Dystrybutor: Brenntag Polska Sp. z o.o. ul. J. Bema 21 47-224 Kędzierzyn-Koźle, Polska tel. (48/77)4721500, fax (48/77)4721600 kod towaru: 509664 nazwa: Euxyl K 712 SEKCJA 1: Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1 Identyfikator produktu Nazwa handlowa : 1.2 Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz zastosowania odradzane Zastosowanie substancji/mieszaniny : Środek konserwujący do kosmetyków i preparatów toaletowych 1.3 Dane dotyczące dostawcy karty charakterystyki Dostawca : Forchem Sp. z o.o. ul. Heroldów 15 B m 1 Producent, dostawca Adres e-mail osoby odpowiedzialnej za SDS/Osoba odpowiedzialna 1.4 Numer telefonu alarmowego 01-991 Warszawa POLAND Numer telefonu: +48-22-41 74 444 Telefaks: +48-77-40 56 088 biuro@forchem.com.pl --- : Schülke & Mayr GmbH Robert-Koch-Str. 2 22851 Norderstedt Niemcy Numer telefonu: +49 (0)40/ 52100-0 Telefaks: +49 (0)40/ 52100318 mail@schuelke.com www.schuelke.com Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 1/11 : SAI/AT +49 40 52100 100 (Schülke Polska (++48) (22) 568 22 02-03) sai-at@schuelke.com Numer telefonu alarmowego : Informacja Toksykologiczna 22 618 77 10 Krajowe Centrum Informacji Toksykologicznej 42 631 47 24 Numer telefonu alarmowego : +49 (0)40 / 52 100 0 SEKCJA 2: Identyfikacja zagrożeń 2.1 Klasyfikacja substancji lub mieszaniny Klasyfikacja (ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1272/2008) Działanie drażniące na oczy, Kategoria 2 H319: Działa drażniąco na oczy. 2.2 Elementy oznakowania Oznakowanie (ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1272/2008)
Piktogramy określające rodzaj zagrożenia : Hasło ostrzegawcze : Uwaga Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia Zwroty wskazujące środki ostrożności : H319 Działa drażniąco na oczy. : P280 Stosować ochronę oczu/ ochronę twarzy. P305+P351+P338 W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO OCZU: Ostrożnie płukać wodą przez kilka minut. Wyjąć soczewki kontaktowe, jeżeli są i można je łatwo usunąć. Nadal płukać. P313 Zasięgnąć porady/ zgłosić się pod opiekę lekarza. 2.3 Inne zagrożenia Ta substancja/mieszanina nie zawiera składników uważanych albo za trwałe, podlegające bioakumulacji i toksyczne, albo bardzo trwałe i podlegające bardzo silnej bioakumulacji (vpvb) na poziomie 0,1% bądź powyżej. SEKCJA 3: Skład/informacja o składnikach 3.2 Mieszaniny Typ związku : Roztwór wodny Składniki niebezpieczne Nazwa Chemiczna (E,E)-heksa-2,4-dienonian potasu (sorbinian potasu) Indeks-Numer Nr CAS Nr WE Numer rejestracji 019-003-00-3 24634-61-5 246-376-1 01-2119950315-41- xxxx Klasyfikacja Stężenie (% w/w) Eye Irrit. 2; H319 14,3-15,7 Nenzoesan sodu - - - 532-32-1 208-534-8 Wyjaśnienia skrótów znajdują się w sekcji 16. Eye Irrit. 2; H319 28,5-31,5 SEKCJA 4: Środki pierwszej pomocy 4.1 Opis środków pierwszej pomocy W przypadku wdychania W przypadku kontaktu ze skórą W przypadku kontaktu z oczami Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 2/11 : Jeśli objawy utrzymują się, wezwać lekarza. : Umyć wodą z mydłem. : Zapobiegawczo przemyć oczy wodą.
