Tematy do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2012/2013

Tematy do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2012/2013

LITERATURA : 1. Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw je i określ ich konsekwencje dla ludzkiego istnienia, odwołując się do tekstów literackich różnych epok. 2. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literatury wojny i okupacji. 3. Motyw tańca i jego funkcje. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 4. Dialog twórców literackich z filozofami. Przedstaw problem na wybranych przykładach z różnych epok. 5. Bohaterowie w habicie. Przedstaw zagadnienie odwołując się do wybranych tekstów literatury polskiej. 6. Motyw wędrówki w tekstach literackich. Omów wybrane przykłady i uzasadnij swój wybór. 7. Motyw przemijania w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory. 8. Horacjański motyw exegi monumentum w poezji późniejszych epok. Omów jego funkcjonowanie, odwołując się do wybranych przykładów. 9. Motyw samotności w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie w oparciu o analizę wybranych utworów. 10. Kobieta zbuntowana. Przedstaw na wybranych przykładach jej wizerunek w literaturze i oceń zasadność buntu. 11. Literackie kreacje ludzi szczęśliwych. Porównaj sposoby ich prezentacji, na przykładzie wybranych utworów różnych epok literackich. 12. Różnorodne wizje końca świata w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 13.Bunt jako siła kreatywna i destrukcyjna. Omów zagadnienie, charakteryzując wybranych bohaterów literackich. 14. Anioły, zjawy, duchy w literaturze. Przedstaw ich rolę, analizując wybrane utwory. 15. Tradycja biblijna w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory różnych epok literackich. 2

16. Motyw apokalipsy spełnionej w poezji i prozie. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie. 17. Pochwała codzienności w twórczości poetów XX wieku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory. 18. Motyw winy i kary w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady literatury polskiej i obcej. 19. Młodość w literaturze XIX i XX wieku. Porównaj różnorodność funkcjonowania motywu w wybranych utworach. 20. Mity jako źródło inspiracji artystycznej. Omów funkcje motywów zaczerpniętych z mitologii w wybranych tekstach literatury polskiej. 21. Historia jako motyw literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory XIX i XX wieku. 22. Wizerunki władców w literaturze. Porównaj sposoby prezentacji monarchów w wybranych utworach literackich. 23. Idealiści i marzyciele w polskiej literaturze. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując bohaterów wybranych dzieł literackich. 24. Blaski i cienie kariery. Rozważ problem, odwołując się do postaw bohaterów wybranych utworów XIX i XX wieku. 25. Literatura fantasy i fantastyka. Porównaj sposoby kreacji świata na przykładzie wybranych utworów 26. Ubiór jako sposób na wyrażenie siebie. Scharakteryzuj mody i stroje różnych epok, odwołując się do literackich opisów. 27. Funkcje realizmu i fantastyki w literaturze romantycznej. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literatury polskiej i obcej. 28. Różnorodne postrzeganie ojca w literaturze. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując wybranych bohaterów. 29. Rola listu w dziele literackim. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 30. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w literaturze. Przedstaw sposoby tworzenia takiego obrazu w wybranych utworach. 31. Przy polskim stole. Scharakteryzuj polskie tradycje kulinarne, odwołując się do wybranych dzieł literackich. 3

32. Rola przyrody w polskiej literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła różnych epok. 33. Motyw miasta w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 34. Groteska jako kreacja wizji świata i człowieka. Zanalizuj wybrane utwory pod kątem specyficznego spojrzenia na rzeczywistość. 35. Sylwetki wybitnych jednostek w poezji. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując wybranych bohaterów. 36. Romantyczny model miłości oraz polemika z nim w literaturze późniejszych epok. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory. 37. Niech żyje bal... -wielkie zabawy i bale w literaturze. Omów sposoby i cele realizacji tego motywu na przykładach literackich z różnych epok. 38. Motyw przyjaźni w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując wybrane utwory. 39. Bohaterowie przemienieni, odkupieni, zrehabilitowani. Scharakteryzuj sposoby ich kreowania w wybranych utworach literackich. 40. Motywu snu w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując wybrane utwory literackie. 41. Człowiek w poszukiwaniu sensu życia. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując wybranych bohaterów dzieł literatury polskiej i obcej. 42. Różnorodność kreacji postaci kobiecych w literaturze. Omów zagadnienie, charakteryzując bohaterki wybranych utworów literackich. 43. Funkcje obrzędów i obyczajów ludowych w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 44. Literackie obrazy zniewolenia człowieka w systemie totalitarnym. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 45. Odwołując się do wybranych utworów i wypowiedzi programowych, przedstaw rolę sztuki i artysty w okresie romantyzmu oraz Młodej Polski. 46. Realizm i awangarda w literaturze. Porównaj sposoby kreacji świata na przykładzie wybranych utworów. 47.Trudny humanizm w czasach wojny. Zaprezentuj postawy bohaterów, analizując utwory literackie, z których pochodzą. 4

