LGD 4101-019-01/2014 P/14/021 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LGD 4101-019-01/2014 P/14/021 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli P/14/021 - Wspieranie rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw środkami Unii Europejskiej w ramach Działania 4.3 i 4.5 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontroler Jednostka kontrolowana Kierownik jednostki kontrolowanej Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku Maria Mieszalska, starszy inspektor kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 91790 z dnia 19 września 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 1-2) Grafix Centrum Poligrafii Rafał Rausz, ul. Bora Komorowskiego 24, 80-377 Gdańsk (dalej: Przedsiębiorca, Beneficjent ) Rafał Rausz, Właściciel Grafix Centrum Poligrafii Rafał Rausz (dowód: akta kontroli str. 3) Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie 1 realizację trzech projektów w ramach Działania 4.3 Kredyt technologiczny, Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 (dalej: PO IG ). Zgłoszone do dofinansowania w ramach Działania 4.3 PO IG projekty dotyczyły działalności innowacyjnej, zostały prawidłowo przeprowadzone i rozliczone. Dokonywanie w ramach realizacji dwóch 2 projektów płatności z różnych rachunków bankowych, zamiast z rachunków wyodrębnionych dla każdego z ww. projektów, było niezgodne z postanowieniami umów o dofinansowanie, lecz nie miało bezpośredniego wpływu na realizację projektów. III. Opis ustalonego stanu faktycznego Realizacja projektów i ich zgodność z postanowieniami umów o dofinansowanie, w tym przeprowadzanie postępowań o udzielenie zamówień publicznych i kwalifikowalność wydatków zgłaszanych do dofinansowania oraz realizacja innych postanowień umów Opis stanu faktycznego 1. W okresie od 1 stycznia 2007 r. do 22 września 2014 r. Przedsiębiorca realizował trzy projekty (przedsięwzięcia będące przedmiotem umowy o dofinansowanie) w ramach Działania 4.3 Kredyt technologiczny PO IG: 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 2 Wdrożenie nowej technologii aktywowania plazmowego do produkcji innowacyjnych etykiet IML-B o podwyższonej wytrzymałości i Wdrożenie nowej technologii druku offsetowego w firmie Grafix Centrum Poligrafii Rafał Rausz. 2

1.1. Wdrożenie nowatorskiej technologii produkcji etykiet IML do kontaktu z żywnością 3 projekt polegał 4 na zastosowaniu w produkcji etykiet do opakowań powstających w procesie nieodwracalnego łączenia etykiet i opakowań wykonanych z tego samego rodzaju tworzywa IML (In Mould Label), dodatkowego bezpośrednio przed zadrukiem, etapu aktywowania (zwiększania przyczepności) powierzchni podłoża zadrukowywanego. Technologia umożliwiała wykonywanie nowych towarów, tj. wysokiej jakości etykiet z wykorzystaniem farb UV i lakierów nie przenikających (niskomigracyjnych) do pakowanej żywności. Bank Gospodarstwa Krajowego, będący Instytucją Wdrażającą/Instytucją Pośredniczącą II stopnia (dalej: BGK ), przyjął i zarejestrował wniosek o dofinansowanie projektu (tj. przyznanie premii technologicznej) w dniu 8 lipca 2010 r., a w dniu 25 października 2010 r. zawiadomił Beneficjenta o przyznaniu promesy premii technologicznej. Umowę o dofinansowanie projektu podpisano w dniu 22 grudnia 2010 r. Harmonogram projektu zakładał jego realizację w okresie od 23 września 2010 r. do 20 grudnia 2011 r. Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł 3 004,0 tys. zł, z czego wydatki w kwocie 1 929,6 tys. zł, tj. 64,2% zostały pokryte z kredytu technologicznego, a kwota 1 074,4 tys. zł, tj. 35,8% stanowiła wkład własny Beneficjenta. Kwota przyznanego Beneficjentowi dofinansowania w formie premii technologicznej wyniosła 1 281,3 tys. zł, co stanowiło 50,0% wydatków kwalifikowalnych projektu (2 562,5 tys. zł) i 100,0% wnioskowanej kwoty dofinansowania. (dowód: akta kontroli str. 4-6, 9-92, 162-185, 619, 643-644, 670) 1.2. Wdrożenie nowej technologii aktywowania plazmowego do produkcji innowacyjnych etykiet IML-B o podwyższonej wytrzymałości 5 projekt polegał na zastosowaniu w produkcji