Ćwiczenia wojskowe Warszawa, dnia 24 marca 2015 r. (Dz.U. 2015 poz. 321) ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 11 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia obowiązkowych ćwiczeń wojskowych Na podstawie art. 101 ust. 10 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1459 j.t.)) zarządza się, co następuje: 1. Wprowadza się obowiązkowe ćwiczenia wojskowe dla żołnierzy rezerwy w związku z wystąpieniem potrzeb Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie przeszkolenia żołnierzy rezerwy posiadających nadane przydziały mobilizacyjne oraz dla żołnierzy rezerwy, którym planuje się nadać takie przydziały. 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. ĆWICZENIA WOJSKOWE ŻOŁNIERZY REZERWY Obowiązek służby wojskowej w czasie pokoju polega na: obowiązek służby wojskowej żołnierzy rezerwy w czasie pokoju polega na odbywaniu ćwiczeń wojskowych oraz pełnieniu okresowej służby wojskowej, obowiązek służby wojskowej w czasie pokoju osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy polega na odbywaniu ćwiczeń wojskowych. Na ćwiczenia wojskowe można powołać: żołnierzy rezerwy posiadających nadane przydziały kryzysowe, Strona 1
żołnierzy rezerwy, na ich wniosek lub za ich zgodą, w drodze ochotniczego zgłoszenia się na te ćwiczenia, jeżeli przemawiają za tym potrzeby Sił Zbrojnych, osoby przeniesione do rezerwy niebędące żołnierzami rezerwy, które ochotniczo zgłosiły się do odbycia ćwiczeń wojskowych, jeżeli przemawiają za tym potrzeby Sił Zbrojnych. Na ćwiczenia wojskowe i do okresowej służby wojskowej nie powołuje się żołnierzy rezerwy, którzy: prowadzą własną kampanię wyborczą w przypadku kandydowania do organów, o których mowa w art. 65 ust. 4 - w czasie jej trwania, zostali wybrani na posła, w tym do Parlamentu Europejskiego, albo senatora - w czasie trwania kadencji, zostali przeznaczeni do odbycia służby zastępczej lub odbyli tę służbę. Na ćwiczenia wojskowe nie powołuje się osób niebędących żołnierzami rezerwy, które: prowadzą własną kampanię wyborczą w przypadku kandydowania do organów, o których mowa w art. 65 ust. 4 - w czasie jej trwania, zostały wybrane na senatora albo posła, w tym do Parlamentu Europejskiego - w czasie trwania kadencji, zostały przeznaczone do odbycia służby zastępczej lub odbyły tę służbę. Żołnierz rezerwy może ochotniczo zgłaszać się do odbycia ćwiczeń wojskowych, w tym odbywanych w składzie jednostki wojskowej poza granicami państwa, przez złożenie wniosku do wojskowego komendanta uzupełnień. Złożenie wniosku, nie powoduje obowiązku powołania żołnierza rezerwy do odbycia ćwiczeń wojskowych i jest traktowane jako jego zgoda na powołanie w każdym czasie, jednak nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia złożenia wniosku. We wniosku, ochotnik zamieszcza w szczególności następujące dane: stopień wojskowy, imię i nazwisko, imię ojca, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL, kod pocztowy i adres zamieszkania, kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej, Strona 2
aktualne miejsce pracy, wykształcenie, nazwę szkoły, której jest absolwentem, zawód wyuczony i wykonywany oraz inne kwalifikacje, w tym przydatne w czynnej służbie wojskowej, a w szczególności: inspektora uprawnionego do prowadzenia szkoleń zawodowych lub sportowych, operatora specjalistycznego sprzętu i uzbrojenia wojskowego, operatora sprzętu przeznaczonego do robót ziemnych, operatora maszyn i urządzeń dźwigowo-transportowych, kierowcy posiadającego prawo jazdy kategorii C, kierowcy posiadającego prawo jazdy kategorii C+E, tłumacza, nurka, płetwonurka, skoczka spadochronowego, lekarza, pielęgniarza lub sanitariusza, kucharza. poziom znajomości języków obcych. Do wniosku ochotnik może dołączyć dokumenty uzasadniające powołanie go do odbycia ćwiczeń wojskowych. Łączny czas trwania ćwiczeń wojskowych przez cały okres pozostawania żołnierza w rezerwie nie może przekraczać dla szeregowych, którzy odbyli zasadniczą służbę wojskową - dwunastu miesięcy, dla szeregowych, którzy nie odbyli zasadniczej służby wojskowej - piętnastu miesięcy, Strona 3
