PROGRAM SZKOLNEGO KOŁA WOLONTARIATU W SZKOLE PODSTAWOWEJ W ZAGÓRZYCY Ważny jest rodzaj pomocy, którą się oferuje, ale jeszcze ważniejsze od tego jest serce, z jakim tej pomocy się udziela. Jan Paweł II Przesłanie Papieża na zakończenie Międzynarodowego Roku Wolontariatu CELE I DZIAŁANIA: Cele szczegółowe : nowatorski system włączania młodzieży w życie społeczności szkolnej i środowiska lokalnego o charakterze regularnym i akcyjnym; tworzenie więzi między uczniami, a nauczycielami; zapoznanie młodzieży z ideą wolontariatu oraz jej propagowanie; uwrażliwienie na cierpienie, samotność i potrzeby innych; kształtowanie postaw prospołecznych; rozwijanie empatii, zrozumienia; inspirowanie do aktywnego spędzania czasu wolnego; kreowanie roli szkoły jako centrum lokalnej aktywności; zawieranie głębokich, wartościowych przyjaźni; kształtowanie umiejętności działania zespołowego; zwiększenie satysfakcji nauczycieli z wykonywanej pracy; 1
budowanie twórczej atmosfery w szkole, sprzyjającej samorealizacji i poszerzaniu własnych zainteresowań; współdziałanie z organizacjami społecznymi i młodzieżowymi; współdziałanie uczniów i wzajemne wspieranie się; kultywowanie i wzbogacanie tradycji szkoły, dawanie możliwości wykorzystania własnych umiejętności i doświadczeń; zdobywanie doświadczenia w nowych dziedzinach; wspieranie ciekawych inicjatyw młodzieży szkolnej; przekazywanie wiedzy na temat ruchu pozarządowego; przedstawienie działalności wybranych organizacji; wzmocnienie działań organizacji społecznych i pozarządowych poprzez wykorzystanie potencjału wiedzy i umiejętności młodzieży; organizowanie w szkole pomocy uczniom napotykającym trudności w nauce, w życiu rówieśniczym i rodzinnym; prowadzenie akcji pomocowych na rzecz osób potrzebujących, instytucji i organizacji społecznych. II. PRAWA I OBOWIĄZKI WOLONTARIUSZA I KOORDYNATORA WOLONTARIATU: Prawa wolontariusza: 1. Wolontariusz ma prawo do zgłaszania własnych propozycji i inicjatyw. 2. Wolontariusz ma prawo do podejmowania pracy w wymiarze, który nie utrudnia nauki w szkole i pomocy w domu. 3. Wolontariusz ma prawo do wsparcia ze strony koordynatora, opiekuna lub innych pracowników Szkolnego Koła Wolontariatu. 4. Wolontariusz nie powinien wykonywać prac objętych polityką etatową, czyli zastępować pracownika. 2
Wolontariusz ma prawo do otrzymania pisemnego zaświadczenia o wykonywanej pracy. Wolontariusz ma prawo być poinformowany o trudnościach, kosztach przejazdu związanych z wykonywaną pracą. Nie wolno wywierać na wolontariusza presji moralnej w związku z realizowanym zadaniem pozostającym w konflikcie z jego przekonaniami. 8. Członkowie wolontariatu poświęcają się dla innych, ale nie zapominają o sobie. 9. Każdy ma prawo przystąpić do Koła Wolontariatu jak i od niego odejść uprzedzając odpowiednio wcześniej opiekunów Szkolnego Koła Wolontariusza. Obowiązki wolontariusza: 1. Niepełnoletni członkowie Szkolnego Koła Wolontariatu muszą przedstawić pisemną zgodę rodziców lub opiekunów na działanie w wolontariacie. 2. Wolontariusz ma obowiązek prowadzenia Karty Pracy Wolontariusza. 3. Wolontariusz ma obowiązek systematycznie uczestniczyć w spotkaniach, szkoleniach, warsztatach i pracach SKW. 4. Wolontariusze są słowni i wywiązują się ze swoich obowiązków. 5. Wolontariusze nie otrzymują wynagrodzenia, ani żadnych świadczeń za swoją pracę. 6. Członkowie wolontariatu starają się w szkole i poza nią zachowywać kulturalnie i być wzorem dla innych uczniów. 7. Wolontariusz ma obowiązek respektować zasady SKW takie, jak: a) zasada osobistej pracy nad własnym rozwojem; b) zasada zaangażowania na rzecz potrzebujących pomocy; c) zasada troski o los słabszych; d) zasada równości; e) zasada prawdy, przyjaźni, życzliwości, szacunku. 8. Wolontariusz może zostać skreślony z listy wolontariuszy za nieprzestrzeganie Regulaminu Szkolnego Klubu Wolontariusza. 3