etykiet do opakowań powstających w procesie nieodwracalnego łączenia etykiet i opakowań wykonanych z tego samego rodzaju tworzywa IML 6, formowanych metodą rozdmuchu IML-B, niestosowanej dotychczas w offsetowym druku arkuszowym etykiet IML, techniki aktywacji powierzchni zadrukowywanej, tj. zwiększającej przyczepność nadruku (warstwy farby). Technologia umożliwiała wykonywanie etykiet o znacznie zwiększonej odporności na ścieranie, głębokie mrożenie i agresywne detergenty. BGK przyjął wniosek o dofinansowanie projektu w dniu 24 lutego 2011 r., a pismem z dnia 11 maja 2011 r. zawiadomił Beneficjenta o przyznaniu promesy premii technologicznej. Umowę o dofinansowanie podpisano w dniu 16 sierpnia 2011 r. Harmonogram projektu zakładał jego realizację w okresie od 15 czerwca 2011 r. do 31 lipca 2012 r. Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł 9 292,7 tys. zł, z czego wydatki w kwocie 5 830,4 tys. zł, tj. 62,7% zostały pokryte z kredytu technologicznego, a kwota 3 462,3 tys. zł, tj. 37,3% stanowiła wkład własny Beneficjenta. Kwota przyznanego Beneficjentowi dofinansowania w formie premii technologicznej wyniosła 4 000,0 tys. zł, co stanowiło 46,9% wydatków kwalifikowalnych projektu (8 532,0 tys. zł) i 100,0% wnioskowanej kwoty dofinansowania. (dowód: akta kontroli str. 4-6, 194-277, 407-435, 509-520, 619, 643-644, 662-670) 3 Nr POIG.04.03.00-00-087/10. 4 Zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie, opinią o nowej technologii oraz opinią o wdrożeniu nowej technologii. 5 Nr POIG.04.03.00-00-179/11. 6 Ze względu na metodę formowania opakowania, etykiety typu IML dzieli się na dwie grupy: do opakowań formowanych przez wtrysk IML-I (In Mould Labelling Injection) oraz formatowanych przez rozdmuch IML-B (In Mould Labelling Blow Moulding). 3

1.3. Wdrożenie nowej technologii druku offsetowego w firmie Grafix Centrum Poligrafii Rafał Rausz 7 projekt polegał na wprowadzeniu w technologii druku offsetowego niestosowanego dotąd sposobu przygotowywania obrazów do druku z wykorzystaniem opracowanego przez Wnioskodawcę rastra 8 hybrydowego. Technologia umożliwiała wykonywanie znacząco ulepszonych towarów, tj. wydruków o wyższej jakości dzięki wyższej rozdzielczości obrazu, lepszemu nasyceniu barw oraz lepszej reprodukcji szczegółów. BGK przyjął wniosek o dofinansowanie projektu w dniu 22 października 2012 r., a dnia 29 kwietnia 2013 r. zawiadomił Beneficjenta o przyznaniu promesy premii technologicznej. Umowę o dofinansowanie projektu podpisano w dniu 27 czerwca 2013 r. Harmonogram projektu zakładał jego realizację w okresie od 20 maja 2013 r. do 30 września 2013 r. Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł 6 158,3 tys. zł, z czego wydatki w kwocie 4 522,3 tys. zł, tj. 73,4% zostały pokryte z kredytu technologicznego, a kwota 1 636,0 tys. zł, tj. 26,6% stanowiła wkład własny Beneficjenta. Kwota przyznanego Beneficjentowi dofinansowania w formie premii technologicznej wyniosła 3 079,2 tys. zł, co stanowiło 50,0% wydatków kwalifikowalnych projektu (6 158,3 tys. zł) i 100,0% wnioskowanej kwoty dofinansowania. (dowód: akta kontroli str. 4-6, 443-508, 521-543, 584-616, 619, 644, 662-670) 1.4. Realizowane przez Przedsiębiorcę projekty dotyczyły inwestycji technologicznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej 9 (dalej: ustawa o działalności innowacyjnej ), tj. inwestycji polegających na wdrożeniu własnej nowej technologii oraz uruchomieniu na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów. Powyższe było zgodne z określonym w Szczegółowym opisie priorytetów PO IG 10 celem Działania 4.3, którym było wsparcie inwestycji w zakresie wdrażania nowych technologii poprzez udzielenie Małym i Średnim Przedsiębiorcom (MŚP) kredytu technologicznego z możliwością jego częściowej spłaty ze środków Funduszu Kredytu Technologicznego 11 w formie premii technologicznej. (dowód: akta kontroli str. 9-39, 168-177, 181-184, 194-242, 407-415, 424-432, 443-458, 501-520, 605-615) 1.5. Beneficjent stosował się do zasady zakazu podwójnego finansowania, oznaczającej niedozwolone zrefundowanie całkowite lub częściowe danego wydatku dwa razy ze środków publicznych (wspólnotowych lub krajowych). (dowód: akta kontroli str. 109-120, 127-129, 133-142, 146-154, 381-386, 391-396, 402-404, 576-578, 626-631) W ramach każdego z ww. projektów Beneficjent zakładał wdrożenie jednej nowej technologii (wskaźnik produktu) oraz w ramach dwóch projektów wdrożenie po jednej nowej grupie towarów, a w przypadku jednego projektu jednej udoskonalonej grupy towarów (wskaźnik rezultatu). (dowód: akta kontroli str. 9-25, 194-212, 443-458, 662-670) 7 Nr POIG.04.03.00-00-A64/12. 