Dziennik Ekonomiczny Analizy Makroekonomiczne 8 stycznia 1 Prognozy na 1 Temat #: Coraz bliżej rynku pracownika 1 Prognozy na 1 Temat #: Coraz bliżej rynku pracownika W 1 r. stopa bezrobocia zbliży się do rekordowo niskiego poziomu z 8 r. Rekordowo wysoka liczba wolnych etatów wskazuje na możliwość przyspieszenia wzrostu płac w 1 r., w szczególności wśród wysoko wykwalifikowanych pracowników, gdzie już widoczne są oznaki braku rąk do pracy. Jednakże istotny wzrost imigracji z Ukrainy może obniżyć presję na wzrost płac, szczególnie wśród słabiej wykwalifikowanych pracowników. Temat dnia: Dobre nastroje na koniec roku Miesięczne wskaźniki koniunktury sugerują, że dynamika aktywności gospodarczej w q15 była zbliżona do zanotowanej w 3q, gdy PKB wzrósł o 3,5% r/r. Nastroje w budownictwie są najlepsze od 11 r., a nastroje konsumentów najwyższe od q8. Dobre nastroje (i prawdopodobnie rzeczywiste wyniki gospodarki) mogą być związane z domykaniem projektów współfinansowanych z budżetu UE na lata 7-13 w końcówce 15 r. Początek 1 r. może przynieść odwrócenie tego efektu, a w rezultacie nieco słabsze tempo wzrostu gospodarki w pierwszej połowie roku, zanim stymulacja fiskalna zacznie być w pełni odczuwalna w gospodarce. Przegląd wydarzeń gospodarczych: ŚWIAT: Indeks cen żywności na świecie spadł o -17,1% r/r w grudniu vs. spadek o -18,7% r/r w listopadzie. (FAO) [PAP, 1-1-7] GER: Nadspodziewanie silny wzrost nowych zamówień w przemyśle w listopadzie (1,5% m/m) potwierdza, że niemiecka gospodarka nabrała rozpędu pod koniec 15 r. [Reuters, 1-7-1] Dziś w kalendarzu: O 1:3 poznamy dane o zmianie liczby zatrudnionych w sektorze pozarolniczym i stopie bezrobocia w USA w grudniu (konsensus odpowiednio: tys. i 5,% vs. 11 tys. i 5,% w listopadzie). Wykres dnia: Realne tempo wzrostu płac vs. liczba ofert pracy na bezrobotnego 1 % % 8 Źródło: GUS, PKO Bank Polski. realny wzrost płac, % r/r, 3mma oferty pracy k.o./bezrobotni, sa, % (P) - sty 8 sty 9 sty 1 sty 11 sty 1 sty 13 sty 1 sty 15 5 3 1 Główny Ekonomista Radosław Bodys radoslaw.bodys@pkobp.pl tel. 51 8 8 Zespół Analiz Makroekonomicznych analizy.makro@pkobp.pl imie.nazwisko@pkobp.pl Piotr Bujak Starszy Ekonomista Kierownik Zespołu tel. 51 81 3 Marcin Czaplicki Ekonomista (ceny, zagranica) tel. 51 5 5 Michał Rot Ekonomista (sfera realna) tel. 58 3 Karolina Sędzimir Ekonomista (rynek pracy) tel. 51 81 8 15 1 Realny PKB (%) 3, 3,5 Produkcja przemysł. (%),5,3 Stopa bezrobocia (%) 9,7 8,9 Inflacja CPI (%) -,9, Inflacja bazowa (%),3,8 Podaż pieniądza M3 (%) 9,7 9,7 Saldo obrotów bieżących (%PKB) -,5-1, Deficyt fiskalny (%PKB)* -3, -3, Dług publiczny (%PKB)* 5,7 53,1 Stopa referencyjna (%) 1,5 1,5 EUR-PLN,, Źródło: GUS, NBP, MF, Prognozy PKO BP (DAE); Prognozy PKO BP (BSR); *ESA1.
8.1.1 Prognozy na 1 Temat #: Coraz bliżej rynku pracownika Stopa bezrobocia zbliża się do rekordowo niskich poziomów % Stopa bezrobocia historyczna i prognoza na 1 r. (%) stopa bezrobocia, odsez. 18 1 1 1 1 Źródło: GUS, PKO Bank Polski. 8 sty 1 sty sty 7 sty 1 sty 13 sty 1 Bezrobocie będzie kontynuowało trend spadkowy w 1 r., choć tempo spadku może wyhamować. Stopa bezrobocia znajdzie się w pobliżu rekordowo niskiego poziomu z 8 r.
