Zestaw tematów do ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego dla Zespołu Szkół Ekonomiczno-Ogrodniczych im. Tadeusza Kościuszki w Tarnowie w roku szkolnym 2013/2014 I. Literatura 1. W oparciu o wybrane utwory literackie zaprezentuj motyw tańca. 2. Zaprezentuj literackie kreacje ludzi szczęśliwych, odwołując się do przykładów z literatury. 3. Artysta jako bohater literacki. Omów zagadnienie na wybranych 4. Swój i obcy w literaturze. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów 5. Zaprezentuj funkcjonowanie motywu śmierci w literaturze na podstawie wybranych utworów z różnych epok 6. Przedstaw martyrologię narodu polskiego, analizując wybrane utwory literackie. 7. Zaprezentuj rozmowy z Bogiem w wybranych utworach literackich różnych epok. 8. Motyw samotności i jego funkcje. Omów, odwołując się do różnych utworów 9. Związki literatury z polityką. Omów i oceń, jak pisarze różnych epok reagowali na współczesne im wydarzenia. 10. Podróże bohaterów Omów różne znaczenia tego motywu, odwołując się do wybranych utworów 11. Konflikt pokoleń ukazany w literaturze. Omów na wybranych przykładach utworów 12. Ingerencje świata fantastycznego w rzeczywistość realistyczną w dziełach Przedstaw na wybranych 13. Bohaterowie w habitach. Przedstaw sposób ich kreowania i funkcje w wybranych utworach 14. Literackie obrazy świata szlacheckiego oraz ich funkcja. Omów, analizując wybrane przykłady literackie z różnych epok. 15. Bohaterowie literaccy podążający własnymi drogami. Omów na wybranych 16. Zbrodniarz jako bohater literacki. Przedstaw różne jego oblicza, analizując wybrane utwory literackie. 17. Poeci osobni, indywidualiści zaprezentuj autorów, którzy tworzyli wbrew tendencjom artystycznym epoki. Omów na wybranych 18. Motyw lasu i jego funkcje. Przedstaw na wybranych przykładach 19. Omawiając wybrane przykłady, przedstaw literackie portrety inteligentów. 20. Omów wpływ systemu totalitarnego na jednostkę w wybranych utworach 21. Świat widziany oczami dziecka w dziele literackim omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 22. Postacie historyczne w utworach Omów ich różne funkcje na podstawie wybranych dzieł 23. Motywy mitologiczne i baśniowe we współczesnej literaturze fantasy. Omów, analizując wybrane 24. Analizując dowolnie wybrane przykłady, omów sposób kreowania świata w popularnej beletrystyce miłosnej. 1
25. Demony, diabły, wampiry i inne personifikacje zła. Na wybranych przykładach zaprezentuj funkcje tych motywów w literaturze. 26. Różne funkcje zakończenia utworu literackiego. Omów w oparciu o wybrane 27. Odmiany gatunkowe powieści. Scharakteryzuj wybrane z nich, odwołując się do odpowiednich utworów. 28. Odwołując do wybranych utworów z wybranych epok, uzasadnij, że są one zwierciadłem czasu, w którym powstały. 29. Pieniądz i jego rola w życiu bohaterów Omów, odwołując się do wybranych utworów. 30. Vae victis czy gloria victis omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów 31. Przedstaw i oceń różne koncepcje patriotyzmu w wybranych utworach twórców różnych epok. 32. Jakie wartości decydują o ponadczasowym charakterze dzieła literackiego? Rozwiń zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 33. Analizując wybrane utwory literackie, przedstaw różnorodne sposoby wykorzystania motywu zmierzchu. 34. Przedstaw sylwetki i twórczości pisarzy popularnych w swej epoce, a współcześnie zapomnianych. 35. Nikodem Dyzma, Znachor, Trędowata i inni zaprezentuj wybrane przykłady dwudziestowiecznej literatury popularnej. 36. Czasy PRL-u w literaturze przedstaw na wybranych 37. Analizując wybrane dzieła literackie, zaprezentuj różne oblicza konfliktu pokoleń. 38. W oparciu o twórczość wybranego pisarza wskaż różnorodne związki twórczości z biografią autora. 39. Analizując wybrane przykłady, omów funkcje uczty i biesiady w literaturze. 40. Różne oblicza klasycyzmu. Przedstaw temat na wybranych przykładach utworów różnych epok. 41. Konteksty pozaliterackie jako sposób czytania dzieła. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 42. Literatura realizmu socjalistycznego omów jej cechy na wybranych 43. Mit a historia przedstaw różne ujęcia kreacji literackiej postaci historycznych (np. Ordon, Wołodyjowski, Emilia Plater itp.) 44. Rola krytyki literackiej w recepcji dzieł literackich omów na wybranych 45. Pierwszorzędni pisarze drugorzędni na wybranych przykładach omów fenomen popularności wybranych autorów literatury popularnej. 46. Powinności rządzących. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów z literatury. 47. Analizując wybrane przykłady z różnych epok, przedstaw manifesty literackie jako utwory o charakterze przełomowym. 48. Folklor jako inspiracja artystów w różnych epokach. Omów temat, dokonując analizy wybranych przykładów z literatury. 49. Różne formy dokumentaryzmu w literaturze współczesnej. Zanalizuj i zinterpretuj problem na podstawie wybranych przykładów. 50. Powroty bohaterów literackich do krainy dzieciństwa. Określ ich rolę i funkcje dokonując analizy wybranych przykładów z literatury. 2
51. Podróże bohatera romantycznego. Omów temat na wybranych przykładach z literatury polskiej. 52. Analizując wybrane utwory literackie, przedstaw wpływ historii na losy bohaterów. 53. Motyw harcerza i harcerstwa w literaturze XX wieku. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu w oparciu o wybrane przykłady literackie. II. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki 1. Prowokacje artystyczne. Omów i oceń zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i sztuki. 2. Analizując wybrane dzieła różnych epok, wskaż, jak funkcjonował motyw cierpienia w literaturze i sztuce. 3. Holocaust w literaturze, malarstwie i filmie. Dokonaj analizy problematyki zagłady Żydów w oparciu o wybrane przykłady z różnych dziedzin. 4. Motyw anioła w literaturze i sztuce wybranych epok. Omów, analizując wybrane 5. Analizując wybrane utwory literackie i dzieła filmowe przedstaw funkcjonowanie motywu carpe diem. 6. Prawda historyczna a literackie i filmowe interpretacje historii. Omów problem, analizując wybrane dzieła. 7. Ważne wydarzenia historyczne i sposób ich prezentacji w literaturze i sztuce. Omów, analizując wybrane 8. Różne sposoby kreacji bohaterów kryminałów przedstaw na wybranych przykładach literackich i filmowych. 9. Odwołując się do wybranych przykładów, porównaj różne sposoby kreacji świata w literaturze i filmie fantasy i science fiction. 10. Na wybranych przykładach omów fenomen współczesnych bardów. 11. Na wybranych przykładach literackich i filmowych omów fenomen wampiryzmu. 12. Wielkie postacie starożytne w ujęciu literackim i filmowym. Porównaj ich kreacje, odwołując się do wybranych dzieł. 13. Ku pokrzepieniu serc odwołując się do dzieł literackich i malarskich, przedstaw realizację tę idei przez dziewiętnastowiecznych twórców. 14. Kulturotwórcza rola Tatr w literaturze, malarstwie i muzyce polskiej przedstaw w oparciu o wybrane 15. Literackie i artystyczne wartości komiksu. Omów zagadnienie na wybranych 16. Ideały braterstwa i służby w literaturze i sztuce przedstaw na wybranych 17. Różne sposoby kreowania przestrzeni w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na podstawie wybranych dzieł. 18. Obraz stanu wojennego w literaturze i filmie omów, analizując wybrane 19. Motyw apokalipsy w literaturze i sztuce zaprezentuj na wybranych 20. Motyw ogrodu w literaturze, muzyce i malarstwie przedstaw na wybranych 21. Różne funkcje ilustracji w dziele literackim. Omów je i porównaj, odwołując się do wybranych utworów 22. Sceny batalistyczne i ich funkcje. Omów, odwołując się do wybranych przykładów literackich, malarskich i filmowych. 3
23. Biografie i dzieła twórców jako temat filmowy przedstaw na wybranych 24. Gry komputerowe jako forma adaptacji utworów Zaprezentuj wybrane 25. Życie codzienne jako temat różnych tekstów kultury. Przedstaw, odwołując się do wybranych przykładów literackich, malarskich, filmowych itp. 26. Na podstawie wybranych przykładów zaprezentuj różne spojrzenia na wojnę w wybranych tekstach kultury. 27. Dokonaj analizy porównawczej Zemsty Aleksandra Fredry i filmu Sami swoi Sylwestra Chęcińskiego. 28. Filmy Stanisława Barei jako komentarz do poezji Stanisława Barańczaka. Omów na wybranych 29. Satyra polityczna w PRL-u omów w oparciu o wybrane teksty, filmy czy widowiska. 30. Literackie i filmowe portrety bohaterów karierowiczów. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich postaci w dziełach z różnych epok. 31. Kostium historyczny i jego funkcja w literaturze i filmie. Omów zagadnienie na wybranych 32. Dzieło sztuki jako inspiracja dla literatury. Omów temat, analizując wybrane utwory. 33. Literatura i film wobec okrucieństw wojny. Omów, analizując wybrane 34. Przedstaw wybrane kreacje nauczycieli w literaturze i filmie. 35. Tradycja literacka w pop-kulturze omów na wybranych 36. Scharakteryzuj fenomen popularności tzw. demotywatorów. 37. Nastrój grozy w literaturze i filmie na wybranych przykładach scharakteryzuj sposoby jego budowania przez twórców literackich i filmowych 38. Literackie i malarskie portrety postaci historycznych. Omów temat, dokonując analizy wybranych przykładów. 39. Autoportrety twórców w literaturze i sztuce. Przedstaw temat, analizując wybrane dzieła literackie i malarskie. 40. Kult wielkich ludzi w literaturze i sztuce. Omów temat, analizując wybrane dzieła literackie, malarskie i filmowe. 41. Fascynacje techniką w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory. 42. Ubiór jako element charakterystyki postaci. Zaprezentuj, odwołując się do kilku wybranych przykładów (z literatury i malarstwa, fotografii itp.). 43. Karykatura jako sposób prezentacji człowieka w różnych tekstach kultury, Omów temat na wybranych 44. Na podstawie wybranych utworów literackich i innych tekstów kultury wyjaśnij fenomen popularności literatury fantastycznej. 45. Fascynacja nowoczesnością w literaturze i sztuce XX wieku. Omów temat, analizując wybrane dzieła. III. Język 1. Język współczesnych kabaretów przedstaw na wybranych 2. Scharakteryzuj język wybranego bohatera z utworów Henryka Sienkiewicza. 3. Analizując wybrane utwory poety, scharakteryzuj język Cypriana Kamila Nowida. 4. W oparciu o wybrane utwory scharakteryzuj język Bolesława Leśmiana. 4
5. Różne role neologizmów w dziele artystycznym przedstaw, analizując wybrane 6. Scharakteryzuj język popularnej prasy, tzw. tabloidów. 7. Język komiksów i jego rola w kreowaniu obrazu świata przedstawionego. Omów zagadnienie na wybranych 8. Język Facebooka omów, analizując wybrane 9. Na wybranych przykładach scharakteryzuj język okupacyjnych piosenek. 10. W oparciu o wybrane przykłady scharakteryzuj język satyry politycznej. 11. Zabawy słowem oraz lingwistyczne eksperymenty w poezji polskiej XX wieku. Omów na wybranych 12. Język utworów groteskowych. Omów zagadnienie na wybranych 13. Wrzutki i bon moty na wybranych przykładach scharakteryzuj język współczesnych polityków. 14. Język polityków jako inspiracja twórczości satyrycznej i kabaretowej. Zanalizuj na wybranym materiale. 15. Na wybranych przykładach omów pochodzenie nazw geograficznych z naszego regionu. 16. W oparciu o wybrane przykłady omów pozostałości gwar w naszym regionie. 17. Scharakteryzuj styl literacki wybranego pisarza na podstawie analizy wybranych fragmentów jego utworów. 18. Błąd językowy jako źródło komizmu. Przedstaw temat, analizując wybrane 19. Dokonaj analizy języka obozowego i konspiracyjnego w oparciu o wybrany materiał literacki i wspomnieniowy. 20. Neologizmy i słowotwórstwo zwykłych Polaków omów na wybranych 21. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji omów na wybranych 22. Na wybranych przykładach literackich i publicystycznych scharakteryzuj nowomowę. 23. Język miłości dawniej a dziś dokonaj analizy porównawczej. 24. W oparciu o wybrane przykłady scharakteryzuj język współczesnego kryminału (np. Marek Krajewski). 25. Język powieści science-fiction scharakteryzuj na wybranych 26. Analizując wybrane przykłady, scharakteryzuj język współczesnej prozy podróżniczej (np. W. Cejrowski, B. Pawlikowska, M. Wojciechowska itp.) 27. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. 28. Na wybranych przykładach omów pochodzenie nazw własnych różnych firm. 29. W oparciu o zgromadzony materiał scharakteryzuj zmiany w języku, jakie zaszły pod wpływem przynależności Polski do Unii Europejskiej. 30. Indywidualizacja językowa. Omów zagadnienie na podstawie charakterystyki języka wybranych bohaterów 31. Naśladowanie literatury przez literaturę czyli parodia i pastisz. Omów temat na podstawie wybranych przykładów. 5