40 OGÓLNOPOLSKI RAJD GÓRSKI SZLAKAMI OBROŃCÓW GRANIC BIESZCZADY 2011 REGULAMIN

40 OGÓLNOPOLSKI RAJD GÓRSKI SZLAKAMI OBROŃCÓW GRANIC BIESZCZADY 2011 REGULAMIN Ustrzyki Górne, 19-25 czerwiec 2011 rok

My, natchnieni Bieszczadami opętani przez Dusioły, przesiąknięci retortami, ukochani przez Anioły My szaleńcy, my dziwacy, romantycy z wiatrem w włosach, my z kielonkiem za pazuchą, z zacnym sercem, choć bez grosza My tańczący o poranku w koszulinie z mgieł utkanej my wielbiący o zachodzie połoniny w snach skąpane My codzienni, tak zwyczajni My wątpiący, my wierzący, powsimordy i włóczęgi, twardzi, czule kochający My smagani słońcem, deszczem, My wolnością upojeni, przygarbieni własnym cieniem My natchnieni My Magdalena Apostołowicz Z okazji jubileuszowego 40 Ogólnopolskiego Rajdu Górskiego Szlakami Obrońców Granic mamy zaszczyt zaprosić Państwa w Bieszczady. Góry o przebogatej historii, owiane masą legend, pretendujące do miana najbardziej romantycznych gór Polski. Ich granice na zachodzie wyznacza Przełęcz Łupkowska 640 m n.p.m., a na wschodzie Przełęcz Wyszkowska 930 m n.p.m. Obecnie na terenie Polski znajdują się jedynie tzw. Bieszczady Zachodnie, które od Bieszczad Wschodnich oddziela Przełęcz Użocka 853 m n.p.m., która leży na granicy Polski i Ukrainy. Z Przełęczy Użockiej wypływają źródła największej rzeki bieszczadzkiej Sanu. Południowa część Bieszczad znajduje się natomiast na terenie Słowacji i zwana jest Górami Bukowskimi (Bukovske Vrchy). Do czasów panowania króla Kazimierza Wielkiego tereny te należały do Rusi, a do Polski zostały przyłączone właściwie dopiero za panowania królowej Jadwigi w roku 1387. W tamtych czasach pozostawały zupełnie niezamieszkałe. Dopiero w wieku XV i XVI poprzez proces tzw. kolonizacji wołoskiej zaczęto zaludniać góry. Tereny doliny Sanu, na których odbywa się nasz rajd przypadły we władanie znamienitej szlacheckiej rodzinie Kmitów, którzy lokowali tu wsie i miasteczka. Ludność zamieszkującą Bieszczady do końca II wojny światowej zwano Bojkami. Była to społeczność ukształtowana poprzez wymieszanie się ludności rusińskiej i wołoskiej. Od ludności polskiej różnili się oni przede wszystkim religią w zdecydowanej większości byli grekokatolikami lub prawosławnymi. 1

Koniec II wojny światowej przyniósł zmianę ukształtowanej ponad 550 lat temu - za panowania królowej Jadwigi wschodnie granicy Polski. San stał się rzeką graniczną, a połowa Bieszczad tzw. Bieszczady Wschodnie z najwyższym szczytem Bieszczad Pikuj 1408 m n.p.m. stały się wtedy częścią ZSRR, a obecnie od roku 1991 należą do Ukrainy. Koniec II wojny światowej stał się jednocześnie końcem zamieszkiwania na terenie Bieszczad ludności Bojkowskiej. Najpierw wymiana ludności pomiędzy PRL i USRR w latach 1945 46, a następnie Akcja Wisła w roku 1947 sprawiły, że tereny Bieszczad opustoszały na okres ok. 10 lat. Wydarzenia te to bodaj najbardziej tragiczny okres w historii Bieszczad. Wysiedleniami objęto wszystkich mieszkańców, którzy nie byli wyznania rzymskokatolickiego. Blisko pół miliona ludzi pod przymusem musiało przenieść się na tereny USRR, a ci którzy pozostali w roku 1947 zostali wysiedleni na tzw. ziemie odzyskane. Mało kto wie, że dzikie dziś Bieszczady przed wojną były terenem przeludnionym. Dziś w Ustrzykach Górnych mieszka ok. 100 mieszkańców, a przed wojną mieszkało tu ponad 500 osób, w Lutowiskach mieszka obecnie ok. 760 osób przed wojną ok. 2200, w Brzegach Górnych obecnie jest tylko leśniczówka, a przed wojną mieszkało tu ponad 500 osób. Wiele wsi po wojnie dosłownie przestało istnieć: Beniowa kiedyś ok. 600 mieszkańców, Dźwiniacz ponad 1200 mieszkańców, Sianki ok. 800 osób, itd. Okres końca II wojny światowej to w Bieszczadach również czas walki z tzw. bandami UPA. Dziś, kiedy Polska i Ukraina dążą do pojednania nie używa się już wobec UPA określenia bandy. Ukraińska Powstańcza Armia, bo tak brzmi pełna nazwa UPA, była zbrojnym ramieniem OUN Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, a jej głównym celem było doprowadzenie do powstania niepodległej Ukrainy. To prawda, że UPA dopuściła się wielkich zbrodni szczególnie na Wołyniu. Jednak mało kto słyszał o rozejmie zawartym w kwietniu 1945 roku pomiędzy UPA i AK w sprawie nie atakowania ludności cywilnej i wspólnym zwalczaniu NKWD. Niestety pomimo tego rozejmu dochodziło do mordów z obu stron. Największy mord UPA na terenie Bieszczad to rozstrzelanie 42 mieszkańców Baligrodu według wcześniej przygotowanej listy nazwisk. Z drugiej strony polscy żołnierze w Terce zamordowali 30 osób, a w Zawadce Morochowskiej ponad 70 osób (w tym kobiety i dzieci). Obecnie ukazuje się wiele artykułów i książek na ten temat. Ocenę tych wydarzeń pozostawiamy sumieniu każdego zainteresowanego. Po tragicznych latach powojennych w Bieszczadach zapanowała niemal zupełna cisza. Przez wiele lat prawie nikt tu nie mieszkał, pola uprawne ponownie porosły lasy, a w wielu miejscach śladem po dawnych mieszkańcach pozostały jedynie drzewa owocowe. Dopiero pod koniec lat pięćdziesiątych bieszczadzkie ścieżki dla turystyki zaczęli przecierać Władysław Krygowski i Edward Moskała, którzy dosłownie z siekierą w ręku wytyczyli bieszczadzki odcinek Głównego Szlaku Beskidzkiego im. Kazimierza Sosnowskiego (kolor czerwony). Po wybudowaniu pierwszej utwardzonej drogi tzw. Dużej Obwodnicy Bieszczadzkiej w roku 1962 (pamiątkową płytę można zobaczyć na Przełęczy Wyżnej przy żółtym szlaku prowadzącym na Połoninę Wetlińską) w Bieszczady ruszyły niezliczone wycieczki szkolne i zakładowe. W latach siedemdziesiątych XX wieku odbywały się tu rajdy, w których uczestników liczono w tysiącach osób m.in. nasz rajd Szlakami Obrońców Granic. 2

