Zestaw pytań na maturę ustną z języka polskiego. w sesji wiosennej 2014r.

Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych ul. Zielonogórska 23 68-200 Żary tel. (068) 374 25 75 e-mail: zsoit.zary@intreria.pl www.zsoitzary.pl Zestaw pytań na maturę ustną z języka polskiego. w sesji wiosennej 2014r. 1

TEMATY MATURALNE 2014- JĘZYK POLSKI- USTNY LITERATURA 1. Biografia jako klucz do odczytania twórczości wybitnego pisarza. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych przez siebie przykładów (np. utwory J. Kochanowskiego, A. Mickiewicza, J. Słowackiego, T. Borowskiego, H. Poświatowskiej). 2. Różne oblicza miłości. Omów problem na wybranych przykładach utworów epoki romantyzmu i modernizmu (np. Cierpienia młodego Wertera, Giaur, Ludzie bezdomni ). 3. Jak żyć? Zaprezentuj różne sposoby na życie trzech wybranych twórców literatury polskiej (np. poezja J. Kochanowskiego, J. Twardowskiego, K.K. Baczyńskiego). 4. Obraz Żyda w literaturze polskiej XIX wieku. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Nie-Boska komedia, Lalka, Mendel Gdański ). 5. Rola strachu w życiu wybranych bohaterów literackich. Przedstaw problem na przykładach tekstów z dwóch wybranych epok ( np. Makbet, Kordian, Popiół i diament ). 6. Jaki rodzaj świata kreuje literatura fantasy? Omów problem na podstawie twórczości wybranego autora (np. R. Salvatore, J. R. R. Tolkien). 7. Poezja jako narzędzie walki z systemem totalitarnym. Omów zjawisko, analizując wybrane utwory literackie powstałe po II wojnie światowej (np. Który skrzywdziłeś Cz. Miłosza, Ornamentatorzy, Potęga smaku Z. Herberta, Egzamin E. Lipskiej). 8. Motyw psa w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Czterej pancerni i pies, Biały kieł ), scharakteryzuj sposoby przedstawiania i funkcjonowania tego motywu. 9. Postać władcy w historii i literaturze (np. Agamemnon, Priam, Ramzes, Neron, Stalin). Przedstaw temat, odwołując się do wybranych utworów (np. Iliada, Quo vadis, Który skrzywdziłeś ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 10. Studium duszy polskiego inteligenta. Omów problem na podstawie wybranych utworów (np. Wesele, Doktor Piotr, Ludzie bezdomni, Tango ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 11. Zakopane w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie (np. Na dawno ścięty las w Zakopanem K. Tetmajera, Zima zakopiańska K. Wierzyńskiego, Pępek świata R. Malczewskiego). 2

12. Gniazda ojczyste małe ojczyzny. Omów temat na wybranych przez siebie przykładach literackich (np. Na dom w Czarnolesie, Pan Tadeusz, Nad Niemnem ). 13. Świat w krzywym zwierciadle. Analizując wybrane utwory literackie (np. Satyry I. Krasickiego, Ferdydurke W. Gombrowicza, W małym dworku Witkacego), ukaż mechanizmy i cele posługiwania się groteską, satyrą, parodią, karykaturą. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 14. Motyw listu i jego rola w życiu bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory literackie różnych epok (np. Biblia, Legenda o św. Aleksym, Cierpienia młodego Wertera, Potop, Opowiadania T. Borowskiego).W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 15. Od herosa do pantoflarza. Przedstaw portrety mężczyzn, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Iliada, Dziady cz. IV, Moralność pani Dulskiej ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 16. Nastroje i motywy patriotyczne w polskiej literaturze oświecenia i romantyzmu. Analizując wybrane utwory literackie (np. Powrót posła, Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, Konrad Wallenrod, Kordian, Grób Agamemnona ), zwróć uwagę na środki artystycznego wyrazu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 17. Szaleństwo u bohaterów literackich. Analizując wybrane utwory literatury polskie i obcej (np. Mitologia, Hamlet, Romantyczność, Granica ), omów przyczyny zjawiska i przedstaw skutki. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 18. Filozoficzne i literackie wyobrażenie człowieka o życiu szczęśliwym. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady z 2-3 epok literackich (np. tworczość Seneki, J. Kochanowskiego, L. Staffa). 19. Kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństw II wojny światowej i próbują odbudować świat wartości. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrany materiał (np. Inny świat, Zdążyć przed Panem Bogiem, Kartoteka ). 20. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych przez siebie utworach (np. Pan Tadeusz, Ballady i romanse, Chłopi ). 21. Czarne charaktery, łajdaki, kanalie różne sposoby kreowania postaci negatywnych w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. Makbet, Granica, Rozmowy z katem ). 22. Motyw samotności w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. twórczość J. Słowackiego, C. K. Norwida, A. Mickiewicza, B. Schulza, G. Herlinga-Grudzińskiego), przedstaw funkcjonowanie tego motywu i sposoby pisania o nim. 3

