Wiedza o powstaniu w getcie warszawskim i jego znaczenie

Podobne dokumenty
KOMUNIKATzBADAŃ. 35. rocznica powstania NSZZ Solidarność NR 114/2015 ISSN

Opinie o działalności parlamentu i prezydenta

Zadowolenie z życia KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 6/2019. Styczeń 2019

Warszawa, kwiecień 2013 BS/49/2013 OBRAZ POWSTANIA W GETCIE WARSZAWSKIM I ZAGŁADY ŻYDÓW W PAMIĘCI ZBIOROWEJ

Czy w Warszawie potrzebne są nowe pomniki?

Czy Polacy są altruistami?

Oceny działalności parlamentu, prezydenta i władz lokalnych

Oceny roku 2017 i przewidywania na rok 2018

Poczucie bezpieczeństwa i zagrożenia przestępczością

Warszawa, styczeń 2015 ISSN NR 11/2015 AUSCHWITZ-BIRKENAU W PAMIĘCI ZBIOROWEJ

Czy uczniowie powinni pracować zarobkowo w trakcie wakacji?

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek Polaków do przyjmowania uchodźców NR 24/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Między kościołem a lokalem wyborczym NR 152/2015 ISSN

Postrzeganie relacji polsko-niemieckich

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu, prezydenta i Trybunału Konstytucyjnego NR 143/2016 ISSN

Stosunek do rządu w lutym

Stosunek do dekomunizacji nazw ulic

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu i prezydenta NR 56/2017 ISSN

Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej i ich kompetencje

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności policji, prokuratury, sądów i Rzecznika Praw Obywatelskich NR 76/2017 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Polacy wobec obietnic wyborczych PiS NR 139/2016 ISSN

Stan stosunków polsko-amerykańskich

Warszawa, czerwiec 2014 ISSN NR 92/2014 POLACY O WOJCIECHU JARUZELSKIM

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek do przyjmowania uchodźców w Polsce i w Czechach NR 54/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Jakiej pomocy potrzebują osoby starsze i kto jej im udziela? NR 162/2016 ISSN

Stosunek do szczepień ochronnych dzieci

Zadowolenie z życia KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 5/2018. Styczeń 2018

Warszawa, styczeń 2015 ISSN NR 1/2015

KOMUNIKATzBADAŃ. Wyjazdy wypoczynkowe i wakacyjna praca zarobkowa uczniów NR 135/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu, prezydenta, sądów i prokuratury NR 17/2017 ISSN

PIT-y 2017 KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 69/2018. Maj 2018

KOMUNIKATzBADAŃ. Referendum konsultacyjne w sprawie konstytucji pierwsze reakcje NR 77/2017 ISSN

Warszawa, lipiec 2014 ISSN NR 110/2014 POWSTANIE WARSZAWSKIE W OCENIE SPOŁECZNEJ

Warszawa, czerwiec 2014 ISSN NR 84/2014 OPINIE O BEZPIECZEŃSTWIE W KRAJU I W MIEJSCU ZAMIESZKANIA

KOMUNIKATzBADAŃ. PIT-y 2015 NR 78/2016 ISSN

Warszawa, czerwiec 2015 ISSN NR 84/2015 O KONFLIKCIE NA UKRAINIE I SANKCJACH GOSPODARCZYCH WOBEC ROSJI

Opinie o działaniach organów państwa i instytucji publicznych wobec Grupy Amber Gold oraz o komisji śledczej do zbadania ich prawidłowości

Oceny działalności parlamentu, prezydenta, PKW i Kościoła rzymskokatolickiego

Gotowość Polaków do współpracy

KOMUNIKATzBADAŃ. Stan środowiska i zmiany klimatu NR 39/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Odpoczynek czy praca zarobkowa? Wakacje dzieci i młodzieży NR 134/2015 ISSN

Polacy o smogu KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 33/2019. Marzec 2019

