Z KART HISTORII PAŃSTWOWEJ SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA IM. MIECZYSŁAWA KARŁOWICZA

Z KART HISTORII PAŃSTWOWEJ SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA IM. MIECZYSŁAWA KARŁOWICZA

PERŁY PRZESZŁOŚCI SKARBEM POKOLEŃ Natalia Dudziak Szkoła Podstawowa nr 1 im. Jana Pawła II w Przeworsku

Muzyka i góry to dwie potężne współzależne siły, pierwsza zachwyca ogromną ilością współbrzmień, wspaniałą instrumentacją, burzą melodyki, a druga przy odpowiednim traktowaniu daje nieustanne natchnienie do tworzenia tej pierwszej. Mieczysław Karłowicz

M ieczysław Karłowicz urodził się 11 grudnia 1876 roku w Warszawie w rodzinie muzyków. Jego ojciec nazywał się Jan Karłowicz grał na wiolonczeli i fortepianie, komponował, zajmował się teorią muzyki. Matka Mieczysława nazywała się Irena Karłowicz, również miała dużo wspólnego z muzyką, była śpiewaczką, pochodziła ze słynnego i bogatego rodu Sulistrowskich kultywującego bogate tradycje patriotyczne. Rodzice Mieczysława planowali mu przyszłość, aby tak jak oni stał się człowiekiem sztuki. Chcieli by był wirtuozem, który grał by na skrzypcach. Zgodnie z planami Mieczysław rozpoczął naukę w 1882 roku w Heidelbergu, następnie w Pradze i Dreźnie. W Warszawie studiował w konserwatorium u znakomitego pedagoga oraz wirtuoza Stanisława Barcewicza, pobierał także lekcje kompozycji u Zygmunta Nosowskiego. W latach 1895-1900 Karłowicz uzupełniał studia muzyczne u Henryka Urbana w Lublinie. Gdy powrócił do Warszawy rozpoczął współpracę z Warszawskim Towarzystwem muzycznym, jako dyrygent oraz pedagog. Natomiast w roku 1906 współdziałał z grupą kompozytorską zwaną Młodą Polską, biorąc czynny udział w organizowanych koncertach. Mieczysław udał się znów poza granice Polski na studia dyrygenckie do Lipska. Po dwóch latach powrócił do kraju i zamieszkał w Zakopanem poświęcając się komponowaniu. Karłowicz reprezentował ideały artystyczne Młodej Polski oraz był pierwszym kompozytorem, który po okresie stagnacji w Polsce II połowy XIX wieku, tworzył dzieła na poziomie europejskim. Kompozycje przebiegały od utworów kameralnych, fortepianowych i pieśni aż po muzykę symfoniczną. Działalność kompozytorską artysty możemy podzielić na dwa etapy. Pierwszy od 1895-1902, obejmujący twórczość kameralną, fortepianową i pieśniarską, a zamyka go koncert skrzypcowy A-dur op.8. Najbardziej znane dzieła pierwszego etapu twórczości to: Serenada na orkiestrę smyczkową, muzyka do dramatu J. Nowińskiego Biała gołąbka, 29 pieśni na głos solowy z stowarzyszeniem fortepianu, utwory kameralne m.in. Menuet na kwartet smyczkowy, Chant du Soir, Impromptu, Serenada marcowa z kotem na skrzypce i fortepian, ponadto szereg utworów fortepianowych (walce, sonaty, fugi, ronda, menuety) oraz zamykający pierwszą część koncert smyczkowy A-dur op.8.drugi etap twórczość Mieczysława sięga od symfonii e-moll op.7, Odrodzenie'' i 6 poematów symfonicznych, które przyniosły mu swoisty cykl programowy i stanowiący szczytowe osiągnięcia w twórczości Karłowicza. Należą do nich: Powracające fale op.9 (1904), Odwieczne pieśni op.10 (1906), Rapsodia litewska op.11 (1906), Stanisław i Anna Oświecimowie op.12 (1907), Smutna opowieść op.13 (1908), Epizod na maskaradzie op.14 (utwór ukończony został przez Grzegorza Fitelberga). Mieczysław Karłowicz nie zajmował się tylko muzyką, prowadził również działalność taterniczą i publicystyczną. Napisał wiele artykułów z tym związanym np.,,nie wydane dotychczas pamiątki po Chopinie,,,Muzyka swojska