23. Młodość jako temat literatury XIX i XX wieku. Omów ten motyw, analizując wybrane utwory (np. poezja Asnyka, Oda do młodości, poezja futurystów). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 24. Pisarze niepokorni. Analizując wybrane utwory literackie (np. twórczość S. Żeromskiego, Z. Herberta, Cz. Miłosza, L. Tyrmanda), przedstaw losy 3-4 pisarzy i ich dzieła. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 25. Romantyczna nieszczęśliwa miłość w życiu twórców i kreacjach literackich romantyzmu. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich (np. A. Mickiewicz, J. Słowacki, Dziady cz. IV, Kordian, Nie-Boska komedia ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst biograficzny i kulturowy. 26. Topos świat-teatrem, a człowiek marionetką, kukiełką, aktorem na scenie życia. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. O żywocie ludzkim J. Kochanowskiego, Makbet W. Szekspira, Życie na poczekaniu W. Szymborskiej). 27. Motyw tańca w literaturze polskiej i obcej. Analizując wybrane utwory literackie (np. Biblia, Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią, Pan Tadeusz, Wesele, Tango ), przedstaw różne funkcje tego motywu. 28. Moralni i niemoralni. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z 2-3 epok (np. Biblia, Makbet, Zbrodnia i kara, Inny świat ). Scharakteryzuj zachowanie, wybory moralne i postawę omawianych postaci. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 29. Kobieta w oczach bohaterów literackich różnych epok. Analizując wybrane utwory literackie (np. Cierpienia młodego Wertera, Dziady cz. IV, Lalka, poezja A. Asnyka), przedstaw zmieniające się portrety kobiet. 30. Wielcy kochankowie - od antyku po współczesność. Omów temat na wybranych przykładach literackich (np. Dzieje Tristana i Izoldy, Romeo i Julia, Konrad Wallenrod ). 31. Groteska jako sposób wyrażania tragiczności świata w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych utworach literackich (np. proza B. Schulza, W. Gombrowicza, utwory Witkacego). 32. Miłość szczęśliwa jako motyw literacki. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Biblia, Pan Tadeusz, Nad Niemnem ), omów zagadnienie uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy. 33. Petersburg w oczach Mickiewicza i Dostojewskiego. Analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Dziady cz. III, Zbrodnia i kara ), omów zagadnienie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy. 34. Listy Jana III Sobieskiego, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego. Omów arcydzieła polskiej epistolografii, uwzględniając kontekst kulturowy. 4

35. Świat, Bóg i człowiek w twórczości literackiej Karola Wojtyły Jana Pawła II. Analizując wybrane utwory (np. liryka, Przekroczyć próg nadziei, Pamięć i tożsamość ), omów zagadnienie, uwzględniając kontekst kulturowy. 36. Kreacjonizm i dokumentalizm jako dwie metody przedstawiania świata w literaturze. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. Sklepy cynamonowe, Ferdydurke, Rozmowy z katem ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 37. Janosik w legendzie góralskiej i literaturze. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie Kazimierza Przerwy-Tetmajera (np. Legenda Tatr, Na Skalnym Podhalu ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 38. Literackie obrazy zniewolenia człowieka w systemie totalitarnym. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie (np. Inny świat G. Herlinga- Grudzińskiego, Opowiadania T. Borowskiego, poezja Cz. Miłosza, Z. Herberta). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 39. Zmęczenie fabułą? Współcześni pisarze polscy i obcy w poszukiwaniu nowych form wypowiedzi. Omów temat, analizując wybrane przykłady literatury XX wieku (np. twórczość M. Wańkowicza, A. Bobkowskiego, Jana Pawła II, R. Kapuścińskiego, U. Eco). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 40. Wizerunek ukochanej wykreowany w literaturze i epistolografii romantycznej. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. Cierpienia młodego Wertera, twórczość Z. Krasińskiego). 41. Lekarz jako bohater literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując losy i postępowanie wybranych postaci literackich (np. Judym, Obarecki, Rieux). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny epok. 42. Sapkowski a Tolkien, dwóch wielkich twórców literatury fantasy. Omów temat, analizując sposoby kreowania świata przedstawionego. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst estetyczny i światopoglądowy. 43. Drzewo, las, puszcza. Analizując wybrane utwory literackie (np. Makbet, Do gór i lasów, Stara baśń, Nad Niemnem ), przedstaw różnorodne ujęcie tego motywu. 44. Piewcy radości życia oraz pesymiści.omów twórczość pisarzy, którzy realizują powyższe koncepcje w swoich utworach (np. poezja J.Kochanowskiego, L.Staffa, K.Tetmajera). 45. Nowela jako gatunek w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane nowele różnych pisarzy (np. twórczość B. Prusa, E. Orzeszkowej, H. Sienkiewicza). 46. Wieczna miłość i wieczne konflikty. Literackie przykłady związków rodziców i dzieci od Antygony do Artura z Tanga. Przedstaw problem na wybranych utworach literackich ( np. Nad Niemnem, Doktor Piotr ). 5