8 Raster symulacja obrazu wielotonalnego za pomocą obrazu jednotonalnego w postaci drobnego wzoru. Punkty rastrowe przekształcają się w elementy formy drukowej, tworząc po wydrukowaniu złudzenie tonalności. 9 Dz. U. z 2014 r., poz. 226. 10 Opracowany na podstawie PO IG zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej z dnia 1 października 2007 r. oraz uchwałą Rady Ministrów z dnia 30 października 2007 r. 11 Zgodnie z przepisami art. 14 ust. 1-3 ustawy o działalności innowacyjnej, Fundusz Kredytu Technologicznego, to państwowy fundusz celowy w formie rachunku bankowego, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw gospodarki, a jego obsługę, w tym bankową, prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego. 4

2. Zgodnie z wytycznymi BGK, do wniosków o dofinansowanie Przedsiębiorca dołączył opinie o technologiach, które miały być wdrażane w wyniku realizacji inwestycji technologicznych finansowanych kredytem technologicznym, sporządzone przez jednostki naukowe, których zakres działania związany był z daną inwestycją technologiczną. Opinie zawierały deklaracje bezstronności osób sporządzających opinie i osób reprezentujących instytucje wystawiające opinie. Stwierdzono w nich, że technologie te nie były stosowane na świecie dużej niż pięć lat, tj. przez okres wskazany w art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy o działalności innowacyjnej. (dowód: akta kontroli str. 9-24, 30-39, 194-212, 231-242, 443-456, 501-508) 3. Beneficjent nie był zobowiązany do stosowania przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 12. Na podstawie kontroli trzech zamówień o łącznej wartości 3 466,0 tys. euro netto 13 (o jednostkowej wartości zakupu od jednego dostawcy przekraczającej 14,0 tys. euro) ustalono, że Beneficjent posiadał pełną dokumentację dotyczącą procesu wyboru dostawców oraz w oparciu o przyjęte kryteria dokonał wyboru ekonomicznie najkorzystniejszych ofert. (dowód: akta kontroli str. 278-379, 544-575, 625-641, 662-668) 4. Realizacja projektów odbyła się zgodnie z postanowieniami umów o dofinansowanie, w tym: projekty zrealizowano w terminach określonych w harmonogramach. W przypadku jednego projektu 14, w drodze aneksu do umowy o dofinansowanie dokonano zmiany terminu zakończenia z 30 kwietnia 2012 r. na 31 lipca 2012 r. Wynikało to z przewidywanego przesunięcia zakładanych terminów dostaw maszyn, które zamierzano zakupić w ramach projektu, z powodu przedłużających się negocjacji z dostawcami oraz zmian kursu waluty (euro). Projekt zakończono (tj. złożono wniosek o płatność) w dniu 4 maja 2012 r., założone cele projektów zostały w pełni osiągnięte, tj. wdrożono nowe technologie oraz wytworzono nowe i znacząco ulepszone towary, według stanu na dzień 12 listopada 2014 r. środki trwałe zakupione w ramach projektów były własnością Beneficjenta, a faktury dokumentowały sprzedaż w 2014 r. wytworzonych towarów, we wnioskach o płatność wykazano wyłącznie wydatki kwalifikowalne przewidziane umowami o dofinansowanie (w związku z realizacją projektów Beneficjent nie odzyskał żadnych poniesionych kosztów kwalifikowalnych), wysokość dofinansowania nie przekroczyła maksymalnych kwot wskazanych w umowach o dofinansowanie, otrzymane wsparcie finansowe wykorzystano zgodnie z określonymi warunkami. (dowód: akta kontroli str. 9-185, 194-435, 443-616, 642-648, 653-670) Beneficjent otrzymał premię technologiczną na spłatę części kapitału kredytowego na rachunek Beneficjenta w banku kredytującym: dla jednego projektu 15 7 dnia, a dla dwóch projektów 16 14 dnia od dnia następującego po dniu złożenia kompletnego wniosku o płatność. (dowód: akta kontroli str. 162-180, 407-423, 593-604, 644) Beneficjent nie wnosił zastrzeżeń, co do terminowości rozpatrywania przez BGK 12 Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm. 13 W ramach projektu Wdrożenie nowej technologii aktywowania plazmowego do produkcji innowacyjnych etykiet IML-B o podwyższonej wytrzymałości : dostawa wielokolorowej, offsetowej maszyny drukującej 1 680,9 tys. euro i dostawa automatu sztancującego 381,0 tys. euro oraz w ramach projektu Wdrożenie nowej technologii druku offsetowego w firmie Grafix Centrum Poligrafii Rafał Rausz dostawa maszyny offsetowej 1 404,1 tys. euro. 14 POIG.04.03.00-00-179/11. 15 POIG.04.03.00-00-087/10. 16 POIG.04.03.00-00-179/11 i POIG.04.03.00-00-A64/12. 5

wniosków o płatność i dokonania wypłat premii technologicznej. Nie wystąpiły przypadki uznania przez BGK części wydatków zgłoszonych przez Beneficjenta we wnioskach o płatność za niekwalifikowalne. (dowód: akta kontroli str.620-624) Dwa spośród trzech projektów zostały objęte kontrolą przez BGK, tj.: "Wdrożenie nowatorskiej technologii produkcji etykiet IML do kontaktu z żywnością". Z ustaleń kontroli wynika, że prowadzono wyodrębnioną ewidencję księgową projektu oraz ewidencjonowano wszystkie zdarzenia związane z jego realizacją, a zapisy w systemie księgowym nie budziły wątpliwości, co do prawidłowości stosowania powszechnie obowiązujących przepisów. Ustalono, że opierając się na przyjętych kryteriach Beneficjent wybrał ekonomicznie najkorzystniejsze oferty dostawców. Ponadto Beneficjent prowadził działania informacyjne i promocyjne oraz w sposób gwarantujący należyte bezpieczeństwo informacji archiwizował wszelkie dane i dokumenty związane z realizacją projektu, w tym pełną dokumentację dotyczącą procesu wyboru dostawców; Wdrożenie nowej technologii aktywowania plazmowego do produkcji innowacyjnych etykiet IML-B o podwyższonej wytrzymałości. Kontrola dotyczyła trwałości projektu. Z ustaleń kontroli wynika, że nabyte w ramach projektu środki trwałe nadal były własnością Beneficjenta i wykorzystywane były zgodnie z celami projektu. Potwierdzono stosowanie się do zakazu podwójnego finansowania oraz prowadzenie przez Beneficjenta działań informacyjnych i promocyjnych. Stwierdzono, że dokumentacja związana z realizacją projektu była dostępna, odpowiednio przechowywana i archiwizowana. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości oraz naruszenia prawa. (dowód: akta kontroli str. 625-641) 5. Beneficjent zgodnie z umowami o dofinansowanie dokumentował zdarzenia gospodarcze związane z realizacją projektów, w tym: stosował w ramach istniejącego informatycznego systemu ewidencji księgowej odrębny dla każdego projektu kod księgowy, dysponował dokumentami potwierdzającymi zgodność realizacji projektów z warunkami umów o dofinansowanie, dowody księgowe dotyczące płatności związane z realizacją projektów faktycznie dotyczyły działań wynikających z projektów, zrealizowane płatności na rzecz dostawców były przeprowadzanie przy wykorzystaniu rachunku bankowego Beneficjenta na rachunek bankowy podany na fakturze lub innym dowodzie księgowym, niemniej jednak Beneficjent nie wyodrębnił rachunków bankowych dla każdego z dofinansowanych projektów 17, płatności w ramach projektu zostały dokonane w okresie kwalifikowalności wydatków określonych w umowach o dofinansowanie, dokumenty dotyczące realizacji projektów były datowane zgodnie z okresem kwalifikowalności wydatków określonym w umowach o dofinansowanie, realizacja projektów została rozpoczęta w okresie kwalifikowalności wydatków i nie wcześniej niż dzień po przyznaniu przez BGK promesy premii technologicznej (dla projektów realizowanych przed 23 maja 2011 r.) i po dniu wpływu do BGK wniosku o przyznanie premii technologicznej (dla projektu realizowanego po 23 maja 2011 r.), posiadał pełną dokumentację finansową potwierdzającą dokonanie zakupów objętych projektem, 17 Kontrolą w tym zakresie objęto dwa projekty, tj. Wdrożenie nowej technologii aktywowania plazmowego do produkcji innowacyjnych etykiet IML-B o podwyższonej wytrzymałości i Wdrożenie nowej technologii druku offsetowego w firmie Grafix Centrum Poligrafii Rafał Rausz. 6