dla podoficerów - osiemnastu miesięcy, dla oficerów - dwudziestu jeden miesięcy. Ćwiczenia wojskowe odbyte w stopniu szeregowego lub w stopniu podoficerskim zalicza się do łącznego czasu ćwiczeń wojskowych ustalonego dla oficerów. Czas trwania ćwiczeń wojskowych nie może przekraczać łącznie dziewięćdziesięciu dni w ciągu roku. Żołnierz rezerwy może odbywać ćwiczenia wojskowe trwające do dwudziestu czterech godzin nie więcej niż trzy razy w roku, a pozostałe ćwiczenia raz w roku. Niezależnie od tych ćwiczeń żołnierz rezerwy może odbywać nie więcej niż jeden raz w roku ćwiczenia wojskowe prowadzone w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych. W przypadkach, gdy wymaga tego konieczność zapewnienia obrony lub bezpieczeństwa państwa, Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może przedłużyć czas trwania ćwiczeń wojskowych o okres nieprzekraczający łącznie sześciu miesięcy w ciągu roku. Przepisu podanego powyżej nie stosuje się do ćwiczeń wojskowych związanych z udziałem w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, akcjami poszukiwawczymi oraz ratowania życia ludzkiego, a także ćwiczeń, na które powołanie nastąpiło w wyniku ochotniczego zgłoszenia się żołnierza rezerwy lub wykonywania obowiązków w ramach Narodowych Sił Rezerwowych. Do odbycia ćwiczeń wojskowych powołuje się: - żołnierzy rezerwy w trybie: natychmiastowego stawiennictwa, ochotniczym, zwykłym. Do odbycia ćwiczeń wojskowych powołuje się: - osoby przeniesione do rezerwy nie będące żołnierzami rezerwy w trybie: ochotniczym, zwykłym. Strona 4
Powołania żołnierza rezerwy do odbycia ćwiczeń wojskowych dokonuje wojskowy komendant uzupełnień za pomocą karty powołania. Kartę powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych doręcza się żołnierzowi rezerwy albo osobie przeniesionej do rezerwy niebędącej żołnierzem rezerwy nie później niż na 14 dni przed dniem stawienia się do czynnej służby wojskowej określonym w tej karcie. Terminu 14- dniowego nie stosuje się, jeżeli: powołanie na ćwiczenia wojskowe następuje w trybie natychmiastowego stawiennictwa, żołnierz rezerwy albo osoba przeniesiona do rezerwy niebędąca żołnierzem rezerwy nie stawili się bez uzasadnionej przyczyny na skutecznie doręczone wezwanie wojskowego komendanta uzupełnień w celu powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych, powołanie na ćwiczenia wojskowe następuje w trybie ochotniczym. Od decyzji o powołaniu do czynnej służby wojskowej służy powołanemu odwołanie do szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego, składane za pośrednictwem wojskowego komendanta uzupełnień w terminie czternastu dni od dnia jej doręczenia. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji. W razie ogłoszenia mobilizacji lub w czasie wojny odwołanie nie przysługuje. Powołani do czynnej służby wojskowej są obowiązani stawić się do tej służby w określonym terminie i miejscu. Stają się oni żołnierzami w czynnej służbie wojskowej z chwilą stawienia się do tej służby w określonym miejscu. Żołnierz rezerwy powołany do odbycia ćwiczeń wojskowych w trybie natychmiastowego stawiennictwa udaje się do wskazanego miejsca: w ciągu 4 godzin od chwili doręczenia karty powołania, jeżeli w tej karcie termin stawiennictwa został określony jako "NATYCHMIAST", w terminie określonym w karcie powołania - w pozostałych przypadkach. W przypadku gdy żołnierz rezerwy albo osoba przeniesiona do rezerwy niebędąca żołnierzem rezerwy, której doręczono kartę powołania, nie może stawić się do odbycia ćwiczeń wojskowych w terminie określonym w tej karcie z powodu obłożnej choroby lub z przyczyn, o których mowa w art. 58 ust. 3 i art. 100 ust. 3 ustawy, niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie wojskowego komendanta uzupełnień. Po ustaniu powodu lub przyczyny niestawienia się, o których mowa powyżej, żołnierz rezerwy albo osoba przeniesiona do rezerwy niebędąca żołnierzem rezerwy zgłasza się niezwłocznie do wojskowego komendanta uzupełnień, przedstawiając dokumenty potwierdzające zaistnienie powodu lub przyczyny niestawienia się, a następnie, jeżeli czas trwania ćwiczeń wojskowych nie dobiegł końca, jest kierowany do jednostki wojskowej Strona 5