8.1.1 1 8 Rekordowo dużo wolnych etatów Realne tempo wzrostu płac vs. liczba ofert pracy na bezrobotnego % % realny wzrost płac, % r/r, 3mma oferty pracy k.o./bezrobotni, sa, % (P) 5 3 Źródło: GUS, PKO Bank Polski. - sty 8 sty 9 sty 1 sty 11 sty 1 sty 13 sty 1 sty 15 1 Rekordowo wysoka liczba wolnych etatów sugeruje możliwe przyspieszenie tempa wzrostu płac w 1 r., w szczególności wśród wysoko wykwalifikowanych pracowników, gdzie już widoczne są oznaki braku rąk do pracy. 3
8.1.1 Ale imigracja może obniżyć presję płacową Deklaracje polskich pracodawców dotyczące gotowości zatrudnienia obcokrajowca vs. liczba przekroczeń granicy 5 18 tys. tys. 35 15 3 1 5 9 15 Deklaracje gotowości zatrudnienia obcokrajowca (L) Liczba obcokrajowców przekraczających granicę z Ukrainą (R) 1 9 1 11 1 13 1 151H Źródło: Straż Graniczna, GUS, PKO Bank Polski. Liczba przekroczeń granicy w 1H 15, zannualizowana. Istotny wzrost imigracji z Ukrainy może obniżyć presję na wzrost płac, szczególnie wśród słabiej wykwalifikowanych pracowników.
8.1.1 Dobre nastroje na przełomie roku Miesięczne wskaźniki koniunktury sugerują, że dynamika aktywności gospodarczej w q15 była stabilna w okolicach poziomu z 3q15, gdy PKB wzrósł o 3,5% r/r. Stabilizacja nastrojów dotyczyła wszystkich głównych działów gospodarki. Nastroje w budownictwie są najlepsze od szczytu inwestycji infrastrukturalnych w 11 r., a nastroje konsumentów najwyższe od q8. Dobre nastroje (i prawdopodobnie rzeczywiste wyniki firm i całej gospodarki) mogą być związane z domykaniem projektów współfinansowanych z budżetu UE na lata 7-13 w końcówce 15 r. Początek 1 r. może przynieść odwrócenie tego efektu, a w rezultacie nieco słabsze tempo wzrostu gospodarki w pierwszej połowie roku, zanim stymulacja fiskalna zacznie być w pełni odczuwalna w gospodarce. Miesięczne wskaźniki koniunktury sugerują, że aktywność gospodarcza w q15 pozostała stabilna, w okolicach poziomu z 3q15, gdy PKB wzrósł o 3,5% r/r. Dobre nastroje odnotowano we wszystkich głównych branżach gospodarki. W przemyśle: 1. PMI był stabilny w grudniu (5,1 pkt.) i w q (średnio 5,1 pkt. vs. 5,. pkt w 3q). Zamówienia eksportowe i produkcja poprawiły się, a wskaźnik zatrudnienia pozostał na wysokim poziomie, sygnalizując poprawę na rynku pracy 9 miesiąc z rzędu (najdłuższy okres poprawy w historii tego badania).. Wskaźnik GUS (sa) wzrósł do 5,3 pkt. w grudniu z 5,1 pkt w listopadzie (średnio,9 pkt. w q vs.,3 pkt. w 3q), czemu towarzyszył drugi najwyższy odczyt oczekiwanych zamówień od 11 r. Wskaźnik oczekiwanego zatrudnienia, po skokowym wzroście w ostatnich dwóch miesiącach obniżył się nieco, ale nadal sygnalizuje znaczny wzrost zatrudnienia. 3. Wskaźnik ESI obniżył się do -1, pkt. z -11,5 pkt. w listopadzie (-11, pkt. w q vs -11,9 pkt. w 3q), przy stabilnym odczycie oczekiwanej wielkości produkcji w nadchodzących miesiącach. Oczekiwane vs. rzeczywiste zatrudnienie w przemyśle - - - -8-1 -1-1 pkt. Źródło: GUS, PKO Bank Polski. %, r/r Koniunktura GUS: zatrudnienie w przemyśle - przewidywania firm (odsez., L) Zatrudnienie w przemyśle (P) -1 mar 1 wrz 1 mar 13 wrz 13 mar 1 wrz 1 mar 15 wrz 15 3 1-1 - Tempo wzrostu PKB vs. odczyty głównych wskaźników koniunktury 3 pkt.odch.std. PMI OECD CLI Przemysł Handel detaliczny IFO (Niemcy) PKB (P) %, r/r 5 1 3-1 - 1-3 sty 1 sty 11 sty 1 sty 13 sty 1 sty 15 Źródło: GUS, Datastream, OECD, IFO, PKO Bank Polski. 5