przechowywał, w sposób gwarantujący należyte bezpieczeństwo informacji, wszelkie dane i dokumenty związane z realizacją projektów. (dowód: akta kontroli str. 45-178, 186-193, 249-421, 436-442, 521-603, 617-619, 642-644, 649-652, 672) Beneficjent realizował obowiązek, wynikający z 10 umów o dofinansowanie, informowania opinii publicznej o otrzymaniu dofinansowania na realizację projektów ze środków PO IG i podejmował działania promocyjne podkreślające znaczenie pomocy finansowej z Unii Europejskiej, tj. umieścił emblemat Unii Europejskiej wraz z odwołaniem do Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz logotyp PO IG na środkach trwałych, sfinansowanych w ramach projektów. W siedzibie Przedsiębiorcy zamieszczono tablice pamiątkowe dotyczące projektów. Ponadto informacja o realizacji projektów współfinansowanych ze środków PO IG została zamieszczona na stronie internetowej Przedsiębiorcy. (dowód: akta kontroli str. 662-677) Uwagi dotyczące badanej działalności Płatności za wykonane dostawy w ramach każdego z dwóch projektów (objętych w tym zakresie kontrolą): Wdrożenie nowej technologii aktywowania plazmowego do produkcji innowacyjnych etykiet IML-B o podwyższonej wytrzymałości i Wdrożenie nowej technologii druku offsetowego w firmie Grafix Centrum Poligrafii Rafał Rausz, dokonywane były z różnych rachunków bankowych (tj. z rachunków, na które uruchamiano kredyty inwestycyjne oraz z rachunków, z których dokonywano również płatności niezwiązanych z danym projektem), a nie z rachunku wyodrębnionego dla celów każdego z projektów, co było niezgodne z postanowieniami umów o dofinansowanie 18 tych projektów, tj. odpowiednio 5 ust. 10 i 5 ust. 9. Zgodnie z postanowieniami ww. umów o dofinansowanie wszelkich płatności za wykonane dostawy w ramach projektu należało dokonywać za pośrednictwem wyodrębnionego dla celów projektu rachunku bankowego Beneficjenta, który nie musiał być tożsamy z rachunkiem bankowym Beneficjenta w banku kredytującym, na który było przekazane dofinansowanie. Z wyjaśnień Wiceprezesa Przedsiębiorstwa wynika, że w przypadku jednego 19 projektu nie zwracano uwagi na to, z jakiego rachunku dokonywano płatności, a w przypadku drugiego 20 projektu wyodrębniono rachunek bankowy dla projektu, ale jednej płatności dokonał Bank z innego rachunku, tj. z rachunku, na który uruchomiono kredyt inwestycyjny, co wynikało z umowy kredytu technologicznego. W ocenie NIK, w konsekwencji dokonywania w ramach każdego z projektów płatności z rachunków bankowych, na których miały miejsce również inne operacje, niezwiązane z danym projektem, a także w konsekwencji oznaczania, w dniu dokonania płatności, wszystkich operacji dokonanych na tych rachunkach kodem księgowym ustalonym dla danego projektu utrudnione było zidentyfikowanie poszczególnych operacji bankowych związanych z tymi projektami, co stanowiło naruszenie postanowień 6 pkt 21 umów o dofinansowanie projektów zobowiązujących Beneficjenta do stosowania w ramach istniejącego informatycznego systemu ewidencji księgowej odrębnego kodu księgowego umożliwiającego identyfikację poszczególnych operacji bankowych związanych z każdym z projektów. (dowód: akta kontroli str. 7-8, 249-277, 436-442, 521-543, 584-592, 617-618, 642-643, 649-652, 678-688) 18 Nr POIG.04.03.00-00-179/11 i nr POIG.04.03-.00-00-A64/12. 19 Wdrożenie nowej technologii aktywowania plazmowego do produkcji innowacyjnych etykiet IML-B o podwyższonej wytrzymałości. 20 Wdrożenie nowej technologii druku offsetowego w firmie Grafix Centrum Poligrafii Rafał Rausz. 7

Prawo zgłoszenia zastrzeżeń IV. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Gdańsku. Gdańsk, dnia stycznia 2015 r. Kontroler Maria Mieszalska Starszy inspektor kontroli państwowej Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Gdańsku Dyrektor...... Podpis podpis 8