47. Stół i biesiada jako motyw literacki na przestrzeni wieków. Omów zagadnienie na wybranych przykładach (np. Nowy Testament, O zachowaniu się przy stole, Makbet, Pan Tadeusz, Potop ). 48. Od Rolanda do Judyma. Analizując wybrane utwory literackie (np. Dziady cz III, Potop, Lalka ), przedstaw literacki portret idealistów na przestrzeni epok. 49. Narracja autobiograficzna i narracja dokumentarna przeciwstawne czy bliskie sobie sposoby opowiadania. Omów problem na podstawie twórczości wybranych autorów (np. A. Sobolewska, R. Kapuściński). 50. Różne ujęcia literackiego obrazu bohaterów w sutannie i habicie. Analizując celowo wybrane utwory literackie (np. Monachomachia, Pan Tadeusz, Przedwiośnie ),omów problem. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 51. Sposoby funkcjonowania motywu exegi monumentum w twórczości wybranych poetów. Analizując celowo wybrane utwory literackie (np. J. Kochanowski, J. Tuwim, W. Szymborska), omów problem. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 52. Przemiany modelu rodziny w literaturze polskiej na przestrzeni epok. Analizując celowo wybrane utwory literackie (np. Nad Niemnem, Tango, Moralność pani Dulskiej ), omów temat. Uwzględnij kontekst kulturowy. 53. Wyobrażenia Polaków o honorze i powinnościach wobec ojczyzny. Przedstaw zagadnienie, analizując celowo wybrane utwory (np. Pieśń o spustoszeniu Podola, Konrad Wallenrod, Lalka, Rozdziobią nas kruki, wrony ), powstałe w dwóch, trzech epokach literackich. 54. Literatura piękna jako dostarczycielka radości i optymizmu. Omów zjawisko na podstawie kilku wybranych utworów literackich z różnych epok (np. utwory J. Kochanowskiego, L. Staffa, J. Tuwima), analizując sposoby kreacji świata oraz funkcje tego typu twórczości. 55. To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Omów problem, analizując utwory dwóch, trzech twórców (np. W. Wharton, P. Cohelio,J. Caroll,, J. Pilch ) spoza szkolnego kanonu. Wskaż przyczyny popularności niektórych autorów książek. 56. Wierni sobie i zaprzedani dwie postawy wspólne literaturze wielu epok. Omów temat na wybranych przykładach (np. Nowy Testament, Dziady,cz III, Ludzie bezdomni, Granica, Przesłanie pana Cogito ). 57. Symbol jako środek ekspresji w literaturze polskiej. Omów temat, analizując utwory literackie z różnych epok (np. Dziady cz. III, Kordian, Nad Niemnem, Ludzie bezdomni, Wesele, poezja K.K. Baczyńskiego, Tango ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 6