8.1.1 Nastroje w budownictwie były w grudniu najlepsze od początku 11 r. (od szczytu pierwszej fali inwestycji infrastrukturalnych). Wskaźnik GUS (sa) wzrósł do -5,1 pkt. w grudniu (vs. -, pkt. w listopadzie i -5,7 pkt. w q vs. -,8 pkt w 3q) co jest najwyższym poziomem od 57 miesięcy. Wskaźnik ESI wzrósł do -,7 pkt. w grudniu (vs. -3,7 pkt. w listopadzie i -3,. pkt. w q vs. -5,9 pkt. w 3q). Nastroje oraz rzeczywiste wyniki firm częściowo były wsparte przez kończenie projektów ze starego budżetu UE (czynnik ten powinien ustąpić w 1q1, co sugeruje gorsze odczyty w tym okresie). Z drugiej strony wskaźniki oczekiwanej sytuacji ekonomicznej firm budowlanych nie wykazują na razie oznak słabości. Koniunktura w handlu detalicznym pozostała bez większych zmian w grudniu: (1) Wskaźnik GUS (sa) obniżył się do, pkt. w grudniu (vs. 3,1 pkt. w listopadzie i,9 pkt. w 3q i q), przy słabszej ocenie bieżącej i przyszłej sytuacji finansowej firm. () Wskaźnik ESI odbił do 1, pkt. w grudniu vs. 1, pkt. w listopadzie i 1, pkt. w q vs. 1, pkt. w 3q, głównie dzięki wzrostom oczekiwanych zamówień i aktywności. Nastroje w transporcie poprawiły się. Wskaźnik GUS (sa) wzrósł do 5,5 pkt. w grudniu (drugi najwyższy odczyt od czerwca 8 r., vs., pkt. w listopadzie i,8 pkt. w q vs.,3 pkt. w 3q). Poprawa dotyczyła wszystkich subkomponentów bieżących i oczekiwanych ocen wskaźnika. Nastroje konsumentów zostały skorygowane w dół w grudniu po jednorazowym skoku w listopadzie (związanym z dynamiką wydarzeń politycznych). Mimo tego i tak są najlepsze od końca 8 r. (1) Wskaźnik GUS bieżącej sytuacji wzrósł o 3, pkt. r/r do -9, pkt. (nsa, vs. -3,9 pkt. w listopadzie, -7,5 pkt. w q vs. -9, pkt. w 3q) a wskaźnik wyprzedzający wzrósł o, pkt. r/r do -13,7 pkt. (vs. -8,3 pkt. w listopadzie i -1,3 pkt. w q vs. -1,3 pkt. w 3q). () Wskaźnik ESI (sa) również powrócił do poziomów sprzed wyborów: -1,9 pkt. w grudniu vs. -11,1 pkt. w listopadzie (-1,3 pkt. w q vs. -1, pkt. w 3q), odzwierciedlając ustępujące efekty dynamiki wydarzeń politycznych. Podsumowując, miesięczne wskaźniki koniunktury sugerują, że dynamika aktywności gospodarczej w q15 była stabilna względem poziomu z 3q15, gdy PKB wzrósł o 3,5% r/r. Początek 1 r. może przynieść odwrócenie pozytywnych efektów końca perspektywy UE, a w rezultacie nieco słabsze tempo wzrostu PKB w pierwszej połowie roku, zanim stymulacja fiskalna zacznie być w pełni odczuwalna w gospodarce. Nastroje konsumentów pozostają najlepsze od końca 8 r. 7 5 3 1 %, r/r pkt. Konsumpcja (L) Źródło: GUS, KE, PKO Bank Polski. Wskaźnik nastrojów konsumentów ESI (sa, P) -1 mar 8 mar 1 mar 1 mar 1-5 -1-15 - -5-3 -35 Tempo wzrostu PKB vs. odczyty głównych wskaźników koniunktury Handel (GUS) Wskaźnik Przetwórstwo (GUS) Budownictwo (GUS) Źródło: GUS, Eurostat, Datastream, KE, PKO Bank Polski. Pkt. odch. std. gru 1 sty 15 lut 15 mar 15 kwi 15 maj 15 cze 15 lip 15 sie 15 wrz 15 paź 15 lis 15 gru 15.5.7.7.88.81.88.3.88.88.7.7.9.97.53.7.7..3.59.59..7.5.7.71.87 1.1 1..87 1.9.8.3.9 1. 1.33 1.1 1.3 1.3 1.11 ESI.78.59.5.57.85.5.8.33.5.35.57.78.57 PMI. 1.37 1.33 1.1.89. 1.1 1.9 -. -.3.18.1.1 Mediana.5.7.7.88.8.59.3.88.7.7.7.78.87 PKB (%, r/r) 3.3 3.7 3.3 3.5
8.1.1 Przegląd wydarzeń gospodarczych POL: Oficjalne aktywa rezerwowe spadły w grudniu do 8,9 mld EUR z 9,7 mld EUR w listopadzie. [NBP, 1-1-7] POL: W grudniu zarejestrowano 375 nowych samochodów osobowych i dostawczych, wzrost o 5,5% r/r i 3,7% m/m vs. 5,1% r/r i 3,9% m/m w listopadzie. (SAMAR) [PAP, 1-1-7] ŚWIAT: Indeks cen żywności na świecie spadł o -17,1% r/r w grudniu vs. spadek o -18,7% r/r w listopadzie. (Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa, FAO) [PAP, 1-1-7] POL: Bank centralny ma pewne narzędzia, żeby ten wzrost [gospodarczy] wesprzeć. Przykładowo to może być obniżka rezerwy obowiązkowej. Istnieje również - co jest podstawowe - pewne pole manewru, jeśli chodzi o obniżkę stóp procentowych. Te stopy procentowe - jeśli będzie zachowana stabilność finansowa, zwłaszcza stabilność kursu walutowego - jeszcze można troszeczkę obniżyć. (...) pewne możliwości luzowania polityki pieniężnej występują i mam nadzieję, że następna RPP tę politykę będzie prowadziła". (A. Kaźmierczak, członek RPP) [PAP/TV Trwam, 1-1-7] USA: Członkowie Komitetu Otwartego Rynku Fed zdecydowali w grudniu, że podwyższą stopy procentowe, ponieważ większość z nich uznała, że inflacja będzie przyspieszać. Niektórzy wyrażali jednak obawy, że pozostanie ona na niepokojąco niskich poziomach. (minutes) [Reuters, 1-1-] POL: Sroga zima, z którą od kilku dni mamy do czynienia w Polsce, nie pozostanie bez wpływu na jakość i wielkość zbiorów, co będzie miało wpływ w ceny żywności w kolejnych kwartałach. (A. Kowalski, dyrektor Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej) [PAP, 1-1-5] POL: W całym 15 r. wzrost PKB wyniósł 3,3-3,5%. (J. Witkowski, prezes GUS) [PAP, 1-1-5] POL: Powinniśmy się przygotowywać na ewentualne, poważne zaburzenia w naszym otoczeniu, co oznacza, że nie ma najmniejszej przestrzeni dla obniżek stóp procentowych, ani też jakichkolwiek niekonwencjonalnych działań w polityce pieniężnej". (A. Rzońca, członek RPP) [PAP, 1-1-5] POL: Póki co polityka pieniężna NBP stabilizuje sytuację, uwzględnia sytuację w otoczeniu zewnętrznym i żadnych zagrożeń na razie nie dostrzegamy". (A. Kaźmierczak, członek RPP) [PAP, 1-1-5] POL: Zwiększanie udziału usług w strukturze zatrudnienia w dłuższej perspektywie powinno oddziaływać stabilizująco na zatrudnienie w całej gospodarce. (NBP Kwartalny raport o rynku pracy w III kw. 15 r.) [PAP, 1-1-5] UKR: Rosja całkowicie wstrzymała tranzyt towarów przewożonych przez jej terytorium z Ukrainy. (ukraińskie Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego i Handlu) [PAP, 1-1-] POL: Za 3- lata Polska powinna rozwijać się w tempie 5-5,5% PKB rocznie. (P. Szałamacha, minister finansów) [PAP, 1-1-3] POL: W 1 r. ściągalność podatków da się poprawić o 7-1 mld zł. (M. Morawiecki, wicepremier, minister rozwoju) [Reuters, 15-1-31] 7
8.1.1 Tygodniowy kalendarz makroekonomiczny Wskaźnik Godz. Kraj Poprzednie dane Konsensus Odczyt/ PKO BP Komentarz Poniedziałek, stycznia PMI w przemyśle (gru.) 3:5 CHN 8, pkt. 9, pkt. 8, pkt. PMI w przemyśle (gru.) 9: POL 5,1 pkt. 5, pkt. 5,1 pkt. PMI w przemyśle (gru., ost.) 9:55 GER 5,9 pkt. 53, pkt. 53, pkt. PMI w przemyśle (gru., ost.) 1: EMU 5,8 pkt. 53,1 pkt. 53, pkt. Inflacja CPI (gru., wst.) 1: POL -,% r/r -,% r/r -,5% r/r Inflacja HICP (gru., wst.) 1: GER,3% r/r,% r/r,% r/r ISM w przemyśle (gru.) 1: USA 8, pkt. 9, pkt. 8, pkt. Wtorek, 5 stycznia Inflacja HICP (gru., wst.) 11: EMU,1% r/r,% r/r,% r/r Czwartek, 7 stycznia Zamówienia w przemyśle (lis.) 8: GER 1,7% m/m,1% m/m 1,5% m/m Wnioski o zasiłek dla bezrobotnych 1:3 USA 87 tys. 75 tys. 77 tys. Piątek, 8 stycznia Produkcja przemysłowa (lis.) 8: GER,% m/m,5% m/m -- Zatr. w sektorze pozarolniczym (gru.) 1:3 USA 11 tys. tys. -- Stopa bezrobocia (gru.) 1:3 USA 5,% 5,% -- PMI w Chinach nieoczekiwanie spadł w grudniu, podsycając obawy o kondycję drugiej największej gospodarki na świecie. Stabilny trend wzrostowy w polskim przemyśle, przy poprawie istotnych wskaźników dla zatrudnienia, produkcji i nowych zamówień w eksporcie. Potwierdzenie pozytywnych trendów w przemyśle Niemiec i całej strefy euro. PMI dla strefy euro osiągnął najwyższy poziom od miesięcy, w kontraście do rozczarowujących wskaźników dla Chin. Wstępny odczyt wskazuje na niewielki wzrost