Baza naszego rajdu Ustrzyki Górne to wieś lokowana przed rokiem 1580. Nazwa wsi pochodzi od słowa ustnik oznaczającego w języku ukraińskim miejsce zbiegu 3 potoków czyli w Ustrzykach Górnych: Wołosatki, Terebowca i Rzeczycy. Obecnie to niewielka wioska, ale w wakacje nagle robi się tu tłoczno, gdyż Ustrzyki to główna baza wypadowa w najczęściej uczęszczane bieszczadzkie pasma Połoninę Caryńską, tzw. gniazdo Tarnicy czy Małą i Wielką Rawkę. Niegdyś na terenie gdzie obecnie stoi Hotel Górski PTTK nasza rajdowa baza stało stare schronisko PTTK, po którym pozostał jedynie tzw. Zielony Domek, w którym znajduje się muzeum turystyki górskiej. Z dawnej zabudowy Ustrzyk nie zostało nic. Dawne budynki spłonęły w roku 1946. Jedyną zachowaną pamiątką przedwojennych Ustrzyk Górnych jest mostek nad Wołosatym (tuż za ogrodzeniem Hotelu Górskiego PTTK), którym obecnie prowadzi czerwony szlak na Połoninę Caryńską. Mostek ten to pozostałość po kolejce wąskotorowej zbudowanej w latach 1900-1904r. o długość ok. 45 km, którą transportowano drewno z okolic Ustrzyk Górnych przez Bereżki, Stuposiany, Muczne i Tarnawę Niżną do stacji kolei normalnotorowej w Sokolikach Górskich. Linię tę obsługiwały 4 lokomotywy Madziarka, Baligrodka, Maryśka i Zośka. Ponoć każda z nich miała charakterystyczny odgłos gwizdka parowego, po którym je rozpoznawano. Praca maszynisty kolejki była bardzo niebezpieczna, gdyż z uwagi na rzadkie remonty torowiska oraz mostków często dochodziło do wypadków, ale jednocześnie gwarantowała wysokie zarobki dniówka na kolejce wynosiła 6 9 zł, podczas gdy dniówka robotnika leśnego zaledwie 0,80 1 zł. Podobno w końcowej fazie funkcjonowania kolejki przed niektórymi mostkami maszyniści wysiadali i przechodzili je pieszo, a pociąg bez obsługi przejeżdżał na wolnych obrotach. Iskry sypiące się spod kół parowozów często wywoływały pożary. Największym takim pożarem był pożar torfowiska w Dźwiniaczu Górnym trwający przez 5 lat od 1926 do 1931 roku. W związku z wielkim kryzysem ekonomicznym lat trzydziestych XX wieku zbankrutowali właściciele opisywanej kolejki, co doprowadziło do rozebrania jej torowiska w latach 1934 1936 i sprzedania taboru po cenie złomu. Dziś znamy jedynie kolejkę wąskotorową z Majdanu koło Cisnej, która jako atrakcja turystyczna służy do przewozu osób. Należy jednak pamiętać, że na początku XX wieku z powodu braku utwardzonych dróg kolejki wąskotorowe były jedynym środkiem transportu służącym do transportu drewna z karpackich lasów m.in. Bieszczad, Gorganów i Czarnochory. Inną ciekawostką okolic Ustrzyk Górnych są Żubry. W latach sześćdziesiątych XX wieku do leśnictwa Bereżki sprowadzono kilkanaście Żubrów, które doskonale się zaaklimatyzowały w bieszczadzkich leśnych kniejach. Najbardziej znanym bieszczadzkim Żubrem stał się byk Pulpit, który w roku 1965 wędrował przez całe Podkarpacie, wzbudzając wielką sensację. Pulpit stał się pupilem regionalnej prasy i radia, które codziennie podawały komunikaty z trasy jego wędrówki i spotkań z ludnością. W ciągu niespełna 28 dni przewędrował 400 kilometrów i w okolicy wsi Żabno nad Dunajcem (k. Tarnowa) został ujęty i zabrany do hodowli w Niepołomicach. Resztę życia, do 1970 roku, spędził w krakowskim ZOO, będąc jedną z największych jego atrakcji. Obecnie w Bieszczadach żyje ok. 100 sztuk żubrów głównie w masywie Jeleniowatego nad Mucznem 3