58. Kamienica jako środowisko człowieka w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Analizując wybrane utwory (np. Lalka, Moralność pani Dulskiej, Granica ), omów zagadnienie, uwzględniając kontekst kulturowy. 59. Ślepcy w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Nie-Boska komedia, Katarynka, Ślepcy ), ukaż funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 60. Zwierzęta jako symbol i alegoria w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory z różnych epok (np. bajki I. Krasickiego, Faust, Folwark zwierzęcy ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 61. Stary człowiek w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Ojciec Goriot, Doktor Piotr, Stary człowiek i morze ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 62. Motyw Stabat Mater Dolorosa w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie (np. Lament świętokrzyski, Stabat Mater, J. Wittlina, Matka powieszonych T. Różewicza, Wielkanoc L. Szillera), zaprezentuj różne jego ujęcia. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 63. Non omnis moriar. Analizując wybrane utwory poetyckie dwóch, trzech autorów (np. Pieśń XXIV, J. Kochanowskiego Do losu J. Tuwima, Radość pisania W. Szymborskiej), ukaż funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst biograficzny i kulturowy. 64. Motyw pożegnania w literackich przekazach dzieł z różnych epok. Analizując wybrane przekłady (np. Doktor Piotr, Historia K.K. Baczyńskiego, Mały Książę ), przedstaw różne sposoby funkcjonowania motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 65. Portret gospodarza i sposoby jego kreowania w prosie i dramacie. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady (np. Żywot człowieka poczciwego, Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Wesele ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 66. Literackie obrazy zniewolenia człowieka w systemie totalitarnym. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie (np. Inny świat G. Herlinga- Grudzińskiego, Opowiadania T. Borowskiego, poezja Cz. Miłosza, Z. Herberta). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 67. Najpiękniejsze fragmenty tekstów literackich. Dokonaj wyboru, analizując wybrane przez siebie fragmenty w kontekście estetycznym i etycznym. 68. Sonet jako gatunek literacki na przestrzeni epok. Prześledź jego ewolucję na wybranych przykładach ( np. Sonety do Laury, Do trupa, Sonety krymskie ). 69. Księża pisarzami. Omów tematykę ich twórczości na wybranych przykładach (np. twórczość J. Twardowskiego, I. Krasickiego, J. Tischnera ). 7

70. Wzory postaw obywatelskich w literaturze polskiej. Analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. twórczość J. Kochanowskiego, J. U. Niemcewicza, S. Żeromskiego), omów sposoby kreowania postaw. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 71. Polemiki, spory, prowokacje starcia pokoleń literackich. Omów temat na przykładach wybranych tekstów (np. twórczość K. Brodzińskiego, S. Przybyszewskiego, futurystów). 72. Modernistyczny bunt przeciw... Przedstaw i omów różne przyczyny buntu, wykorzystując odpowiednio dobrany materiał literacki (np. Dies irae, Ludzie bezdomni, poezja K. Przerwy-Tetmajera). 73. Fantastyka i realizm jako dwie metody opisywania świata. Oceń ich trafność na podstawie wybranych utworów literackich (np. Dziady cz.iii, Kordian, Lalka, proza B. Schulza). 74. Rola tytułu literackiego. Zinterpretuj zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory z poezji i prozy (np. Ludzie bezdomni, Dżuma, Pan Cogito ). 75. Portrety rodziców w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty (np. Nad Niemnem, Noce i dni, Ósmy dzień tygodnia ). Porównaj i oceń postawy bohaterów, uwzględniając kontekst kulturowy. 76. Patrioci a kosmopolici w literaturze i publicystyce wybranych epok. Rozważ problem, odwołując się do wybranych przykładów (np. Powrót posła, Dziady cz.iii). 77. Kobieta i jej pragnienia w literaturze trzech wybranych epok. Omów problem, wykorzystując wybrane utwory literackie (np. Antygona, Lalka, Nad Niemnem, Granica ). 78. Artysta jako bohater utworów literackich. Analizując wybrane utwory z 2-3 epok (np. twórczość J. Kochanowskiego, Horacego, Z. Krasińskiego, CZ. Miłosza), przedstaw różnorodność tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 79. Matka i jej przeżycia jako temat literacki. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. Mit o Demeter, Lament świętokrzyski, Przedwiośnie ). 80. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok (np. Kordian, Lalka, Ludzie bezdomni ). 81. Konflikt pokoleń w przekazie literackim. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory z różnych epok ( np. Oda do młodości, Do młodych, Tango ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 82. Marzenie a rzeczywistość. Analizując wybrane utwory literackie z 2-3 epok (np. Lalka, Przedwiośnie, poezja K.K. Baczyńskiego), przedstaw, w jaki sposób literatura ukazuje relacje między nimi. 8