48. Kraków młodopolski. Na podstawie wybranych dzieł z literatury i sztuki scharakteryzuj jego życie artystyczne, najważniejsze instytucje kulturalne oraz niepowtarzalną atmosferę. 49. Przedstaw funkcjonowanie motywu labiryntu w literaturze, analizując wybrane utwory. 50. Maska, gest, poza, czyli ukrywanie osobowości przez bohaterów. Przedstaw przyczyny, działania i skutki postępowania wybranych postaci literackich. 51. Postacie historyczne jako bohaterowie literatury. Przedstaw różne kreacje i sposoby ich funkcjonowania w wybranych utworach. 52. Przedstaw różne kreacje i sposoby funkcjonowania bohaterów komicznych na wybranych przykładach literatury XIX i XX wieku. 53. Motyw Arkadii w literaturze. Na podstawie wybranych utworów omów sposób ukazania krain szczęścia w utworach literackich rożnych epok. 54. Przedstaw losy młodego pokolenia w czasie II wojny światowej, analizując wybrane dzieła poetyckie i prozatorskie. 55. Inteligent jako bohater literacki. Porównaj sposób przedstawienia tego typu bohatera na podstawie wybranych przykładów. 56. Obraz Warszawy w literaturze. Porównaj różne realizacje tego motywu w wybranych utworach. 57. Literatura drugiej połowy XX wieku jako wyraz egzystencjalnych lęków i niepokojów człowieka współczesnego. Przedstaw problem, analizując wybrane przykłady utworów różnych autorów. 58. Poezja współczesna jako moralny i psychologiczny traktat o człowieku. Omów zagadnienie, analizując wybrane wiersze poetów drugiej połowy XX i początku XXI wieku. 59. Od Juliusza Verne'a do Stanisława Lema - ewolucja powieści science-fiction. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory. 60. Dramat awangardowy XX wieku. Scharakteryzuj różne jego odmiany na wybranych przykładach dzieł literatury polskiej i obcej. 61. Rola poezji kobiecej w różnych epokach literackich. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury polskiej. 62. Degradacja człowieczeństwa i próby jej przezwyciężenia w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła. 5

63. Literackie wizerunki rycerzy i bohaterów heroicznych. Porównaj sposoby prezentacji postaci na wybranych przykładach pod kątem sposobów podejmowania walki. 64. Motyw dziecka w literaturze. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując wybranych bohaterów utworów literackich. 65. Matka jako motyw literacki. Porównaj sposoby prezentacji bohaterek w wybranych dziełach. 66. Zaprezentuj funkcjonowanie motywu cierpienia w wybranych utworach literackich różnych epok. 67. Fascynacje światem Orientu. Omów temat, analizując wybrane utwory z literatury. 68. Wiosna jako motyw literacki. Porównaj spojrzenie na tę porę roku w utworach wybranych epok literackich. 69. Fascynacja ludowością w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory różnych epok. 70. Funkcje humoru w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie. 71. Przemiana wewnętrzna bohatera literackiego. Omów problem na dowolnie wybranych przykładach literackich z różnych epok. 72. Rosja w oczach swoich pisarzy. Porównaj sposoby mówienia o państwie i społeczeństwie na wybranych przykładach z literatury. 73. Człowiek wobec Boga. Zanalizuj postawy bohaterów literackich na wybranych przykładach. 74. Motyw małżeństwa w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 75. Trudne spotkania wrogów. Na podstawie przykładów z literatury różnych epok porównaj emocje towarzyszące bohaterom wrogo do siebie nastawionym. 76. Literackie wzorce osobowe. Przedstaw zagadnienie, analizując postawy wybranych bohaterów różnych epok literackich. 77. Wędrówką jest życie człowieka Omów realizację motywu homo viator w dziełach literackich z różnych epok. 78. Źródła i przejawy radości życia w utworach literackich. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady. 6

