Studia Politicae Universitatis Silesiensis Tom 12
NR 3187
Studia Politicae Universitatis Silesiensis Tom 12 pod redakcją Jana Iwanka i Rafała Glajcara Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2014
Redaktor serii: Nauki Polityczne Mariusz Kolczyński Recenzenci Krzysztof Kowalczyk, Danuta Plecka, Jacek Wojnicki Rada Programowa Studia Politicae Universitatis Silesiensis Andrzej Antoszewski (Uniwersytet Wrocławski) Roman Bäcker (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Bogusława Dobek-Ostrowska (Uniwersytet Wrocławski) Ján Koper (Matej Bel University in Banská Bystrica, Slovakia) Barbara Krauz-Mozer (Uniwersytet Jagielloński) Tomasz Mielczarek (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) Andrzej Podraza (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) Alicja Stępień-Kuczyńska (Uniwersytet Łódzki) Stanisław Sulowski (Uniwersytet Warszawski) Tadeusz Wallas (Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) Ryszard Zięba (Uniwersytet Warszawski) Kolegium Redakcyjne Jan Iwanek (przewodniczący) Mariusz Kolczyński, Mieczysław Stolarczyk, Sylwester Wróbel, Rafał Glajcar (sekretarz) Publikacja jest dostępna także w wersji internetowej: Central and Eastern European Online Library www.ceeol.com
Spis treści Od Redakcji 9 Teoria polityki Zbigniew Kantyka: Teoretyczna i metodologiczna koncepcja szkoły chicagowskiej w nauce o polityce 13 Systemy polityczne Małgorzata Domagała, Jan Iwanek: Regionalne i lokalne ustroje polityczne. Część II Beata Master: Unia Europejska w programach głównych polskich ugrupowań politycznych po 2004 roku. 29 42 Stosunki międzynarodowe Mieczysław Stolarczyk: Rosja w polityce Polski i Niemiec na przełomie pierwszej i drugiej dekady XXI wieku. Zakres zbieżności i różnicy stanowisk Miron Lakomy: Ciągłość i zmiana w polityce zagranicznej Francji w okresie prezydentury François Hollande a wybrane aspekty Katarzyna Czornik: Królestwo Jordanii w polityce Stanów Zjednoczonych wobec Bliskiego Wschodu w okresie pozimnowojennym 81 107 131
6 Spis treści Komunikowanie społeczne Jarosław Wichura: Opinia publiczna w społeczeństwie zinformatyzowanym Katarzyna Brzoza: Polskie portale internetowe na Wyspach Brytyjskich 163 187 Recenzje i omówienia Robert W. McChesney: Digital Disconnect: How Capitalism is Turning the Internet Against Democracy. New York London: The New Press, 2013, ss. 364 (Zbigniew Kantyka) Wojciech Modzelewski: USA w sondażach. Warszawa: Difin SA, 2012, ss. 166 (Zbigniew Kantyka) Chantal Mouffe (red.), Carl Schmitt. Wyzwanie polityczności. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2011, ss. 286 (Patrycjusz Hola) Noty o Autorach 215 220 225 231
Table of Contents From the Editorial 9 The Theory of Politics Zbigniew Kantyka: Theoretical and methodological concept of the Chicago School in the political science 13 Political Systems Małgorzata Domagała, Jan Iwanek: Regional and local political systems. Part II Beata Master: European Union in the political programs of the major political parties in Poland after 2004 29 42 International Relations Mieczysław Stolarczyk: Russia in the Polish and German policy at the beginning of the second decade of the 21 st century. The range of convergences and discrepancies Miron Lakomy: Continuation and change in the French foreign policy during the presidency of François Hollande selected aspects Katarzyna Czornik: The Kingdom of Jordan in the US foreign policy towards the Middle East in the post-cold War era. 81 107 131
8 Table of Contents Social Communication Jarosław Wichura: Public opinion in the information society Katarzyna Brzoza: Polish web portals on the British Isles 163 187 Reviews and Discussions Robert W. McChesney: Digital Disconnect: How Capitalism is Turning the Internet Against Democracy. New York London. The New Press, 2013, ss. 364 (Zbigniew Kantyka) Wojciech Modzelewski: USA w sondażach. Warszawa: Difin SA, 2012, ss. 166 (Zbigniew Kantyka) Chantal Mouffe (red.), Carl Schnidt. Wyzwanie polityczności. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2011, ss. 286 (Patrycjusz Hola) Notes about the Authors 215 220 225 231
Od Redakcji Oddajemy do rąk Czytelników dwunasty tom wydawnictwa Studia Politicae Universitatis Silesiensis. Podobnie jak poprzednie ma on formułę otwartą, czego odzwierciedleniem jest zróżnicowanie tematyczne zamieszczonych w nim artykułów. Wszystkie jednak wpisują się w politologiczny obszar badawczy, ukazując jednocześnie interdyscyplinarny charakter tej dyscypliny naukowej. Zebrane w niniejszym tomie teksty, których autorami są pracownicy i doktoranci Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zostały pomieszczone w czterech blokach tematycznych: Teoria polityki, Systemy polityczne, Stosunki międzynarodowe i Komunikowanie społeczne. Uzupełnieniem całości jest dział Recenzje i omówienia, w którym tradycyjnie znaleźć można informacje o polsko i obcojęzycznych publikacjach z zakresu nauk politycznych. W dziale zatytułowanym Teoria polityki znalazł się artykuł Zbigniewa Kantyki, Teoretyczna i metodologiczna koncepcja szkoły chicagowskiej w nauce o polityce. Zostały w nim zaprezentowane główne postaci z nią związane oraz ich poglądy teoretyczne i metodologiczne na temat sposobów badania oraz mechanizmów funkcjonowania rzeczywistości politycznej. Kolejny dział Systemy polityczne otwiera artykuł Małgorzaty Domagały i Jana Iwanka Regionalne i lokalne systemy polityczne. Część II, stanowiący kontynuację rozważań opublikowanych w tomie dziesiątym publikacji Studia Politicae Universitatis Silesiensis, a poświęconych zjawisku rozproszenia władzy. Drugi artykuł w tym dziale, Unia Europejska w programach głównych polskich ugrupowań politycznych po 2004 roku, autorstwa Beaty Master jest poświęcony prezentowanym przez polskie partie polityczne koncepcjom przebiegu procesów integracyjnych. Analizując różne dokumenty, autorka poszukuje podobieństw i różnic w podejściu poszczególnych partii do kwestii polityki.