inflacji w grudniu, na skutek efektu niskiej bazy. Spadek inflacji w wyniku obniżenia dynamiki cen zywności. Rozczarowujący wynik, wzmacniający obawy o kondycję amerykańskiego przemysłu i zmniejszenie jego wkładu do wartości dodanej i PKB w USA. Niższy od oczekiwań wzrost inflacji wynika z: obniżenia dynamiki cen energii (z 1% r/r do,9% r/r) oraz wyraźnego spadku dynamiki cen żywności i tytoniu (z 1,5% r/r do 1,% r/r), w szczególności żwyności nieprzetworzonej (spadek z,7% r/r do,% r/r). Nastapił ponowny, znaczny wzrost zamówień w przemyśle, wynikający głównie ze wzrostu zamówień krajowych. Zamówienia z zagranicy wzrosły o,% m/m, przy czym zamówienia ze strefy euro spadły o -,5% m/m, a z pozostałych kierunków wzrosły o 1,% m/m. FOMC wskazuje na strukturalną poprawę na rynku pracy jako jedną z głównych determinant kolejnych podwyżek stóp procentowych w USA. Wysoki odczyt PMI za listopad wskazuje na kontynuację wzrostu produkcji przemysłowej. FOMC wskazuje na strukturalną poprawę na rynku pracy jako jedną z głównych determinant kolejnych podwyżek stóp procentowych w USA. Wysoki odczyt ADP za grudzień wskazuje na możliwość pozytywnej niespodzianki na NFP. Źródło: GUS, NBP, Parkiet, PAP, Reuters, PKO Bank Polski. 8
8.1.1 Dane i prognozy makroekonomiczne 15-wrz 15-paź 15-lis 15-gru q1 1q15 q15 3q15 15 1 Sfera realna PKB (% r/r) x x x x 3,3 3,7 3,3 3,5 3, 3,5 Popyt krajowy (% r/r) x x x x,,9 3,1 3, 3,, Spożycie indywidualne (% r/r) x x x x,8 3,1 3,1 3,1 3,, Inwestycje w środki trwałe (% r/r) x x x x 9,5 11,5,1,,,9 Sprzedaż krajowa (% r/r)* x x x x 5,,3 3,5 3,3 3,8 3, Zapasy (pkt. proc.) x x x x -,8-1, -, -,1 -,, Eksport netto (pkt. proc.) x x x x -1,,9,, -,1 -,5 Produkcja przemysłowa (% r/r),1, 7,8 5,5,8 5,3 3,9,3,5,3 Produkcja budow.-montażowa (% r/r) -,5-5, 1,,5 1, 1,,,5 x x Sprzedaż detaliczna (% r/r),1,8 3,3,1 1,3, 1,,3 x x PKB (mld PLN) x x x x 77 15 3 39 178 188 Rynek pracy Stopa bezrobocia rejestrowanego^(%) 9,7 9, 9,7 9,8 11, 11,5 1, 9,7 9,8 8,9 Zatrudnienie przedsiębiorstwa (% r/r) 1, 1,1 1, 1,,9 1, 1, 1, 1,1,7 Płace przedsiębiorstwa (% r/r),1 3,3, 3,7 3,3 3,9 3,1 3, 3,,1 Procesy inflacyjne Inflacja CPI (% r/r) -,8 -,7 -, -,5 -,7-1,5 -,9 -,7 -,9, Inflacja bazowa (% r/r),,3,,,,,3,,3,8 15% średnia obcięta (% r/r) -,1 -,1 -,1 x -, -,3 -,, x x Inflacja PPI (% r/r) -,8 -,3-1,8-1,1-1,8 -,7 -, -, -, -,1 Agregaty monetarne^ Podaż pieniądza M3 (mld PLN) 117,5 11,7 113, 111, 159, 1, 178,9 117,5 111, 17,3 Podaż pieniądza M3 (% r/r) 8, 9,1 9,5 9,7 8, 8,8 8,3 8, 9,7 9,7 Podaż pieniądza M3 realnie (% r/r) 9, 9,8 1,1 1, 9, 1,1 9,1 9, 1, 9,1 Kredyty ogółem (mld PLN) 17, 173,1 178, 175, 19, 13,7 153,8 17, 175, 118,9 Kredyty ogółem (% r/r) 7, 7,7 7,3,8 7,1 7, 7, 7,,8 5, Depozyty ogółem (mld PLN) 1,1 119,5 139,7 19,3 97,3 989,1 989, 1,1 19,3 19,7 Depozyty ogółem (% r/r) 7,,3 7, 5,9 9,3 8,9 5,8 7, 5,9, Bilans płatniczy Rachunek obrotów bieżących (%PKB) -,5 -, -, -,5 -, -1,3 -, -, -,5-1, Bilans handlowy (% PKB),1,3,, -,8 -,,1,1,, Bezpośrednie inwestycje zagr. (%PKB) 1, 1,3 1, 1,3, 1, 1,3 1, 1,3, Polityka fiskalna Deficyt fiskalny (% PKB) x x x x x x x x -3, -3, Dług publiczny (% PKB) x x x x x x x x 5,7 53,1 Polityka pieniężna Stopa referencyjna NBP^ (%) 1,5 1,5 1,5 1,5, 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 Stopa lombardowa^ (%),5,5,5,5 3,,5,5,5,5,5 Stopa depozytowa^ (%),5,5,5,5 1,,5,5,5,5,5 WIBOR 3M x^ (%) 1,73 1,73 1,73 1,73, 1,5 1,7 1,73 1,73 1,7 WIBOR 3M x^ realnie (%)**,53,3,33,13,7 3,15,,3,13 1,1 Kursy walutowe^x EUR-PLN,,7,,,,9,19,,, USD-PLN 3,78 3,87,3 3,9 3,51 3,81 3,77 3,78 3,9,31 CHF-PLN 3,88 3,93 3,91 3,9 3,5 3,91, 3,88 3,9,11 EUR-USD 1,1 1,1 1, 1,9 1,1 1,7 1,1 1,13 1,9 1, Źródło: GUS, NBP, PKO Bank Polski, x prognoza PKO BP BSR, *popyt krajowy z wyłączeniem zapasów, **deflowane bieżącą stopą inflacji CPI; ^ wartość na koniec okresu. 9
