Odstresuj się Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Materiał promocyjny współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach poddziałania 19.4 Wsparcie na rzecz kosztów bieżących i aktywizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Instytucja zarządzająca PROW 2014-2020 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Materiał promocyjny opracowany przez Stowarzyszenie Kraina św. Anny.
1. Połącz odpowiednie zdjęcie z Gminą dla której jest charakterystyczny.
Najmilsi, najpierw nad pracami głowili się uczestnicy konkursu pn.: Łamigłówki z główki, których wysiłek został pokazany w niniejszej książeczce, potem do pracy przyłączyły się artystki wnosząc swój wkład w przygotowanie kwietnych rysunków. Resztę pozostawiamy Wam drodzy odbiorcy niniejszej publikacji. Zrelaksujcie się, odstresujcie, nacieszcie swoje oczy pięknymi opolskimi wzorami, a przy okazji przypomnijcie sobie skąd się wzięły? Bawcie się dobrze!!! czego Wam z całą mocą życzy Ewa Maria Piłat z zespołem Krainy św. Anny. 3
2. Stowarzyszenie Kraina św. Anny powstało w 2006 r. z inicjatywy lokalnych liderów. Odszukaj i skreśl poziomo i pionowo wszystkie 10 gmin. W F J W A L C E A E T J K L O P E Z X V N M Q W F T M V C X Z A S D F G H Y I O P L I I L M P O K N I H B Y G L E Ś N I C A Z R V Z K R A P K O W I C E A S U I Q V J K D Z K B A B Ó D L C E A K E Ś N I C E A K R Z Ą Ó I M A G H J A Z D G O G L I N Ó W A L I D E C T A R N Ó W O P O L S K I Ć J U L I E Ę W K S M G O G I N T O R Ź J A Ź U J A Z S D A O Ś D H U L A Ó F J E M I E L N I C A Z R G K K A P K O S T R Ć S T R Z E Ż L C E O T A Ś R J A P O L A W J S Ś O S O L S Ć K W I R N T Q S T R Z E L C E O P O L S K I E I T Ż Ó Y U Ż P I Z B I Z D Z I E L O K Ź D C Ą T W J J I A L A N I K O L I N O Ż K O W E A L E K A L X E O G O G O L I N A N N Y G O I Z B L Z A Ć Z X W K Ę Q Ć K R A I N Ś U J A T W S D A Ó X K S A N D M Ą Z Ź N E Ć M A R I Ó 3. A teraz kilka pytań dotyczących Góry Świętej Anny 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Hasło :............ 1. Patronka Góry Chełmskiej to 2. Wiek, w którym franciszkanie przybyli na Górę Świętej Anny. 3. Jeden z rezerwatów Parku Krajobrazowego Góra Świętej Anny. 4. Projektant pomnika Czynu Powstańczego. 5. Ilość kaplic znajdujących się na 9. kalwarii na Górze Świętej Anny. 6. Gatunek nietoperza przybywający na terenie Góry Świętej Anny. 7. Czyj pomnik stoi przy sanktuarium annogórskim? 8. Zagłębienie na szczycie stożka wulkanicznego. 9. Przełożony zakonu Franciszkanów. 5
Gratulacje! Gratulacje! Jesteś już po pierwszych łamigłówkach. Jesteś już po pierwszych łamigłówkach. Czy telefon do przyjaciela został został jużjuż wykonany? Czy telefon do przyjaciela wykonany? 6
4. Połącz litery w wyrazy, a uzyskasz hasło:.................................... 5. A teraz czas na mały rebus! P C + Ka k + + Hasło :............ 7
Gdy pokolorujesz zegar, on będzie odmierzał Ci tylko szczęśliwe chwile!