Cechy wolontariusza: dużo optymizmu i chęć do działania; motywacja do niesienia pomocy potrzebującym; umiejętność wygospodarowania wolnej chwili; odwaga, empatia i otwartość; odpowiedzialność, wrażliwość, systematyczność; kultura osobista. Kodeks etyczny wolontariusza: 1. Być pewnym - zastanów się, dlaczego chcesz pomagać innym ludziom. 2. Być przekonanym - nie oferuj swej pomocy, jeśli nie jesteś przekonany o wartości tego, co robisz. 3. Być lojalnym - zgłaszaj sugestie, nie uderzaj w innych. 4. Przestrzegać zasad - nie krytykuj rzeczy, których nie rozumiesz. Może okazać się, że mają swoje uzasadnienie. 5. Mówić otwarcie- pytać o rzeczy, których nie rozumiesz. Nie pozwól, by tłumione wątpliwości i frustracje odciągnęły Cię od tego, co najważniejsze, bądź zmieniły w osobę stwarzającą problem. 6. Chętnie uczyć się - rozszerzaj swoją wiedzę. 7. Stale się rozwijać - staraj się wiedzieć jak najwięcej o Twojej organizacji i pracy. 8. Nie sprzeciwiać się kontroli nad sobą - będziesz pracował lepiej i z większą satysfakcją, wykonując to, czego od Ciebie się oczekuje. 9. Być osobą na której można polegać - praca jest zobowiązaniem. Wykonaj to, co zgodziłeś się zrobić. Nie składaj obietnic, których nie jesteś w stanie spełnić. 10. Działać w zespole - znajdź dla siebie miejsce w grupie. Samotnik działający na własną rękę jest mało skuteczny. 4
Zadania koordynatora: 1. Utrzymywanie stałego kontaktu z organizacjami i instytucjami, z którymi współpracuje wolontariat szkolny. 2. Tworzenie atmosfery zaufania i otwartości. 3. Dawanie poczucia bezpieczeństwa, które sprzyja dobrej współpracy. 4. Organizowanie spotkań organizacyjnych, mających na celu zapoznanie młodzieży z planowanymi działaniami oraz przydziałem obowiązków. 5. Stwarzanie systemu gratyfikacji wolontariuszy zależnej od wkładu pracy. 6. Przeprowadzanie rozmowy wyjaśniającej powody powstawania zaniedbań w czasie pracy wolontariuszy. 7. Organizowanie wspólnie z wolontariuszami Dnia Wolontariusza - 5 grudnia. 8. Przygotowywanie rocznych sprawozdań z pracy wolontariuszy. III. PLANOWANIE PRACY W SKW: System rekrutacji: wywieszanie plakatów zachęcających młodzież do włączenia się w pracę wolontariatu, informujących o działalności SKW oraz naborze (na początku każdego roku szkolnego); informacje na gazetce ściennej wolontariatu i gazetce szkolnej; zachęcanie uczniów do działań w Szkolnym Kole Wolontariatu podczas rozmów prowadzonych przez nauczycieli i doświadczonych wolontariuszy; w trakcie roku szkolnego- rozmowy zaangażowanych wolontariuszy z przyjaciółmi, znajomymi, zachęcanie do pracy na rzecz innych; lekcje wychowawcze poświęcone idei wolontariatu; lekcje religii poświęcone miłości bliźniego; wyznaczenie terminu spotkania organizacyjnego, na którym przedstawione zostaną podstawowe informacje i wstępne rozmowy kwalifikacyjne. 5
Pisemne zobowiązanie wolontariusza: Przystępując do Szkolnego Klubu Wolontariusza oświadczam, że znam i akceptuję jego cele oraz zasady pracy. Zobowiązuje się do przestrzegania Regulaminu Szkolnego Klubu Wolontariusza oraz sumiennego wykonywania powierzonych mi zadań. (podpis wolontariusza) (podpis rodzica/opiekuna) Spotkania cykliczne minimum raz na kwartał, mające na celu: pogłębienie motywacji; organizację działań; tworzenie projektów; uzupełnianie mapy potrzeb środowiska szkolnego i lokalnego; monitorowanie działalności wolontariuszy; wymianę doświadczeń; szkolenie podstawowe, podczas którego przybliżona zostanie idea wolontariatu, obszary pomocy, zasady pracy i etyki działalności wolontarystycznej, prawa i obowiązki wolontariuszy oraz motywacja do pracy. Celem szkolenia jest zapoznanie wolontariuszy z organizacją SKW jako całością, tak, aby czuli się za nią odpowiedzialni. Na spotkaniach szkoleniowych gromadzone są także kwestionariusze osobowe oraz kwestionariusze porozumienia. W zależności od potrzeb związanych z charakterem podejmowanych przez wolontariuszy pracy organizowane są na terenie szkoły szkolenia z zakresu idei wolontariatu oraz tematyki związanej z realizowanymi zasadami, jak również zajęcia warsztatowe rozwijające umiejętności komunikacyjne i negocjacyjne uczniów. Nagradzanie wolontariuszy: 1. Członkowie wolontariatu mogą być nagradzani poprzez: a) wyrażenie uznania ustnego; 6