oraz na zboczach Chryszczatej i Magurycznego w okolicach Woli Michowej. Od roku 1973 znaczna część Bieszczad objęta została ochroną poprzez utworzenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego, którego siedziba mieści się obecnie w Ustrzykach Górnych. Na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego ochroną objęto wiele bardzo rzadkich gatunków zwierząt. Symbolem BPN jest Ryś, ponadto występują tu Żbiki, Wilki, Niedźwiedzie, Żubry, bardzo rzadkie Orły Przednie czy Orliki Krzykliwe. W lecie na bieszczadzkich połoninach należy uważać na wygrzewające się na słońcu Żmije zygzakowate, a w dolinie Sanu spotkać można jedynego występującego na terenie Polski Węża Eskulapa. W roku 1992 Bieszczadzki Park Narodowy wszedł w skład pierwszego na świecie Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery UNESCO Karpaty Wschodnie złożonego z Bieszczadzkiego Parku Narodowego, Parku Krajobrazowego Doliny Sanu i Ciśniańsko Wetlińskiego Parku Krajobrazowego po stronie polskiej, Parku Narodowego Połoniny po stronie Słowackiej i Użańskiego Parku Narodowego oraz Nadsańskiego Regionalnego Parku Krajobrazowego na Ukrainie. Zapraszamy na wspólną wędrówkę poprzez bieszczadzkie połoniny oraz dolinami nieistniejących już wsi do źródeł Sanu. Nie zapominajmy, że Bieszczady choć piękne potrafią być jednocześnie bardzo niebezpieczne. W czerwcu kiedy odbywa się nasz Rajd często występują deszcze i burze. Na niezalesionych bieszczadzkich grzbietach człowiek jest szczególnie narażony na porażenie piorunem. Natychmiast po usłyszeniu pierwszego trzasku wyładowania atmosferycznego należy jak najszybciej zejść z grzbietu, a następnie przeczekać burzę kucając w tzw. pozycji antyporażeniowej (każda osoba w odległości kilku metrów od siebie). Prosimy również o zapewnienie sobie właściwego stroju turystycznego kurtka przeciwdeszczowa, dobre buty trekkingowe, czapka i rękawiczki (w górach mogą być konieczne nawet latem). Piotr Spłocharski 4

BIESZCZADKA LEGENDA Z nazwą tych gór wiąże się pewna legenda. W owych górach niepodzielnie panował zły duch zwany Biesem, a za swoich pomocników miał duszki zwane Czadami. Bies w swej złośliwości niszczył wszystko co przybywający na te tereny ludzie wypracowali palił ich zagrody i niszczył uprawy. Jednak pewnego dnia, w ramach tzw. kolonizacji wołoskiej, przybył na te tereny Wołoch zwany San. San odznaczał się nie tylko wielką siłą fizyczną, ale też siłą charakteru, a jednocześnie był przy tym niezwykle uparty. Kiedy San dowiedział się o swawolach Biesa postanowił uwolnić ludzi od złego ducha. Zadanie, które sobie postawił był bardzo trudne, gdyż Bies uchodził za niepokonanego. Pewnego razu w lesie San usłyszał dziwne jęki dochodzące spod zwalonego drzewa. Kiedy postanowił sprawdzić co się stało, pod drzewem zauważył przygniecionego Czada. Biednego duszka niechybnie czekała śmierć. San w dobroci swego serca postanowił pomóc Czadowi, choć ten był sługą Biesa. Uratowany Czad przysiągł odwdzięczyć się Sanowi w chwili zagrożenia życia. Po jakimś czasie San spotkał Biesa kąpiącego się w rzece i postanowił stanąć z nim do walki na śmierć i życie. Walka między nimi trwała cały dzień, a pod wieczór San opadł z sił i niechybnie zginąłby, gdyby nie nagła i niespodziewana pomoc ze strony uratowanego niegdyś Czada. Ów Czad zjawił się tak jak przysiągł i wrzucił do wody leżące na brzegu skrzydła Biesa. Nagle Bies stracił swą moc, gdyż jak się okazało cała jego siła ukryta była w skrzydłach, których nie wolno było zamoczyć. San ostatecznie pokonał Biesa. Od tego momentu już nikt nie psocił się ludziom, a na pamiątkę tych wydarzeń góry nazwano Bieszczadami, a główną rzekę Sanem. 5

I. CELE RAJDU 1. Uczczenie pamięci żołnierzy i funkcjonariuszy poległych w ochronie granic państwowych Polski. 2. Poznanie piękna przyrody i kultury Bieszczad oraz zasad ekologicznego współistnienia. 3. Doskonalenie umiejętności uprawiania turystyki górskiej pieszej i rowerowej. 4. Propagowanie zasad bezpieczeństwa w rowerowym ruchu turystycznym. 5. Propagowanie uprawiania sportów obronnych, w tym nabywania umiejętności orientowania się oraz poruszania w trudnym terenie górskim. 6. Rekreacja i wypoczynek. II. KOMITET HONOROWY ( strona w przygotowaniu ) III. ORGANIZATORZY - Komenda Główna Straży Granicznej - Komenda Główna Policji - Komitet Organizacyjny Ogólnopolskiego Rajdu Górskiego "Szlakami Obrońców Granic" - Komisja Turystyki w resorcie SWiA IV. KOMITET ORGANIZACYJNY - Komandor Rajdu - Mariusz Skrzyński - Honorowy Komandor Rajdu - Alojzy Nowak - Z-ca Komandora, Sekretarz - Wiesław F. Kubera - Skarbnik - Krystyna Tomczyńska - Sędzia Główny - Marian Weksej - Rzecznik prasowy, kronikarz - Aleksander Załęski - Przewodniczący Komisji Turystyki w resorcie Spraw Wewnętrznych i Administracji - Kazimierz Rabczuk KIEROWNICY TRAS - SĘDZIOWIE - Ewa Malorny - Tadeusz Aleksandrzak - Kazimierz Pardyak - Piotr Spłocharski 6

