KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 12.08.2010 K(2010)5678 Dotyczy: Pomocy państwa N 247/2010 Polska Pomoc na ratowanie dla Wydawnictwa Wiedza Powszechna Sp. z o.o. Szanowny Panie Ministrze, I. PROCEDURA (1) W dniu 14 czerwca 2010 r. władze polskie zgłosiły pomoc na ratowanie w formie pożyczki w wysokości 203 190 PLN (około 50 000 EUR) na rzecz Wydawnictwa Wiedza Powszechna Sp. z o.o. (zwanego dalej Wydawnictwem Wiedza Powszechna lub spółką ). II. OPIS 1. Beneficjent (2) Wydawnictwo Wiedza Powszechna, beneficjent pomocy na ratowanie, ma siedzibę w Warszawie mieście położonym w regionie kwalifikującym się do pomocy regionalnej na mocy art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Wydawnictwo Wiedza Powszechna jest spółką wydawniczą specjalizującą się w publikacji słowników dwujęzycznych, encyklopedii, słowników tematycznych i podręczników do nauki języka polskiego. Powstało w 1946 r. jako siedziba redakcji Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik. W 1952 r. rząd polski powołał Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna. W dniu 1 kwietnia 2007 r. powstała spółka pod firmą Wydawnictwo Wiedza Powszechna Sp. z o.o. Jego Ekscelencja Pan Radosław SIKORSKI Minister Spraw Zagranicznych Al. J. Ch. Szucha 23 00-580 Warszawa POLSKA Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique Europese Commissie, B-1049 Brussel België Telefon: 00-32-(0)2-299.11.11.
(3) W dniu zgłoszenia środka, 100 % udziałów Wydawnictwa Wiedza Powszechna należało do Skarbu Państwa, zatem nie wchodziło ono w skład większej grupy kapitałowej. (4) Wydawnictwo Wiedza Powszechna zatrudnia obecnie 27 pracowników. Jak wynika ze sprawozdania finansowego spółki za rok 2009 obroty spółki wyniosły 2 500 388 PLN (około 614 346 EUR) a jej łączna suma bilansowa na koniec 2009 r. była równa 4 416 831 PLN (około 1 085 216 EUR). (5) Na podstawie art. 3 ust. 4 załącznika do zalecenia Komisji dotyczącego definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw 1 Wydawnictwo Wiedza Powszechna należy uznać za duże przedsiębiorstwo. 2. Środek pomocy (6) Władze polskie zgłosiły pomoc na ratowanie w formie pożyczki w wysokości 203 190 PLN (około 50 000 EUR). Pożyczki ma udzielić spółce w jednej transzy Minister Skarbu. Spółka powinna spłacić pożyczkę w ciągu sześciu miesięcy od dnia jej wypłacenia. Stopa procentowa pożyczki ma być o jeden punkt procentowy wyższa od rzeczywistej stopy referencyjnej dla Polski (wyliczonej zgodnie z metodyką ustalania stóp referencyjnych opracowaną przez Komisję), obowiązującej w dniu przyznania pomocy 2. Spółka zapewnia zabezpieczenie pożyczki. Przedmiotowa pomoc nie może być łączona z inną pomocą państwa na pokrycie tych samych kosztów kwalifikowalnych. (7) Sytuacja finansowa Wydawnictwa Wiedza Powszechna znacznie się pogorszyła w ciągu ostatnich lat. Na dzień 31 grudnia 2009 r., jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Wydawnictwo utraciło ponad 77% kapitału zakładowego, przy czym ponad jedna czwarta tego kapitału została utracona w trakcie poprzednich 12 miesięcy. W ciągu ostatnich trzech lat obrotowych, tj. 2007-2009, spółka poniosła znaczne straty. W 2007 r. spółka wykazała stratę w wysokości 775 630 PLN, a następnie 338 238 PLN i 298 888 PLN, odpowiednio w 2008 r. i 2009 r. Ponadto następował spadek obrotów spółki z 3 833 270 PLN w 2007 r. do 2 565 781 PLN w 2008 i 2 500 388 PLN w 2009 r. Rosło zadłużenie spółki przy jednoczesnym spadku wartości jej aktywów netto. Poziom zadłużenia w finansowaniu aktywów ogółem wzrósł z 87,2% na koniec 2007 r. do 95% na koniec 2009 r., co zagrażało kontynuacji działalności spółki. Wartość aktywów netto spółki spadła z 587 392 PLN w 2007 r. do 249 154 PLN w 2008 r., a następnie do 223 080 PLN w 2009 r. Ponadto zwiększyły się zapasy na koniec 2007 r. i w 2008 r. poziom ten wynosił 88% aktywów ogółem. Wskaźnik ten spadł w 2009 r., jednak nadal pozostawał relatywnie wysoki (73%). 1 2 Zalecenie Komisji z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, Dz.U. L 124 z 2003 r., s. 36. Komunikat Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych, Dz.U. C 14 z 19.1.2008, s. 6. 2