celem uczestnictwa w tych ćwiczeniach do czasu ich zakończenia określonego w karcie powołania. W czasie odbywania ćwiczeń wojskowych żołnierze rezerwy uczestniczą w szkoleniu teoretycznym i praktycznym: na stanowiskach służbowych wynikających z nadanych przydziałów kryzysowych lub mobilizacyjnych albo na stanowiskach służbowych, na których przewiduje się nadanie im tych przydziałów w przyszłości, na kursach przeszkolenia. Szkolenie praktyczne żołnierzy rezerwy w czasie odbywania ćwiczeń wojskowych może polegać również na: udziale w sprawdzaniu gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych, sprawowaniu funkcji dowódczych lub instruktorskich na stanowiskach służbowych, udziale, w ramach jednostek wojskowych, w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, w działaniach antyterrorystycznych i z zakresu ochrony mienia, w akcjach poszukiwawczych oraz ratowania lub ochrony zdrowia i życia ludzkiego, w oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu, a także w realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. Ćwiczenia wojskowe odbywa się jako: jednodniowe, krótkotrwałe - trwające nieprzerwanie do trzydziestu dni, długotrwałe - trwające nieprzerwanie do dziewięćdziesięciu dni, rotacyjne - trwające łącznie do trzydziestu dni i odbywane z przerwami w określonych dniach w ciągu danego roku kalendarzowego. Obowiązkowi służby wojskowej, w zakresie określonym w niniejszej ustawie, podlegają obywatele polscy począwszy od dnia, w którym kończą osiemnaście lat życia, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą pięćdziesiąt pięć lat życia, a posiadający stopień podoficerski lub oficerski - sześćdziesiąt trzy lata życia. Strona 6
ŚWIADCZENIA REKOMPENSUJĄCE Żołnierzowi rezerwy oraz osobie przeniesionej do rezerwy niebędącej żołnierzem rezerwy, którzy odbyli ćwiczenia wojskowe, z wyjątkiem ćwiczeń trwających do dwudziestu czterech godzin odbywających się w czasie lub dniu wolnym od pracy, przysługuje świadczenie pieniężne rekompensujące utracone wynagrodzenie ze stosunku pracy lub stosunku służbowego albo dochód z prowadzonej działalności gospodarczej lub rolniczej, które mogliby uzyskać w okresie odbywania ćwiczeń wojskowych. świadczenie pieniężne za każdy dzień ćwiczeń wojskowych stanowi kwota 1/21 miesięcznego wynagrodzenia lub dochodu pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych, kwota dziennego świadczenia pieniężnego nie może być wyższa od 1/21 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw obowiązującego w okresie poprzedzającym termin powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych, którego wysokość ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, świadczenie pieniężne ustala i wypłaca wójt lub burmistrz (prezydent miasta) na udokumentowany wniosek uprawnionego żołnierza rezerwy lub osoby przeniesionej do rezerwy niebędącej żołnierzem rezerwy, złożony nie później niż w ciągu trzech miesięcy od zakończenia ćwiczeń wojskowych, świadczenie pieniężne wypłaca się w kwocie pomniejszonej o uposażenie, jakie żołnierz rezerwy otrzymał z tytułu odbytych ćwiczeń wojskowych. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA ZA NIESTAWIENIE SIĘ NA ĆWICZENIA WOJSKOWE USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej Art. 225. 1. Kto bez usprawiedliwionej przyczyny: 1) będąc żołnierzem rezerwy nie zgłasza się w określonym terminie i miejscu na ćwiczenia wojskowe trwające do dwudziestu czterech godzin, Strona 7
2) będąc przeznaczony do szkolenia lub ćwiczeń w obronie cywilnej nie zgłasza się w określonym terminie i miejscu do tej służby, 3) posiadając przydział organizacyjno-mobilizacyjny do jednostki przewidzianej do militaryzacji nie zgłasza się w określonym terminie i miejscu do odbycia ćwiczeń w tej jednostce, podlega karze aresztu do 30 dni albo karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto: 1) uporczywie uchyla się od wykonywania poleceń służbowych w czasie odbywania szkolenia lub ćwiczeń w obronie cywilnej albo w czasie odbywania ćwiczeń w jednostkach przewidzianych do militaryzacji; 2) w czasie odbywania ćwiczeń w jednostce przewidzianej do militaryzacji samowolnie opuszcza wyznaczone miejsce przebywania. Kodeks Karny Art. 144. 1. Kto, będąc powołanym do pełnienia czynnej służby wojskowej, nie zgłasza się do odbywania tej służby w określonym terminie i miejscu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 3. Kto nie zgłasza się do odbywania służby zastępującej służbę wojskową w warunkach określonych w 1, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Podstawa prawna: Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 listopada 1967 r. (Dz.U.2017.1430 t.j.) Rozporządzenie MON z dnia 15 czerwca 2015 r. w sprawie ćwiczeń wojskowych (Dz.U.2015.950) Strona 8