V. WARUNKI UCZESTNICTWA W Rajdzie mogą uczestniczyć drużyny wieloosobowe reprezentujące Straż Graniczną, Policję, Państwową Straż Pożarną, Wojsko Polskie, zakłady pracy, szkoły, organizacje społeczne oraz kluby turystyczne i inne. Punktacji rajdowej podlega drużyna czteroosobowa. Uczestnikami Rajdu mogą być osoby o dobrej kondycji fizycznej ponieważ Rajd odbędzie się w terenie górskim w różnych warunkach atmosferycznych. W skład drużyny mogą wchodzi osoby rezerwowe. Młodzież szkolna do lat 18 może brać udział w Rajdzie pod opieką wychowawców (jeden wychowawca dla max. 10-ciu podopiecznych), a dzieci do lat 12 - wyłącznie pod opieką rodziców. Organizacje bądź zakłady pracy zgłaszające drużyny, mają obowiązek ubezpieczyć uczestników od NNW (następstw nieszczęśliwych wypadków) na czas trwania Rajdu. To samo dotyczy osób indywidualnych oraz członków Komitetu Organizacyjnego Rajdu. Uczestnicy Rajdu na trasach rowerowych powinni posiadać sprzęt do naprawy rowerów oraz urządzenia do ich zabezpieczania. Organizatorzy Rajdu nie ponoszą odpowiedzialności za naruszenia przepisów o ruchu drogowym przez uczestników Rajdu. Kierownikiem drużyny powinna być osoba pełnoletnia, posiadająca doświadczenie w uprawianiu turystyki górskiej oraz umiejętności w udzielaniu pierwszej pomocy medycznej. Wszyscy uczestnicy Rajdu są zobowiązani do noszenia, w widocznym miejscu, znaczka 40 Ogólnopolskiego Rajdu Górskiego Straży Granicznej VI. ZGŁASZANIE UCZESTNIKÓW Zgłoszenia uczestników na 40 Ogólnopolski Rajd Górski Szlakami Obrońców Granic należy przesłać na załączonej Karcie Zgłoszenia (dokładnie wypełnionej) wraz z kserokopią dowodu wpłaty za udział w Rajdzie, w nieprzekraczalnym terminie do 15 maja 2011 roku. na niżej podany adres : Rezerwacją miejsc zajmuje się : Krystyna Tomczyńska ul. Niepodległości 25/126 42-200 Częstochowa tel. miejski 34 / 3662262 tel. kom. 609 025 233 e-mail: ktkrystyna@gmail.com Krystyna Tomczyńska tel. miejski 34 366 22 62 tel. kom. 609 025 233 7

Wpłat należności za udział w Rajdzie (z zaznaczeniem wybranego wariantu zakwaterowania) należy dokonywać na rachunek : Nadwiślański Oddział Straży Granicznej ul. 17 Stycznia 23 02-148 Warszawa PEKAO S.A. IV o/warszawa 21 1240 1053 1111 0010 0374 8038 Udzielaniem informacji dot. Rajdu zajmuje się : UWAGA! z dopiskiem "Rajd Straży Granicznej". Krystyna Tomczyńska oraz Wiesław F. Kubera 43-241 Pszczyna Łąka ul. Dąbrowszczaków 4i tel. miejski 32 447 80 17 tel. kom. 500 604 623 e-mail : felix.plessino@vp.pl Zakwaterowanie jest uzależnione od wcześniejszego opłacenia należności za udział w Rajdzie (nieprzestrzeganie powyższych zasad skutkuje skreśleniem z listy, bez informowania Zainteresowanego). VII. TERMIN I BAZA RAJDU 40 Ogólnopolski Rajd Górski " Szlakami Obrońców Granic" odbędzie się w dniach: 19-25 czerwiec 2011 r. Uczestnicy Rajdu zakwaterowani zostaną w: "Hotel Górski " PTTK oraz Camping nr 150 PTTK w Ustrzykach Górnych; Informacje o hotelu i campingu dostępne są na stronie internetowej hotelu: http://hotel-pttk.pl/ VIII. ZAKWATEROWANIE I WYŻYWIENIE Organizacje zgłaszające drużyny, bądź osoby indywidualne, ponoszą koszty udziału w Rajdzie w wysokości wybranego wariantu : 8

WARIANT 1 " Hotel Górski " Ustrzyki Górne, pokoje 1, 2, 3, 4, 5 - osobowe, z pełnym węzłem sanitarnym i wyżywieniem (5 śniadań + 5 obiadokolacji) - 475 zł WARIAN 2 Camping nr 150, pawilony mieszkalne A, B, C - wspólne łazienki na korytarzu i prysznice dostępne w budynku obok; z wyżywieniem (5 śniadań + 5 obiadokolacji) - 391 zł WARIANT 3 Camping nr 150 - Ustrzyki Górne, domki campingowe: - 4 pokoje dwuosobowe, łazienki na korytarzu, - 2 pokoje dwuosobowe z łazienkami, - 2 pokoje czteroosobowe z łazienkami; z wyżywieniem (5 śniadań + 5 obiadokolacji) - 361 zł WARIANT 4 Camping nr 150 - Ustrzyki Górne, domki campingowe bez łazienki - standard turystyczny, (łazienki oraz toalety w pawilonie mieszkalnym); z wyżywieniem (5 śniadań + 5 obiadokolacji) - 307 zł WARIANT 5 Camping nr 150 - Ustrzyki Górne, pole namiotowe, własny sprzęt biwakowy; bez wyżywienia - 148 zł Osoby mieszkające poza bazą Rajdu, chcące być uczestnikami Naszej imprezy turystycznej, zobowiązane są do opłaty wpisowego - 100 zł. Dla ww. osób będzie możliwość wykupienia wyżywienia w bazie Rajdu. W ramach wpisowego i kosztów zakwaterowania, uczestnicy otrzymują: 6 noclegów wg wybranego wariantu, 5 śniadań i 5 obiadokolacji, kiełbasę na ognisko oraz grochówkę w dniu zakończenia Rajdu, bilety wstępu do Bieszczadzkiego Parku Narodowego, opłatę klimatyczną, pamiątkową odznakę Rajdu, okolicznościową chustę 40 Rajdu Szlakami Obrońców Granic, odcisk pieczęci rajdowej, dowóz autokarem na jedną z tras pieszych. Ponadto, w ramach wpisowego, Komitet Organizacyjny zapewnia: obsługę sędziowską (Przewodnicy Górscy z uprawnieniami na Beskidy Wschodnie) i programową, kolportaż Regulaminu i materiałów krajoznawczych, nagrody w konkursach, 9