b) pochwałę na forum szkoły (od koordynatora, dyrektora); c) pochwała zgodnie z wewnątrzszkolnymi zasadami systemem oceniania; d) umieszczanie na liście honorowych wolontariuszy; e) przedstawienie wyników pracy na Radzie Pedagogicznej podsumowującej I i II semestr; f) powierzanie coraz bardziej odpowiedzialnych zadań. g) wręczenie dyplomu zakończenie roku szkolnego. 2. Nagradzanie wolontariuszy ma walor motywujący, podkreślający uznanie dla działalności wolontariusza. Rezygnacja z pracy w wolontariacie: 1. Każdy wolontariusz ma prawo zrezygnować z pracy w wolontariacie. 2. Od momentu podjęcia decyzji o rezygnacji, wolontariusz ma dwa tygodnie na dostarczenie opiekunom wolontariatu pisemnego oświadczenia o rezygnacji z podpisem rodzica. Sposoby ewaluacji: ankieta dla wolontariuszy; sprawozdanie z pracy Szkolnego Wolontariatu; rejestr akcji charytatywnych, instytucji, w których są obecni wolontariusze; zdjęcia z imprez; strona www wolontariatu; artykuły w prasie szkolnej i lokalnej; podziękowania od osób i instytucji; wywiad z podopiecznymi na temat świadczonej pomocy; Karty Pracy Wolontarystycznej. Szkolny Wolontariat obchodzi swoje święto 5 grudnia w Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, który został ustanowiony rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ z lipca 1997 r. To dowód uznania dla ludzi, poświęcających swój cenny czas i umiejętności w celu 7
niesienia pomocy innym. To okazja do podsumowań, spotkań, podziękowań, ale również do przeprowadzania kolejnej akcji wolontarystycznej. Regulamin Szkolnego Koła Wolontariatu Szkoły Podstawowej im. Zjednoczonej Europy w Zagórzycy I. Postanowienia ogólne 1. Wolontariat to bezpłatne, świadome i dobrowolne działanie na rzecz innych, wykraczające poza więzi rodzinne oraz koleżeńsko-przyjacielskie. 2. Wolontariusz to osoba pracująca na zasadzie wolontariatu. Wolontariuszem może być każdy uczeń, wszędzie tam, gdzie potrzebna jest pomoc. 3. Szkolne Koło Wolontariusza ma za zadanie pomagać najbardziej potrzebującym, reagować czynnie na potrzeby środowiska, inicjować działania w środowisku szkolnym i lokalnym, wspomagać różnego typu inicjatywy charytatywne i kulturalne. II. Cele i sposoby działania 1. Celem Szkolnego Klubu Wolontariusza zapoznanie uczniów z ideą wolontariatu oraz zaangażowanie ich świadomą, dobrowolną i nieodpłatną pomocą innym. 2. Celem Klubu jest rozwijanie wśród młodzieży postawy zaangażowania na rzecz potrzebujących: pomocy, otwartości, życzliwości, bezinteresowności i wrażliwości na potrzeby innych. 3. Wolontariat ma na celu aktywne działanie w obszarze pomocy koleżeńskiej, społecznej, kulturalnej oraz środowiska rodzinnego. 4. Klub Wolontariusza stwarza przestrzeń dla takiej służby poprzez organizowanie konkretnych sposobów pomocy i tworzenie zespołów wolontariuszy. 5. Celem Klubu jest włączanie młodzieży do działań o charakterze wolontarystycznym, wykorzystanie ich umiejętności i zapału w pracach na rzecz szkoły i środowiska szkolnego oraz łączenie na poziomie szkoły młodzieży chętnej do niesienia pomocy z osobami i środowiskami tej pomocy oczekującymi. 6. Wspieranie ciekawych inicjatyw młodzieży szkolnej. 7. Promocja idei wolontariatu w szkole. 8. Prowadzenie warsztatów, szkoleń i cyklicznych spotkań wolontariuszy. 9. Koło Wolontariusza angażuje się również w miarę potrzeb do pomocy w jednorazowych imprezach o charakterze charytatywnym. 