KOMUNIKATzBADAŃ. Oceny instytucji publicznych NR 57/2016 ISSN

Warszawa, kwiecień 2015 ISSN NR 50/2015 ZAGROŻENIE TERRORYZMEM

PIT-y 2018 KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 77/2019. Czerwiec 2019

Zaufanie do systemu bankowego

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o bezpieczeństwie i zagrożeniu przestępczością NR 48/2017 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Poczucie wpływu na sprawy publiczne NR 95/2017 ISSN

OCENY I PROGNOZY SYTUACJI GOSPODARCZEJ ORAZ WARUNKÓW MATERIALNYCH GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE, CZECHACH, NA SŁOWACJI I WĘGRZECH NR 160/2014

Zainteresowanie wyborami do Parlamentu Europejskiego i preferencje wyborcze

Jakich podatków dochodowych oczekują Polacy?

KOMUNIKATzBADAŃ. Gotowość do współpracy NR 22/2016 ISSN

Zachowania kierowców oraz postawy wobec uczestników ruchu drogowego

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek Polaków do przyjmowania uchodźców NR 12/2016 ISSN

Polacy o dostępie do broni palnej

KOMUNIKATzBADAŃ. Styl jazdy polskich kierowców NR 86/2017 ISSN

Letnie wyjazdy wakacyjne uczniów

Warszawa, maj 2014 ISSN NR 79/2014 STOSUNKI POLSKO-AMERYKAŃSKIE I WPŁYW POLITYKI STANÓW ZJEDNOCZONYCH NA SYTUACJĘ NA ŚWIECIE

Warszawa, czerwiec 2013 BS/78/2013 ZAGROŻENIE TERRORYZMEM

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu, prezydenta i Trybunału Konstytucyjnego NR 121/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o bezpieczeństwie i zagrożeniu przestępczością NR 61/2016 ISSN

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ O TOŻSAMOŚCI POLAKÓW BS/62/2002 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, KWIECIEŃ 2002

Pamięć o Janie Pawle II ciągle żywa

KOMUNIKATzBADAŃ. Osoby niezamężne i nieżonate w polskich rodzinach NR 93/2017 ISSN

Więzi rodzinne KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 61/2019. Kwiecień 2019

Współpraca władz lokalnych z mieszkańcami

, , INTERNET:

Warszawa, wrzesień 2014 ISSN NR 133/2014 OPINIE O ADMINISTRACJI PODATKOWEJ

KOMUNIKATzBADAŃ. Używanie telefonów komórkowych za kierownicą NR 82/2017 ISSN

Poczucie wpływu obywateli na sprawy publiczne

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu, prezydenta i Trybunału Konstytucyjnego NR 154/2016 ISSN

Oceny i prognozy sytuacji gospodarczej oraz warunków materialnych gospodarstw domowych w krajach Grupy Wyszehradzkiej

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIA PUBLICZNA O KONTRAKCIE Z NORWEGIĄ NA DOSTAWĘ GAZU DO POLSKI BS/166/2001 KOMUNIKAT Z BADAŃ

KOMUNIKATzBADAŃ. Oceny i prognozy sytuacji gospodarczej i warunków materialnych gospodarstw domowych w Polsce, Czechach, na Słowacji i Węgrzech

KOMUNIKATzBADAŃ. Oceny i prognozy stanu gospodarki oraz warunków materialnych gospodarstw domowych w Polsce, Czechach, na Słowacji i Węgrzech

Warszawa, grudzień 2012 BS/173/2012 WIZERUNEK NAUCZYCIELI

Warszawa, październik 2009 BS/140/2009 ŚWIATOWA OPINIA PUBLICZNA O DEMOKRACJI

Warszawa, maj 2015 ISSN NR 71/2015 OPINIE O DZIAŁALNOŚCI PARLAMENTU, PREZYDENTA I PKW

Poparcie dla członkostwa Polski w Unii Europejskiej i zainteresowanie wyborami do Parlamentu Europejskiego