program kulturalno-oświatowy, upominki lub puchary rajdowe. UWAGA: O miejscu zakwaterowania decyduje kolejność zgłoszenia i opłata kosztów pobytu. Organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności za stan wynajmowanych pomieszczeń. W razie nieprzybycia drużyny (osoby indywidualnej) na Rajd, Komitet Organizacyjny nie zwraca kosztów poniesionych przez te osoby. Wpłacone wpisowe nie podlega zwrotowi. W miejscu zakwaterowania obowiązuje przestrzeganie Regulaminu Porządkowego Hotelu Górskiego PTTK oraz campingu nr 150 PTTK w Ustrzykach Górnych. IX. ZASADY PUNKTACJI Drużyny otrzymują punkty dodatnie za: każdy dzień uczestnika na trasie 2 pkt. ubiór uczestnika wg regulaminu turysty 2 pkt. posiadanie godła - proporca 5 pkt. posiadanie zweryfikowanej książeczki turystyki kwalifikowanej 2 pkt. posiadanie aktualnej legitymacji członkowskiej organizacji turystycznej 2 pkt. orientację w terenie 0-10 pkt. znajomość tras Rajdu, tradycji, historii Straży Granicznej i Policji 0-20 pkt. piosenkę turystyczną 0-3 pkt. konkurs strzelania z broni pneumatycznej 0-5 pkt. Drużyny otrzymują punkty ujemne za: wykluczenie członka drużyny z Rajdu 15 pkt. zakłócenie ciszy nocnej 15 pkt. brak apteczki pierwszej pomocy medycznej na trasie 5 pkt. zanieczyszczanie środowiska 15 pkt. brak dyscypliny na trasie (zmiana trasy, ominięcie punktu kontrolnego) 5 pkt. nieobecność Kierownika Drużyny na odprawie 5 pkt. brak ubezpieczenia członka drużyny 5 pkt. Drużyny rowerowe: Wszyscy rowerzyści są mile widziani na Rajdzie. Trasy należy każdorazowo uzgadniać z Sędzią Głównym w bazie Rajdu. X. NAGRODY ( strona w przygotowaniu ) XI. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 10

1. W czasie Rajdu wszyscy jego uczestnicy powinni przestrzegać: regulaminu Rajdu, regulaminu Bieszczadzkiego Parku Narodowego, praw i zasad obowiązujących na szlakach turystycznych (koleżeństwo, przestrzeganie karty Turysty), poleceń i decyzji organizatorów Rajdu, ogólnie przyjętych zasad współżycia społecznego. 2. Organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności za szkody i wypadki powstałe w czasie Rajdu na trasach pieszych, rowerowych i w bazie Rajdu. Odpowiedzialność za powstałe szkody lub wypadki ponoszą indywidualni turyści. 3. Rajd odbędzie się bez względu na warunki atmosferyczne. 4. Na biwaku będą potwierdzane oraz weryfikowane punkty do GOT. 5. Podczas Rajdu odbędzie się konkurs strzelania z broni pneumatycznej wg następującej punktacji: 1-5 0,5 pkt. 6-10 1 pkt. 11-15 1,5 pkt. 16-20 2 pkt. 21-25 2,5 pkt. 26-30 3 pkt. 31-35 3,5 pkt. 36-40 4 pkt. 41-45 4,5 pkt. 46-50 5 pkt. w konkursie udział bierze 1 zawodnik wytypowany z każdej drużyny, o kolejności miejsc i punktacji, a także w sprawach spornych decyduje Sędzia Główny i od jego decyzji nie ma odwołania. 6. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo niedopuszczenia do uczestnictwa w Rajdzie tych osób, które nie będą spełniać warunków określonych w niniejszym Regulaminie. 8. Bilety wstępu do zwiedzanych obiektów oraz na przejazdy mikrobusami opłacają sami uczestnicy Rajdu. Z turystycznym pozdrowieniem: Komitet Organizacyjny Rajdu 11

Regulamin dla zwiedzających Bieszczadzki Park Narodowy w 2010r. W Parku Narodowym całość przyrody ożywionej i nieożywionej jest chroniona. Niniejszy regulamin określa zasady udostępnienia Bieszczadzkiego Parku Narodowego do zwiedzania, w oparciu o wybrane przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody określające zasady zachowania się zwiedzających w polskich parkach narodowych. 1. Na obszarze Bieszczadzkiego Parku Narodowego funkcjonuje sieć oznakowanych szlaków turystycznych, ścieżek przyrodniczych i historyczno-przyrodniczych oraz ścieżek spacerowych, które są udostępnione dla zwiedzających. Za wstęp na szlaki turystyczne oraz za udostępnianie obszaru ścieżek przyrodniczych pomiędzy 24 kwietnia 2010 a 15 listopada 2010r., pobierana jest opłata w punkach informacyjno-kasowych. Wysokość opłat zawiera cennik, który stanowi załącznik do niniejszego regulaminu. W celu promowania wiedzy z zakresu ochrony przyrody w obszarze ścieżek przyrodniczych i podniesienia świadomości ekologicznej zwiedzających ustalono, iż wysokość opłat z tytułu udostępniania zasobów przyrodniczych na ścieżkach będzie niższa od opłat za wstęp do Parku. 2. Istnieje możliwość zakupienia biletów wejścia wielokrotnego - karnetów 4-dniowych. Dowodem wniesienia opłaty za wstęp do Parku bądź udostępnianie obszaru ścieżki przyrodniczej jest odpowiedni paragon z kasy fiskalnej, który należy zachować do kontroli. W przypadku braku obsługi na punkcie informacyjno-kasowym, zwiedzających obowiązuje wykupienie biletu w punkcie kasowym po zejściu ze szlaku lub ścieżki przyrodniczej. 3. Turystyka konna dozwolona jest po oznakowanych trasach turystyki konnej na koniach należących do Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Dla organizatorów rajdów konnych istnieje możliwość wydania licencji na wjazd na teren Parku po spełnieniu warunków określonych odrębnymi przepisami. 4. Trasy jazd zaprzęgami konnymi prowadzą od parking BdPN w Bukowcu w kierunku potoku Niedźwiedzi oraz na trasie Ustrzyki Górne-Wołosate-droga w kierunku Rozsypańca. 5. Przewodnicy terenowi PTTK prowadzący grupy po uzyskaniu licencji BdPN wchodzą bezpłatnie na szlaki turystyczne i ścieżki przyrodnicze. 6. Turystyka rowerowa w granicach parku dozwolona jest po drogach publicznych oraz po odpowiednio oznakowanych trasach w dolinie górnego Sanu. 7. Wędrówki na nartach dozwolone są na odpowiednio oznakowanych odcinkach pieszych szlaków turystycznych relacji: Ustrzyki Górne - Szeroki Wierch - Siodło pod Tarnicą - Wołosate, Przełęcz Wyżna - Połonina Wetlińska (schronisko)- Brzegi Górne, Wetlina - Przełęcz Orłowicza - Połonina Wetlińska oraz na narciarskich szlakach spacerowych wokół Wetliny i Wołosatego. 8. Wprowadzanie psów na obszar parku dozwolone jest wyłącznie w obszarze ochrony krajobrazowej. Zabrania się wprowadzania psów na szlaki turystyczne i ścieżki przyrodnicze, za wyjątkiem odcinków prowadzących wzdłuż dróg publicznych. 12