w Filharmonii Warszawskiej oraz o tematyce górskiej np.,,kościelec,,,wśród śniegów tatrzańskich i inne. Karłowicz miał niesamowite zainteresowanie w ciągu swych ostatnich lat do narciarstwa, taternictwa i fotografiki górskiej. Lecz miłość do Tatr była przyczyną śmierci Mieczysława Karłowicza. Zginął 8 lutego 1909 roku przysypany lawiną śnieżną na zboczach małego Kościelca mając tylko 33 lata. Jednak jego dzieła, artykuły i publikacje 0 niezaprzeczalnej wartości do których można powrócić, pozostały.

HISTORIA SZKOŁY

Non omnis moriar {nie wszystek umrę) Początków szkolnictwa muzycznego należy poszukiwać w latach 70-tych XIX wieku, kiedy to w warunkach autonomii galicyjskiej zaistniały możliwości jego rozwoju. Uzyskanie przez Galicję autonomii umożliwiło działać do powołania Towarzystwa Muzycznego(jeszcze przed 1870 roku). W 1888 roku przy Ochotniczej Straży Pożarnej związała się sekcja muzyczna w której największą aktywność wzbudzała orkiestra dęta. Natomiast w 1892 roku nową jakość w rozwoju muzyki w Przeworsku nadało Towarzystwo Mieszczan Chrześcijańskich,,Gwiazda. Towarzystwo Gimnastyczne,,Sokół również prowadziło działalność muzyczną od 1926 roku, przy,sokole działała orkiestra dęta, która stała się zalążkiem orkiestry działającej przy,,cukrowni Przeworsk

w Przeworsku. Wybuch II wojny światowej nie przyniósł,,gwieździe oraz,,sokołowi rezultatów, wówczas ją przerwano. W tym czasie nauka muzyki była organizowana w nieco okrojonych kompleksach. Reaktywowanie szkolnictwa muzycznego w Przeworsku przyniósł koniec II wojny światowej. Już w maju 1945roku została uruchomiona Publiczna szkoła muzyczna z inicjatywy Towarzystwa muzycznego. Inicjatorem jej powstania był Tadeusz Dawidowicz, który został dyrektorem. W 1947 roku szkoła została przemianowana na Szkołę umuzykalniającą Towarzystwa muzycznego im. Mieczysława Karłowicza. Jednakże rok 1949 przyniósł kolejna zmianę nazwy na Ognisko muzyczne, które odbywało się w dawnym pałacu Lubomirskich Krakowska 20(tutejsze muzeum). Z dniem 2 września 1968 roku w końcowym etapie reorganizacji szkolnictwa muzycznego było powołanie Szkoły muzycznej I stopnia. Otwarcia dokonał okręgowy Wizytator Szkolnictwa Artystycznego w Rzeszowie mgr Władysław Markowicz oraz kierownik wydziału kultury i sztuki Mieczysław Witkowski. Mgr Jan Fedorowicz został dyrektorem nowej powstałej szkoły muzycznej natomiast pierwszymi pracownikami zostali: Elżbieta Dąbrowska (skrzypce), Adam Chodań (skrzypce), Bronisław Borciuch (teoria, kierownik działu młodzieżowego), Jadwiga Lipińska (rytmika, fortepian). Aleksandra Hanusz (fortepian), Maria Kucaba (fortepian), Jan Kruk (akordeon, trąbka, kierownik działu dziecięcego), Marian Koba (klarnet, teoria), Marian Pelc(skrzypce, gitara), Stanisław Czerwonka(instrumenty dęte blaszane), Józef Marek(akordeon), Władysław Rosół(akordeon), Maria Pacholarz (kierownik administracji gospodarczej), Teresa Komborska(woźna). Szkoła zajmując budynek 10 pomieszczeń rozwijała się z Ogniska Muzycznego. Edukacja uczniów rozpoczęto w dwóch cyklach 7 letnimdziecięcym oraz 5 letnim- młodzieżowym. Do klasy I działu dziecięcego przyjęto 21 uczniów (akordeon, fortepian, skrzypce), natomiast do klasy I działu młodzieżowego przyjęto 27 uczniów którzy zobowiązali się grać na akordeonie, fortepianie, skrzypcach, klarnecie, trąbce i gitarze. W szkole muzycznej działały następujące zespoły: chór, orkiestra dęta, zespół kameralny smyczkowy.