Wybory do PE zainteresowanie, udział, postrzegane znaczenie

, , ROCZNICE I ŚWIĘTA WAŻNE DLA POLAKÓW WARSZAWA, KWIECIEŃ 96

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o Donaldzie Tusku jako przewodniczącym Rady Europejskiej NR 23/2017 ISSN

Warszawa, marzec 2013 BS/38/2013 NASTROJE SPOŁECZNE W MARCU

KOMUNIKATzBADAŃ. Polacy wobec wypadków drogowych NR 96/2017 ISSN

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O PLANACH URUCHOMIENIA TELEWIZJI TRWAM BS/36/2003 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, LUTY 2003

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

Warszawa, sierpień 2014 ISSN NR 118/2014 OPINIE O DZIAŁALNOŚCI PARLAMENTU, PREZYDENTA I WŁADZ SAMORZĄDOWYCH

Warszawa, kwiecień 2015 ISSN NR 61/2015 WIEDZA O UŁATWIENIACH W GŁOSOWANIU PRZED WYBORAMI PREZYDENCKIMI

Polacy o swoich długach i oszczędnościach

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI

Opinie o działalności Sejmu, Senatu i prezydenta

Wynagrodzenie pierwszej damy

Warszawa, wrzesień 2014 ISSN NR 129/2014 OSTATNIE NOTOWANIA GABINETU DONALDA TUSKA

Niepełnosprawni wśród nas

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

Co przyniesie przyszłość o horoskopach, wróżkach i talizmanach

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

Warszawa, maj 2014 ISSN NR 62/2014

Transkrypt:

KOMUNIKAT Z BADAŃ ISSN 2353-5822 Nr 49/2018 Wiedza o powstaniu w getcie warszawskim i jego znaczenie Kwiecień 2018 Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą. Wykorzystanie fragmentów oraz danych empirycznych wymaga podania źródła

Znak jakości przyznany przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2018 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Świętojerska 5/7, 00-236 Warszawa e-mail: sekretariat@cbos.pl; info@cbos.pl http://www.cbos.pl (48 22) 629 35 69

1 Blisko 75 lat temu w getcie warszawskim wybuchło powstanie. Sprawdziliśmy, co Polacy wiedzą o tym wydarzeniu i jakie miejsce zajmuje ono w pamięci zbiorowej 1. O powstaniu w getcie warszawskim słyszeli niemal wszyscy (94%), ale tylko nieliczni (11%) znają datę jego wybuchu. Sześciu na stu badanych (6%) nie wie nic na ten temat. Jest ich nieznacznie mniej niż pięć lat temu, kiedy pytaliśmy o to po raz pierwszy. RYS. 1. Wiedza o powstaniu w getcie warszawskim 9% 11% Badani kojarzący datę 19 kwietnia 1943 roku z powstaniem w getcie warszawskim 82% 83% Badani, którzy deklarują, że słyszeli o powstaniu w getcie warszawskim, ale nie znają daty jego wybuchu Badani, którzy nie wiedzą nic na ten temat 9% 6% III 2013 III 2018 Na podstawie odpowiedzi na dwa pytania: 1) Z jakim wydarzeniem kojarzy się Panu(i) data 19 kwietnia 1943 roku? (pytanie otwarte, prekodowane); 2) Czy słyszał(a) Pan(i) o powstaniu w getcie warszawskim? Wiedza o powstaniu w getcie warszawskim związana jest przede wszystkim z poziomem wykształcenia i miejscem zamieszkania badanych. Poprawnym skojarzeniem daty 19 kwietnia 1943 roku wyróżniają się respondenci z największych miast, mający wyższe wykształcenie. W obu tych grupach w zasadzie nie ma osób, które w ogóle nie słyszały o tym wydarzeniu. Najmniej o powstaniu w getcie wiedzą najsłabiej wykształceni oraz mieszkańcy wsi. Badani na ogół trafnie wskazują, co stało się z przeważającą częścią ludności getta warszawskiego od momentu jego powstania w październiku 1940 roku. Ponad połowa (53%) uważa co jest zgodne z prawdą że większość osób została wywieziona do obozu koncentracyjnego (w Treblince) i tam 1 Badanie Aktualne problemy i wydarzenia (334) przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich (face-to-face) wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach 1 8 marca 2018 roku na liczącej 1092 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