8.1.1 Polityka pieniężna Członkowie RPP Jastrzębiomierz* Wybrane wypowiedzi A. Rzońca 1,1 Powinniśmy się przygotowywać na ewentualne, poważne zaburzenia w naszym otoczeniu co oznacza, że nie ma najmniejszej przestrzeni dla obniżek stóp procentowych, ani też jakichkolwiek niekonwencjonalnych działań w polityce pieniężnej. (5.1.1, PAP) A. Kaźmierczak 1,1 Bank centralny ma pewne narzędzia, żeby ten wzrost [gospodarczy] wesprzeć. Przykładowo to może być obniżka rezerwy obowiązkowej. Istnieje również - co jest podstawowe - pewne pole manewru, jeśli chodzi o obniżkę stóp procentowych. Te stopy procentowe - jeśli będzie zachowana stabilność finansowa, zwłaszcza stabilność kursu walutowego - jeszcze można troszeczkę obniżyć. (...) pewne możliwości luzowania polityki pieniężnej występują i mam nadzieję, że następna RPP tę politykę będzie prowadziła (7.1.1, PAP/TV Trwam) J. Winiecki 1, Nie widzę żadnych powodów, dla których stopy procentowe powinny być niższe. Pieniądz nie powinien być darmowy." (1.1.15, Reuters/ TVN BiŚ) A. Glapiński,8 Rada w obecnym składzie podtrzymuje, że zakończyła cykl obniżek stóp. Uważa ich obecny poziom za właściwy. ( ) Osobiście oceniam, że stopy procentowe mogłyby być o 5 pb niższe, ale z punktu widzenia gospodarki nic by to nie zmieniło. ( ) Natomiast biorąc pod uwagę sytuację w sektorze bankowym, w sektorze spółdzielczym, obniżka stóp wydawałaby się obecnie niewłaściwa. (7.1.15, PAP) J. Hausner,3 Jeżeli dziś ktoś buduje swój rachunek ekonomiczny w oparciu o założenie trwałości obecnego poziomu stóp, to co do poziomu nominalnego można być moim zdaniem spokojnym mniej więcej w perspektywie roku. Jednak później nowa RPP z całą pewnością będzie musiała rozważać wzrost stóp. I to uczestnicy rynku muszą brać pod uwagę w swoich kalkulacjach. (..15, PAP) M. Belka -, Trudno mi sobie wyobrazić, żeby stopy zacząć podnosić [w 1 roku PAP]. Jeden powód będzie, mianowicie realne stopy procentowe będą zasadniczo się obniżać w związku z tym, że inflacja - dzisiaj ujemna -,7 proc. przekształci się prawdopodobnie w dodatnią, powiedzmy sobie 1, proc. ( ) Mówi się o możliwych obniżkach, bo przecież wszyscy słyszymy. Trochę to zależy od tego, jakie będzie nastawienie nowej Rady i jaka będzie sytuacja gospodarcza. ( ) Wyobrażam sobie tylko tak: jeśli sytuacja gospodarcza ulegnie jakiemuś istotnemu pogorszeniu - bo żyjemy w tak niepewnym świecie, wokół nas dzieją się straszne rzeczy - ale ja się tego nie spodziewam, to jest bardzo mało prawdopodobne. Wtedy można wyobrazić sobie taką sytuację, ale ja bym zalecał przede wszystkim spokój i powściągliwość. ( ) Także obniżanie stóp - nagle - nie ma sensu. (17.11.15, PAP) A. Zielińska- Głębocka -, Jest pewien poziom stóp procentowych, który nie powoduje narastania nierównowag. (...) Jeśli ta nasza stopa (...) nie spowodowała głębokich nierównowag wewnętrznych i zewnętrznych, to można powiedzieć, że nasza polityka była efektywna. (.1.15, PAP) E. Chojna-Duch -1, Rada podtrzymuje swoje wcześniejsze stanowisko, że nie widzi wystarczających podstaw, aby zaostrzać bądź luzować politykę pieniężną. (15.1.15, PAP) J. Osiatyński -1,5 Dobrze byłoby zbadać warunki i przestrzeń do obniżek. ( ) Jak ją badamy, to ta skuteczność, efektywność tych działań nie byłaby istotna zarówno dla dynamiki wzrostu, jak i cen. ( ) W miarę, jak to badamy, tym bardziej przesłanki, by podjąć tego typu decyzję, wydają