W przypadku połknięcia : Jeśli objawy utrzymują się, wezwać lekarza. 4.2 Najważniejsze ostre i opóźnione objawy oraz skutki narażenia Objawy Zagrożenia : Brak dostępnej informacji., : Brak dostępnej informacji. 4.3 Wskazania dotyczące wszelkiej natychmiastowej pomocy lekarskiej i szczególnego postępowania z poszkodowanym Leczenie : Brak dostępnej informacji. SEKCJA 5: Postępowanie w przypadku pożaru 5.1 Środki gaśnicze Odpowiednie środki gaśnicze : Woda, Suchy proszek, Piana, Dwutlenek węgla (CO2) Niewłaściwe środki gaśnicze : Brak dostępnej informacji. 5.2 Szczególne zagrożenia związane z substancją lub mieszaniną Specyficzne zagrożenia w czasie zwalczania pożaru : Brak dostępnej informacji. Specyficzne zagrożenie związane z substancją lub produktem, produktami spalania lub wydzielającymi się gazami : Produkty rozpadu, patrz w punkcie 10 5.3 Informacje dla straży pożarnej Dalsze informacje : Standardowa procedura w przypadku pożaru z udziałem substancji chemicznych. SEKCJA 6: Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska 6.1 Indywidualne środki ostrożności, wyposażenie ochronne i procedury w sytuacjach awaryjnych Indywidualne środki ostrożności. : Użyć środków ochrony osobistej. 6.2 Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska : Nie wylewać do wód powierzchniowych i kanalizacji. Nie dopuścić do wsiąkania w glebę. 6.3 Metody i materiały zapobiegające rozprzestrzenianiu się skażenia i służące do usuwania skażenia Metody oczyszczania : Zebrać razem z materiałem wchłaniającym (np. ścierka, włóknina). Wchłonąć w obojętny materiał absorpcyjny (np. Piasek, żel krzemionkowy, pochłaniacz kwasów, pochłaniacz uniwersalny, trociny). Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 3/11
6.4 Odniesienia do innych sekcji Patrz w sekcji 13 SEKCJA 7: Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie 7.1 Środki ostrożności dotyczące bezpiecznego postępowania Sposoby bezpiecznego postępowania Wytyczne ochrony przeciwpożarowej Środki higieny : Zachować ostrożność w trakcie otwierania i manipulacji z pojemnikiem. : Brak specjalnych wymagań dotyczących środków ochrony przeciwpożarowej. : Unikać kontaktu z ubraniem. 7.2 Warunki bezpiecznego magazynowania, w tym informacje dotyczące wszelkich wzajemnych niezgodności Wymagania względem pomieszczeń i pojemników magazynowych Inne informacje o warunkach przechowywania 7.3 Szczególne zastosowanie(-a) końcowe Specyficzne zastosowania : Przechowywać w oryginalnym opakowaniu. : Przechowywać z dala od źródeł ciepła. Chronić przed bezpośrednim dostępem promieni słonecznych. Ograniczona stabolność - zwrócić uwagę na etykietę na opakowaniu. Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty. : Nie dotyczy SEKCJA 8: Kontrola narażenia/środki ochrony indywidualnej 8.1 Parametry dotyczące kontroli żaden Pochodny niepowodujący efektów poziom (DNEL) zgodnie z Rozporządzeniem WE 1907/2006: Nazwa substancji Końcowe przeznaczenie (E,E)-heksa-2,4- dienonian potasu (sorbinian potasu) Droga narażenia Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 4/11 Potencjalne skutki zdrowotne Pracownicy Kontakt ze skórą Długotrwałe - skutki Pracownicy Wdychanie Długotrwałe - skutki Konsumenci Wdychanie Długotrwałe - skutki Konsumenci Kontakt ze skórą Długotrwałe - skutki Konsumenci Połknięcie Długotrwałe - skutki Pracownicy Wdychanie Długotrwałe - skutki Pracownicy Kontakt ze skórą Długotrwałe - skutki Wartość 40 mg/kg 17,63 mg/m3 52,17 mg/m3 20 mg/kg 2 mg/kg 26,08 mg/m3 0,17 mg/cm2 Nenzoesan sodu Konsumenci Połknięcie Długotrwałe - skutki 25 mg/kg