2 zamordowana. Stało się to jeszcze przed końcem 1942 roku. Jedna czwarta (25%) jest przekonana, że większość populacji getta zginęła tam w trakcie powstania. Z kolei blisko jedna dziesiąta (9%) sądzi, że najwięcej przebywających w getcie Żydów umarło z głodu i chorób (de facto z tej przyczyny zmarło więcej osób, niż zginęło w powstaniu). Jeśli odpowiedzi na to pytanie potraktować jako wskaźnik świadomości historycznej, można powiedzieć, że obecnie jest ona mniejsza niż przed pięcioma laty częściej niż wówczas wskazywana jest śmierć warszawskich Żydów w powstaniu w getcie, rzadziej zaś w obozie zagłady; wzrósł ponadto odsetek osób, które nie potrafią udzielić odpowiedzi. RYS. 2. Co, według Pana(i) wiedzy, stało się z większością mieszkańców getta warszawskiego? ODPOWIEDZI TYCH, KTÓRZY SŁYSZELI O POWSTANIU W GETCIE WARSZAWSKIM 21% 25% 10% 9% Zginęli w powstaniu w getcie Zmarli z głodu i chorób 61% 53% Zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego i tam zamordowani Jakoś udało im się przeżyć 1% 7% III 2013 (N=963) 2% 11% III 2018 (N=1026) Badani, którzy słyszeli o powstaniu, lecz nie znają daty jego wybuchu, częściej niż osoby lepiej zorientowane nie potrafią powiedzieć, co stało się z większością Żydów z getta warszawskiego (12% wobec 2%) i rzadziej wiedzą, że zostali oni wywiezieni do obozu koncentracyjnego i tam zamordowani (52% wobec 65%). Armia Krajowa i inne organizacje konspiracyjne udzielały powstańcom pewnego wsparcia, m.in. dostarczały broń, pomagały w wyprowadzaniu ludzi z getta. Sześciu na dziesięciu badanych, którzy słyszeli o powstaniu w getcie warszawskim, uważa, że Polacy pomagali w nim Żydom w dużym stopniu (59%), a jedna trzecia (32%) twierdzi, że w niewielkim. Marginalny odsetek (1%) mówi o braku jakiegokolwiek wsparcia. W porównaniu do wyników z poprzedniego pomiaru zaangażowanie strony polskiej w powstanie w getcie warszawskim częściej określane jest jako duże niż jako niewielkie.

3 RYS. 3. Czy i w jakim stopniu Polacy pomagali Żydom w czasie walk w getcie warszawskim? ODPOWIEDZI TYCH, KTÓRZY SŁYSZELI O POWSTANIU W GETCIE WARSZAWSKIM 52% 59% 39% 32% Tak, pomagali w dużym stopniu Tak, pomagali, ale w niewielkim stopniu Nie, w ogóle nie pomagali 1% 1% 8% 8% III 2013 (N=963) III 2018 (N=1026) Przekonanie o stopniu zaangażowania Polaków w pomoc Żydom w trakcie powstania różni się przede wszystkim w zależności od poglądów politycznych respondentów i ich religijności. O dużym wsparciu relatywnie często mówią ankietowani identyfikujący się z prawicą i najbardziej zaangażowani w praktyki religijne, natomiast o niewielkim badani o poglądach lewicowych, nieuczestniczący w praktykach religijnych. Sprawdziliśmy, jakie znaczenie w wymiarze zbiorowym i indywidualnym ma obecnie powstanie w getcie warszawskim. Dwie trzecie badanych (64%) uważa, że jest dziś ono ważne przede wszystkim dla Żydów. Połowa (49%) twierdzi, że powstanie getcie ma istotne znaczenie dla Polaków, a jedna trzecia (32%) że dla ludzi starszego pokolenia. Niewielu (8%) uważa je za wydarzenie ważne obecnie tylko dla osób, których życie związane jest z Warszawą, a zupełnie nieliczni (4%) twierdzą, że nikogo dziś już nie interesuje. W stosunku do poprzedniego pomiaru z 2013 roku znacznie częściej akcentowane jest znaczenie powstania dla wszystkich Polaków, natomiast rzadziej dla Żydów i starszych pokoleń.