9. Ze względu na bezpieczeństwo zwiedzających i ochronę przyrody poruszanie się po szlakach na obszarze parku narodowego dozwolone jest wyłącznie od świtu do zmierzchu. 10. Biwakowanie dozwolone jest w następujących miejscach wyznaczonych przez BdPN: Pole namiotowe w Bereżkach, Pole namiotowe w Berehach Górnych, Camping Górna Wetlinka. 11. Parkowanie pojazdów na obszarze Parku dozwolone jest wyłącznie w następujących miejscach wyznaczonych przez BdPN: Ustrzyki Górne, Wołosate, Wyżniański Wierch, Berehy Górne, Bukowiec, w dolinie Terebowca, w dolinie Rzeczycy, Bereżki przy polu biwakowym - w czasie jego funkcjonowania, Przełęcz Wyżna i Ustrzyki Górne (parkingi Gminy Lutowiska). 12. Rozpalanie ognisk dozwolone jest wyłącznie w miejscach wyznaczonych i odpowiednio przygotowanych przez BdPN: Pole namiotowe w Bereżkach, Pole namiotowe w Berehach Górnych, Zachowawcza Hodowla Konia Huculskiego w Wołosatem, Stanica Konna w Tarnawie Niżnej, Hotelik nad Roztoką w Tarnawie Niżnej, Schron turystyczny w Wołosatem, Schron turystyczny w Ustrzykach Górnych, Camping Górna Wetlinka, Wiata ogniskowa przy Terenowej Stacji Edukacji Ekologicznej w Suchych Rzekach, Wiaty ogniskowe w Ustrzykach Górnych i Wołosatem. 13. Organizowanie masowych imprez turystycznych, w tym rajdów jest na obszarze Parku dopuszczalne wyłącznie za zgodą Dyrektora Parku i na warunkach uzgodnionych przed organizacją imprezy. 14. W Parku zabronione jest: Zakłócanie ciszy, płoszenie, chwytanie i zabijanie dziko żyjących zwierząt, łowienie ryb, niszczenie gniazd, nor i legowisk, zbieranie poroży, zbieranie dziko występujących roślin i grzybów oraz ich części, niszczenie drzew i krzewów, Zaśmiecanie terenu, pozostawianie resztek pożywienia i opakowań, zanieczyszczanie wód powietrza i gleby. Śmieci należy znosić do pojemników umieszczonych przy punktach informacyjno-kasowych lub innych obiektach infrastruktury turystycznej. Ze względu na ochronę dziko żyjących zwierząt pojemniki na odpadki nie są wykładane w obrębie szlaków turystycznych, Schodzenie ze znakowanych szlaków turystycznych, ścieżek przyrodniczych i historyczno-przyrodniczych, poruszanie się pieszo po trasach turystyki konnej, poruszanie się na rowerach po turystycznych szlakach pieszych i konnych oraz 13

ścieżkach przyrodniczych, za wyjątkiem ich odcinków biegnących drogami publicznymi, Palenie wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu, Naruszanie ekosystemów przez osoby latające na motolotniach, lotniach, paralotniach i spadolotniach, ponieważ jest to umyślne płoszenie zwierząt kręgowych (ptaków i ssaków) oraz stanowi ingerencję w obszar nieudostępniony, Niszczenie obiektów dziedzictwa historycznego, Poruszanie się pojazdami mechanicznymi po drogach wewnętrznych Parku, za wyjątkiem tych prowadzących do osiedli mieszkalnych, campingów i pól namiotowych, Prowadzenie bez zgody Dyrektora Parku działalności handlowej, Umieszczanie tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków. 15. Organizator imprezy turystycznej powinien zapewnić udział górskiego przewodnika turystycznego (z aktualnymi uprawnieniami na teren Beskidów Wschodnich) w obsłudze grupy liczącej powyżej 10 osób. 16. Wykonywanie zdjęć i filmów dla celów komercyjnych wymaga uzyskania zgody Dyrektora Parku i wniesienia opłaty. 17. Ze względu na bezpieczeństwo turysty po letnim sezonie od 15.11.10 do 23.04.11 wychodząc na szlaki turystyczne lub ścieżki przyrodnicze w obszarze Parku, należy planowaną trasę do przejścia zgłosić w stacjach ratunkowych GOPR lub w leśniczówkach obwodów ochronnych. Zgłaszanie może być osobiste, telefoniczne lub w dowolny-lecz skuteczny sposób. Wykaz obwodów (leśnictw) wraz z tel. kontaktowymi podany jest na stronie internetowej www.bdpn.pl. Za wstęp do Parku w okresie od 15.11.10 do 23.04.11 nie pobiera się opłat. 18. Uprawnionymi do kontroli osób w zakresie przestrzegania przepisów obowiązujących na terenie Parku, w tym do kontroli biletów wstępu, oraz do nakładania mandatów karnych są funkcjonariusze Straży Parku. Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92 poz. 880). 2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych (Dz. U. z 2004r. Nr 223, poz. 2268) 3. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 maja 2005 r. w sprawie parków narodowych lub niektórych ich obszarów, gdzie za wstęp pobiera się opłaty (Dz. U. Nr 91 z 2005 r., poz. 765). 4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 roku w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne (Dz.U. 1997 nr 57 poz. 358). 14

