Przybywam do was jako syn tej ziemi, tego narodu, a zarazem, z niezbadanych wyroków Opatrzności, jako następca Świętego Piotra na tej właśnie rzymskiej stolicy. Dziękuję wam, żeście nie zapomnieli o mnie, że od dnia mojego wyboru nie przestajecie mnie wspierać modlitwą, okazując mi zarazem tak wiele ludzkiej życzliwości. Dziękuję wam, żeście mnie zaprosili (Jan Paweł II, Warszawa, 2 czerwca 1979 r.)
Jan Paweł ii święty pielgrzym I wołam, ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja: Jan Paweł II papież, wołam z całej głębi tego tysiąclecia, wołam w przeddzień Święta Zesłania, wołam wraz z wami wszystkimi: Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi! (Jan Paweł II, Warszawa, 2.06.1979 r.)
I GAUDE MATER POLONIA Pielgrzymk a Ojca Świętego Jana Pawła II do Polski Warszawa Gniezno Częstochowa Kraków Kalwaria Zebrzydowska Wadowice Oświęcim Nowy Targ. 2 10 czerwca 1979 roku 21
22 Jan Paweł ii święty pielgrzym
GAUDE MATER POLONIA Jan Paweł II przybywa do Krakowa na centralne uroczystości Stanisławowe, by dokonać aktu bierzmowania narodu umocnienia w wierze, nadziei i miłości Kiedy polski kardynał Karol Wojtyła został papieżem, komunistyczne władze PRL-u były pewne, że jego przyjazd nad Wisłę to tylko kwestia czasu. Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński zaprosił Ojca Świętego już podczas pierwszej audiencji. Kierownictwo partii i rządu zdawało sobie sprawę z niebezpieczeństwa i konsekwencji takiej wizyty. Mimo tego I sekretarz PZPR Edward Gierek stanowczo sprzeciwił się Leonidowi Breżniewowi, który sugerował, aby za wszelką cenę nie dopuścić do papieskich odwiedzin. Ostatecznie Breżniew nie czynił przeszkód. Gierek zdawał sobie sprawę z politycznego ryzyka, jakim byłoby zamknięcie granicy przed Biskupem Rzymu. Pomimo jarzma sowieckiej niewoli Polska była krajem katolickim. Wybór Polaka na najważniejsze stanowisko w Kościele był dla rodaków wielkim świętem i powodem do dumy. W 1966 roku ówczesne władze PRL-u nie wyraziły zgody na przyjazd papieża Pawła VI na obchody milenijne. Niedopuszczenie do wizyty Jana Pawła II mogłoby jednak mieć katastrofalne skutki. System był coraz słabszy, a gospodarka podupadała. Potrzebne było wsparcie ze strony Kościoła lub przynajmniej neutralna polityka, która nie wprowadzałaby dodatkowego zamętu. i pielgrzymk a 23
Polskie władze nie zgodziły się jednak na pierwszy zaproponowany przez Stolicę Apostolską termin pielgrzymki Ojca Świętego. Miał on przypaść 8 maja 1979 roku, w dziewięćsetną rocznicę męczeńskiej śmierci świętego Stanisława. Postać jednego z głównych patronów Polski traktowana była jako symbol walki Kościoła ze świecką władzą w państwie. Dlatego termin ten był nie do przyjęcia. Pojawienie się w kraju papieża-polaka w rocznicę śmierci biskupa, wzoru niezłomności, który zginął za nieposłuszeństwo wobec władzy, uznano za nazbyt wymowne. Data wizyty nie była jedyną sporną kwestią w rozmowach prowadzonych pomiędzy rządem a Watykanem. Starano się także ograniczyć do minimum liczbę miast, które papież miałby odwiedzić. Ze względów bezpieczeństwa wykreślono z trasy pielgrzymki Bieńczyce, gdzie w latach 24 Jan Paweł ii święty pielgrzym
GAUDE MATER POLONIA Pocałunek ziemi ojczystej urósł do rangi symbolu. Papież mówił, że akt ten to jak pocałunek składany na ręce matki bo Ojczyzna jest naszą matką 1967 1977 dzięki staraniom Karola Wojtyły wybudowano pierwszy kościół w obrębie osiedla Nowa Huta. Ostatecznie ustalono, że Jan Paweł II przybędzie do Polski 2 czerwca 1979 roku. Pomimo przesunięcia terminu wizyty Sekretariat Episkopatu Polski ogłosił w komunikacie, opublikowanym 4 maja 1979 roku, że podróż Ojca Świętego będzie miała charakter religijnej pielgrzymki do ojczystego kraju związanej z obchodem dziewięćsetnej rocznicy śmierci świętego Stanisława, biskupa krakowskiego. Trasa pielgrzymki miała obejmować drogie sercom Polaków miejsca uświęcone krwią męczenników. Chociaż przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński oświadczył, że władze PRL-u z zadowoleniem przyjęły zaproszenie papieża rodaka przez Episkopat Polski, te same władze na dłu- i pielgrzymk a 25
38 Jan Paweł ii święty pielgrzym
GAUDE MATER POLONIA Jan Paweł II pragnął, aby jego pobyt w Polsce służył dobru rodaków wszystkich polskich rodzin, narodu i państwa tekst 39
Wzdłuż 11-kilometrowej trasy, jaka dzieliła go od wrocławskiej katedry, Ojca Świętego pozdrawiały rzesze wiernych. Na bogato udekorowanych ulicach zgromadzili się pielgrzymi z całej Polski, wśród których przeważały dzieci i młodzież. Przejazd przez miasto, podczas którego papież zatrzymał się na Osiedlu Kosmo- 134 Jan Paweł ii święty pielgrzym
JEZUS CHRYSTUS WCZORAJ, DZIŚ I NA WIEKI Tak oto znowu staję pośród was jako pielgrzym, drodzy bracia i siostry, synowie i córki naszej wspólnej ojczyzny. Jest to już szósta podróż Papieża Polaka do ojczystej ziemi nautów, gdzie pobłogosławił nowo wybudowany kościół pod wezwaniem Świętego Maksymiliana Kolbe, trwał około godziny. Program papieskiej wizyty we Wrocławiu obejmował m.in. spotkanie z władzami państwa. W Wielkiej Sali wrocławskiego ratusza Jan Paweł II spotkał się także z rektorami wyższych vi pielgrzymk a 135