III. OCENA 1. Istnienie pomocy państwa (8) Artykuł 107 ust. 1 TFUE stanowi, że wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, a także wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym. (9) Pożyczki na rzecz Wydawnictwa Wiedza Powszechna udziela Ministerstwo Skarbu, zatem pożyczka jest faktycznie udzielana z zasobów państwowych i można ją przypisać państwu. Pożyczka stanowi wybiórczą korzyść, ponieważ zapewni Wydawnictwu Wiedza Powszechna dostęp do kredytu, którego spółka nie byłaby w stanie uzyskać na rynku na tych samych warunkach ze względu na swoje wyniki finansowe. Ponadto, z uwagi na fakt, że oferowane przez spółkę usługi i produkty stanowią przedmiot wymiany handlowej między państwami członkowskimi, wspomniany środek może poprawić pozycję beneficjenta w stosunku do jego konkurentów, a zatem zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji i wpływa na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi. 2. Zgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym (10) Komisja uznaje pomoc na ratowanie za zgodną z rynkiem wewnętrznym w myśl art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, jeśli spełnia ona kryteria wytycznych dotyczących pomocy w celu ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw 3 (zwanych dalej wytycznymi ), które określają zasady kwalifikacji przedsiębiorstw do przyznania pomocy (kwalifikują się jedynie przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji) oraz jej formę, stopę procentową i inne warunki pomocy. 2.1 Kwalifikacja do przyznania pomocy na ratowanie (11) Definicja przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji znajduje się w rozdziale 2.1 wytycznych. Zgodnie z pkt 9 wytycznych przedsiębiorstwo jest w trudnej sytuacji, jeżeli ani przy pomocy środków własnych, ani środków, które mogłoby uzyskać od właścicieli/akcjonariuszy lub wierzycieli, nie jest ono w stanie powstrzymać strat, które bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno doprowadzą do tego, że przedsiębiorstwo zniknie z rynku w perspektywie krótko- lub średnioterminowej. Zgodnie z pkt 10 lit. a) wytycznych przedsiębiorstwo uznaje się, co do zasady i niezależnie od jego wielkości, za znajdujące się w trudnej sytuacji (w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), jeżeli ponad połowa jej zarejestrowanego kapitału została utracona, w tym ponad jedna czwarta tego kapitału w okresie poprzedzających 12 miesięcy. Ponadto w pkt 11 wytycznych precyzuje się, że takimi typowymi oznakami są rosnące straty, malejący obrót, zwiększanie się 3 Wytyczne wspólnotowe dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw, Dz.U. C 244 z 1.10.2004, s. 2. 3