10 Od Redakcji W dziale Stosunki międzynarodowe znalazły się trzy artykuły. Rozpoczyna go tekst autorstwa Mieczysława Stolarczyka, zatytułowany Rosja w polityce Polski i Niemiec na przełomie pierwszej i drugiej dekady XXI wieku. Zakres zbieżności i różnicy stanowisk. Autor, dostrzegając zbliżenie stanowisk Polski i Niemiec wobec Rosji oraz identyfikując przyczyny takiego stanu rzeczy, zwraca uwagę również na występujące w tym względzie różnice. Drugi artykuł, Ciągłość i zmiana w polityce zagranicznej Francji w okresie prezydentury François Hollande a wybrane aspekty, którego autorem jest Miron Lakomy, stanowi swego rodzaju ocenę półtora roku prezydentury obecnego lokatora Pałacu Elizejskiego. Za kluczowe można uznać pytania: Czy François Hollande pozostał wierny tradycyjnym założeniom francuskiej polityki zagranicznej? Jakie są efekty jego działań na arenie międzynarodowej? Dział Stosunki międzynarodowe zamyka artykuł Katarzyny Czornik pt. Królestwo Jordanii w polityce Stanów Zjednoczonych wobec Bliskiego Wschodu w okresie pozimnowojennym. Opracowanie to poświęcone jest relacjom amerykańsko jordańskim, które ze względu na realizację wspólnych celów i wzajemny szacunek obydwu stron określić można mianem bliskich. Dział Komunikowanie społeczne obejmuje dwa artykuły. W pierwszym z nich, zatytułowanym Opinia publiczna w społeczeństwie zinformatyzowanym, Jarosław Wichura podejmuje próbę scharakteryzowania kierunku przemian dokonujących się we współczesnych społeczeństwach w zakresie środków masowego przekazu i opinii publicznej. Odnosi się do coraz większego znaczenia mediów w sferze społecznej, politycznej i gospodarczej życia ludzkiego. Z kolei Katarzyna Brzoza w artykule Polskie portale internetowe na Wyspach Brytyjskich koncentruje się na wpływie sieci internetowej na utrzymywanie kontaktu polskiej migracji z krajem. Okazuje się bowiem, że Internet jest dla osób przebywających na Wyspach Brytyjskich nie tylko narzędziem komunikacji z rodziną i znajomymi, ale także ważnym źródłem informacji na temat sytuacji w Polsce. W dziale Recenzje i omówienia znaleźć można trzy recenzje, w tym dwóch publikacji polskojęzycznych i jednej anglojęzycznej. Mamy nadzieję, że zaprezentowane w niniejszym zbiorze teksty przyczynią się do dalszych studiów i analiz nad istotą podejmowanych w nich zagadnień. Redaktorzy tomu
Noty o Autorach* Zbigniew Kantyka, dr starszy wykładowca w Zakładzie Teorii Polityki i Myśli Politycznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Małgorzata Domagała, dr starszy wykładowca w Zakładzie Systemów Politycznych Państw Wysoko Rozwiniętych Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Jan Iwanek, dr hab., prof. UŚ kierownik Zakładu Systemów Politycznych Państw Wysoko Rozwiniętych w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Beata Master, mgr doktorantka w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet Śląski w Katowicach Mieczysław Stolarczyk, prof. dr hab. kierownik Zakładu Stosunków Międzynarodowych w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Miron Lakomy, dr adiunkt w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Katarzyna Czornik, dr adiunkt w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Jarosław Wichura, mgr doktorant w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet Śląski w Katowicach Katarzyna Brzoza, dr adiunkt w Zakładzie Komunikacji Społecznej Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Patrycjusz Hola, mgr doktorant w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet Śląski w Katowicach. * Według kolejności opracowań zamieszczonych w zbiorze
Redaktor Barbara Konopka Projektant okładki i stron działowych Beata Klyta Redaktor techniczny Barbara Arenhövel Korektor Mirosława Żłobińska Łamanie Bogusław Chruściński Copyright 2014 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN 0208 6336 ISSN 1895 3492 (wersja drukowana) ISSN 2353-9747 (wersja elektroniczna) Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40 007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail:wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Nakład 90 + 50 egz. Ark. druk. 14,5. Ark. wyd. 17,5. Papier offset. kl. III, 90 g. Cena 30 zł (+ VAT) Druk i oprawa: TOTEM.COM.PL Sp. z o.o. Sp.K. ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław