to PROJEKT UCHWAL y Uchwala nr. Rady Miasta Katowice z dnia. I BIURO RADY MIASTA KATOWICE f;'.:.;~_i r Vlp/. 2012 09 '1 2 BRM w sprawie przyjęcia "Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)". Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity z 2001 r. Dz.U. Nr 142 ze zm.), o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późno zm.l), w związku z art. 48 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późno zm.2), Rada Miasta Katowice uchwala: 1. Przyjąć do realizacji program zdrowotny "Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)", zwany dalej Programem, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Program obowiązywać będzie od dnia 01 stycznia 2013 r. do czasu wprowadzenia przez Ministerstwo Zdrowia do kalendarza szczepień obowiązkowych, szczepień ochronnych dziewcząt przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). 3. Prezydent Miasta Katowice co roku uwzględni w projekcie budżetu środki na realizację Programu oraz przedstawi Radzie Miasta Katowice sprawozdanie zjego realizacji. 4. Wykonanie uchwały powierzyć Prezydentowi Miasta Katowice. 5. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
UZASADNIENIE Według badań WHO z roku 2009 rak szyjki macicy oraz inne choroby wywołane przez wirusa brodawczaka ludzkiego (Human Papilloma Virus HPV), w tym rak sromu, pochwy i brodawki narządów płciowych są problemem o charakterze globalnym. Istnieje ponad 100 typów wirusa HPV, z których większość jest relatywnie nieszkodliwa, a zakażenie przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie. Około 30 typów wirusa HPV jest odpowiedzialnych za infekcje narządów moczowopłciowych kobiet i mężczyzn. Najgroźniejsze są typy HPV 16, 18 (odpowiedzialne za około 70 % przypadków raka szyjki macicy i 80 % przypadków raka gruczołowego in situ (AIS). Typy te prowadzą do rozwoju raka szyjki macicy i innych nowotworów narządów moczowopłciowych, w tym raka sromu i raka pochwy. Szacuje się, że około 70 % przypadków śródnabłonkowej neoplazji sromu dużego stopnia (VIN 2/3) oraz śródnabłonkowej neoplazji pochwy dużego stopnia (VaIN 2/3) jest związanych z zakażeniem typami HPV 16 i 18. Dodatkowo wirusy HPV 6, 11, zwane niskoonkogennymi odpowiedzialne są za około 90 % przypadków brodawek narządów płciowych oraz 10 % przypadków neoplazji szyjki macicy niskiego stopnia (CIN l). Obecność HPV 6 i 11 jest również stwierdzona w przypadku występowania brodawek jamy ustnej, gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli i odbytu. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne podaje, że szczepienia w Polsce nastolatek i młodych kobiet przeciwko HPV spowodują zmniejszenie ogólnej liczby zachorowań na raka szyjki macicy i innych chorób związanych przyczynowo z infekcją HPV od 76% do 96% w ciągu 1520 lat, od rozpoczęcia szczepień. W związku z tym, zasadnym jest, aby miasto Katowice przyjęło w drodze uchwały "Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)".
Załącznik nr 1 do Uchwały w sprawie przyjęcia "Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)". l. Uzasadnienie celowości wdrożenia programu W Polsce ponad 3.600 kobiet zapada co roku na raka szyjki macicy, a połowa z nich umiera. Pod względem zachorowalności i umieralności z powodu tej choroby Polska zajmuje czołowe miejsce wśród krajów Unii Europejskiej. Rak szyjki macicy w skali całego świata jest drugim, co do częstości rakiem, który dotyka kobiety i drugą, co do częstości przyczyną ich zgonów z powodu chorób nowotworowych. Globalnie, co roku notuje się ok. 500 000 nowych zachorowań, a około 300 000 kobiet umiera z powodu raka szyjki macicy. Szacuje się, że na świecie liczba kobiet chorych na raka szyjki macicy sięga 1,4 miliona. W Polsce zapada na ten typ nowotworu ponad 3600 kobiet rocznie, z czego umiera, co roku niemal 2000. Jest to jeden z najwyższych wskaźników umieralności w Europie (9,4/100 000 kobiet). Na świecie ok. 630 mln. ludzi jest zakażona wirusem HPV. Większość zakażeń HPV przebiega bezobjawowo. Istnieje ponad 100 typów wirusa HPV, a najbardziej niebezpieczne mogą wywołać m.in. raka szyjki macicy, raka pochwy, sromu, odbytu. Rozpoznanym czynnikiem sprawczym raka szyjki macicy są onkogenne wirusy brodawczaka ludzkiego (HPV). Zakażenia genitalnymi typami tych wirusów wywołują różnego typu zmiany przednowotworowe i nowotworowe na błonach śluzowych narządów płciowych i innych okolic ciała. Wirus przenoszony jest drogą płciową. Ryzyko zakażenia genitalnymi typami HPV w ciągu całego życia u osób aktywnych seksualnie wynosi około 50%, a zakażenia te są naj częstsze u młodych kobiet. Największy związek z rakiem szyjki macicy wykazuje HPV 16 oraz HPV 18, które są odpowiedzialne za ponad 70% wszystkich przypadków tego raka i większość przypadków śródnabłonkowych zmian przednowotworowych oraz 70 % przypadków śródnabłonkowej neoplazji sromu dużego stopnia (VIN 2/3) oraz śródnabłonkowej neoplazji pochwy dużego stopnia (VaIN 2/3). Ścisły związek między zakażeniem HPV (zwłaszcza HPV 16) a ryzykiem rozwoju raka szyjki macicy został potwierdzony także w kontrolowanych badaniach retrospektywnych. Prowadzone od kilku lat badania wskazują na ograniczenie liczby zakażeń wirusem HPV, obserwowane po zastosowaniu szczepionki. Najbardziej skuteczne są u osób, które nie zetknęły się jeszcze z wirusem. Szczepienie dziewcząt w wieku 1113 lat oraz szczepienie dziewcząt i kobiet w wieku 1326 lat zalecają polskie towarzystwa medyczne t]. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zakażeń HPV, rekomendując je jako skuteczne działania w zakresie profilaktyki pierwotnej raka szyjki macicy. Dotychczas 10 krajów europejskich wydało już oficjalne rekomendacje dotyczące szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego. Są to: Niemcy, Włochy, Francja, Norwegia, Wielka Brytania, Belgia, Szwajcaria, Austria, Szwecja i Luksemburg. Obecnie szczepienia przeciwko HPV nie są refundowane przez NFZ i są stosunkowo drogie, więc nie każdy, może pozwolić sobie na zakup dodatkowego środka profilaktycznego. Ze względu na stały wzrost zachorowań coraz młodszych kobiet oraz fakt, iż szczepienia przeciwko zakażeniu HPV są obiecującym i zalecanym w wielu krajach sposobem prewencji pierwotnej raka szyjki macicy i innych raków związanych z zakażeniem HPV, postanowiono przyjąć "Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)".
2. Cele programu Cel ogólny Obniżenie zachorowalności i umieralności kobiet na raka szyjki' macicy, raka sromu i pochwy oraz zachorowalności na brodawki, narządów płciowych wśród mieszkanek Miasta Katowice spowodowanych wirusem HPV poprzez przeprowadzenie edukacji zdrowotnej oraz wykonanie szczepień ochronnych szczepionką przeciwko wirusowi HPV w populacji 13letnich dziewcząt, mieszkanek Katowic. Cele szczegółowe 1) Objęcie, w danym roku szkolnym, szczepieniami przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) populacji 13letnich dziewcząt, uczennic klas pierwszych katowickich gimnazjów, zamieszkałych w mieście Katowice; 2) Podniesienie poziomu świadomości zdrowotnej młodych dziewcząt ich rodziców/opiekunów prawnych; 3) Zapoznanie rodziców/opiekunów prawnych z działaniem szczepionki przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz uzyskanie zgody na wykonanie zabiegu (podania 3 dawek szczepionki); 4) Wypromowanie zdrowego trybu życia wśród młodzieży szkolnej; 5) Zwiększenie poziomu wiedzy na temat profilaktyki raka szyjki macicy i roli wirusa HPV w jego powstaniu; 6) Popularyzowanie nawyku systematycznego wykonywania badań w kierunku wczesnego wykrywania chorób nowotworowych. 3. Sposób realizacji programu 1) Wyłonienie partnerów i realizatorów programu. 2) Opracowanie szczegółowego harmonogramu działań. 3) Przygotowanie bazy danych dziewcząt, które mogą być za zgodą rodziców/opiekunów prawnych zakwalifikowane do szczepień. 4) Opracowanie materiałów edukacyjnych dla młodzieży, rodziców/opiekunów prawnych, nauczycieli, pedagogów i pielęgniarek szkolnych. 5) Przeprowadzenie zajęć edukacyjnoinformacyjnych dla dziewcząt objętych programem, ich rodziców i wychowawców w zakresie przeciwdziałania zakażeniu HPV. 6) Przedstawienie opiekunom i dziewczętom informacji o szczepieniu profilaktycznym przeciwko wirusowi HPV. 7) Dziewczęta, których rodzice/opiekunowie prawni wyrażą zgodę na szczepienia zostaną objęte bezpłatnym szczepieniem w placówce służby zdrowia, która będzie realizatorem programu. 8) Opracowanie narzędzi monitorowania. 9) Ewaluacja programu.
4. Adresaci programu Program adresowany jest do: 1) uczennic katowickich gimnazjów, zamieszkałych na terenie Katowic szczepienia; 2) uczniów katowickich gimnazjów, rodziców/opiekunów prawnych, wychowawców i nauczycieli zajęcia z edukacji zdrowotnej. 5. Kryteria kwalifikacji do zabiegu szczepień ochronnych: l) wiek 13 lat; 2) brak przeciwwskazań lekarskich do szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV); 3) pisemna zgoda rodziców/opiekunów prawnych. 6. Czas realizacji programu: Rozpoczęcie programu styczeń 2013 rok. Zakończenie programu przewidziane jest po wprowadzeniu obowiązkowych szczepień przeciw HPV do kalendarza szczepień ochronnych. 7. Realizatorzy programu: 1) Wydział Polityki Społecznej; 2) Wydział Edukacji; 3) Wydział Zdrowia, Nadzoru Właścicielskiego i Przekształceń Własnościowych; 4) Placówki oświatowe; 5) Zakłady Opieki Zdrowotnej. 8. Ewaluacja programu Mierniki programu: l) liczba dziewcząt w populacji określonej w programie w danym roku kalendarzowym; 2) liczba odbiorców edukacji zdrowotnej w tym: a) rodziców, b) dziewcząt w wieku 13 lat, c) chłopców w wieku 13 lat; 3) liczba dziewcząt objętych programem szczepień: a) liczba dziewcząt, które otrzymały l dawkę szczepionki, b) liczba dziewcząt, które otrzymały 2 dawki szczepionki, c) liczba dziewcząt, które otrzymały 3 dawki szczepionki; 4) liczba dziewcząt, które nie zaszczepiono z powodu przeciwwskazań zdrowotnych; 5) ocena poziomu wiedzy uczniów dotyczącej chorób przenoszonych drogą płciową. 9. Oczekiwane efekty realizacji programu: l) zmniejszenie zachorowalności na raka szyjki macicy, raka sromu i pochwy oraz zachorowalności na brodawki narządów płciowych w perspektywie wieloletniej, 2) zwiększenie poziomu wiedzy rodziców/opiekunów prawnych i uczniów nt. ryzykownych zachowań oraz chorób przenoszonych drogą płciową, 3) zwiększenie poziomu wiedzy rodziców i uczniów dotyczącej profilaktycznych badań okresowych.