Pracownicy Kontakt ze skórą Długotrwałe - skutki Konsumenci Kontakt ze skórą Długotrwałe - skutki Pracownicy Kontakt ze skórą Długotrwałe - skutki Konsumenci Kontakt ze skórą Długotrwałe - skutki Pracownicy Wdychanie Długotrwałe - skutki Konsumenci Wdychanie Długotrwałe - skutki Pracownicy Wdychanie Długotrwałe - skutki Konsumenci Wdychanie Długotrwałe - skutki 34,7 mg/cm2 20,8 mg/cm2 4,5 mg/cm2 20,8 mg/cm2 10,4 mg/m3 2,1 mg/m3 6,3 mg/m3 1,3 mg/m3 Przewidywane stężenie niepowodujące zmian w środowisku (PNEC) zgodnie z Rozporządzeniem WE 1907/2006: Nazwa substancji Środowisko Wartość (E,E)-heksa-2,4-dienonian potasu (sorbinian potasu) Woda Gleba Osad Instalacja oczyszczania ścieków 0,48 mg/l 1,67 mg/kg 0,173 mg/kg 10 mg/l Nenzoesan sodu Woda słodka 0,13 mg/l 8.2 Kontrola narażenia Środki ochrony indywidualnej. Woda morska Stosowanie okresowe/uwolnienie Instalacja oczyszczania ścieków Osad wody słodkiej Osad morski Gleba Doustnie 0,013 mg/l 0,305 mg/l 10 mg/l 1,76 mg/kg 0,176 mg/kg 0,276 mg/kg 300 mg/kg pożywienia Ochrona oczu : okulary ochronne z bocznymi osłonami zgodne z EN 166 Ochrona rąk : Po kontakcie skóra powinna zostać umyta. Środki ochrony : Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu. Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 5/11
SEKCJA 9: Właściwości fizyczne i chemiczne 9.1 Informacje na temat podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych Wygląd : Ciekły Barwa : żółty, -, brązowy Zapach : charakterystyczny Próg zapachu : nie określono ph : 8-10, 20 C, koncentrat Temperatura topnienia : ok. -5 C Temperatura wrzenia/zakres : > 100 C temperatur wrzenia Temperatura zapłonu : > 100 C, ISO 2719 Szybkość parowania : nie określono Palność (ciała stałego, gazu) : nie jest samozapalny Górna granica wybuchowości : Nie dotyczy Dolna granica wybuchowości : Nie dotyczy Prężność par : ok. 25 hpa, 20 C Względna gęstość oparów : nie określono Gęstość : 1,166-1,185 g/ml, 20 C Rozpuszczalność Rozpuszczalność w wodzie : w każdej proporcji, 20 C Współczynnik podziału: n- : Nie dotyczy oktanol/woda Temperatura samozapłonu : Nie dotyczy Lepkość Lepkość dynamiczna : 2 mpa*s, Rheo WIN RS 600 Czas wypływu : ok. < 15 s w 20 C, DIN 53211 Właściwości wybuchowe : Nie jest substancją wybuchową Właściwości utleniające : Substancja lub mieszanina nie została sklasyfikowana jako utleniająca. 9.2 Inne informacje Napięcia powierzchniowego : 42 mn/m Współczynnik załamania : 1,436-1,441 w 20 C SEKCJA 10: Stabilność i reaktywność 10.1 Reaktywność Trwały podczas przechowywania w zalecanych warunkach. 10.2 Stabilność chemiczna Brak rozkładu podczas normalnego przechowywania. 10.3 Możliwość występowania niebezpiecznych reakcji Brak możliwych do przewidzenia. 10.4 Warunki, których należy unikać Chronić przed mrozem, ciepłem i światłem słonecznym. 10.5 Materiały niezgodne Brak dostępnych danych, 10.6 Niebezpieczne produkty rozkładu Brak możliwych do przewidzenia. Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 6/11