6. Skreśl co drugą literę (od lewej do prawej), z pozostałych odczytaj hasło. Hasło :......... Hasło :......... 7. Wykreśl wszystkie litery D, O, W, B, a dowiesz się kto zamieszkuje zakon na Górze Świętej Anny. Hasło :.................. 9
Siedzisz wygodnie na kanapie? Siedzisz wygodnie na kanapie? Teraz czas na serię szybkich pytań. Teraz czas na serię szybkich pytań. 10
8. Odpowiedz na poniższe pytania, a następnie odczytaj hasło. 1. Gdzie znajduje się Muzeum Sztuki Sakralnej? 8. Odpowiedz na poniższe pytania, a następnie odczytaj hasło. A. Wysoka B. Ligota Górna C. Ligota Dolna 2. Gdzie znajdował się zakon cystersów? X. Żyrowa Y. Jemielnica Z. Strzelce Opolskie 3. W którym roku Jan Paweł II odwiedził Górę Świętej Anny? S. 1983 T. 1984 U. 1982 4. Na którą pielgrzymkę przybył kardynał Ratzinger na Górę Świętej Anny? S. Odpust Świętej Anny T. Pielgrzymka mężczyzn U. Obchody podwyższenia krzyża 5. Na terenie ilu gmin prowadzone są spotkania informacyjno-konsultacyjne w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020? D. 9 E. 10 F. 11 6. Radę Programową - organ decyzyjny tworzą trzy sektory: społeczny, gospodarczy i publiczny. Z ilu osób składa się Rada Krainy? R. 15 S. 10 T. 20 7. Ilość bezpośredniego, niepowtarzającego się doradztwa udzielonego przez Stowarzyszenie Kraina św. Anny od momentu podpisania umowy w 2016 r. do 30.06.2018 r. ogółem wyniosła. P. 155 R. 200 S. 220 8. Łączna liczba przeprowadzonych przez LGD naborów wniosków o dofinansowanie w ramach poddziałania 19.2 Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach Strategii Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność na lata 2014-2020 w 2017 roku to: H. 7 I. 8 J. 9 Hasło:........... 11
Wykonaj działania. MATEMATYKA KRÓLOWĄ NAUK! 9. Parzyste wyniki uporządkuj malejąco, a dowiesz się jakie kryją hasło. 5 3 = S 6 6 = L 9 6 = A 3 8 = A 4 7 = K 8 5 = Y 8 8 = B 5 9 = C 7 3 = K 3 3 = W 8 4 = I 6 7 = Z Hasło:........... 10. Wyniki uporządkuj rosnąco, a dowiesz się jakie kryją hasło. 2 5 = I 18 : 9 = A 3 4 = T 3 7 = A 24 : 4 = F 2 14 = T 6 5 = R 28 : 7 = M 4 4 = E Hasło:........... 11. Wyniki nieparzyste uporządkuj rosnąco, a dowiesz się jakie kryją hasło. 3 5 = Ś 9 : 3 = Ó 68 : 4 = W 21 : 3 = R 12 3 = K 26 : 2 = A 5 5 = N 11 3 = Y 3 7 = A 15 : 15 = G 3 9 = N 30 : 3 = M 6 4 = O 5 8 = L 16 : 4 = C Hasło:........... 13
12. Rozwiąż krzyżówkę, a dowiesz się więcej o przyrodzie Krainy św. Anny. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Hasło :......... 15
A teraz czas na kolejną małą zagadkę! Ta konkretna, serduszkowa łamigłówka jest znacznie trudniejsza. Polega na odnalezieniu, aż 5 bardzo skrzętnie ukrytych różnicach. 17
13. Krzyżówka Biologia matką natury! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Hasło :......... 1. Liczna gromada mięczaków w Parku Krajobrazowym Góra św. Anny. 2. Owad, który ma swoją wystawę w Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Świętej Anny. 3. Najliczniej występujący gad w Parku Krajobrazowym.Ptak drapieżny zamieszkujący Park Krajobrazowy. 4. W parku jest przedstawicielem ptaków łownych. 5. Leczy drzewa w Parku Krajobrazowym. 6. Płaz najczęściej występujący w Parku Krajobrazowym obok żaby. 7. Chroniony gad (wąż) występujący w Parku Krajobrazowym. 8. Sowa polująca w Parku Krajobrazowym. 9. Może być polna lub domowa. 10. Mały ssak, mieszkaniec Parku Krajobrazowego. 17