Na otwarcie roku kameralnego 4 października 1968 roku odbył się koncert kameralny. Intensywna praca i nauka uczniów powodowała iż koncerty i popisy uczniów odbywały się regularnie. Gościnnie odbywały się koncerty artystów z Filharmonii oraz z zagranicy. Niebawem w 1969 roku powstaje klasa wiolonczeli (Teresa Chorzempa),sekcja fortepianu i akordeonu oraz zespół fletów prostych. W 1970 roku powstaje sekcja skrzypiec jednakże nowym dyrektorem zostaje Bronisław Borciuch i szkoła liczy178 uczniów. Niewystarczające warunki lokalne sprawiały trudność w kształceniu młodzieży i władze miasta przydzieliły budynek przy ulicy Krakowskiej 20. Po generalnym remoncie uzyskano 18 sal lekcyjnych, aule oraz 3 sale do administracji. Ze względu na nowy lokal, szkoła rozwijała się z każdym dniem, powstawały nowe koła i zespoły wraz z czym bardziej można było kształcić uczniów. Obok istniejących zespołów powstał zespół rytmiczny, gitarowy, kapela, zespół rozrywkowy, drugi zespół akordeonowy oraz zespół wokalny. Pierwsi absolwenci działu młodzieżowego opuszczają mury szkoły

w 1973r. Rok później powiększyła się liczba absolwentów w Leżajsku przy czym zajęcia dodatkowe odbywały się w Leżajsku a egzaminy w Przeworsku. W 1974r. Nastał czas odejścia ze stanowiska dyrektora szkoły Bronisława Barciucha po czym po czym jego stanowisko przejmuje mgr Henryk Wrzos. Filia szkoły w Leżajsku usamodzielniła się i utworzyła osobną komórkę. Szkołę opuszcza wielu nauczycieli i uczniów oraz miejsce dyrektora przejmuje Henryk Stącel. Szkoła podejmuje w 1975 współprace z Filharmonią Rzeszowską przynosząc niewiarygodne koncerty. Instytucja nadal organizowała popisy dla rodziców i mieszkańców miasta i okolic. Szkoła w tym okresie miała następujących gości: Adam Harasiewicz, Krystyna Domaszewska, Barbara Hesse- Burkowska, Marek Drewnowski Tadeusz Kerner oraz muzycy z NRD i Czechosłowacji. Szkoła też gości zespól muzyki dawnej Fistulatores Et Tubicinatotres Varsovienses. Uczniowie którzy uczęszczali do klasy IV młodzieżowej oraz VI dziecięcej mogli podjąć naukę gry na dodatkowym instrumencie (tj. klarnet, perkusja, róg, puzon, wiolonczela). Organizowane były wycieczki dla nauczycieli i uczniów m.in. do Gdańska, Oliwy, Gdyni, Pucka, Krakowa, Warszawy, Zakopanego i Wieliczki. W 1976 roku zapoczątkował został Tydzień Kultury Przeworskiej w którym uczniowie szkoły muzycznej brali udział. Właśnie w tym roku 1976 szkołę opuszczają pierwsi absolwenci cyklu dziecięcego oraz w pamięć szkoły zapisują się szczególne osiągnięcia. W czerwcu 1980 roku zostaje skrócony dział dziecięcy z 7 lat na 6 lat oraz młodzieżowy z 5 lat na 4.

W tym samym roku pierwszy raz w Ośrodku Domu Kultury odbył się koncert uczniów Szkoły Muzycznej. Podopieczni wkładali dużo pracy oraz byli bardzo zaangażowani, wynagradzały im to wysokie miejsca w konkursach i przeglądach międzyszkolnych co motywowało ich do dalszej pracy. Uczniowie brali też udział w 600-leciu miasta Przeworska, Zaproszeni są na tę uroczystość byli artyści zespołów muzyków Opery z Bańskiej Bystrzycy w ramach Panoramy Kultury Czechosłowackiej (kwiecień 1986 roku). Szkoła gościła na koncercie popis gitarzysty Waldemara Gromolaka z Wrocławia, zespół muzyki dawnej z Węgier (1990 rok), koncert tria perkusyjnego z AM w Krakowie oraz młodzieżową orkiestrę smyczkową,,piccoli Archi z Węgier (1994 rok). Recital pianistki z Japonii był wydarzeniem 1995 roku, którą szkoła gościła po raz drugi rok później. Warszawski Duet Akordeonowy również utkwił w pamięci uczniów. Wielu uczniów kończących szkołę muzyczną, rozpoczynało szkołę II stopnia a nawet uczęszczało do liceum muzycznego. Uczniowie i nauczyciele organizowali wycieczki do Filharmonii w Rzeszowie oraz Krakowa, Ojcowa, Łańcuta, Zakopanego i Kalwarii Zebrzydowskiej. W 1983 roku szkoła była organizatorem Wojewódzkich Przesłuchań Zespołów Szkół Muzycznych. Organizowany był również Regionalny Konkurs Wiedzy Teoretycznej począwszy od

1992 roku do dnia dzisiejszego. Odbywał się on w dwóch kategoriach- I cykl 4 letni a drugi obejmował cykl 6 letni. W 1997 roku ogłoszono konkurs na nowego dyrektora szkoły, został nim mgr Ryszard Konieczny ( tutejszy nauczyciel klasy akordeonu). Uroczystość 30-lecia szkoły obchodzono 8 października 1998 roku. Promocja w środowisku przeworskim stała się jednym z najważniejszych zadań szkoły. I tak co rocznie odbywa się szereg koncertów co rocznych tj. kolęd i pastorałek w Bibliotece Publicznej oraz w Bazylice p.w. Ducha Świętego w Przeworsku, wieczory kolęd w Kaplicy Sióstr Miłosierdzia. Uczniowie regularnie występują od 1999 roku w Domu Dziecka w Łopuszce, podejmują współpracę z Domem Kultury, podopieczni ze szkoły muzycznej biorą również udział w różnych imprezach tam zorganizowanych oraz występują na Dniach Kultury Przeworskiej. Szkoła uczestniczyła w wycieczce do specjalnej szkoły muzycznej we Lwowie w ramach wymiany doświadczeń w 2001 roku. Uczniowie oprócz zwiedzania zabytków brali udział także w spektaklach i koncertach muzycznych. W 2002 roku placówka gościła uczniów i nauczycieli ze szkoły muzycznej wraz z prof. Dymitrem Kołbinem. Przeprowadzane były w tym czasie seminaria metodyczne dla sekcji skrzypiec. Na koniec tego pobytu odbył się wspaniały koncert uczniów ze Lwowa. Z inicjatywy w 2001 roku odbył się pierwszy Festiwal Saksofonowy. Starostwo powiatowe w Przeworsku, Urząd Miasta Przeworska oraz Wizytator CEA Krzysztof Szczepaniak włączyli się do organizacji. Obok festiwalu zorganizowano także dwie wystawy : instrumentów dętych i akcesoriów muzycznych renomowanych światowych firm oraz wystawę prac plastycznych uczniów państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Jarosławiu. Szkoła gościła na festiwalu Prezesa Polskiego Związku Karykaturzystów Polskich - Henryka Cebulę. Szkolny Festiwal Saksofonowy przybierał formę Ogólnopolskiego od 2003 roku, a do współpracy włączyło się Centrum Edukacji Artystycznej w Warszawie, powołując jury festiwalu. Przesłuchania odbywały się w 4 kategoriach wiekowych. Oprócz prezentacji dorobków uczniów i pedagogów, należało także bez wątpienia spopularyzowanie saksofonu wśród dzieci i młodzieży. Jubileusz 35-lecia szkoły stanowi dzień 9.06.2003 roku, obchodzony na uroczystej Mszy Świętej w kościele OO. Bernardynów, gdzie został poświęcony Sztandar Szkoły ufundowany przez Radę Rodziców. W tym oto dniu nadano szkole imię Mieczysława Karłowicza. Uroczystości towarzyszyli : chór szkolny, orkiestra oraz chór męski,,echo. Na 35-leciu szkoły byli zaproszeni Wicewojewoda Województwa Podkarpackiego - Stanisław Długosz i Wizytator CEA w Warszawie Krzysztof Szczepaniak,,którzy dokonali odsłonięcia tablicy pamiątkowej. Następnie w auli szkoły odbywa się uroczysta akademia oraz wręczenie Złotego Krzyża nauczycielom- pani Teresie Stępkiewicz i pani Annie Wilk oraz odznaki,,zasłużony działacz Kultury dla Zbigniewa Jamrożego, Edwarda Geruli, Ewy Religi, Anny Wilk, Teresy Stepkiewicz