mi się wątpliwe, przynajmniej w tej chwili. (.1.15, PAP) A. Bratkowski -1,7 Nie spodziewam się, by nowa RPP prezentowała wyraźnie jastrzębie nastawienie, dlatego raczej nie należy spodziewać się podwyżek wcześniej niż w połowie przyszłego roku, a jeśli nie będziemy mieli do czynienia z silnym odpływem kapitału, to także w całym 1 r. ( ) Z drugiej strony obniżki stóp procentowych nie miałyby obecnie sensu, zarówno ekonomicznego (działanie procykliczne), jak i politycznego. (.1.15, PAP/www.forwardlooking.pl) *im wyższy wskaźnik tym bardziej jastrzębie poglądy. Metodologia: na podstawie wyników głosowań za każdy głos odbiegający od decyzji RPP dot. stopy referencyjnej przyznano +1 lub -1 w zależności od kierunku głosowania odpowiednio bardziej jastrzębiego lub bardziej gołębiego. Dodatkowo przyznano +,5 lub -,5 za każdy głos odbiegający od decyzji RPP dot. istotnej zmiany nastawienia lub zmiany stopy rezerwy obowiązkowej. Ważone czasem wartości zostały wyrażone w punktach odchylenia standardowego. Wskaźnik opracowano na podstawie Raportów o inflacji. Stopy procentowe prognozy PKO BP vs. oczekiwania rynkowe 1M M 3M M 5M M 7M 8M 9M Data 7-sty 7-lut 7-mar 7-kwi 7-maj 7-cze 7-lip 7-sie 7-wrz 7-paź WIBOR 3M/FRA 1,73 1, 1,59 1,53 1,5 1,7 1,5 1, 1,5 1,5 implikowana zmiana (p. b.) -,7 -,1 -, -,3 -, -,8 -,9 -,8 -,8 Posiedzenie RPP 1-sty 3-lut 9-mar -kwi 13-maj 8-cze -lip -- 7-wrz 5-paź prognoza PKO BP* 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 wycena rynkowa* 1,3 1,3 1,3 1,7 1, 1, 1,1 1, 1, WIBOR 3M na ostatnim fixingu, transakcje FRA oparte na stawce WIBOR 3M za kolejne okresy, w punktach bazowych, *prognoza PKO BP stopy referencyjnej NBP. 1
8.1.1 Stopy NBP prognoza PKO BP vs. oczekiwania rynkowe Nominalne i realne rynkowe stopy procentowe w Polsce,75,5,5 % oczekiwania rynkowe (FRA) prognoza PKO BP 8 %, 1,75 1,5 obecnie 1,5 3 miesiące temu 1, sty-15 lip-15 sty-1 lip-1 WIBOR 3M WIBOR deflowany bieżącą inflacją CPI - WIBOR deflowany inflacją CPI (t+1) sty-3 sty-5 sty-7 sty-9 sty-11 sty-13 sty-15 Rynek pieniężny główne stopy procentowe Dynamika cen wybranych surowców (w PLN) 8 % 5 5 % r/r GSCI rolnictwo GSCI GSCI ropa -5 WIBOR 3M POLONIA st. referencyjna NBP sty-3 sty-5 sty-7 sty-9 sty-11 sty-13 sty-15-5 lip-11 lip-1 lip-13 lip-1 lip-15 Realny efektywny kurs PLN (REER) i długookresowy trend Bilateralne kursy PLN vs. EUR, USD i CHF 15,,5 3-1 = 1 115,, 15, 3,5 95 85 REER 5-letnia średnia krocząca ap recjacja 75 sty-3 sty-5 sty-7 sty-9 sty-11 sty-13 sty-15, 3, EUR/PLN (L) USD/PLN (P) CHF/PLN (P) 3,8,5 sty-1 sty-11 sty-1 sty-13 sty-1 sty-15 sty-1 Źródło: Datastream, Eurostat, obliczenia własne. 11
8.1.1 Polska w makro-pigułce 15 1 Komentarz Sfera realna Wzrost PKB w 1 r. prawdopodobnie pozostanie stabilny, gdyż czynniki pozytywne (rządowa stymulacja fiskalna) zostaną zneutralizowane przez - realny PKB (%) 3, 3,5 czynniki negatywne (impuls kredytowy i wydatki infrastrukturalne). Ryzyka dla tej prognozy są zbilansowane, a potencjalnie wyższy negatywny impuls kredytowy może być zneutralizowany jeszcze większą stymulacją fiskalną. Procesy inflacyjne Inflacja CPI wzrosła w grudniu do -,5% r/r (flash) z -,% r/r w - inflacja CPI (%) -,9, listopadzie. Inflacja CPI jest w trendzie wzrostowym, ale przekroczy % r/r dopiero w 1q1 za sprawą ponownego spadku cen ropy. Ścieżkę inflacji CPI w 1 r. obniża styczniowa redukcja taryf za energię elektr. i gaz. Agregaty monetarne - podaż pieniądza M3 (%) 9,7 9,7 Przewidujemy utrzymanie znacznego tempa wzrostu podaży pieniądza (M3), przy lekkim wyhamowaniu wzrostu gotówki w obiegu oraz stabilnym wzroście