Od kroszonki do porcelany Kroszonki, czyli wielkanocne jajka zdobione techniką rytowniczą, która polega na wydrapywaniu dekoracji na zabarwionych jajkach. Początkowo ozdabiane były symboliką pogańską, czyli rozetami, wiatraczkami, gwiazdkami, rombami, trójkątami czy słońcem. Z czasem stosowana ornamentyka ulegała stopniowej ewaluacji, do której regionalni twórcy wprowadzili symbolikę roślinną, a ta z czasem wyparła istniejące do tej pory wzory geometryczne. Dawniej stosowano naturalne barwniki. Najpopularniejszy był wywar z łupin cebuli, młodych piórek żyta lub jęczmienia, kory dębowej i olchy oraz poczwarek czerwca. Z czasem zaczęto używać barwników chemicznych. Opolskie kroszonki i misternie zdobione jajka wielkanocne, stały się jednym z najbardziej rozpoznawalnych wyrobów rękodzieła naszego regionu. Dawniej szkrobaniem kroszonek zajmowały się jedynie panny. W okresie powojennym jajka przeznaczone do święcenia zdobiły mężatki, a dla zabawy dzieci i młodzież. W Wielkanocny Poniedziałek panny wręczały kawalerom kroszonki. Zielone dawano uczniom i małym chłopcom, czarne były przeznaczone dla osób starszych i szanowanych, a fioletowe dla starszych kawalerów. Dla swoich wybranków panny przygotowywały kroszonki zabarwione na kolor czerwony i brązowy, na których często umieszczały okazjonalne wierszyki. Najgorzej, gdy kawaler otrzymywał żółte jajko, bo oznaczało to, że dostał kosza... W latach 60-tych Muzeum Śląska Opolskiego wyszło z pomysłem utrwalenia wzornictwa zaczerpniętego z kroszonek na trwalszy materiał - porcelit, a z czasem na porcelanę. Od tej pory kroszonki i malowana porcelana stała się symbolem i elementem niematerialnego dziedzictwa kulturowego opolszczyzny. 19
14. Znajdź 5 różnic. SOKOLE OKO 21
W pięknie, ręcznie malowanych wzorach kwiatowych zachowała się cała śląska tradycja ludowa. Charakterystyczne elementy wzornictwa: - elementy geometryczne - kwiat róży, - motyw łąki (dowolnie komponowane akcenty kwiatowe, przekształcane graficznie dość swobodnie, bez odwzorowania kwiatów z natury). Podążając za współczesnymi trendami na ceramice coraz częściej pojawia się wzór jednobarwny, najczęściej w kolorze białym lub czarnym. Taki sposób współczesnego zdobienia nawiązuje do pierwotnej formy czyli właśnie do kroszonki. 23
Dizajn ze sznurka W opolskim hafcie ludowym dominuje ornamentyka roślinna kwiaty, pąki, liście i gałązki o naturalistycznych lub mocno stylizowanych formach. Najczęściej występującymi formami są motywy róży w rozkwicie lub pączkach, grona winorośli, tulipany, konwalie, niezapominajki i fiołki w otoczeniu gałązek i liści. Oplecek sukienny Forma rozetki w półtoku ulistnionej gałązki. Kwiatek w centrum rozetki z zielono-fioletowymi płatkami, otok rozetki czerwony lamowany niebiesko i złoto, lewa gałązka niebiesko-fioletowa, prawa zielono-fioletowa. Poszczególne płaszczyzny oddzielone szychem. Hafty opolskie Towarzystwo Przyjaciół Opola 25
Wielobarwne hafty ludowe charakteryzują się silnym przywiązaniem do odtwarzania kolorystyki naturalnie występującej w środowisku. Gałązki, liście, kwiaty i pąki kwiatowe bogato nasycone kolorystyką, w bogatej gamie odcieni. Wyjątek stanowił bardzo charakterystyczny dla Opolszczyzny, w szczególności okolic Krapkowic, motyw fioletowej róży o grubych, wyraźnych kwiatach. ach. Różany motyw kwiatowy składający się z gałązek konwalii rozmieszczonych ukośnie w rogach. Kwiaty wyszywane były najczęściej w kolorze beżowym, natomiast kwiaty róży w odcieniach fioletu, gałązki i liście w kolorze zielonym. Hafty opolskie Towarzystwo Przyjaciół Opola