zapasów, nadwyżki produkcji, zmniejszający się przepływ środków finansowych, rosnące zadłużenie, rosnące kwoty odsetek i zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto. (12) Wydawnictwo Wiedza Powszechna można uznać za przedsiębiorstwo w trudnej sytuacji zgodnie z pkt 10 lit. a) wytycznych, jako że jest to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w której ponad połowa jej zarejestrowanego kapitału została utracona, w tym ponad jedna czwarta tego kapitału w okresie poprzedzających 12 miesięcy. Ponadto spełnia ono warunki określone w pkt 11 wytycznych, ponieważ odnotowuje rosnące straty, rosnące zadłużenie, malejący obrót, zmniejszającą się wartość aktywów netto i wysoki poziom zapasów. (zob. pkt 6 powyżej). (13) Na podstawie powyższego Komisja stwierdza zatem, że Wydawnictwo Wiedza Powszechna jest przedsiębiorstwem w trudnej sytuacji i kwalifikuje się do pomocy na ratowanie zgodnie z rozdziałem 2.1 wytycznych. 2.2. Dalsze warunki dotyczące przyznania pomocy na ratowanie (14) Pomoc na ratowanie musi spełniać warunki określone w pkt. 25 wytycznych, by mogła zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym. (15) Zgodnie z pkt 25 lit. a) wytycznych pomoc na ratowanie musi polegać na wsparciu płynności finansowej w postaci pożyczek lub gwarancji. Pożyczka lub gwarancja musi zostać przyznana przy zastosowaniu stopy procentowej co najmniej porównywalnej do stóp stosowanych przy pożyczkach lub gwarancjach dla przedsiębiorstw w dobrej sytuacji. Pożyczka musi zostać spłacona w okresie nie dłuższym niż sześć miesięcy od wypłaty spółce pierwszej transzy. Władze polskie zagwarantowały, że pożyczka zostanie udzielona przy zastosowaniu stopy procentowej o 100 punktów bazowych wyższej od stopy referencyjnej przyjętej dla Polski w chwili udzielania pożyczki i zostanie spłacona w ciągu sześciu miesięcy od jej wypłaty spółce. W związku z tym notyfikowana pomoc na ratowanie jest zgodna z pkt 25 lit. a) wytycznych. (16) Zgodnie z pkt. 25 lit. b) wytycznych pomoc na ratowanie musi być uzasadniona poważnymi trudnościami społecznymi i nie może powodować nadmiernych efektów ubocznych, wpływających na pozostałe państwa członkowskie. (17) Wstrzymanie działalności przez Wydawnictwo Wiedza Powszechna (co jest prawdopodobne, jeśli przedsiębiorstwo nie otrzyma pomocy na ratowanie) miałoby w istocie skutki pod względem zatrudnienia w regionie będącym obszarem objętym pomocą na mocy art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE. W związku z tym Komisja bierze pod uwagę fakt, że kilka drukarni i spółek z branży graficznej, które współpracują z Wydawnictwem Wiedza Powszechna, byłoby zmuszonych do przeprowadzenia zwolnień w przypadku bankructwa spółki. Komisja uwzględnia ponadto strukturę wiekową pracowników Wydawnictwa Wiedza Powszechna, z których ponad 50% przekroczyła 50. rok życia i z tego względu miałaby kłopoty ze znalezieniem innej pracy. 4
(18) Biorąc pod uwagę, że działalność spółki koncentruje się przede wszystkim na rynku krajowym sprzedaż na rynku polskim stanowi 98,5% całości sprzedaży spółki, fakt, że obrót spółki jest stosunkowo niski (w 2009 r. wyniósł 2,5 mln PLN 4 ) oraz fakt, że środek nie wykracza poza zakres konieczny do utrzymania działalności spółki przez ograniczony czas (zob. pkt 19 poniżej), Komisja uznaje, że pomoc nie spowoduje nadmiernych efektów ubocznych wpływających na pozostałe państwa członkowskie. W związku z powyższym można stwierdzić, że pomoc jest zgodna z pkt. 25 lit. b) wytycznych. (19) Pkt 25 lit. c) wytycznych przewiduje, że warunkiem przyznania pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa jest zobowiązanie się państwa członkowskiego do przekazania Komisji, w terminie nie dłuższym niż sześć miesięcy od zatwierdzenia środka pomocy na ratowanie, planu restrukturyzacji lub planu likwidacji lub też dowodu, że pożyczka została całkowicie zwrócona lub że gwarancja została zwolniona. W tym przypadku pożyczka jest ograniczona do sześciu miesięcy, a władze polskie zobowiązały się przedstawić Komisji plan restrukturyzacji, likwidacji, lub dowód spłaty pożyczki w całości w terminie nie dłuższym niż sześć miesięcy od