliczać koszty, przychody i wynik finansowy działalności gospodarczej; 11) korzystać z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa; 12) wskazywać korzyści i zagroŝenia dla agrobiznesu związane z integracją z Unią Europejską; 13) stosować strategie marketingowe; 14) stosować wybrane przepisy prawa pracy, prawa gospodarczego i prawa 15) korzystać z róŝnych źródeł informacji; 16) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy. 1) podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne; 2) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej; 3) działalność gospodarcza w agrobiznesie; 4) przedsiębiorstwa; 5) zarządzanie i kierowanie przedsiębiorstwem; 6) dokumentacja działalności przedsiębiorstwa; 7) rachunek ekonomiczny; 8) uproszczone formy rachunkowości; 9) instytucje agrobiznesu; 10) integracja międzynarodowa; 11) marketing w przedsiębiorstwie; 12) wybrane zagadnienia z zakresu prawa pracy, prawa gospodarczego i prawa 13) przygotowanie do wejścia na rynek pracy.