4 RYS. 4. Jak Pan(i) sądzi, dla kogo dzisiaj jest ważne powstanie w getcie warszawskim? ODPOWIEDZI TYCH, KTÓRZY SŁYSZELI O POWSTANIU W GETCIE WARSZAWSKIM Dla Polaków 31% 49% Dla Żydów 64% 73% Dla ludzi starszego pokolenia 32% 45% Tylko dla osób, których życie związane jest z Warszawą 7% 8% Dla innych grup ludzi Powstanie w getcie warszawskim mało kogo dziś interesuje 3% 3% 7% 4% 3% 6% III 2013 (N=963) III 2018 (N=1026) Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź Badani, którzy słyszeli o powstaniu w getcie warszawskim, w ogromnej większości (83%) uważają je za wydarzenie dla siebie ważne, w tym jedna trzecia (32%) określa je jako bardzo ważne. Dla jednej dziesiątej (10%) nie ma ono znaczenia. W ciągu ostatnich pięciu lat ranga tego powstania w pamięci zbiorowej nieco wzrosła. RYS. 5. A dla Pana(i) osobiście? Czy uważa Pan(i) powstanie w getcie warszawskim za wydarzenie: 78% 15% III 2013 (N=963) 28 50 11 4 7 83% 10% III 2018 (N=1026) 32 51 8 2 7 bardzo ważne raczej nieważne raczej ważne zdecydowanie nieważne

5 Powstanie w getcie warszawskim jako wydarzenie bardzo ważne dla nich osobiście zauważalnie częściej postrzegają respondenci, którzy mają większą wiedzę historyczną (znają datę jego wybuchu) niż słabiej zorientowani. Co z tym związane, znaczenie powstania dla nich osobiście częściej niż inni deklarują mieszkańcy dużych, zwłaszcza największych miast oraz osoby najlepiej wykształcone. RYS. 6. A dla Pana(i) osobiście? Czy uważa Pan(i) powstanie w getcie warszawskim za wydarzenie: Odpowiedzi ankietowanych znających datę wybuchu powstania w getcie warszawskim 47 46 3 4 % którzy słyszeli o powstaniu w getcie warszawskim, ale nie znają daty jego wybuchu 31 52 8 2 7 bardzo ważne raczej ważne raczej nieważne zdecydowanie nieważne Wprawdzie zdecydowana większość Polaków słyszała o powstaniu w getcie warszawskim, jednak tylko nieliczni wyróżniają się nieco lepszą wiedzą na ten temat, o czym świadczyć może znajomość daty jego wybuchu. Wśród mających przynajmniej minimalną świadomość historyczną, z jednej strony dominujący jest osobisty stosunek do tego wydarzenia, poczucie, że stanowi ono ważną część historii, z drugiej zaś w wymiarze zbiorowym najczęściej przypisuje mu się istotne znaczenie przede wszystkim dla Żydów. Należy jednak podkreślić, że od poprzedniego pomiaru sprzed pięciu lat bardzo umocniło się przekonanie o historycznym znaczeniu powstania w getcie warszawskim dla ogółu Polaków, a rzadziej akcentowana jest jego waga dla Żydów i starszych pokoleń. Opracował Michał Feliksiak