Wycieczki za dodatkową opłatą Założenia organizacyjne wycieczek: 1. Proponowane wycieczki są przeznaczone dla uczestników 40. Rajdu Obrońców Granic. 2. Wymagane posiadanie paszportu z co najmniej 3-miesięcznym okresem ważności (!) 3. Zgłoszenia na wycieczkę wraz z dodatkowymi danymi (PESEL nr paszportu) oraz opłatą wpisowego przyjmowane będą przy zgłoszeniu na rajd, z zaznaczeniem nazwy (numeru) wycieczki. 4. Dodatkowe zapisy (w ramach wolnych miejsc!) przyjmowane będą w Biurze Organizacyjnym Rajdu w Ustrzykach Górnych w niedzielę 19 czerwca 2011 r. (do godziny 20.30). 5. "Suchy prowiant" przysługuje uczestnikom wycieczki jedynie w przypadku posiadania prawa do rajdowego wyżywienia (za zwrotem rajdowego "karnetu żywieniowego"). 6. Przewidywana wysokość opłat może ulec zmianie w przypadku zgłoszenia się mniejszej liczby chętnych. 7. Uczestnicy wycieczek powinni posiadać "kieszonkowe" (ukraińskie "hrywny" UAH). Przewiduje się wymianę PLN; USD; ; GBP w kantorach Ukrainy. 8. Uzupełnianie danych osobowych (do polisy NNWiKL) musi zostać zakończone dwa dni przed wycieczką. Dodatkowe informacje i szczegóły krajoznawczo-turystyczne będą prezentowane podczas odprawy (spotkania organizacyjnego) uczestników wycieczki. Dokładny termin odprawy zostanie ogłoszony oddzielnie. 9. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo wprowadzenia zmian w programie oraz prawo do ostatecznej interpretacji. Wycieczka nr 1 "PIKUJ" najwyższy szczyt Bieszczadów wtorek 21 czerwca 2011 r.: wyjazd o godz. 4.00) przekraczanie granicy w Krościenku / Smolnicy, przejazd przez Chyrów (Hyriv), Sambor, Stary Sambor, Turkę do punktu wyjścia na trasę: Roztoka (Bukowiec) Pikuj (1.408 m npm.) Libuchora (odpoczynek, czas wolny). Istnieje możliwość rezerwacji regionalnego posiłku obiadowego po przebyciu trasy (ok. 15 PLN). Wymagane posiadanie ubioru, okrycia p/deszczowego i obuwia przystosowanego do górskiej wędrówki w trudnych warunkach (duże przewyższenia) oraz kompasu. Przewidywany powrót do Ustrzyk Górnych ok. 23.30. Opłata wycieczkowa obejmuje: transport autokarowy, ubezpieczenie NNWiKL + ukraińskie ubezpieczenie medyczne (!) opłaty graniczne, rezerwacyjne i parkingowe oraz kwalifikowana obsługa pilotarskoprzewodnicka, Opłata wycieczkowa wynosi: a/ przy minimum 15 osobach - 155 PLN; b/ przy minimum 25 osobach - 130 PLN; c/ przy minimum 30 osobach - 120 PLN; Wycieczka nr 2 "POZNAJMY ATRAKCJE LWOWA" piątek 24 czerwca 2011 r.: wyjazd o godz. 3.30) przekraczanie granicy w Krościenku / Smolnicy, przejazd przez Chyrów (Hyriv), Sambor, zwiedzanie wybranych zabytków Lwowa, czas wolny. Przewidywany powrót do Ustrzyk Górnych ok. godz. 23.30. 15

Opłata wycieczkowa obejmuje: transport autokarowy, bilety wstępu do zwiedzanych obiektów (wg programu krajoznawczego), ubezpieczenie NNWiKL + ukraińskie ubezpieczenie medyczne (!), opłaty graniczne, rezerwacyjne i parkingowe oraz kwalifikowana obsługa pilotarskoprzewodnicka, Opłata wycieczkowa wynosi: a/ przy minimum 20 osobach - 145 PLN; b/ przy minimum 25 osobach - 130 PLN; c/ przy minimum 35 osobach - 120 PLN; Program krajoznawczy we Lwowie:, grecko-katolicka archikatedra Św. Jura; panorama Lwowa z "Wysokiego Zamku"; Cmentarz-Muzeum Łyczakowski i Obrońców Lwowa; Starówka; cerkiew wołoska; archikatedra łacińska; kaplica Boimów; Rynek; katedra ormiańska; pamiątkowe zdjęcia przed pomnikiem Adama Mickiewicza; wnętrza Teatru Opery i Baletu; dworzec kolejowy; czas wolny zakupy (m.in. zakupy souvenirów na "pchlim targu"). Istnieje możliwość fakultatywnej rezerwacji zwiedzania Muzeum Browarnictwa (godz. 15.30, za dodatkową opłatą 8 PLN) połączonego z degustacją produkcji. Uwaga! Powyższa kolejność jest przykładowa i może ulec zmianie. ZGŁASZAJCIE SIĘ warto poznać sąsiedzkie tereny! ZAPRASZAMY! 16