SEKCJA 11: Informacje toksykologiczne 11.1 Informacje dotyczące skutków toksykologicznych Toksyczność ostra Toksyczność ostra - droga : LD50 (Szczur): 4.200 mg/kg pokarmowa Toksyczność ostra - przez : LC50: > 5,15 mg/l, 4 h, Dyrektywa ds. testów 403 OECD drogi oddechowe Toksyczność ostra - po naniesieniu na skórę 402 OECD : LD50 skórnie (Szczur): > 2.000 mg/kg, Dyrektywa ds. testów Toksyczność ostra - droga : LD50 doustnie (Szczur): 4.070 mg/kg pokarmowa Toksyczność ostra - przez : Brak dostępnych danych drogi oddechowe Toksyczność ostra - po naniesieniu na : Brak dostępnych danych skórę Działanie żrące/drażniące na skórę Łagodne podrażnienie skóry Królik, Brak podrażnienia skóry Poważne uszkodzenie oczu/działanie drażniące na oczy Działa drażniąco na oczy. Królik, Dyrektywa ds. testów 405 OECD, Działa drażniąco na oczy. Działanie uczulające na drogi oddechowe lub skórę Nie powoduje uczulenia u zwierząt laboratoryjnych.świnka morska Może powodować uczulenie u podatnych osób. Działanie mutagenne na komórki rozrodcze Genotoksyczność in vitro : Test Amesa, negatywny Genotoksyczność in vivo : Mikrojądrowy test in vivo, Mysz, OECD 474, negatywny Genotoksyczność in vitro : Mutagenność (Salmonella typhimurium - oznaczanie mutacji wstecznej), Dyrektywa ds. testów 471 OECD, nie jest mutagenny Działanie mutagenne na : Badania kultur bakteryjnych lub komórek zwierzęcych nie Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 7/11
komórki rozrodcze- Ocena Rakotwórczość wykazały skutków mutagennych. Szczur, Doustnie, 3.000 mg/kg wagi ciała/dzień, Dyrektywa ds. testów 416 OECD Rakotwórczość - Ocena Rakotwórczość - Ocena Szkodliwe działanie na rozrodczość : Badania na zwierzętach nie wykazały jakichkolwiek skutków rakotwórczych. : Nie wykazał skutków rakotwórczych w doświadczeniach na zwierzętach. Działanie na płodność : Szczur, Doustnie, NOAEL: 340 mg/kg,, Punkt B.31. w Załączniku V do Dyrektywy 67/548/EWG., W oparciu o dostępne dane, kryteria klasyfikacji nie są spełnione. Wpływ na rozwój płodu : Szczur, Doustnie, NOAEL: 340 mg/kg, Punkt B.31. w Załączniku V do Dyrektywy 67/548/EWG., W oparciu o dostępne dane, kryteria klasyfikacji nie są spełnione. Szkodliwe działanie na rozrodczość - : Brak dostępnych danych Ocena Działanie toksyczne na narządy docelowe - narażenie jednorazowe Brak dostępnych danych Działanie toksyczne na narządy docelowe - narażenie powtarzane Brak dostępnych danych Toksyczność dawki powtórzonej Szczur, NOAEL: 750 mg/kg, Doustnie Toksyczność przy wdychaniu Brak dostępnych danych SEKCJA 12: Informacje ekologiczne 12.1 Toksyczność Toksyczność dla ryb : LC50 (Brachydanio rerio): 1.250 mg/l, 96 h, Dyrektywa ds. testów 203 OECD Toksyczność dla dafnii i innych bezkręgowców wodtywa ds. testów 202 OECD : EC50 (Daphnia magna (rozwielitka)): 982 mg/l, 48 h, Dyreknych Toksyczność dla ryb : LC50 (Pimephales promelas (złota rybka)): > 100 mg/l, 96 h Toksyczność dla dafnii i innych bezkręgowców wod- : EC50 (Daphnia magna (rozwielitka)): > 100 mg/l, 48 h nych Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 8/11