79. Motyw biesiady w literaturze. Porównaj sposoby prezentowania tego motywu w wybranych dziełach literackich różnych epok. 80. Bohaterowie literatury fantastycznej. Przedstaw sposoby kreowania postaci, analizując wybrane utwory. 81. Pod niebem rodzinnym. Przedstaw funkcjonowanie motywu ojczyzny w twórczości wybranych pisarzy różnych epok. 82. Literackie pary kochanków. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory różnych epok. 83. Motyw miłości w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując wybrane utwory różnych epok. 84. Motyw rodziny w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując wybrane utwory. 85. Cały świat to teatr (W. Szekspir Jak wam się podoba )-zaprezentuj koncepcję świata jako teatru w wybranych utworach różnych epok. 86. Mroczna strona natury ludzkiej. Zanalizuj postawy psychologiczne wybranych bohaterów i sposoby ich kreacji. 87. Dwory szlacheckie. Na wybranych przykładach literackich przedstaw życie mieszkańców i omów kulturotwórcze znaczenie tych szlacheckich siedlisk. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI: 1. Topos Edenu. Analizując wybrane przykłady, przedstaw jego funkcjonowanie w dziełach literackich i malarskich. 2. Na wybranych przykładach omów funkcjonowanie motywu czterech pór roku w dziełach literackich, malarstwie i muzyce. 3. Czym jest praca dla bohaterów różnych epok? Jak ją ukazywały literatura, sztuka, film?. 4. Salon i kawiarnia. Zaprezentuj jak pokazuje salon i kawiarnię literatura, film i sztuka? 5. Legendarna przeszłość narodu polskiego w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 6. Różne ujęcia Kresów w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Porównaj sposób prezentacji na wybranych przykładach. 7

7. Człowiek w sytuacjach ekstremalnych. Zanalizuj zachowanie bohaterów na przykładzie wybranych utworów literackich i filmowych. 8. Ikonograficzne i literackie wyobrażenie śmierci. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady z różnych dziedzin sztuki. 9. Na wybranych przykładach zaprezentuj zmianę ideału kobiecego piękna na przestrzeni wieków w literaturze i malarstwie. 10. Portret Sarmaty w literaturze XVII wieku i jego przekształcania w epokach późniejszych. Scharakteryzuj bohaterów w oparciu o wybrane teksty literackie, dzieła malarskie lub filmowe. 11. Kwiaty w literaturze i malarstwie. Na wybranych przykładach przedstaw i omów funkcję tego motywu. 12. Motyw snu. Na wybranych przykładach zanalizuj jego różnorodne ujęcia w literaturze oraz innych dziedzinach sztuki. 13. Obraz dziecka w literaturze i malarstwie. Na wybranych przykładach przedstaw różnorodność ujęcia tematu. 14. Różne funkcje motywu ogrodu w literaturze i malarstwie. Zaprezentuj zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 15. Artystyczne realizacje motywów mitologicznych w literaturze, malarstwie i rzeźbie. Przedstaw analizę porównawczą wybranych dzieł. 16. Literackie i filmowe wizje przyszłości. Na wybranych przykładach porównaj sposób prezentacji motywu. 17. Reminiscencje Męki Pańskiej w literaturze i sztuce różnych epok. Przedstaw motyw i oceń jego popularność na przestrzeni czasu. 18. Satyryczne ujęcie rzeczywistości PRL-u. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady z literatury i filmu. 19. Królestwo piekieł i jego przedstawiciele w literaturze i sztuce. Zaprezentuj funkcjonowanie tego motywu w wybranych dziełach. 20. Motyw wsi w literaturze i sztuce polskiej. Przedstaw różne ujęcie tematu, analizując wybrane dzieła. 21. Inspiracje biblijne we współczesnej literaturze i filmie. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 22. Motyw burzy w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów problem na wybranych przykładach. 8

23. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Dokonaj porównania i oceny wybranych przykładów. 24. Motyw Madonny w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 25. Wizje życia monastycznego w literaturze i filmie. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła. 26. Tatry i Zakopane w artystycznych doznaniach i przetworzeniach. Przedstaw funkcjonowanie motywu w literaturze oraz innych dziedzinach sztuki. 27. Tematyka Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Zaprezentuj funkcjonowanie tego motywu w wybranych dziełach. 28. Saga rodzinna w literaturze i filmie. Omów sposoby i cele zastosowania motywu, analizując wybrane dzieła. 29. Motyw powstań narodowych w literaturze i malarstwie. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 30. Motyw Erosa i Tanatosa. Na przykładzie wybranych różnych tekstów kultury wykaż współistnienie miłości i śmierci. 31. Polskie obrzędy ludowe jako inspiracja artystyczna. Przedstaw sposób prezentacji, analizując wybrane dzieła literackie, malarskie lub filmowe. 32. Funkcje brzydoty w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Zanalizuj wybrane dzieła. 33. Surrealizm w literaturze i sztuce. Omów problem i porównaj dzieła różnych twórców. 34. Artystyczne ujęcie macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 35. Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 36. Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych. Dokonaj analizy wybranych dzieł. 37. Przedstaw i porównaj sposób przedstawiania tragedii narodu żydowskiego w literaturze i filmie. 38. Różne ujęcia motywu tańca w literaturze, malarstwie lub filmie. Omów odwołując się do wybranych przykładów. 9

39. Literackie i malarskie portrety władców. Omów zagadnienie, analizując teksty kultury różnych epok. 40. Retrospekcja i przemijanie w ujęciu literackim i filmowym. Omów różne techniki prezentowania czasu, analizując odpowiednie fragmenty dzieł literackich i filmowych. JĘZYK: 1. Analizując wybrane utwory współczesnej liryki polskiej, omów frazeologizmy jako tworzywo poetyckie. 2. Język prasy. Opierając się na wybranych przykładach, zanalizuj różne odmiany stylu publicystycznego. 3. Przysłowia mądrością narodów. Omów ich funkcje językowe, odwołując się do wybranych przykładów. 4. Omów funkcje stylizacji modlitewnych, analizując wybrane przykłady literackie różnych epok. 5. Język piosenek polskich zespołów muzycznych. Na wybranym przykładzie zanalizuj i wyjaśnij zasadność doboru środków językowych. 6. Funkcje stylizacji gwarowej. Omów temat, analizując zgromadzony materiał językowy. 7. Indywidualizacja języka bohaterów literackich. Omów celowość zabiegu, analizując wybrane utwory. 8. Stylizacja biblijna w literaturze. Omów jej funkcję, analizując wybrane teksty poetyckie i prozatorskie różnych epok. 9. Neologizmy w języku artystycznym. Omów ich funkcję, analizując wybrane teksty literatury współczesnej. 10. Język bloga. Posługując się wybranymi przykładami omów charakterystyczne cechy dzienników internetowych.. 11. Archaizacja i jej funkcje w dziełach literackich. Omów na wybranych przykładach. 12. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w utworach różnych epok. Omów, analizując wybrane przykłady. 10

13. Język opisów przyrody w wybranych utworach literackich. Scharakteryzuj na podstawie zgromadzonego materiału językowego. 14. Środki językowe wykorzystywane w reklamie. Na wybranych przykładach scharakteryzuj i określ ich funkcje. 15. Specyfika języka sprawozdań sportowych. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrany materiał. 16. Język potoczny w tekstach literackich XX wieku. Wyjaśnij przyczyny i funkcje jego wykorzystania, odwołując się do wybranych przykładów. 17. Zanalizuj język wybranych postaci literackich ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich charakter i przynależność środowiskową. 18. Najciekawsze nazwy sklepów, kawiarni i restauracji w Twojej miejscowości. Zanalizuj wybrane nazwy oraz wyjaśnij, jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny znalazły w nich odbicie. 19. Sztuka przekonywania a etyka wypowiedzi. Omów na wybranych przykładach różnych tekstów językowych podstawowe mechanizmy manipulacji językowej. 20. Wyrazy zapożyczone z języków obcych we współczesnej prasie. Zanalizuj konkretne przykłady, oceniając zasadność ich używania. 21. Słownictwo ekspresywno-emocjonalne we współczesnej poezji kobiecej. Zanalizuj na wybranych przykładach. 22. Zapożyczenia z języka angielskiego we współczesnej polszczyźnie. Na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego omów przyczyny zjawiska, oceń zasadność najnowszych zapożyczeń. 11