Jak wybrać dobrą kostkę? Kostka brukowa wkroczyła na polski rynek w końcu lat osiemdziesiątych. Zapotrzebowanie okazało się ogromne ze względu na jej niewątpliwe walory użytkowe, jakościowe i ekologiczne. Kostkę coraz częściej układa się wokół domów, w ogrodzie i na podjeździe do garażu. Musi więc być już nie tylko trwała i łatwa do ułożenia, ale również estetyczna. fot. Semmelrock Jak wybrać dobrą kostkę? Aby dobrać właściwie kostkę brukową, warto określić podstawowe jej parametry ułatwiające podjęcie tej decyzji: 1. Kształt Wymagania powierzchni oraz potrzeby klientów spowodowały, że na rynku dostępne są już nie tylko tradycyjne najbardziej popularne kształty kostki, ale i te w kształcie klinów, z których łatwo układa się najróżniejsze wzory. Możemy wybrać nieregularne kształty, które wpasują się w ogród lub kręte w nim ścieżki albo kostki geometryczne, pasujące do nowoczesnej architektury budynku. Warto wybierać zatem wzór, który nie wymaga uciążliwego docinania.osobnym rodzajem są kostki ekologiczne. Nawierzchnie z nich są przepuszczalne, dzięki czemu wody opadowe mogą przesiąkać do podłoża. page 1 / 8
fot. Libet 2. Kolor Kostka brukowa może być dobrana do budynku nie tylko pod względem charakteru, ale również koloru. Dopasujemy ją do elewacji, ogrodzenia lub do innych istotnych elementów. Dzięki zastosowaniu w produkcji odpowiednich barwników można o otrzymać szare, grafitowe, brązowe, zielone, niebieskie, a nawet białe i żółte kolory kostki. Należy jednak pamiętać, że nawet w obrębie jednego koloru mogą wystąpić różnice odcieni. Dlatego też ważne jest odpowiednie obliczenie potrzebnej ilości materiału, by uniknąć dokupowania kostki z innej, choć podobnej kolorystycznie, partii. page 2 / 8
fot. AWBUD 3. Rozmiar Przy wyborze grubości kostek brukowych stosowane są następujące zalecenia: - dla ciągów pieszych oraz tras rowerowych stosuje się kostki o grubości 4 cm lub płyty o grubości 5 cm - dla ciągów obciążonych ruchem samochodów osobowych stosuje się kostki grubości 5 i 6 cm - dla ciągów obciążonych ruchem samochodów dostawczych do 3,5 t należy używać kostki grubości 6 cm - dla obciążeń powodowanych przez samochody ciężarowe i ciągniki kostki grubości 8 cm lub 10 cm. page 3 / 8
fot. AWBUD 4. Tolerancja wymiarowa Betonowe kostki brukowe mogą mieć odchylenia od wymiaru nominalnego na długości i szerokości 3 mm i od nominalnej wysokości 5 mm. Pomiar powinien uwzględnić dystanse, o ile dany wyrób je posiada. 5. Jakość ISO Certyfikat zapewnienia Jakości ISO jest wiążącym kryterium jakości oraz decyduje o wyborze producenta. Badania laboratoryjne mają za zadanie określić, czy dana partia kostek spełnia określone parametry, zgodne z normą PN EN 1338:2005. Parametry te określone są następująco: - zwarta struktura, - jednorodna tekstura powierzchni licowej, page 4 / 8
fot. Semmelrock - jednolitość zabarwienia, - na bocznych powierzchniach mogą występować pory uwarunkowane produkcją, które nie wpływają na wartość użytkową, - wklęsłość i wypukłość - mogą występować wypływki, zaciągi blisko powierzchni licowej lub spodniej, jeżeli są łatwe do usunięcia i nie przeszkadzają przy układaniu, - ewentualne wykwity nie mają szkodliwego wpływu na właściwości użytkowe kostek brukowych i nie są uważane za istotne page 5 / 8
- wytrzymałość rozciąganie przy rozłupywaniu nie mniejsza niż 3,6MPa - nasiąkliwość nie większa niż 6 % - mrozoodporność badania na zamrażanie/rozmrażanie z udziałem soli odladzających - odporność na ścieranie pomiary ścieralności na tarczy Boehmego lub metodą szerokiej tarczy ściernej w zależności od rodzaju powierzchni Na co zwrócić uwagę? Bez badań laboratoryjnych pobieżnie możemy określić jakość zamawianych kostek brukowych. Należy pamiętać, że od tego zależy ich trwałość i wytrzymałość nawierzchni. Dlatego powinniśmy zwrócić uwagę na to, czy kostka: - nie ma rys i spękań powierzchni; - ma zamknięte, uszczelnione zaczynem cementowym powierzchnie zewnętrzne, charakterystyczne ślizgi na powierzchniach bocznych oraz gęsią skórkę na powierzchniach licowych; - nie chłonie wody; - nie ma plam i zabrudzeń, których nie da się zmyć wodą; - nie ma wyszczerbionych krawędzi przy górnej powierzchni; - ma odpowiednią gęstość jeśli po przełamaniu widzimy nieregularne fragmenty kruszyw kostki, oznacza to, że produkt będzie mało wytrzymały i kruchy; produkt o dobrym zagęszczeniu powinien przełamać się razem z kruszywem w nim zawartym page 6 / 8
fot. Libet Rodzaje Konkurencją dla kostki betonowej jest kostka granitowa. Każda pojedyncza kostka granitowa jest wytwarzana oddzielnie, a na jej korzyść przemawiają również parametry techniczne. Widoczne wady kostki brukowej Niektórych wad kostek brukowych nie da się uniknąć. Powstają na skutek działań chemicznych, zatem ich tworzenie nie wynika z błędów produkcyjnych. Dlatego też nie mogą podlegać reklamacji. 1. Wykwity wapienne Na kostce brukowej mogą pojawić się przebarwienia w postaci jasnych plam i szarych nalotów. Pod względem chemicznym są to osady nierozpuszczalnego w wodzie węglanu wapnia, który odkłada się na powierzchni betonu. Powstaje on w trakcie wiązania cementu w wyniku reakcji wodorotlenku wapnia z dwutlenkiem węgla z powietrza. Zatem ich tworzenie nie wynika ani z błędów produkcyjnych, ani też z niewłaściwej ilości barwników. Na skutek oddziaływania czynników atmosferycznych (deszcz, śnieg) wykwity po pewnym czasie ulegają zmyciu i znikają zupełnie. Badania i obserwacje wykazały, że okres ten wynosi maksymalnie 2 lata. Zgodnie z europejską normą PN EN 1338 ewentualne wykwity nie mają szkodliwego wpływu na właściwości użytkowe kostek brukowych i nie są uważane za istotne, w związku z tym nie podlegają reklamacji. 2. Struktura warstwy wierzchniej page 7 / 8
Na powierzchni produktów betonowych dopuszcza się występowanie miejscowych odchyleń w strukturze warstwy wierzchniej wynikających z procesu wibroprasowania. Nie są one podstawą do wyciągania wniosków o niewystarczającej wodoszczelności lub twardości wyrobów i nie pogarszają ich wartości użytkowej, pod warunkiem, że wyroby te odpowiadają normom. Szorstka powierzchnia zwiększa przyczepność i z technicznego punktu widzenia jest korzystniejsza od powierzchni gładkiej. 3. Włoskowate pęknięcia Włoskowate pęknięcia powierzchniowe są niezauważalne wzrokowo na suchych wyrobach i można je zlokalizować wyłącznie na wilgotnej powierzchni w trakcie jej schnięcia. Zjawisko to spowodowane jest skurczem betonu. Podczas procesu wiązania niemal wszystkich odmian cementu obserwowane jest zjawisko skurczu, w efekcie którego powstają mikrospękania. W przypadku produkcji w okresach podwyższonych temperatur, na skutek powierzchniowego wysychania betonu w początkowym okresie jego dojrzewania, efekt ten ulega intensyfikacji. Systematycznie prowadzone badania dowodzą, iż występujące w wyrobie pęknięcia włoskowate nie obniżają własności użytkowych wyrobu, jeżeli w innych parametrach wyrób ten odpowiada założonym normom jakościowym. 4. Odpryski Kostki brukowe, płytki chodnikowe i krawężniki, ułożone ze zbyt wąskimi fugami lub przy niewystarczającej nośności podkładu są narażone na obciążenia narożników oraz krawędzi przylicowych już podczas układania. Takich naprężeń nie wytrzymują nie tylko najtwardsze betony, lecz również skały Podobny efekt daje obciążanie takiej nawierzchni w trakcie jej eksploatacji. I w tym przypadku może wystąpić odpryskiwanie krawędzi. Nie świadczy to o wadzie wyrobu, a jedynie o niewłaściwym sposobie układania bądź wadliwie wykonanym podłożu. 5. Wypływki Na krawędziach świeżo wyprodukowanych wyrobów mogą występować naddatki materiału tzw. wypływki powstałe w wyniku stopniowego zużywania się formy i płytek stempla. Wypływki znikają samoczynnie w czasie procesu układania. Występująca nadlewka betonowa nie obniża wartości użytkowej wyrobu gotowego i nie stanowi podstawy do reklamacji jakościowych. Znika samoczynnie w czasie procesu układania. page 8 / 8