83. Świat jako labirynt w utworach literackich. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów (np. poezja Z. Morsztyna, Lalka, Proces, Sklepy cynamonowe ). 84. Młodopolscy malarze uczuć i nastrojów ( np. K. Przerwa-Termajer, S. Wyspiański. S. Żeromski). Analizując wybrane utwory literackie, omów problem, zwracając uwagę na środki językowe. 85. Motyw Stabat Mater Dolorosa w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie (np. Lament świętokrzyski, Stabat Mater, J. Wittlina, Matka powieszonych T. Różewicza, Wielkanoc L. Szillera), zaprezentuj różne jego ujęcia. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 86. Niepokoje ludzi schyłku wieku. Omów temat analizując wybrane utwory literackie (np. K. Przerwy-Tetmajera, J. Kasprowicza, W. Szymborskiej). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst filozoficzny i kulturowy. 87. Portret gospodarza i sposoby jego kreowania w prozie i dramacie. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady (np. Żywot człowieka poczciwego, Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Wesele ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 88. Zmęczenie fabułą? Współcześni pisarze polscy i obcy w poszukiwaniu nowych form wypowiedzi. Omów temat, analizując wybrane przykłady literatury XX wieku (np. twórczość M. Wańkowicza, A. Bobkowskiego, Jana Pawła II, R. Kapuścińskiego, U. Eco). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 89. Wizerunek ukochanej wykreowany w literaturze i epistolografii romantycznej. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. Cierpienia młodego Wertera, twórczość Z. Krasińskiego). 90. Bóg jako bohater utworów różnych epok. Omów temat, analizując dzieła literackie wybranych twórców (np. J. Kochanowskiego, B.Leśmiana M. Sępa-Szarzyńskiego, J. Kasprowicza, księdza J. Twardowskiego). 91. Dekalog bohaterów Gustawa Herlinga Grudzińskiego. Omów zagadnienie, analizując losy i postępowanie wybranych postaci literackich w utworach pisarza ( np. Inny świat, Wieża ). 92. Wojna jako temat w sztuce. Omów różne sposoby i cele jej ukazywania na podstawie wybranych przez siebie dzieł literackich i filmowych (np. opowiadania T. Borowskiego, Medaliony, Stawka większa niż życie, Działa Nawarony A. McLeana, Campo di Fiori Cz. Miłosza, Gwiezdne wojny, Pieśń o Rolandzie, Krwawy diament ). 93..Nagość w sztuce. Omów funkcjonowanie motywu na wybranych przez siebie utworach literackich i innych dziełach sztuki (np. Szał uniesień, akty, Biblia, Terminator ). 9

94. Praca od wysiłku do przywileju. Omów sposoby funkcjonowania tego motywu w wybranych dziełach sztuki (malarstwo, literatura, film, np. Żeńcy, Żywot człowieka poczciwego, literatura socrealistyczna, Upadek Ikara P. Breughela). Podróż w czasie. Porównaj literackie i filmowe ujęcie tego tematu. 95. Motyw pożegnania w literackich przekazach dzieł z różnych epok. Analizując wybrane przekłady (np. Doktor Piotr, Historia K.K. Baczyńskiego, Mały Książę ), przedstaw różne sposoby funkcjonowania motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 96. Różnorodne sylwetki uczniów i nauczycieli. Analizując wybrane teksty z różnych epok (np. Syzyfowe prace S. Żeromskiego, Ferdydurke Z. Gombrowicza, Szczenięce lata K. Makuszyńskiego, Lekcja łaciny Z. Herberta), porównaj sposoby mówienia o tym zagadnieniu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 97. Bohater komiksowy. Heros bez wad czy metafora przeciętnego człowieka? Spiderman, Hulk, Iron Man. 98. Motywy erotyczne w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie scharakteryzuj sposoby prezentacji i funkcjonowanie tego motywu. Omów zagadnienie odwołując się do tekstów literackich wybranych epok. ZWIĄZKI LITERATU Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Na podstawie wybranych przez siebie przykładów scharakteryzuj rokoko. Wykorzystaj sztuki piękne, literaturę oraz film (np. obrazy F. Bouchera, A. Watteau i J.H. Fragonarda, wiersze F. D. Kniaźnina i S. Trembeckiego, Niebezpieczne związki M. Formana). 2. Klasycyzm jako kanon estetyczny w literaturze i malarstwie. Omów temat na podstawie wybranych przykładów (np. poezja J. Kochanowskiego, I. Krasickiego, Z. Herberta, malarstwo Davida). 3. Obrazy biesiady. Analizując celowo dobrane utwory literackie i inne dzieła sztuki, ukaż sposoby funkcjonowania tego motywu (np. Przedwiośnie, Pan Tadeusz, poezja J. Kochanowskiego i Anakreonta, malarstwo H. Boscha, Cztery wesela i pogrzeb ). 4. Sceny batalistyczne jako motyw literacki i malarski. Omów różne sposoby i cele jego wykorzystania na podstawie wybranych przez siebie utworów (np. Krzyżacy, Potop, Władca pierścieni, Bitwa pod Grunwaldem J. Matejki, Bitwa Aleksandra A. Altdorfera). 5. Deformacja ciała ludzkiego w literaturze i sztukach plastycznych. Omów zagadnienie, zwracając uwagę na sposoby i cele jego realizacji. Wykorzystaj wybrane przez siebie dzieła (np. poezja S. Grochowiaka, Płonąca żyrafa S. Dalego, Krzyk E. Muncha). 10