i Grażyny Zajączkowskiej. Po wręczeniu nagród odbył się koncert, także ogłoszenie wyników konkursu Mieczysław Karłowicz patronem szkoły. Konkurs pierwszy raz odbył się 12.03.2003 roku. Impreza ta nabiera coraz to większe zainteresowanie, co bardzo cieszy. Uczniowie startujący w konkursach są uczniami ze szkół podstawowych i gimnazjum powiatu przeworskiego. Szkoła nazywana jest miejscem gdzie dzieci mogą się rozwijać i kształcić nie tylko umysłowo ale przede wszystkim muzycznie.

Z KRONIKI...

W szkole prowadzona jest kronika, a oto niektóre wspomnienia i wydarzenia z poprzednich lat. Galeria zdjęć z wycieczek: ZAKOPANE

Warszawa- Łazienki Lwów

Baranów

Dni codzienne w placówce: -dawniej

-dzisiaj

Osiągnięcia i koncerty odbywające się w Państwowej szkole Muzycznej 1 stopnia: -popisy klas instrumentu; -festiwale; -koncerty i dni okolicznościowe; - warsztaty instrumentalne;

Nazywam się Natalia Dudziak i chodzę do klasy VI Szkoły Podstawowej oraz do Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Mieczysława Karłowicza. Uczę się grać na akordeonie i sakshornie, uczęszczam także na kształcenie słuchu oraz audycje. Zdecydowałam chodzić się do tej szkoły, bo bardzo lubię muzykę. Moimi nauczycielami są: pani mgr Ewa Religa- kształcenie słuchu oraz zespół rytmiczny, mgr Beata Drabik-Sowa- audycje, pan mgr Sławomir Wilk- instrument, dyrektor mgr Ryszard Konieczny- zespół akordeonowy, Karol Rosół-

sakshorn. Myślę że akordeon jest ciekawym instrumentem, lecz niełatwo się na nim gra. Trzeba na pewno dużo czasu, ale przede wszystkim chęci aby podjęć się czegoś takiego. Sakshorn jest kolejnym wyzwaniem które podjęłam podczas pracy w szkole muzycznej. W tym roku należę także do zespołu akordeonowego. Już drugi rok jestem w zespole rytmicznym, na zajęciach układamy kroki taneczne i dużo ćwiczymy. Natomiast na kształceniu słuchu uczymy się interwałów, gam i podstaw, które powinniśmy znać. Na audycjach poznajemy tańce, instrumenty, terminy muzyczne oraz słuchamy utworów wybitnych kompozytorów i nie tylko. Przez kolejne lata mojej nauki w szkole muzycznej pragnę dalej rozwijać się i kształcić. Mam nadzieję, że przygoda z akordeonem i innymi zajęciami nie skończy się tutaj, wręcz przeciwnie tu się rozpocznie