PROGRAM RAJDU ORAZ TRASY PIESZE 19 czerwca 2011 r. niedziela godz. 10.00 17.00 godz. 18.00 19.00 godz. 20.00 - przyjmowanie uczestników Rajdu na terenie bazy - Hotel Górski PTTK w Ustrzykach Górnych - otwarcie Rajdu - odprawa kierowników drużyn 20 czerwca 2011 r. poniedziałek godz. 7.30 godz. 8.30 - śniadanie - wyjście na szlak: Ustrzyki Górne - Połonina Caryńska 1297 m n.p.m. - Brzegi Górne - Schronisko PTTK Chatka Puchatka na Połoninie Wetlińskiej 1232 m n.p.m. (szlak czerwony) - Przełęcz Wyżna (szlak żółty); czas przejścia ok. 7 godz. - 25 pkt. GOT godz. 17.00 godz. 19.00 - obiadokolacja - odprawa kierowników drużyn (podczas odprawy sprawdzenie legitymacji PTTK oraz zweryfikowanych książeczek GOT) 21 czerwca 2011 r. wtorek godz. 6.30 - śniadanie godz. 7.15 9.15 - wyjazd autokarami do Bukowca i wyjście na szlak: Bukowiec - Beniowa -Sianki - źródło Sanu - Sianki - Beniowa - Bukowiec (ścieżka przyrodniczo-historyczna "W Dolinie Górnego Sanu"); czas przejścia ok. 6h 23 pkt. GOT (uwaga przejazd odbędzie się w kilku turach) lub trasa alternatywna Widełki - Magura Stuposiańska 1016m n.p.m. (szlak niebieski) - Przeł. Przysłup Caryński - Połonina Caryńska 1239m n.p.m. (szlak zielony) - Ustrzyki Górne (szlak czerwony); czas przejścia ok. 4 godz. 17

godz. 17.00 godz. 19.00 - obiadokolacja - odprawa kierowników drużyn 22 czerwca 2011 r. środa godz. 7.30 godz. 8.30 - śniadanie - wyjście na szlak: Ustrzyki Górne - Szeroki Wierch (szlak czerwony) - Tarnica 1346 m n.p.m. - Wołosate (szlak niebieski); czas przejścia ok. 5,5 godz. - 19 pkt. GOT godz. 16.00 godz. 17.00 godz. 18.00 godz. 20.00 - obiadokolacja - odprawa kierowników drużyn - konkurs piosenki turystycznej - ognisko z pieczeniem kiełbasek 23 czerwca 2011 r. czwartek godz. 7.30 godz. 8.30 - śniadanie - wyjście na szlak: Ustrzyki Górne - Wielka Rawka 1304 m n.p.m. (szlak niebieski) - Krzemieniec 1221 m n.p.m. (trójstyk granic Polski, Ukrainy i Słowacji) - Wielka Rawka - Mała Rawka 1272 m n.p.m. - Schronisko Bacówka PTTK pod Rawkami - Przełęcz Wyżniańska; czas przejścia ok. 6,5 godz. - 23 pkt. GOT po powrocie z trasy konkurs strzelecki godz. 17.00 godz. 18.30 godz. 19.00 - obiadokolacja - sprawdzian wiedzy o terenie Rajdu, historii, tradycji Straży Granicznej i Policji odprawa kierowników drużyn 24 czerwca 2011 r. piątek godz. 7.30 - śniadanie 18

godz. 8.30 - wyjście na szlak: Wołosate - Przełęcz Bukowska - Rozsypaniec - Halicz 1330 m n.p.m. - Przełęcz Goprowców - Tarnica 1346m n.p.m. (szlak czerwony) - Szeroki Wierch 1293m n.p.m. - Ustrzyki Górne (szlak czerwony); czas przejścia ok. 8 godz. - 29 pkt. GOT godz. 17.00 - obiadokolacja 25 czerwca 2011 r. sobota godz. 9.00 Wspólny posiłek turystyczny. godz. 10.00 Uroczyste zakończenie Rajdu : - powitanie zaproszonych gości, - ogłoszenie wyników punktacji rajdowej, - wręczenie pucharów i nagród, UWAGA: 1. Odprawy kierowników drużyn odbywać się będą zgodnie z Programem, w miejscu wskazanym przez Sędziego Głównego. Obecność kierownika drużyny jest obowiązkowa. 2. Trasy rowerowe będą uzgadniane z Sędzią Głównym codziennie przed wyjazdem na szlak. 3. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo dokonywania zmian w przebiegu zaplanowanych tras. 19

Dojazd do Ustrzyk Górnych PKS - Zgodnie z aktualnym rozkładem jazdy. Podstawowe połączenia międzymiastowe do m. Ustrzyki Dolne z miejscowości: Nowy Sącz, Rzeszów, Przemyśl, Sanok, Krosno, Lesko, Warszawa, Katowice, Tarnobrzeg. Ponadto na terenie gminy kursuje sezonowo autobus: Ustrzyki Dolne - Ustrzyki Górne - Wołosate Wszystkie powyższe połączenia zapewniają dość dobrą możliwość poruszania się środkami regularnej komunikacji autobusowej. PKP Linie kolejowe Na terenie gminy bezpośrednio dostępna jest linia kolejowa przebiegająca z oddalonego o około 32 km Zagórza do Ustrzyk Dolnych i pogranicznego Krościenka i dalej do Chyrowa na Ukrainie. Z Zagórza dostępne są połączenia kolejowe z całym krajem. 20

/ pieczątka rajdowa organizatora / KARTA ZGŁOSZENIA NA RAJD Organizacja zgłaszająca ( pełna nazwa i adres )......... Lp. Nazwisko i imię Data urodzenia Nr telefonu kom. Uwagi : P-turysta pieszy; TR-turysta rowerowy * Kierownika drużyny podkreślić. w rubryce "Uwagi" proszę zaznaczyć (cyfrą arabską) wybrany wariant zakwaterowania. Wpisowe za... osób w wysokości... zł wpłacono (przelewem/gotówką) dnia.... Termin przybycia drużyny do bazy Rajdu:... data, przybliżona godzina... Miejscowość, data... Pieczęć lub nazwa instytucji zgłaszającej... Podpis kierownika drużyny 21