6. Wojna jako temat w sztuce. Omów różne sposoby i cele jej ukazywania na podstawie wybranych przez siebie dzieł literackich i filmowych (np. opowiadania T. Borowskiego, Medaliony, Stawka większa niż życie, Działa Nawarony D. McLeana, Campo di Fiori Cz. Miłosza, Gwiezdne wojny, Pieśń o Rolandzie, Krwawy diament ). 7. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Porównaj i oceń wybrane przez siebie dzieła (np. Potop, Lalka, Nad Niemnem, Wiedźmin ). 8. Miasto w sztuce. Przedstaw i porównaj różne sposoby realizacji tego motywu w literaturze i filmie na podstawie wybranych przez siebie utworów (np. Wiosna J. Tuwima, Łódź W. Broniewskiego, Upadek, Zakazane piosenki ). 9. Kot w sztuce.. Analizując wybrane przez siebie dzieła literackie i malarskie lub filmowe, ukaż sposoby funkcjonowania tego motywu i jego cele (np. Trzynaście kotów, Mistrz i Małgorzata, Batman II ). 10. Władcy w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Analizując wybrane przez siebie dzieła, ukaż różnorodność ich wizerunków oraz funkcje, jakie pełniły (np. Kronika Galla Anonima, Pieśń o Rolandzie, poezja socrealistyczna, malarstwo J. Matejki, Krzyżacy ). 11. Malarstwo europejskie jako źródło inspiracji w literaturze. Omów zagadnienia na wybranych przykładach (np. P. Breughel E. Bryll, J. Kaczmarski, H. Holbein J. Kaczmarski, P.P. Rubens - W. Szymborska, S. Dali S. Grochowiak, Rybak, Ludzie bezdomni ). 12. Małżeńskie trójkąty jako motyw literacki i filmowy. Przedstaw najciekawsze, Twoim zdaniem, sposoby jego ujęcia (np. Dzieje Tristana i Izoldy, Opowieści Okrągłego Stołu, Granica, Sprawa Kramerów ). 13. Motyw ukrzyżowania w literaturze, malarstwie i filmie. Omów różne sposoby jego ujęcia w wybranych przez siebie dziełach (np. Lament świętokrzyski, Dies irae, Pasja M. Gibsona, Żywot Briana Monty Pythona, Ukrzyżowanie Chrystusa M. Grünewalda). 14. Upiory, zjawy i duchy. Analizując celowo dobrane dzieła literackie i filmowe / teatralne, zaprezentuj różne sposoby funkcjonowania tego motywu i jego cele (np. Duch, Dziady, Hamlet i inne sztuki W. Szekspira, ballady A. Mickiewicza). 15. Motyw wędrówki w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów temat na podstawie wybranych dzieł (np. Kordian, Władca pierścieni, Boska komedia ). 16. Jeniec jako bohater literacki i filmowy. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przez siebie utworów, zwracając uwagę na psychologiczne aspekty pobytu w niewoli (np. Król szczurów, Łowca jeleni, Potop ). 17. Turpizm w sztuce. Omów różne jego funkcje na wybranych dziełach literackich i malarskich (np. Padlina Ch. Baudelaire a, Ludzie bezdomni, twórczość H. Boscha). 11