Szata zdobiła człowieka Opolski damski strój ludowy składał się ze spódnicy, najczęściej koloru bordowego, zielonego, granatowego lub niebieskiego układanej w plisowane fałdy i zakończonej kolorową wstążką. Dodatkowo strój zawierał białą bluzkę oraz gorset przyozdobiony przy dekolcie układaną wstążką, na plecach i na piersiach ozdobionym biało-żółty haftem. Ozdobą głowy panny była galanda, na zielonej lub czerwonej wstążce, bądź płócienny biały czepek, który nie przykrywał uszu. Czepce mężatek były okazalsze, bardziej zdobione i cechowały się trójdzielnym krojem. Fartuch pełnił rolę ochronną przedniej części ubioru kobiecego przed zabrudzeniami oraz oczywiście funkcję ozdobną. Fartuchami określano odświętną formę okrycia, natomiast jako codzienne odzienie służył zapasek. Męski strój to nakrycie głowy jakim był czarny, okrągły i płaski kapelusz. Bardzo ważnym elementem była biała, płócienna koszula, pod kołnierzem wiązaną ptokiem oraz granatowy kaftan z żółtymi, metalowymi guzikami i niebieskim zdobieniem chwaściki, uszyty z granatowego sukna z białą podszewką obszytą lamówką. Całość dopełniały miodowe jelonki, szyte najczęściej z irchy, wpuszczane w cholewy czarnych, wysokich, skórzanych butów. 27
29
31
A teraz czas na kolejną małą zagadkę! Łamigłówka polega na odnalezieniu 2 różnic w poniższych obrazkach. Nie jest to łatwe, bo oba rysunki są naprawdę bardzo podobne do siebie i różnią się drobnymi szczegółami.
33
35
ODPOWIEDZI 1. (liniowo od lewej do prawej) Tarnów Opolski, Jemielnica, Krapkowice, Izbicko, Gogolin, Leśnica, Zdzieszowice, Strzelce Opolskie, Walce, Ujazd 2. 3. 4. Klasztor Franciszkanów 5. Aleja czereśniowa 6. Grota Lurdzka, Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny 7. Franciszkanie 13. 8. Cystersi 9. Bazylika 10. Amfiteatr 11. Góra św. Anny 12.
Publikacja bezpłatna Wydanie: I/2019 Bibliografia, tekst przygotowany na podstawie: Raportu Malowane dziedzictwo bez granic, Raportu Sztuka ludowa na Opolszczyźnie od analiz do dizajnu wydanego przez Zamek Cieszyn jednostkę badawczą na zlecenie Stowarzyszenia Kraina św. Anny oraz publikacji Hafty opolskie wydanej przez Towarzystwo Przyjaciół Opola Dziękujemy kreatywnym uczestnikom konkursu Łamigłówki z główki, dzięki którym możliwe było przygotowanie publikacji: Krystian Cholewa, Patrycja Duda, Natalia Gnielka, Weronika Kwoczała, Vanessa Lashonczyk, Fabian Lashonczyk, Julia Leisner, Jakub Piotr Ligęzka, Wiktoria Łaskawiec, Natalia Makosz, Patryk Makosz, Martyna Mikołasz, Aniela Niewiadomska, Mateusz Paterok, Michaela Przezdzink, Maria Szaradowska, Marta Szaradowska, Teresa Sobota, Maria Wysada, Maciej Żytko oraz praca zbiorowa Świetlicy przy PSP nr 2 ze Zdzieszowic Najlepsze prace wyróżniła komisja konkursowa w osobach: Adelajda Pawelczyk, Zbigniew Kawa i Bernard Friedla Kwietne rysunki przygotowała: Agnieszka Okos, Agnieszka Pyka-Goldner, Patrycja Weyrauch. Opracowanie graficzne i skład Sandra Koźba Wszelkie prawa zastrzeżone: Żadna część niniejszej publikacji nie może być reprodukowana, przechowywana jako źródło danych i przekazywana w jakiejkolwiek formie zapisu bez pisemnej zgody posiadacza praw. 37
Stowarzyszenie Kraina św. Anny ul. Kilińskiego 1 47-303 Krapkowice www.annaland.pl ISBN 978-83-940459-5-1