Toksyczność dla alg : IC50 (Pseudokirchneriella subcapitata (Algi zielone)): 24,8 mg/l, 72 h 12.2 Trwałość i zdolność do rozkładu Biodegradowalność Biodegradowalność 12.3 Zdolność do bioakumulacji : ulega szybkiej biodegradacji, Dyrektywa ds. testów 301D OECD : ulega szybkiej biodegradacji, Biodegradacja: 84 %, Czas ekspozycji: 10 d, Wytyczne OECD 301 C w sprawie prób Współczynnik podziału: n- : log Pow: -1,72 oktanol/woda Bioakumulacja : Nie należy spodziewać się bioakumulacji (log Pow <= 4). Współczynnik podziału: n- : log Pow: -2,27 oktanol/woda 12.4 Mobilność w glebie Produkt: Mobilność Mobilność 12.5 Wyniki oceny właściwości PBT i vpvb Produkt: Ocena 12.6 Inne szkodliwe skutki działania : Brak dostępnych danych : Brak dostępnych danych : Ta substancja/mieszanina nie zawiera składników uważanych albo za trwałe, podlegające bioakumulacji i toksyczne, albo bardzo trwałe i podlegające bardzo silnej bioakumulacji (vpvb) na poziomie 0,1% bądź powyżej. Produkt: Zaadsorbowane organiczne związki halogenowe (AOX) : Produkt nie zawiera żadnych organicznych związków halogenowych. SEKCJA 13: Postępowanie z odpadami 13.1 Metody unieszkodliwiania odpadów Produkt Zanieczyszczone opakowanie : Postępować jak ze specjalnymi ściekami stosownie do lokalnych i krajowych przepisów. Może być usuwany w postaci stałej lub spalany w odpowiedniej instalacji zgodnie z lokalnymi przepisami. : Opróżnione opakowania powinny być przekazane na zatwierdzone składowisko odpadów do recyklingu lub usunięcia. Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 9/11
Klucz oznaczania odpadów dla nieużywanego produktu(grupa) : Wytwórca odpadu musi, w porozumieniu z odpowiednimi władzami i zakładem utylizacji odpadów, uzyskać kod odpadu z EWC (Europejskiego Katalogu Odpadów). SEKCJA 14: Informacje dotyczące transportu 14.1 Numer UN (numer ONZ) Nieregulowany jako towar niebezpieczny 14.2 Prawidłowa nazwa przewozowa UN Nieregulowany jako towar niebezpieczny 14.3 Klasa(-y) zagrożenia w transporcie Nieregulowany jako towar niebezpieczny 14.4 Grupa pakowania Nieregulowany jako towar niebezpieczny 14.5 Zagrożenia dla środowiska Nieregulowany jako towar niebezpieczny 14.6 Szczególne środki ostrożności dla użytkowników Środki ochrony osobistej: patrz w sekcji 8. 14.7 Transport luzem zgodnie z załącznikiem II do konwencji MARPOL 73/78 i kodeksem IBC Nie ma zastosowania do produktu w stanie takim, w jakim dostarczono. SEKCJA 15: Informacje dotyczące przepisów prawnych 15.1 Przepisy prawne dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska specyficzne dla substancji lub mieszaniny Seveso III: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi. : Nie dotyczy Lotne związki organiczne : brak, Dyrektywa 2010/75/WE dotycząca ograniczenia emisji lotnych związków organicznych 15.2 Ocena bezpieczeństwa chemicznego Wyjątek SEKCJA 16: Inne informacje Pełny tekst Zwrotów H H319 Pełny tekst innych skrótów Eye Irrit. : Działa drażniąco na oczy. : Działanie drażniące na oczy ADN - Europejska umowa dotycząca międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych drogami wodnymi śródlądowymi; ADR - Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych transportem drogowym; AICS - Australijski spis substancji che- Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 10/11