18. Silna kobieta słaby mężczyzna w literaturze i filmie. Omów temat na podstawie celowo dobranego materiału ( Moralność pani Dulskiej, W sieci, Wiedźmin ). 19. Motyw domu w sztuce. Omów temat na podstawie utworów literackich i filmowych (serial Dom, Pan Tadeusz ). 20. Strój i jego funkcje w sztuce. Omów temat na podstawie wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki ( Rybak, Lalka, Dziady, Potop ). 21. Dekadent w sztuce. Omów ten typ bohatera na podstawie utworów literackich, filmowych i teatralnych (poezja K. Tetmajera, Quo Vadis, Bez dogmatu ). 22. Daleki Wschód w literaturze i sztuce. Analizując celowo wybrane teksty literackie i kultury (np. Sonety Krymskie, Ojciec zadżumionych, Giaur ),omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst epok i funkcje artystyczne dzieł. 23. Wynalazek techniczny. Analizując celowo wybrane utwory literackie i filmowe, przedstaw różne sposoby ujęcia tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 24. Dziewczyna alegoria, personifikacja, wcielenie idei. Analizując i interpretując celowo zestawione dzieła z literatury i sztuki, opracuj zagadnienie. Uwzględnij kontekst kulturowy. 25. Motyw wiosny w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Porównaj sposoby i cele jego realizacji w dobranych przez siebie utworach (np. S. Botticelli Wiosna, F. Pizarro Ogród warzywny i drzewa w kwiatach, poezja Skamandrytów, Kabaret POTEM Wiosna ). 26. Rodzina w sztuce. Omów temat na podstawie wybranych utworów literackich i dzieł filmowych lub filmowych (np. Chłopi, Ferdydurke, Granica, Sprawa Kramerów, Co gryzie Gilberta Grape a, Złotopolscy, malarstwo S. Wyspiańskiego, Rembrandta). 27. Smok w sztuce. Analizując celowo dobrane teksty literackie, filmowe i / lub malarskie, ukaż funkcje tego motywu (np. Biblia, Ostatni smok, malarstwo średniowieczne, opowiadania A. Sapkowskiego). 28. Elementy baśni w literaturze i filmie. Omów temat w oparciu o celowo wybrane dzieła (np. Pan Tadeusz, Belgariada D. Eddingsa, Władca pierścieni, Niekończąca się opowieść ). 29. Konwencja romantyczna w literaturze i malarstwie. Omów temat na wybranych przykładach (np. Dziady. Beniowski, malarstwo C. D. Friedricha). 12

30. Podróż jako motyw literacki i filmowy. Przedstaw i zanalizuj problem na podstawie dwóch, trzech wybranych tekstów literackich i filmów, scharakteryzuj sens i cele wędrówki. 31. Dramaty ludzkie w literaturze i malarstwie. Różne techniki wyrażenia tego samego zjawiska. Omów problem na podstawie analizy trzech, czterech przykładów z literatury i malarstwa jednej z wybranych epok. 32. Jakie znaczenie może mieć skandal w sztuce? Omów i zanalizuj problem na podstawie wybranego przykładu literackiego, malarskiego i filmowego XX wieku. 33. Motywy religijne w literaturze, malarstwie, rzeźbie i filmie. Analiza i interpretacja różnych tekstów literackich i kultury na przykładzie wybranego motywu (np. stworzenie świata, narodzenie i dzieciństwo Chrystusa, Pieta, itp.). 34. Sposoby wykorzystania techniki impresjonistycznego obrazowania w literaturze i malarstwie. Analizując celowo wybrane przykłady z literatury i malarstwa, przedstaw wzajemne wpływy obu sztuk (np. obrazy C. Moneta, poezja K. Tetmajera, J. Kasprowicza). 35. Artysta wobec starości. Analizując celowo wybrane przykłady z literatury i sztuki, omów i porównaj sposoby funkcjonowania motywu. Uwzględnij kontekst kulturowy (np. Granica, Chłopi, Starzec z wnukiem ). 36. Współczesna poezja śpiewana. Scharakteryzuj twórczość najciekawszych, Twoim zdaniem, artystów (np. W. Wysocki, B. Okudżawa, J. Długosz, J. Kaczmarski, M. Grechuta, P. Gintrowski). 37. Holocaust jako temat literacki i filmowy. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła (np. Medaliony, Zdążyć przed Panem Bogiem, Pianista, Lista Schindlera ). 38. Wielcy kochankowie w literaturze i filmie. Omów najciekawsze, Twoim zdaniem, kreacje par, wykorzystując dowolnie wybrane dzieła (np. Romeo i Julia, Lalka, Przeminęło z wiatrem, Casablanca ). 39. Motywy maryjno-pasyjne w sztuce. Omów różne realizacje tematu w wybranych dziełach (np. Bogurodzica, Lament świętokrzyski, Pieta Michała Anioła). 40. Nagość w sztuce. Omów funkcjonowanie motywu na wybranych przez siebie utworach literackich i innych dziełach sztuki (np. Szał uniesień, akty, Biblia, Terminator ). 41. Motyw walki dobra ze złem w powieściach J. R. R. Tolkiena oraz C. S. Lewisa i ich ekranizacjach. 42. Postać upiora, wiedźmy i wampira w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 43. Kobieta- anioł, kobieta- demon. Porównaj wizerunki kobiet oraz omów ich funkcje w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 13