10. Miejscem organizacji działania Szkolnego Koła Wolontariusza jest Szkoła Podstawowa im. Zjednoczonej Europy w Zagórzycy. III. Wolontariusze 1. Wolontariuszem może zostać każdy, kto chce służyć innym. 2. Uczniowie muszą przedstawić pisemną zgodę rodziców lub opiekunów na działanie w Szkolnym Kole Wolontariusza oraz podpisać Zobowiązanie Wolontariusza (załącz NIK nr 1). 3. Członkiem Klubu jest uczeń szkoły podstawowej, respektując zasady Klubu, po uprzednim przedstawieniu koordynatorowi Klubu pisemnej zgody rodziców na działalność wolontariacką. 4. Działalność Klubu opiera się na zasadzie dobrowolności i bezinteresowności. 5. Członkowie Klubu mogą podejmować pracę w wymiarze, który nie utrudni im nauki i pozwoli wywiązywać się z obowiązków domowych. 6. Członek Klubu kieruje się bezinteresownością, życzliwością, chęcią niesienia pomocy, troską o innych. 7. Członek klubu wywiązuje się sumiennie z podjętych przez siebie zobowiązań 8
8. Każdy członek Klubu systematycznie wpisuje do Dzienniczka Wolontariusza lub Dzienniczka Ucznia, Dzienniczka Klasowego wykonane prace. Dokonywać wpisu mogą także koordynatorzy oraz osoba lub instytucja, na rzecz której wolontariusz działa. 9. Członek Koła systematycznie uczestniczy w pracy Koła, a także w spotkaniach i warsztatach dla wolontariuszy. 10. Każdy członek Koła stara się aktywnie włączyć w działalność Koła oraz wykorzystując swoje zdolności i doświadczenie zgłaszać własne propozycje i inicjatywy. 11. Każdy członek Klubu swoim postępowaniem stara się promować ideę wolontariatu, godnie reprezentować swoją szkołę oraz być przykładem dla innych. 12. Każdy członek Koła stara się przestrzegać zasad zawartych w Kodeksie Etycznym oraz Regulaminie Klubu. 13. Wolontariusz może zostać skreślony z listy wolontariuszy za nieprzestrzeganie Regulaminu Szkolnego Koła Wolontariusza. O skreśleniu z listy decyduje opiekun Szkolnego Koła Wolontariusza. IV. Struktura Klubu Wolontariusza 1. Na czele Klubu Wolontariusza stoi nauczyciel - koordynator wolontariatu: mgr Agnieszka Trusiak, mgr Iwona Kuklińska 2. Koordynator wolontariatu podejmuje współpracę z opiekunem samorządu, wychowawcami i pozostałymi nauczycielami oraz może liczyć na ich pomoc w angażowaniu uczniów w działania wolontariatu 3. Koordynator wyznacza spośród chętnych wolontariuszy lidera każdej akcji, który pomaga koordynatorowi nadzorować jej przebieg. 4. Liderzy są w stałym kontakcie z opiekunem i zgłaszają mu wszystkie problemy związane z wykonywaną pracą. V. Obszary działania 1. Aktywność uczniów uczestniczących w wolontariacie dotyczy dwóch zasadniczych obszarów: środowiska szkolnego i środowiska pozaszkolnego. a. organizowanie pomocy koleżeńskiej akcji wolontariatu w środowisku szkolnym, b. współpraca z Fundacją Maraton Warszawski podczas biegów, c. działania dla rodzin ubogich, d. pomoc na rzecz schroniska dla bezdomnych zwierząt zimą i wiosną, e. kiermasze świąteczne f. bieżące działania wynikające w trakcie roku szkolnego, g. zbiórka nakrętek, korków, h. zbiórka makulatury, VI. Nagradzanie wolontariuszy 1. Nagradzanie wolontariuszy odbywa się w ramach apelu porządkowego po 1 semestrze oraz na zakończenie roku szkolnego, podczas którego przedstawiane jest sprawozdanie podsumowujące działalność Klubu Wolontariusza. 2. Formy nagradzania: a. wpis do dzienniczka wolontariusza dokonywany przez nauczyciela prowadzącego działanie b. wyrażenie uznania słownego, c. pochwała Dyrektora na forum szkoły, d. wręczenie dyplomu 3. Nagradzanie wolontariuszy ma walor motywujący, podkreślający uznanie dla działalności wolontariusza. 9
4. Wpis na świadectwie ukończenia Szkoły Podstawowej uzyskuje uczeń, który przez 3 lata nauki bierze udział w co najmniej 3 różnych akcjach pozaszkolnych oraz systematycznie w każdym roku nauki uczestniczy w co najmniej 4 różnych akcjach szkolnych Koordynatorzy : Agnieszka Trusiak, Iwona Kuklińska 10