Prawo do renty socjalnej

Prawo do renty socjalnej 1 1

Ujęcie teoretyczne Renta socjalna dotyczy problematyki dostarczenia podstawowych środków utrzymania osobom, które nie są w stanie zapewnić ich własną pracą lub nabytymi świadczeniami (np. z ubezpieczenia społecznego) Jest to część świadczeń organizowana na zasadzie zaopatrzenia czyli ich nabycie nie związane jest z wzajemnym świadczeniem ze strony osoby nabywającej. 2 2

Linie rozwojowe systemów zaopatrzeniowych przekształcone świadczenia opieki społecznej mające na celu zaniechanie dyskryminacji osób obiektywnie niezdolnych do samodzielnego utrzymania się; wynagrodzenie zasług świadczenia rodzinne L. Kaczyński jest to świadczenie o charakterze zaopatrzeniowym Szurgacz, Zagrosik i Lewandowicz-Machnikowska system 3 świadczeń socjalnego wsparcia (hybryda). 3

Koncepcja tzw. solidarności pełnej społeczeństwo ma obowiązek utrzymywać wszystkich członków którzy ze względu na wiek lub niezdolność do pracy nie są w stanie zapewnić sobie środków utrzymania. Jednostkom takim przysługuje prawo podmiotowe do świadczenia wynikające z potrzeby nie zaś pracy, zasług ani składek. 4 4

ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej weszła w życie 1 X 2003r. 5 5

Zakres podmiotowy ZASADA TERYTORIALNOŚCI ŚWIADCZENIE TO PRZYSŁUGUJE: osobom posiadającym obywatelstwo polskie zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) -stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt; (Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria); cudzoziemcom zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy. 6 6

Przesłanki przyznania świadczenia: Pozytywne spełnione łącznie osoba pełnoletnia; całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu (ustalenia dokonuje lekarz orzecznik); naruszenie sprawności powstało: 1) przed ukończeniem 18 roku życia; 2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej -przed ukończeniem 25 roku życia; 3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. 7 7

Całkowita niezdolność w ust. o FUS Art. 12. 1. Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. 2. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. 8 8

Renta socjalna a inne świadczenia z zabezpieczenia społecznego Renta socjalna nie przysługuje w przypadku uprawnienia do: emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej, pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, uprawnionemu do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego 9 9

Renta socjalna a świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników Renta socjalna nie przysługuje osobie będącej właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych. Osobie będącej współwłaścicielem nieruchomości rolnej nie przysługuje renta socjalna, jeśli udział tej osoby przekracza 5 ha przeliczeniowych. (nie dotyczy działów specjalnych produkcji rolnej, brana pod uwagę jest wielkość posiadanego gospodarstwa a nie przychód). 10 10

Renta socjalna a renta rodzinna W przypadku zbiegu obu świadczeń obniża się wysokość renty socjalnej tak, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. (1194,92 zł. -2x 597,46 zł ) Minimalna wysokość obniżonej renty socjalnej to 10% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. 11 11

Renta socjalna a tymczasowe aresztowanie lub pozbawienie wolności Świadczenie co do zasady nie przysługuje za okres tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności. Wyjątek (przesłanki spełnione łącznie): osoba samotnie gospodarująca, nieposiadająca innego przychodu i niemająca prawa do renty rodzinnej, będąca właścicielem lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego), której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu lub najemca lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, innych jednostek samorządu terytorialnego albo stanowiącego własność Skarbu Państwa lub 12 państwowych osób prawnych, 12

Wysokość świadczenia osobie takiej może być wypłacane 50 % kwoty renty socjalnej, jeżeli zobowiąże się pisemnie, że z kwoty tej będzie dokonywała opłat z tytułu czynszu lub innych należności za lokal mieszkalny (dom jednorodzinny), a w lokalu (domu jednorodzinnym) nie przebywają inne osoby (świadczenie fakultatywne). 13 13

Renta socjalna a zarobkowanie prawo do renty socjalnej zawiesza się gdy łączny przychód takiej osoby stanowi kwotę wyższą niż 30% przeciętnego wynagrodzenia ogłaszany przez Prezesa GUS dla celów emerytalnych (739,40 zł 1 grudnia 2006 do 28 lutego 2007 ) problematyka zarobkowania a całkowita niezdolność do pracy. 14 14

Przychód (źródła wymienione są w art. 10) to: działalność podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (zatrudnienie, służba wojskowa, pozarolnicza działalność); kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego; inne źródła wymienione w art. 27 ust. o pod. dochodowym od os fizycznych. najem podnajem dzierżawa; 15 15

Wniosek o rentę socjalną Decyzja z wnioskiem o rentę socjalną występuje zainteresowany lub jego przedstawiciel ustawowy; możliwe jest także wystąpienie innej osoby lub kierownika ośrodka pomocy społecznej występujących za zgodą zainteresowanego lub jego przedstawiciela ustawowego. decyzję wydaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ emerytalnorenotwy 16 16

Wnioskodawca udowadnia okoliczności niezbędne do przyznania renty socjalnej Lekarz orzecznik stwierdza całkowitą niezdolność do pracy 17 17

Rodzaje renty socjalnej 1) renta socjalna stała - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała; 2) renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa. 18 18

Wysokość renty socjalnej co do zasady 84 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; (501,87 zł. 1 marca 2006) z kwoty tej należy odliczyć zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych i składkę zdrowotną. 19 19

Wysokość renty socjalnej 50% w przypadku osoby samotnie gospodarującej tymczasowo aresztowanej; od 10% do 84% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osoby łączącej rentę rodzinną z rentą socjalną. 20 20

Finansowanie świadczenia Renta socjalna finansowana jest ze środków budżetu państwa. Z budżetu pokrywa także koszty obsługi świadczenia. Wypłatą zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ emerytalno-rentowy. Inny organ występuje o zwrot kosztów do Zakładu. 21 21

Charakter prawny subsydiarność (ale nie całkowity) przesłanki nabycia, wymiar świadczenia jako decydujące aspekty przeniesienia świadczenia z pomocy społecznej do organów rentowych (ale zasiłek stały) brak ubezpieczeniowego charakteru (wzajemność) 22 22

23 23