depozytów ogółem. Handel zagraniczny - saldo obrotów bieżących (% PKB) -,5-1, Mimo kontynuacji części pozytywnych trendów (niższy import ropy, zawężanie deficytu dochodów wskutek niższych płatności odsetkowych, przesunięcia wypłat dywidend i kumulacji płatności z UE) prognozujemy wzrost defcytu CAB ze względu na pogorszenie salda handlowego wobec ożywienia wzrostu importu przy silnym popycie krajowym. Polityka fiskalna Stymulus rządowy (1% PKB) zneutralizauje zacieśnienie fiskalne - deficyt fiskalny (% PKB) -3, -3, (inwestycje infrastrukturalne, w wysokości -,% PKB), stawiając Polskę w czołówce stymulacji fiskalnej na świecie. Wzrostu deficytu fiskalnego w 1 r. prawdopodobnie nie będzie, gdyż nowe wydatki będą sfinansowane głównie przez jednorazowe wpływy (np. aukcja LTE) i oszczędności w budżecie z 15 r. (poprzez nowelizację). Polityka pieniężna - stopa referencyjna NBP (%) 1,5 1,5 W bazowym scenariuszu zakładamy, że stopy procentowe NBP pozostaną bez zmian do końca 1 r., ale jeśli ryzyka dezinflacyjne związane m.in. z cenami ropy będą się materializować i inflacja CPI pozostanie poniżej zera do początku 1 r., to nowa RPP może wznowić obniżki stóp procentowych (blisko 5% prawdopodobieństwa). Źródło: GUS, NBP, Eurostat, PKO Bank Polski. Zagranica w makro-pigułce USA - realny PKB (%),5, - inflacja CPI (%),1 1,8 15 1 Komentarz Strefa euro - realny PKB (%) 1,5 1,8 - inflacja CPI (%),3 1, Chiny - realny PKB (%),8, - inflacja CPI (%) 1,, Źródło: FED, Eurostat, MFW, PKO Bank Polski. Wzrost PKB w 3q15 wyniósł zwolnił do,% k/k saar (vs. 3,9% k/k saar w q15). Tempo wzrostu konsumpcji utrzymuje się na stabilnym poziomie (3,% k/k saar vs 3,% k/k saar w q), dzięki wzrostowi dochodów Amerykanów. Za spadek tempa wzrostu PKB w 3q odpowiedzialna była przede wszystkim ujemna kontrybucja zapasów. Na grudniowym posiedzeniu FOMC podniósł stopę Fed funds o 5pb (do,5%-,5%) zapowiadając dalsze stopniowe podwyżki w 1 r. W 3q15 dynamika PKB strefy euro wyniosła,3% k/k sa i 1,% r/r nsa w ujęciu rocznym najwięcej od lat, ale kwartalny wzrost był najsłabszy od roku. Gospodarce strefy euro sprzyjają: (1) ogłoszony przez EBC w styczniu program skupu obligacji (sprzyjający osłabieniu euro) oraz () spadek cen ropy. Pozytywny wpływ tych czynników stopniowo wygasa, a ryzykiem jest spowolnienie gospodarek wschodzących, na które relatywnie duża jest ekspozycja eksportowa strefy euro, głównie Niemiec. Wzrost PKB w 3q15 spowolnił nieznacznie do,9% r/r, nieco poniżej celu władz na 7,% r/r (tyle wzrost wyniósł w 1q i q). Nadal słabnie przemysł, ale pojawiają się oznaki ożywienia w sektorze budowlanym. Poluzowanie polityki pieniężnej i fiskalnej w ostatnich kwartałach oraz dewaluacja CNY powinny pozwolić na utrzymanie spowolnienia gospodarczego pod kontrolą i uniknięcie twardego lądowania. Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny, jest przeznaczony wyłącznie dla klientów Grupy PKO Banku Polskiego i nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 3 kwietnia 19 r. Kodeks Cywilny. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. Grupa PKO BP SA dołożyła wszelkich starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Klienci Grupy PKO BP SA ponoszą odpowiedzialność za skutki swoich decyzji inwestycyjnych, podjętych z uwzględnieniem informacji zamieszczonych w niniejszym materiale. Niniejszy materiał został przygotowany i/lub przekazany przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna, zarejestrowany w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 38; NIP: 55--77-38 REGON: 1983; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 5 zł. 1