JĘZYK 1. Zapożyczenia językowe we współczesnej polszczyźnie. Scharakteryzuj zjawisko na wybranych przykładach i omów jego funkcję. 2. Przyczyny ekspansji anglicyzmów w języku współczesnym. Zanalizuj zebrany materiał językowy pod kątem motywacji językowej i funkcjonalności. 3. Tendencje rozwoju współczesnej polszczyzny. Scharakteryzuj zjawiska w zakresie fonetyki, słowotwórstwa i składni, analizując zebrany materiał językowy. 4. Analizując zebrane przez siebie przykłady, omów wpływ języków obcych na polszczyznę od średniowiecza po współczesność. 5. Głowa do góry" czy tail up" - wyjaśnij pojecie idiomu (omów zagadnienie na podstawie literatury fachowej) oraz porównaj na wybranych przez siebie przykładach idiomatykę polską i angielską. 6. Porównaj dwa przekłady tego samego dzieła obcego na język polski. Wyjaśnij sens ponownego tłumaczenia obcych utworów, np. dramatów Szekspira albo wierszy. 7. Język przekładu omów zagadnienie na podstawie analizy polskiej i oryginalnej wersji dialogów wybranego serialu telewizyjnego. 8. Żart słowny w komedii, fraszce i innych gatunkach literackich. Omów temat, odwołując się do wybranych przez siebie utworów. 9. Język reklam telewizyjnych omów jego cechy, odwołując się do wybranych przykładów. 10. Jaki obraz świata kreują reklamy? Przedstaw zagadnienie, dokonując analizy języka reklamy. 11. Zanalizuj charakterystyczne cechy stylu i języka wybranego pisarza Młodej Polski w kontekście zjawisk epoki na wybranych przykładach. 12. Przedstaw charakterystykę języka i stylu wybranej epoki literackiej na przykładzie dwóch reprezentatywnych dla niej pisarzy. 13. Czym jest blog? Odpowiedz na pytanie w oparciu o analizę 3-4 wybranych przez siebie blogów. Wykorzystaj także prace znawców języka albo kultury współczesnej. 14. Czym jest mem? Wyjaśnij zjawisko, wykorzystując wybrane przez siebie przykłady. 15. Słownictwo specjalistyczne związane z rozwojem informatyki. Zanalizuj funkcjonalność zapożyczeń na celowo dobranym materiale językowym. 16. Język Internetu. Dokonaj analizy języka grup dyskusyjnych i czatów internetowych. 14

17. Jak język Internetu wpływa na współczesną polszczyznę? Omów zagadnienie, analizując odpowiednio dobrany materiał językowy. 18. Omów i scharakteryzuj gwarę uczniowską język Twoich rówieśników. Odwołaj się do wybranych przykładów. 19. Cechy języka wybranej subkultury. Przedstaw zagadnienie w oparciu o zebrany przez ciebie materiał językowy. 20. Język propagandy. Przedstaw jego cechy, analizując przykłady wypowiedzi. 21. Manipulacja językowa a sztuka przekonywania. Porównaj sposoby wykorzystania środków i funkcji języka w wybranych tekstach literackich i propagandowych. 22. Frazeologizmy w sloganach reklamowych. Scharakteryzuj zjawisko na wybranych przykładach. 23. Scharakteryzuj sposoby wykorzystania stałych związków frazeologicznych w tytułach prasowych. Zanalizuj ich funkcjonalność. 24. Etykieta językowa różnych czasów i środowisk. Przeprowadź analizę celowo wybranych utworów literackich. 25. Scharakteryzuj wybraną gwarę środowiskowa na przykładzie zebranego przez Ciebie materiału językowego. 26. Funkcje stylu potocznego w literaturze współczesnej. Zanalizuj stosownie wybrane przykłady. 27. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie literatury współczesnej. 28. Funkcje stylizacji biblijnej w literaturze polskiej. Zanalizuj wybrane przykłady. 29. Omów funkcje neologizmów artystycznych i słowotwórczych, odwołując się do wybranych przykładów literackich i polszczyzny mówionej. 30. Omów cechy języka literatury science fiction na podstawie wybranych przez siebie utworów (np.,,solaris Lema,,,Paradyzja Zajdla). 31. Emocje a język bohatera literackiego. Wpływ doznań na formę wypowiedzi i dobór językowych środków kształtujących wypowiedź. Omów zagadnienie na wybranych przykładach monologu wypowiedzianego i pomyślanego. 32. Między sztuką a wandalizmem. Sens i język graffiti. Omów temat na wybranych przykładach. 33. Wskaż, jak współczesne przemiany kulturowe i obyczajowe kształtują nową frazeologię. Omów temat wykorzystując wybrane przez siebie przykłady i wypowiedzi językoznawców ( Np. J. Bralczyk, J. Miodek). 15

34. Gatunki publicystyki prasowej. Omów na wybranych przykładach ze współczesnych czasopism. 35. Publicystyka omów ten rodzaj piśmiennictwa, odwołując się do wybranych przez siebie przykładów. 16