micznych; ASTM - Amerykańskie Towarzystwo Badania Materiałów; bw - Masa ciała; CLP - Przepis o klasyfikowaniu, etykietowaniu i pakowaniu; Przepis (UE) Nr 1272/2008; CMR - Karcynogen, mutagen lub środek toksyczny reprodukcyjnie; DIN - Norma Niemieckiego Instytutu Standaryzacji; DSL - Krajowa lista substancji (Kanada); ECHA - Europejska Agencja Chemikaliów; EC-Number - Numer Wspólnoty Europejskiej; ECx - Stężenie związane z x% reakcji; ELx - Wskaźnik obciążenia związany z x% reakcji; EmS - Harmonogram awaryjny; ENCS - Istniejące i nowe substancje chemiczne (Japonia); ErCx - Stężenie związane z x% wzrostu prędkości reakcji; GHS - System Globalnie Zharmonizowany; GLP - Dobra praktyka laboratoryjna; IARC - Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem; IATA - Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego; IBC - Międzynarodowy kod dla budowy i wyposażania statków do przewozu niebezpiecznych chemikaliów luzem; IC50 - Połowa maksymalnego stężenia inhibitującego; ICAO - Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego; IECSC - Spis istniejących substancji chemicznych w Chinach; IMDG - Międzynarodowy morski kodeks towarów niebezpiecznych; IMO - Międzynarodowa Organizacja Morska; ISHL - Prawo o bezpieczeństwie przemysłowym i zdrowiu (Japonia); ISO - Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna; KECI - Koreański spis istniejących substancji chemicznych; LC50 - Stężenie substancji toksycznej powodujące śmierć 50% grupy populacji organizmów testowych; LD50 - Dawka potrzebna do spowodowania śmierci 50% populacji testowej (średnia dawka śmiertelna); MARPOL - Międzynarodowa Konwencja na rzecz Zapobiegania Zanieczyszczeniu przez Statki; n.o.s. - Nieokreślone w inny sposób; NO(A)EC - Brak zaobserwowanych (niekorzystnych) efektów stężenia; NO(A)EL - Poziomu, przy którym nie zaobserwowano występowania szkodliwego efektu; NOELR - Wskaźnik obciążenia, przy którym nie obserwowano szkodliwego efektu; NZIoC - Nowozelandzki spis chemikaliów; OECD - Organizacja ds. Współpracy Gospodarczej i Rozwoju; OPPTS - Biuro Bezpieczeństwa Chemicznego i Zapobiegania Skażeniom; PBT - Substancja trwała, wykazująca zdolność do bioakumulacji i toksyczna; PICCS - Filipiński spis chemikaliów i substancji chemicznych; (Q)SAR - Modelowanie zależności struktura-aktywność; REACH - Przepis (UE) Nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, dotyczący rejestracji, oceny, autoryzacji i ograniczenia chemikaliów.; RID - Przepisy dotyczące międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych koleją; SADT - Samoprzyspieszająca temperatura rozkładu; SDS - Karta Charakterystyki Bezpieczeństwa Materiału; TCSI - Tajwański spis substancji chemicznych; TRGS - Zasady techniczne dla substancji niebezpiecznych; TSCA - Ustawa o kontroli substancji toksycznych (Stany Zjednoczone); UN - Narody Zjednoczone; vpvb - Bardzo trwały i wykazujący dużą zdolność do bioakumulacji Dalsze informacje Klasyfikacja mieszaniny Eye Irrit. 2, H319 : Metoda obliczeniowa Zmiany w porównaniu z poprzednią wersją zaznaczono na marginesie. Informacje zawarte w Karcie Charakterystyki oparte są na aktualnym stanie wiedzy i informacji na dzień publikacji. Została ona opracowana jedynie jako wskazówka dla bezpiecznego użytkowania, stosowania, przetwarzania, magazynowania, transportu, usuwania oraz w przypadku uwolnienia do środowiska i nie powinna być traktowana jako gwarancja właściwości ani specyfikacja jakościowa. Informacja dotyczy jedynie zgodnego z przeznaczeniem zastosowania danego materiału, może nie być ważna dla tego materiału, użytego w połączeniu z innymi materiałami lub w innym procesie, chyba, że jest to wymienione w tekście. Z11165 ZSDB_P_PL PL Strona 11/11