zatwierdzenia pomocy. Pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa jest zatem zgodna z pkt 25 lit. c) wytycznych. (20) Zgodnie z pkt 25 lit. d) wytycznych pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa musi być ograniczona do kwoty potrzebnej do utrzymania działalności przedsiębiorstwa w okresie, na który pomoc została zatwierdzona. Potrzebna kwota powinna zostać obliczona na podstawie potrzeb związanych z utrzymaniem płynności przedsiębiorstwa, wynikających ze strat. (21) Komisja zauważa, że wzór zamieszczony w załączniku do wytycznych, wykorzystany do obliczenia potrzeb beneficjenta w zakresie płynności finansowej, opiera się na danych finansowych ujętych w roku poprzedzającym zgłoszenie pomocy oraz roku poprzedzającym tenże, tj. w latach 2007 i 2008. Dane finansowe wykorzystane we wzorze umieszczonym w załączniku do wytycznych powinny dać następujący wynik: [(-284 430) + 1 875 + (953 502 1 083 980)] /2 = 206 516 PLN. Władze polskie podkreśliły ponadto, że zgłoszona pomoc zostanie wykorzystana na wsparcie bieżących problemów spółki w zakresie płynności i będzie ograniczona wyłącznie do działań koniecznych przez okres ratowania spółki. (22) Komisja przychyla się do argumentacji władz polskich, zgodnie z którą zgłoszoną pożyczkę na maksymalny okres sześciu miesięcy można uznać za racjonalną i służącą wsparciu bieżących krótkoterminowych potrzeb spółki w zakresie płynności, przy czym wsparcie to na celu utrzymanie działalności spółki w okresie, na który pomoc została zatwierdzona. Zatem, na podstawie powyższego, kwota pomocy jest zgodna z pkt 25 lit. d) wytycznych. (23) Zgodnie z pkt 25 lit. e) wytycznych pomoc musi być udzielona zgodnie z zasadą pierwszy i ostatni raz, określoną w pkt 72 i nast. wytycznych. Z informacji przekazanych przez władze polskie wynika, że Wydawnictwo Wiedza Powszechna 4 Według władz polskich w Polsce jest kilku wydawców, których obrót przekracza 100 mln PLN. 5
nie otrzymało w przeszłości pomocy na ratowanie ani pomocy na restrukturyzację. Zgłoszona pomoc jest zatem zgodna z pkt 25 lit. e) wytycznych. (24) W świetle powyższego Komisja uznaje, że pomoc na ratowanie dla Wydawnictwa Wiedza Powszechna jest zgodna z rynkiem wewnętrznym w myśl postanowień art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE na mocy wytycznych dotyczących pomocy w celu ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw. IV. WNIOSEK (25) Komisja postanowiła, na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, uznać pomoc państwa w formie pożyczki w wysokości 203 190 PLN na rzecz Wydawnictwa Wiedza Powszechna Sp. z o.o. za zgodną z rynkiem wewnętrznym i zgodnie z tym postanowiła nie zgłaszać sprzeciwu wobec tej pomocy. W przypadku gdyby niniejsze pismo zawierało informacje, które nie powinny być przekazywane osobom trzecim, należy poinformować o tym Komisję w terminie piętnastu dni roboczych od daty jego otrzymania. Jeżeli Komisja nie otrzyma w wyznaczonym terminie uzasadnionego wniosku w tym względzie, uzna to za wyrażenie zgody na ujawnienie osobom trzecim i publikację pełnej treści niniejszego pisma w autentycznej wersji językowej na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/community_law/state_aids/state_aids_texts_pl.htm. Wniosek taki należy wysłać listem poleconym lub faksem na adres Rejestru pomocy państwa w Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej: European Commission Directorate-General for Competition Directorate for State Aid State aid Greffe B - 1049 Brussels Faks: +32 2 296 12 42 We wszelkiej korespondencji proszę podawać nazwę i numer sprawy. Z wyrazami szacunku, W imieniu Komisji Štefan FÜLE Członek Komisji 6